Licuala
Licuala | |
---|---|
Palas duri (Licuala spinosa); pucuknya yang belum kembang dipakai untuk membungkus ketupat palas | |
Pengelasan saintifik | |
Alam: | |
(tanpa pangkat): | |
(tanpa pangkat): | |
(tanpa pangkat): | |
(tanpa pangkat): | |
Order: | |
Keluarga: | |
Subkeluarga: | |
Genus: | Licuala Wurmb, 1780
|
Sinonim[1] | |
|
Licuala (atau palas[2]) ialah genus palma dalam suku Trachycarpeae yang sering ditemukan di hutan tropika selatan China, Asia Tenggara, Himalaya, New Guinea dan di kepulauan barat Lautan Teduh.[1][3][4] Ia selalunya tumbuh di pinggir hutan dan kawasan berhampiran paya.
Penerangan dan kegunaan[sunting | sunting sumber]
Licuala adalah jenis palma kipas, kebanyakannya berdaun bulat pada garis bentuk, kadang-kadang bersatu tapi selalunya dibahagikan kepada beberapa penggal berbentuk baji. Licuala acutifida adalah sumber kayu tongkat untuk berjalan yang digelar penang-lawyer oleh penjajah, agaknya daripada lidah Melayu "pinang liar", sungguhpun istilah tersebut turut merujuk pada pemakaiannya selaku knobkerrie mematikan untuk membunuh musuh yang cenderung membuat tuntutan.[5] Beberapa spesies Licuala telah dipindahkan ke dalam genus baru Lanonia.[6]
Pucuk palas duri (disebut "daun palas") pula dipakai untuk membuat ketupat palas atau di sesetengah tempat dipanggil lepat. Daun tersebut akan dikembangkan dan digulungkan sebelum dibuat membungkus untuk melembutkan tulang daunnya.[perlu rujukan]
Spesies[sunting | sunting sumber]
Plants of the World Online yang terbaru (Februari 2021) memasukkan 167 spesies diterima:[7]
- Licuala acuminata Burret
- Licuala acutifida Mart. – palas tikus
- Licuala adscendens Barfod & Heatubun
- Licuala ahlidurii Saw
- Licuala angustiloba Burret
- Licuala anomala Becc.
- Licuala aruensis Becc.
- Licuala atrovirens Saw
- Licuala atroviridis A.J.Hend., N.K.Ban & N.Q.Dung
- Licuala averyanovii A.J.Hend., N.K.Ban & N.Q.Dung
- Licuala bachmaensis A.J.Hend., N.K.Ban & N.Q.Dung
- Licuala bacularia Becc.
- Licuala bayana Saw
- Licuala beccariana (K.Schum. & Lauterb.) Furtado
- Licuala bellatula Becc.
- Licuala bidentata Becc.
- Licuala bidoupensis A.J.Hend., N.K.Ban & N.Q.Dung
- Licuala bifida Heatubun & Barfod
- Licuala bintulensis Becc. – palas Bintulu, generis
- Licuala bissula Miq.
- Licuala borneensis Becc.
- Licuala bracteata Gagnep.
- Licuala brevicalyx Becc.
- Licuala bruneiana Saw
- Licuala burretii Saw
- Licuala cabalionii Dowe
- Licuala caespitosa A.J.Hend. & N.Q.Dung
- Licuala cameronensis Saw
- Licuala campestris Saw
- Licuala cattienensis A.J.Hend., N.K.Ban & N.Q.Dung
- Licuala celebica Miq.
- Licuala chaiana Saw
- Licuala collina Saw
- Licuala concinna Burret
- Licuala cordata Becc. – palas Borneo
- Licuala corneri Furtado
- Licuala crassiflora Barfod
- Licuala dakrongensis A.J.Hend., N.K.Ban & B.V.Thanh
- Licuala debilis Becc.
- Licuala densiflora Becc.
- Licuala distans Ridl.
- Licuala egregia Saw
- Licuala elegans Blume
- Licuala ellipsoidalis A.J.Hend., N.K.Ban & N.Q.Dung
- Licuala elliptica Saw
- Licuala exigua Saw
- Licuala ferruginea Becc.
- Licuala ferruginoides Becc.
- Licuala flammula Saw
- Licuala flavida Ridl.
- Licuala flexuosa Burret
- Licuala fordiana Becc.
- Licuala fractiflexa Saw
- Licuala gjellerupii Becc.
- Licuala glaberrima Gagnep.
- Licuala glabra Griff. – palas gunung, palas padi
- Licuala graminifolia Heatubun & Barfod
- Licuala grandiflora Ridl.
- Licuala grandis (T.Moore) H.Wendl. – palas kipas, palas payung
- Licuala hallieriana Becc.
- Licuala honbaensis A.J.Hend. & N.Q.Dung
- Licuala honheoensis A.J.Hend. & N.Q.Dung
- Licuala insignis Becc.
- Licuala intermedia Saw
- Licuala kamarudinii Saw
- Licuala kemamanensis Furtado – palas Kemaman
- Licuala khoonmengii Saw
- Licuala kiahii Furtado
- Licuala kingiana Becc.
