Powłocznica cielista
.JPG)
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
powłocznica cielista |
| Nazwa systematyczna | |
| Peniophora incarnata (Pers.) P. Karst Hedwigia 28: 27 (1889) | |
| Zasięg | |
| |
.jpg)
.jpg)
Powłocznica cielista (Peniophora incarnata (Pers.) P. Karst.) – gatunek grzybów należący do rodziny powłocznicowatych (Peniophoraceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Peniophoraceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1801 r. Christian Hendrik Persoon, nadając mu nazwę Thelephora incarnata. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1889 r. Petter Karsten[1]. Niektóre synonimy naukowe:
- Corticium aemulans (P. Karst.) Bres. 1903
- Corticium incarnatum (Pers.) Fr. 1838
- Gloeocystidium aemulans (P. Karst.) Bres. ex Höhn. & Litsch. 1906
- Gloeocystidium incarnatum (Pers.) S. Ito 1955
- Gloeopeniophora incarnata (Pers.) Höhn. & Litsch. 1907
- Kneiffia incarnata (Pers.) Bres. 1903
- Peniophora aemulans P. Karst. 1889
- Terana incarnata (Pers.) Kuntze 1891
- Thelephora fallax Pers. 1801
- Thelephora fallax var. fallax Pers. 1801
- Thelephora incarnata Pers. 1801
- Thelephora incarnata var. incarnata Pers. 1801[2].
Nazwę polską podali Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda w 1968 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też pod nazwami: pleśniak cielisty i powłocznik cielisty[3].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Jednoroczny, całą powierzchnią przyrośnięty do podłoża, płasko rozpostarty, o grubości 0,1–0,3 mm. W stanie świeżym powierzchnia gładka, woskowata, barwy pomarańczowej (czasami fioletowawo-czerwonawej). Po wyschnięciu owocnik przybiera ochrowy odcień. U młodych owocników brzeg jest jaśniejszy (białawy lub żółtawy) i lekko włóknisty[4].
- Cechy mikroskopowe
Strzępki bezbarwne, o grubości 3–5 μm, ze sprzążkami na przegrodach. Są gęsto zbite. Gloeocystydy liczne, cienkościenne. W ich cytoplaźmie występują liczne krople i ziarnistości o żółtobrązowej barwie. Niektóre gloeocystydy są bardzo duże – wyrastają od podstawy owocnika aż do podstawek. Cystydy w różnej liczbie, czasami jest ich kilka, czasami są liczne. Mają rozmiar 30–60 × 7–12 μm, są wąsko stożkowate i inkrustowane zarówno w środku, jak i na zewnątrz (u młodych cystyd brak inkrustacji). Podstawki mają rozmiar 30–35 × 5–6 μm, są wąsko zgrubiałe i w stanie dojrzałym wystające z hymenium. Zarodniki cylindryczne lub eliptyczne, o wymiarach 8–10(12) ×3,5–5 μm, gładkie, bezbarwne. Wysyp zarodników jest barwy jasnoczerwonej[5].
Występowanie[edytuj | edytuj kod]
Występowanie Peniophora incarnata potwierdzono w Australii, Austrii, Danii, Estonii, Finlandii, Islandii, Hiszpanii, Holandii, Francji, Kanadzie, Kubie, Maroku, Meksyku, Niemczech, Norwegii, Nowej Zelandii, Portugalii, Słowenii, Stanach Zjednoczonych, Szwecji, Szwajcarii, Wielkiej Brytanii, Włoszech i Wyspach Owczych[6]. W Polsce jest bardzo pospolity[3].
Rozwija się przeważnie na drewnie (pniakach, opadłych gałęziach) drzew liściastych, rzadziej iglastych, w lasach, parkach i zaroślach[4].
Gatunki podobne[edytuj | edytuj kod]
- tarczówka bezkształtna (Aleurodiscus amorphus), rosnąca na korze jodeł (Abies sp.), czasami świerków (Picea sp.)
- powłocznica olszy zielonej (Peniophora aurantiaca), rosnąca na olszy zielonej (Alnus viridis)
- powłocznica popielata (Peniophora cinerea)
- powłocznica olszowa (Peniophora erikssonii), rosnąca na olszy szarej (Alnus incana) i czarnej (Alnus glutinosa)
- powłocznica grabowa (Peniophora laeta), rosnąca na grabach (Carpinus sp.)
- powłocznica jesionowa (Peniophora limitata), rosnąca na gałęziach jesionów (Fraxinus sp.)
- powłocznica jodłowa (Peniophora piceae), rosnąca na jodłach (Abies sp.)
- powłocznica sosnowa (Peniophora pini), rosnąca na korze sośnie zwyczajnej (Pinus sylvestris)
- powłocznica osikowa (Peniophora polygonia), rosnąca na gałęziach topoli osiki (Populus tremula)
- powłocznica dębowa (Peniophora quercina), rosnąca na dębach (Quercus sp.)
- powłocznica lipowa (Peniophora rufomarginata)
- powłocznica wierzbowa (Peniophora violaceolivida), rosnąca na gałęziach wierzb (Salix sp..)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2013-03-05] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2013-04-15] (ang.).
- ↑ a b Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda, Grzyby i ich oznaczanie, Warszawa: PWRiL, 1985, ISBN 83-09-00714-0.
- ↑ Peniophora incarnata [online], Mycobank [dostęp 2015-03-12].
- ↑ GBIF, Peniophora incarnata [online], gbif.org [dostęp 2010-01-17] (ang.).