J. A.

COMENII
JANUA LINGUARUM RESERATA
Cum Graeca versione
THEODORI SIMONII HOLSATI,
Innumeris in locis emendata a
STEPHANO CURCELLAEO,
MDCLXV.
Quod opus electronice transcriptum a
PHILIPPO VOLUCRE,
Innumeris in locis emendatum a
ROBERTO LIONELLO,
Variis in modis auctum ope
RANDY GIBBONS,
MMXIV.

This work is distributed as Public Domain,

visit http://creativecommons.org/publicdomain/mark/1.0/.

Last updated: 16 Oct. 2020

INDEX TITULORUM.
I. Introitus. I. Εἴσοδος.
II. De Ortu Mundi. II. Περὶ τῆς κτίσεως τοῦ κόσμου
(κοσμοποιίας).
III. De Elementis. III. Περὶ τῶν στοιχείων.
IV. De Firmamento. IV. Περὶ τοῦ στερεώματος.
V. De Igne. V. Περὶ τοῦ πυρός.
VI. De Meteoris. VI. Περὶ τῶν μετεώρων.
VII. De Aquis. VII. Περὶ τῶν ὑδάτων.
VIII. De Terra. VIII. Περὶ τῆς γῆς.
IX. De Lapidibus. IX. Περὶ τῶν λίθων.
X. De Metallis. X. Περὶ τῶν μετάλλων.
XI. De Arboribus et Fructibus. XI. Περὶ τῶν δένδρων καὶ
κάρπων.
XII. De Herbis tam hortensibus, XII. Περὶ ποῶν ἡμέρων τε καὶ
quam silvestribus (erraticis). ἀγρίων.
XIII. De Fruticibus. XIII. Περὶ τῶν θάμνων.
XIV. De Animalibus: et primo de XIV. Περὶ τῶν ζώων καὶ πρῶτον
Avibus. τῶν ὀρνίθων.
XV. De Aquatilibus. XV. Περὶ τῶν ἐνύδρων.
XVI. De Iumentis. XVI. Περὶ τῶν κτηνῶν.
XVII. De Feris. XVII. Περὶ τῶν θηρῶν.
 XVIII. De Amphibiis et Reptilibus. XVIII. Περὶ τῶν ἀμφιβίων καὶ
ἑρπετῶν.
XIX. De Insectis. XIX. Περὶ τῶν ἐντόμων.
XX. De Homine. XX. Περὶ τοῦ ἀνθρώπου.
XXI. De Corpore et primum de XXI. Περὶ τοῦ σώματος καὶ
Membris externis. πρῶτον περὶ τῶν ἔξω μελῶν.
XXII. De Membris internis. XXII. Περὶ τῶν ἐντέρων.
XXIII. De Accidentibus Corporis. XXIII. Περὶ τῶν ἀμφὶ τὸ σώμα.
XXIV. De Morbis. XXIV. Περὶ τῶν νόσων.
XXV. De Ulceribus et Vulneribus. XXV. Περὶ τῶν ἑλκῶν τε καὶ
τραυμάτων.
XXVI. De Sensibus externis. XXVI. Περὶ ἔξω αἰσθησέων.
XXVII. De Sensibus internis. XXVII. Περὶ τῶν ἔσω αἰσθησέων.
XXVIII. De Mente. XXVIII. Περὶ τοῦ νοῦ.
XXIX. De Voluntate et Affectibus. XXIX. Περὶ τῆς βουλήσεως καὶ τῶν
παθῶν.
XXX. De Mechanicis in Genere. XXX. Περὶ τῶν μεχανικῶν.
XXXI. De Hortorum Cultura. XXXI. Περὶ τῆς κηπείας.
XXXII. De Agricultura. XXXII. Περὶ τῆς γεωργικῆς.
XXXIII. De Molitura et Molilibus. XXXIII. Περὶ τῆς μύλης καὶ τῶν
μυλωθρικῶν σκεύων.
