Atractylis

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Atractylis
Ilustracja
Atractylis cancellata
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

astrowce

Rodzina

astrowate

Podrodzina

Carduoideae

Rodzaj

Atractylis

Nazwa systematyczna
Atractylis L.
Sp. Pl.: 829 (1753)[3][4]
Typ nomenklatoryczny

A. cancellata Linnaeus[4]

Synonimy
  • Acarna All.
  • Anactis Cass.
  • Attractilis Hall. ex Scop.
  • Cirsellium Gaertn.
  • Crocodilina Bubani
  • Spadactis Cass.[3]
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Atractylis – rodzaj roślin z rodziny astrowatych. Obejmuje 27 gatunków. Rośliny te występują głównie w basenie Morza Śródziemnego – w północnej Afryce od Mauretanii i Wysp Kanaryjskich po Somalię, w południowej Europie (4 gatunki[5]) i południowo-zachodniej Azji po Pakistan na wschodzie[3].

Nazwa grecka atrakty˘l(l)ís obecna była w pismach Dioskurydesa i Pliniusza Starszego, u którego oznaczała kolczaste rośliny o łodygach nagich, zakończonych główkami żółtych kwiatów. Łodygi tych roślin używane były przez kobiety jako wrzeciono (po grecku átraktos). Współcześnie nazwa ta utożsamiana jest raczej z roślinami z rodzaju krokosz, ale w czasach nowożytnych przeniesiona została na opisywany rodzaj[6].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Atractylis humilis
Pokrój
Rośliny jednoroczne, byliny i półkrzewy[7], kolczaste lub nie, jeśli owłosione to włoski jednokomórkowe, proste. Łodygi pojedyncze lub rozgałęziające się (od nasady lub tylko w górnej części), nieoskrzydlone[6].
Liście
Skrętoległe, czasem też skupione u nasady w rozetę przyziemną[6]. Ząbkowane i w różnym stopniu pierzasto wcinane, kolczaste, rzadziej nieuzbrojone[7][6].
Kwiaty
Skupione w pojedynczych koszyczkach na szczycie i jej odgałęzień łodygi. Pod koszyczkiem znajdują się siedzące, liściopodobne podsadki[7][6]. Okrywy jajowate lub kulistawe[6] z licznymi, zielonymi lub łuskowatymi listkami ułożonymi w 5–15 rzędów[6]. Zewnętrzne (dolne) listki są oskrzydlone, a wewnętrzne (górne) równowąsko lancetowate, często z brązowymi, łuskowatymi przydatkami[7]. Dno koszyczka pokryte dużymi, łuskowatymi, postrzępionymi frędzlowato łuskami[7]. Korony białawe do fioletowych, różowe, purpurowe lub żółte. Wewnętrzne kwiaty w koszyczkach są obupłciowe, zewnętrzne kwiaty są płonne lub obupłciowe, czasem większe i wystające poza okrywę. Nitki pręcików są wolne, nagie i spłaszczone. Słupek z krótkimi ramionami rozwidlonego znamienia[6].
Owoce
Podługowato-stożkowate lub walcowate, owłosione niełupki. Puch kielichowy w postaci pierzastych ości[7][6].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj zaliczany do podplemienia Carlininae, plemienia Cardueae, podrodziny Carduoideae w obrębie rodziny astrowatych Asteraceae[8][9].

Wykaz gatunków[3]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2023-09-09] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2023-09-09] (ang.).
  3. ↑ a b c d Atractylis L., [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-09-09].
  4. ↑ a b Atractylis L., [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [online], Smithsonian Institution [dostęp 2023-09-09].
  5. ↑ David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 86, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
  6. ↑ a b c d e f g h i J. López Martínez, J.A. Devesa, Atractylis L., [w:] Flora Iberica, t. XVI, s. 44-45 [dostęp 2023-09-09].
  7. ↑ a b c d e f K. Kubitzki (red.), The Families and Genera of Vascular Plants. Vol. VIII. Flowering Plants. Eudicots: Asterales, Berlin, Heidelberg, New York: Springer-Verlag, 2007, s. 127, ISBN 978-3-540-31050-1.
  8. ↑ Genus: Atractylis L.. [w:] U.S. National Plant Germplasm System [on-line]. USDA. [dostęp 2016-11-11].
  9. ↑ Cardueae Cass.. [w:] Compositae. The Global Database [on-line]. The International Compositae Alliance. [dostęp 2023-09-09].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Atractylis&oldid=73440194”