- Licuala klossii Ridl.
- Licuala kuchingensis Saw
- Licuala kunstleri Becc. – palas semang kecil
- Licuala lambii Saw
- Licuala lamdongensis A.J.Hend. & N.Q.Dung
- Licuala lanata J.Dransf.
- Licuala lanuginosa Ridl.
- Licuala lauterbachii Dammer & K.Schum.
- Licuala leopoldii Saw
- Licuala leprosa Dammer ex Becc.
- Licuala leptocalyx Burret
- Licuala leucocarpa Saw
- Licuala linearis Burret
- Licuala longicalycata Furtado
- Licuala longiflora A.J.Hend., N.K.Ban & N.Q.Dung
- Licuala longipes Griff. – palas batu
- Licuala longispadix Banka & Barfod
- Licuala macrantha Burret
- Licuala maculata Saw
- Licuala magna Burret
- Licuala malajana Becc.
- Licuala mattanensis Becc.
- Licuala meijeri Saw
- Licuala merguensis Becc.
- Licuala micholitzii Ridl.
- Licuala micrantha Becc.
- Licuala mirabilis Furtado
- Licuala miriensis Saw
- Licuala modesta Becc.
- Licuala montana Dammer & K.Schum.
- Licuala moszkowskiana Becc.
- Licuala moyseyi Furtado
- Licuala mukahensis Saw
- Licuala mustapana Saw
- Licuala nana Blume
- Licuala naumannii Burret
- Licuala naumoniensis Becc.
- Licuala nuichuaensis A.J.Hend. & N.Q.Dung
- Licuala olivifera Becc.
- Licuala oliviformis Becc.
- Licuala oninensis Becc.
- Licuala orbicularis Becc. – palas Sarawak, daun nisang
- Licuala oryzoides Saw
- Licuala pachycalyx Burret
- Licuala pahangensis Furtado
- Licuala palas Saw
- Licuala paludosa Griff. – palas semang besar
- Licuala parviflora Dammer ex Becc.
- Licuala parvula A.J.Hend. & N.Q.Dung
- Licuala patens Ridl.
- Licuala paucisecta Burret
- Licuala peekelii Lauterb.
- Licuala peltata Roxb. ex Buch.-Ham.
- Licuala penduliflora (Blume) Zipp. ex Blume
- Licuala petiolulata Becc.
- Licuala pilosa Saw
- Licuala pitta Barfod & Pongsatt.
- Licuala platydactyla Becc.
- Licuala polyschista K.Schum. & Lauterb.
- Licuala poonsakii Hodel
- Licuala pseudovalida Saw
- Licuala pulchella Burret
- Licuala pumila Blume
- Licuala punctulata Burret
- Licuala pusilla Becc.
- Licuala radula Gagnep.
- Licuala ramsayi (F.Muell.) Domin – palas Australia
- Licuala reptans Becc.
- Licuala rheophytica Saw
- Licuala ridleyana Becc.
- Licuala robinsoniana Becc.
- Licuala robusta Warb. ex K.Schum. & Lauterb.
- Licuala rubiginosa Saw
- Licuala rumphii Blume
- Licuala ruthiae Saw
- Licuala sabahana Saw
- Licuala sallehana Saw
- Licuala sarawakensis Becc.
- Licuala scortechinii Becc.
- Licuala simplex (K.Schum. & Lauterb.) Becc.
- Licuala spathellifera Becc.
- Licuala spectabilis Miq.
- Licuala spicata Becc.
- Licuala spinosa Wurmb – palas duri
- Licuala steinii Burret
- Licuala stipitata Burret
- Licuala stongensis Saw
- Licuala tanycola H.E.Moore
- Licuala taynguyensis Barfod & Borchs.
- Licuala telifera Becc.
- Licuala tenuissima Saw
- Licuala terengganuensis Saw – palas Terengganu
- Licuala thoana Saw & J.Dransf.
- Licuala tiomanensis Furtado
- Licuala triphylla Griff. – palas tikus
- Licuala urciflora Barfod & Heatubun
- Licuala whitmorei Saw
- Licuala yiiana Saw
Rujukan[sunting | sunting sumber]
- ^ a b Kew World Checklist of Selected Plant Families
- ^ "Palas - Kamus Bahasa Melayu". Pusat Rujukan Persuratan Melayu. Dewan Bahasa dan Pustaka Malaysia.
- ^ Govaerts, R. & Dransfield, J. (2005). World Checklist of Palms: 1-223. The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew.
- ^ Saw, L.G. (2012). A revision of Licuala (Arecaceae, Coryphoideae) in Borneo. Kew Bulletin 67: 577-654.
- ^ Germplasm Resources Information Network: Licuala Diarkibkan 24 September 2015 di Wayback Machine
- ^ Henderson, Andrew J.; Bacon, Christine D. (2011). "Lanonia (Arecaceae: Palmae), a New Genus from Asia, with a Revision of the Species". Systematic Botany. 36 (4): 883–895. doi:10.1600/036364411x604903. JSTOR 41416905.
- ^ Plants of the World Online: Licuala Wurmb (Retrieved 7 February 2021)