XXXIV. De Panificio. XXXIV. Περὶ τῆς σιτουργίας.
XXXV. De Pecuaria. XXXV. Περὶ τῆς κτηνοτροφίας.
XXXVI. De Laniena (Lanionia). XXXVI. Περὶ τοῦ κρεωπωλίου.
XXXVII. De Venatura. XXXVII. Περὶ τῆς θηρίας.
XXXVIII. De Piscatione. XXXVIII. Περὶ τῆς ἁλιευτικῆς.
XXXIX. De Aucupio seu Avium XXXIX. Περὶ τῆς ὀρνιθοθήρας.
Captura.
XL. De Coquinaria. XL. Περὶ τῆς μαγειρικῆς.
XLI. De Potulentorum Paratu XLI. Περὶ τῆς τῶν ποτίμων
(Paratura). παρασκευῆς.
XLII. De Aurigatione. XLII. Περὶ τῆς ἡνιοχείας.
XLIII. De Navicularia. XLIII. Περὶ τῆς ναυτιλίας.
XLIV. De Itineribus. XLIV. Περὶ τῆς κατὰ γῆν πορείας.
XLV. De Mercatura. XLV. Περὶ τῆς ἐμπορίας.
XLVI. De Vestiariis Opificiis. XLVI. Περὶ τῆς ἱματουργικῆς.
XLVII. De Variis Vestituum XLVII. Περὶ ποικίλων εἰδῶν τῶν
(Vestium) Generibus. ἐσθημάτων.
XLVIII. De Architectura et Fabrilibus XLVIII. Περὶ τῆς ἀρχιτεκτονικῆς.
Artificiis.
XLIX. De Domo ejusque Partibus. XLIX. Περὶ οἴκου καὶ αὐτοῦ μερῶν.
L. De Hypocausto. L. Περὶ τοῦ ὑποκαύστου.
LI. De Coenaculo. LI. Περὶ τοῦ δειπνωτηρίου.
 LII. De Cubiculo cum LII. Περὶ τοῦ κοιτῶνος.
Pertinentibus.
LIII. De Balneo et Munditia LIII. Περὶ τοῦ βαλανείου καὶ τῆς
(Munditie). καθαρότητος.
LIV. De Coniugio et Affinitate. LIV. Περὶ τοῦ γάμου καὶ τῆς
ἐπιγαμίας.
LV. De Puerperio. LV. Περὶ τῆς λοχείας.
LVI. De Cognatione. LVI. Περὶ τῆς συγγενείας.
LVII. De Oeconomia. LVII. Περὶ τῆς οἰκονομίας.
LVIII. De Urbe. LVIII. Περὶ τῆς πόλεως.
LIX. De Templo. LIX. Περὶ τοῦ ναοῦ.
LX. De Ecclesia. LX. Περὶ τῆς ἐκκλησίας.
LXI. De Ethnicorum LXI. Περὶ τῆς τῶν ἐθνικῶν τε καὶ
Iudaeorumque Ἰουδαίων ἐθελοθρησκείας.
Superstitionibus.
LXII. De Curia. LXII. Περὶ τοῦ βουλευτηρίου.
LXIII. De Iudiciis. LXIII. Περὶ τῶν δικῶν.
LXIV. De Maleficis et Suppliciis. LXIV. Περὶ τῶν κακούργων καὶ τῆς
αὐτῶν τιμωρίας.
LXV. De Statu Regio. LXV. Περὶ τῆς μοναρχίας.
LXVI. De Regno et Regione. LXVI. Περὶ τῆς βασιλείας τε καὶ
χώρας.
LXVII. De Pace et Bello. LXVII. Περὶ τῆς εἰρήνης τε καὶ
πολέμου.
LXVIII. De Schola et Institutione. LXVIII. Περὶ τῆς σχολῆς καὶ τῆς τῶν
παίδων ἀγωγῆς.
