Misopat
 Misopat polny | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | |||
| Klasa | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
misopat | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Misopates Raf. Autik. Bot.: 158 (1840)[3] | |||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
M. orontium (Linnaeus) Rafinesque[4] | |||
| Synonimy | |||
| |||
Misopat[5], wyżlin[6] (Misopates Raf.) – rodzaj roślin z rodziny babkowatych, dawniej umieszczany zwykle w trędownikowatych (Scrophulariaceae). Obejmuje 7[7]–8[3] gatunków. Występują one w południowej i zachodniej Europie, północnej i wschodniej Afryce i południowo-zachodniej Azji. W Polsce obecny jest jeden, introdukowany gatunek – misopat polny M. orontium.
Rozmieszczenie geograficzne[edytuj | edytuj kod]
Występują one głównie w rejonie Morza Śródziemnego. Trzy gatunki obecne są w południowej i zachodniej Europie, sięgając na północy po kraje Beneluksu, Szwajcarię, Austrię, Węgry i Ukrainę. Dalej na północy rośnie jeden gatunek jako introdukowany – misopat polny M. orontium, także w Polsce[6]. Rośliny te występują także w północnej Afryce (od Wysp Zielonego Przylądka, Kanaryjskich, Maroka po Egipt) oraz w północno-wschodniej Afryce po Ugandę i Kenię na południu. Zasięg rodzaju obejmuje także południowo-zachodnią Azję – obszar od Azji Mniejszej po Półwysep Arabski, na wschodzie po Indie i Nepal[3].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Pokrój
- Rośliny zielne, roczne, o pędach prosto wzniesionych i podnoszących się, nagich lub owłosionych szczecinkowato albo gruczołowato[8].
- Liście
- W dolnej części pędu naprzeciwległe, w górnej skrętoległe. Pojedyncze, siedzące lub krótkoogonkowe, równowąsko-lancetowate, całobrzegie, na wierzchołku tępe[8].
- Kwiaty
- W górnej części pędu wyrastają na szypułkach. Działek kielicha jest 5, zrośniętych tylko u nasady i nierównych – odosiowa działka jest dłuższa od pozostałych. Korona kwiatu zrośnięta w szeroką rurkę, dwuwargowa, wygięta i często woreczkowato rozdęta, jasnoróżowa, biaława lub kremowa. Pręciki cztery. Zalążnia kulistawa lub jajowata, górna, dwukomorowa, ale z nierównymi komorami[8].
- Owoce
- Torebki zawierające liczne nasiona z wąskim skrzydełkiem[8].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Jeden z rodzajów plemienia Antirrhineae w obrębie babkowatych (Plantaginaceae)[2][9]. Status rodzaju jest niepewny, takson jest wskazywany jako prawdopodobnie wymagający włączenia do rodzaju wyżlin Antirrhinum[9][7].
- Wykaz gatunków[3]
- Misopates calycinum (Lange) Rothm.
- Misopates chrysothales (Font Quer) Rothm.
- Misopates font-queri (Emb.) Ibn Tattou
- Misopates marraicum D.A.Sutton
- Misopates microcarpum (Pomel) D.A.Sutton
- Misopates oranense (Faure) D.A.Sutton
- Misopates orontium (L.) Raf. – misopat polny[5], wyżlin polny[6]
- Misopates salvagense D.A.Sutton
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2022-11-13] (ang.).
- ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-11-13] (ang.).
- ↑ a b c d e Misopates Raf.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-11-13].
- ↑ Misopates Rafinesque. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2022-11-13].
- ↑ a b Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina Botanica, 2008, s. 125. ISBN 978-83-925110-5-2.
- ↑ a b c Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 117, ISBN 978-83-62975-45-7.
- ↑ a b David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 593, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
- ↑ a b c d Joachim W. Kadereit (red.), Flowering Plants · Dicotyledons: Lamiales (except Acanthaceae including Avicenniaceae), Berlin, Heidelberg: Springer Berlin Heidelberg, 2004, s. 378-379, ISBN 978-3-642-18617-2, OCLC 851823246.
- ↑ a b Genus Misopates Raf.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-11-13].