LXIX. De Museo. LXIX. Περὶ τοῦ μουσείου.
LXX. De Grammatica. LXX. Περὶ τῆς γραμματικῆς.
LXXI. De Dialectica (Logica). LXXI. Περὶ τῆς διαλεκτικῆς
(λογικῆς).
LXXII. De Rhetorica et Posi. LXXII. Περὶ τῆς ῥητορικῆς τε καὶ
ποιήσεως.
LXXIII. De Mathesi et primum de LXXIII. Περὶ τῆς μαθηματικῆς καὶ
Arithmetica. πρῶτον τῆς ἀριθημητικῆς.
LXXIV. De Geometria. LXXIV. Περὶ τῆς γεωμετρίας.
LXXV. De Mensuris et Ponderibus. LXXV. Περὶ τῶν μέτρων καὶ
σταθμῶν.
LXXVI. De Optica et Pictura. LXXVI. Περὶ τῆς ὀπτικῆς τε καὶ
γραφῆς.
LXXVII. De Musica. LXXVII. Περὶ τῆς μουσικῆς.
LXXVIII. De Astronomia. LXXVIII. Περὶ τῆς ἀστρονομίας.
LXXIX. De Geographia. LXXIX. Περὶ τῆς γεωγραφίας.
LXXX. De Historia. LXXX. Περὶ τῆς ἱστορίας.
 LXXXI. De Medicina. LXXXI. Περὶ τῆς ἰατρικῆς.
LXXXII. De Ethica in Genere. LXXXII. Περὶ τῆς ἠθικῆς.
LXXXIII. De Prudentia. LXXXIII. Περὶ τῆς φρονήσεως.
LXXXIV. De Temperantia. LXXXIV. Περὶ τῆς σωφροσύνης.
LXXXV. De Castitate. LXXXV. Περὶ τῆς ἁγνείας.
LXXXVI. De Modestia. LXXXVI. Περὶ τῆς μετριότητος
(ταπεινοφροσύνης).
LXXXVII. De Autarkeia. LXXXVII. Περὶ τῆς αὐταρκείας.
LXXXVIII. De Iustitia: et primo LXXXVIII. Περὶ τῆς δικαοσύνης
Commutativa. συναλλακτικῆς.
LXXXIX. De Iustitia Distributiva. LXXXIX. Περὶ τῆς δικαιοσύνης
διανεμητικῆς.
XC. De Fortitudine. XC. Περὶ τῆς ἀνδρείας.
XCI. De Patientia. XCI. Περὶ τῆς ὑπομονῆς.
XCII. De Constantia. XCII. Περὶ τῆς εὐσταθείας.
XCIII. De Amicitia et Humanitate. XCIII. Περὶ τῆς φιλίας τε καὶ
φιλανθρωπίας.
XCIV. De Candore. XCIV. Περὶ τῆς ἀκεραιότητος.
XCV. De Conversatione erudita. XCV. Περὶ τῆς πεπαιδευμένης
ὁμιλίας.
XCVI. De Ludicris. XCVI. Περὶ τῆς παιγνίων.
XCVII. De Morte et Sepultura. XCVII. Περὶ τοῦ θανάτου τε καὶ
ταφῆς.
XCVIII. De Providentia Dei. XCVIII. Περὶ τῆς προνοίας.
XCIX. De Angelis. XCIX. Περὶ τῶν ἀγγέλων.
C. Clausula. C. Κολοφών.

JANUA LINGUARUM Η ΤΩΝ ΓΛΩΤΤΩΝ ΘΥΡΑ γλώττα, ἡ — lingua, sermo

unicuique genti peculiaris.
RESERATA. ΑΝΕΩΓΜΕΝΗ. θύρα, ἡ — janua, ostium, porta,
fores.
I. INTROITUS. I. ΕΙΣΟΔΟΣ. εἴσοδος, ἡ — ἡ εἴσδυσις, introitus,
aditus.
1. Salve, lector amice. 1. Χαῖρε, ὦ φίλε ἀναγνώστης, ὁ — lector.
φίλος -η -ον — φίλιος -ία -ιον (et
ἀναγνῶστα. -ος -ον), amicus, carus.
2. Si rogas quid sit 2. Πυθόμενος τί τὸ λόγιον ἐκφράζω — ἐκφωνέω, enuntio,
eloquor.
eruditum esse, responsum εἶναι, ταυτηνὶ τὴν τὸ λόγιον εἶναι — πεπαυδεμένον
habe: ἀπόκρισιν λαβέ· εἶναι, doctum esse.
Nosse rerum differentias et Τὰς τῶν ἁπάντων οἷός τ’ εἰμι — possum.
ὀνομαστί — suo nomine.
posse unumquodque suo διαφορὰς εἰδέναι, οἷον πυνθάνομαι — ἐρωτάω, ποιέω
insignire nomine. εἶναι, ἕκαστον ὀνομαστὶ ἐρώτησιν, interrogo, quaero.
ἐκφράζειν. (πυνθ. τινά τι, τινός τι, ἐρ. περί
τινος.)
3. Nihilne praeterea? 3. Οὐδὲν δὲ παρὰ τοῦτο; ἀτεχνῶς — ἀληθῶς, ἦ μήν, δῆτα, γε,
γοῦν, ἀμέλει, utique, certe,
Nihil certe quidquam. μηδὲν ἀτεχνῶς. prorsus.
 παρὰ τοῦτο — προσέτι τούτοις,
praeterea. (προσέτι — adhuc,
insuper.)
4. Totius enim eruditionis 4. Ὁ γάρ τοι μαθὼν τὴν καλῶς — ὀρθῶς, bene, pulchre.
κρηπίς, ἡ — τὸ θεμέλιον, ἡ βάσις,
ac literaturae fundamenta τῆς φύσεώς τε καὶ τῆς fundamentum; alibi crepida,
posuit qui nomenclaturam τέχνης ὀνοματοθεσίαν, soccus, calceamenti genus.
naturae et artis perdidicit. ἁπάσης παιδείας κρηπῖδα ὀνοματοθεσία, ἡ — ἡ ὀνομασία,
nuncupatio, nomenclatura.
καλῶς ὑπέθηκεν. παιδεία, ἡ — ἡ παίδευσις, doctrina,
eruditio.
τοί — particula enclitica vim
adhibens.
5. Sed id difficile forsan? 5. Τοῦτο δὲ τάχα που δυσχερής — δύσκολος, difficilis.
τάχα που — ἴσως, κατὰ τύχην,
δυσχερές; forsan, fortasse.
6. Est, si invitus feceris 6. Ναί, ἀκουσίως ταύτῃ ἀκουσίως — praeter voluntatem,
non libenter.
aut praeveniente τῇ σπουδῇ ἐπιχειροῦντι, ἐκπλήσσω — terreo, perterrefacio.
imaginatione (praeconcepta καί γέ τοι φανταστικῇ ἐπιχειρέω — aggredior.
opinatione) teipsum προλήψει ἑαυτὸν καί γέ τοι — et.
ναί — sane, utique.
terrueris. ἐκπλήσσοντι. πρόληψις, ἡ — suspicio.
σπουδή, ἡ — studium.
φανταστικός — vanus, inanis,
speciem meram habens.
7. Tandem si quid 7. Τέλος, ἅπαν ἐν ἀρχῇ ἀρχή, ἡ — principium, initium.
δυσμεταχείριστος — tractatu
asperitatis erit, initio erit. δυσμεταχείριστον. difficilis.
λευκός — albus, candidus.
τέλος — tandem.
8. Annon et literarum 8. Ἆρα μὴ (οὐχὶ) οἱ τῶν ἆρα μή — annon.
θαυμάσιος — mirus, admirabilis.
characteres (ductus) pueris γραμμάτων χαρακτῆρες θεωρέω — specto.
primo intuitu mira monstra τοῖς παιδαρίοις τὸ πρῶτον οὐχί — annon, nonne.
videntur? αὐτοὺς θεωροῦσι θαυμάσια παιδάριον, τό — puerulus, puellus.
τὸ πρῶτον — primum.
τέρατα φαίνονται; τέρας, τό — portentum, prodigium.
φαίνομαι — videor.
χαρακτήρ, ὁ — figura, forma.
9. Ast ubi paululum 9. Ὀλίγον δὲ πρωὶ τούτων δοκέω — videor.
ὀλίγον, τό — paullulum.
impenderint operae, ludum σπουδάσασι παιδιά τις παιδιά, ἡ — lusus.
et jocum esse δοκεῖ. σπουδάζω περί τινος — operam do
animadvertunt. alicui rei.
10. Idem in omni re 10. Θαμὰ συμβαίνει ἀργαλέος — operosus, difficilis.
κατὰ τὰ ἔξω — secundum externam
evenit, ut aspectu exteriore ἀργαλέον τι κατὰ τὰ ἔξω faciem.
operosa appareat. σκοπούμενον φαίνεσθαι. θαμά — saepe, crebro, frequenter.
σκοπέω — considero.
συμβαίνω — evenio, contingo, usu
venio.
φαίνομαι — appareo.
11. At si aggredi pergas, 11. Τῇ δ’ εὐφυΐᾳ τοῦ εἰς ἀνέφικτος — cogitatione haud
assequendus, ejusmodi sc. ita
nihil est quod non cedat, se βυσσὸν σπουδῇ ἐξικέσθαι comparatus ut perspici non possit.
subdat ingenio. πειρωμένου, οὐδὲν βυσσός, ὁ — fundus rei, imum. εἰς
ἀνέφικτον ἔσται. βυσσόν ἐξίκομαι — res altius
penetro.
 εὐφυΐα, ἡ — sollertia.
καλύπτω — tego, operio.
πειρῶμαι — conor, nitor.
σπουδῇ — enixe, studiose, naviter.
12. Qui cupit, capit 12. Ὧν τις ἀντιποιεῖται, ἀντιποιοῦμαι — aliquid affecto,
assequi conor.
omnia. τούτων οὐ σπανιάκις ἐπικρατής — compos.
ἐπικρατὴς καθίσταται. καθίσταμαι — fio.
σπανιάκις — raro.
13. Agedum itaque 13. Ἄγε μὲν οὖν, ὅσοι γε ἄγε — agedum, eia.
ἀπαγορεύω — interdico, prohibeo.
quisquis es, sperare te δὴ ἔστε, ἐλπίζειν ὑμᾶς ἀπελπίζω — despero.
jubeo, desperare veto. κελεύω, ἀπελπίζειν δὲ δεῖ — oportet.
ἀπαγορεύω. δή — particula redundans.
κελεύω — jubeo.
ὅσος — quicunque.
14. En, vide exiguum hoc 14. Ἰδοῦ, βλέψον (θεῶ), ὦ βλέπω — video.
ἐγχειρίδιον, τό — libellus.
opusculum. παῖ, μικρὸν τοῦτο θεῶμαι — specto, video.
ἐγχειρίδιον. μικρός — parvus, exiguus.
παῖς, ὁ — puer.
ὑπισχνοῦμαι — promitto, polliceor.
15. Heic tamen tibi (absit 15. Ἐν τούτῳ ἀποδείκνυμι — ostendo.
βασκαίνω — invideo. β. τινὶ τινός —
verbo gloria) universum ὑπισχνοῦμαι, μηδεὶς τῆς alicui ob aliquam rem.
mundum Latinamque προαιρέσεως τε καὶ Ἑλληνικός (sc. ἀνήρ), ὁ — Graecus.
linguam velut in enchiridio ἐπαγγελίας μοι κόσμος, ὁ — mundus, orbis
terrarum.
(breviario) ostendam. βασκαινέτω, ἅπαντα τὸν
κόσμον καὶ τὴν γλώτταν
Ῥωκαϊκήν*, ὡς ἐν ἐπιτομῇ,
ἀποδείξειν.
16. Tenta quaeso; evolve 16. Πείρα, ἐξέλιττε καὶ ἐκμανθάνω — edisco.
ἐξελίττω — evolvo.
et edisce aliquot has ἐκμάνθανε ὀλίγα ταῦτα ὀλίγος — paucus.
pagellas. σελίδια. πειρῶμαι — experior, tento, facio
periculum.
σέλινον, τό — petroselinum, herba.
17. Facto hoc (cum hoc 17. Τοῦτο ἀπειργασμένος ἀγχίνοια, ἡ — sagacitas.
ἀπεργάζομαι — facio.
feceris), oculatum ac τήν σου ἀγχίνοιαν καὶ τὴν δεξιότης, ἡ — dexteritas, sollertia.
perspicacem te ad omnia πρὸς ἅπαντα τὰ ἐνίσχομαι — inhaereo.
humanitatis studia re ipsa μαθήματα δεξιότητα ἐπιφωράω — invenio, animadverto.
μαθήματα — studia humanitatis.
comperies. ἐπιφωράσεις. μάθημα, τό — disciplina, studium.
τήν σου ἀγχίνοιαν — tuam
sollertiam.

II. DE ORTU MUNDI ET II. ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΚΤΙΣΕΩΣ κοσμοποιία (κοσμοποΐα), ἡ —

mundi fabricatio sive creatio.
CREATIONE PRIMAEVA. ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ κτίσις, ἡ — creatio, fabrica,
(ΚΟΣΜΟΠΟΙΙΑΣ). productio rerum.
18. Deus ineffabili sua 18. Ὁ θεὸς τῇ ἑαυτοῦ κτίζω — creo, condo.
omnipotentia creavit omnia ἀῤῥήτῳ παντοκρατορίᾳ
ex nihilo. ἅπαντα ἐξ οὐδενὸς
ἔκτισεν.
 19. Principio enim 19. Ἐν ἀρχῇ γὰρ τὴν ἄβυσσος — abyssus, vorago.
ἀχανής — vastus, immensus.
expandit (extendit) ἄβυσσον ἀχανῆ, τουτέστι ἐκπεταννύω — extendo.
vastissimam abyssum, hoc τὸ ποῦ, τὸν οὐρανόν τε καὶ οὐρανός, ὁ — coelum.
est spatium, ubi coelum et τὴν γῆν περιέχον τὸ ποῦ — locus, spatium.
ποῦ — ubi, quo loco.
terra existunt. ἐξεπέτασεν.
20. Et replevit eam 20. Καὶ ταύτην ζοφώδους ἄμορφος — informis.
ἀνθρώπινος — humanus.
tenebricosa quadam et ἀχλύος τε καὶ ἀμόρφου ἀχλύς, ἡ — caligo.
informi caligine. σκοτίας ἐπλήρωσεν. ζοφώδης — tenebricosus, obscurus.
πληρόω — impleo, repleo.
σκοτία, ἡ — tenebrae.
21. Ex qua tanquam 21. Ἐξ ἧς καθάπερ τινὸς διασχηματίζω — describo, distinguo.
ἰδέα, ἡ — species, forma.
materia formavit creaturas ὕλης τὰς κτίσεις ἡ ἔσω ἰδέα — species intus
corporeas, distinctas σωματικὰς διασχηματίζων (mente) concepta.
formis, et vestitas ποικίλαις ἰδιότησι κατὰ τὸ ἰδιότης, ἡ — proprietas.
καθάπερ — sicut, veluti, quasi.
accidentibus variis, prout τῆς ἔσω ἰδέας ὁμοίωμα κτίσις, ἡ — res creata.
cujusque ideam intra se διεκόσμησεν. ὁμοίωμα, τό — similitudo.
conceperat. ποικίλος — varius.
σωματικός — corporeus.
ὕλη, ἡ — materia.
22. Implantavitque cuique 22. Ἑκαστῷ κτίσματι γένος, τό — genus.
ἐμφυτεύω — inflo.
naturam suam, id est vim ἰδιοσυγκρισίαν τινὰ ἴδιος — suus, proprius.
observandi assignatum ἐμφυτεύων τοῦ τὸν τόπον ἰδιοσυγκρασία, ἡ — peculiaris
locum, modum, genusque ἴδιον, τρόπον, γένος τηρεῖν. natura sive constituo.
κτίσμα, τό — res creata.
suum. τηρέω — servo, observo.
τόπος, ὁ — locus.
τρόπος, ὁ — modus.

III. DE ELEMENTIS. III. ΠΕΡΙ ΤΩΝ στοιχεῖον, τό — elementum.

ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ.
23. Ante omnia vero 23. Πρὸ πάντων τὴν ἄτακτος — confusus.
διαχωρέω — segrego, separo.
confusum istud chaos οὐσίαν ἄτακτον, χάος εἶδος, τό — species.
secundum densitatis et λεγομένην, εἰς δ’ (τέτταρα) θάνατος, ὁ — mors.
raritatis gradus in quatuor εἴδη κατὰ τὴν πυκνότητά οὐσία, ἡ — substantia, natura.
πρό — ante.
species separavit τε καὶ χαυνότητα πυκνότης, ἡ — densitas.
(segregavit). διεχώρησεν. τέσσαρες — quatuor.
χάος, τό — chaos, rudis et indigesta
moles.
χαυνότης, ἡ — raritas, levitas.
24. Tenuissimam et 24. Τὴν μὲν λεπτοτάτην ἡμέρα, ἡ — dies.
θερμός — calidus.
subtilissimam partem fecit μερίδα φωτεινὴν καὶ καθίστημι — efficio, reddo.
lucidam et calidam et θερμὴν καταστήσας, πῦρ λεπτός — tenuis.
appelavit ignem seu lucem. τε καὶ φῶς ὠνόμασεν. μέν — quidem (saepe non
exprimitur).
μερίς, ἡ — particula.
ὀνομάζω — nomino, appello.
πῦρ, ὁ — ignis.
φῶς, τό — lux.
φωτεινός — lucidus.
 25. Aliam iterum tenuem, 25. Ἄλλην δὲ λεπτήν καὶ ἀήρ, ὁ — aër, antiquitus ἡ ἀήρ.
ἄλλος — alius.
pellucidam, et tepidam διαφανῆ καὶ ὑπόθερμον διαφανής — pellucidus, translucens.
dixit aërem. ἀέρα ἔλεγε. ἐξανίσταμαι — surge ex aliqua re,
exsurgo.
λέγω — dico.
ὑπόθερμος — tepidus.
26. Tertia portio fluida et 26. Τὸ τρίτον μέρος γίνομαι — sum.
ῥευστός — fluidus.
frigida fuit aqua. ῥευστὸν ψυχρόν τε ὕδωρ τρίτος — tertius.
γέγονε. ὕδωρ, τό — aqua.
ψυχρός — frigidus.
27. Sub qua mansit 27. Ὑφ’ ᾧ ὑπόστασίς τις ἰλύς, ἡ — limus.
κολλώδης — glutinosus, tenax.
sedimentum crassum, κoλλώδης, ἰλύς, τέλμα, μένω — maneo.
limus seu terra. πηλός, καὶ γῆ ἔμενε. πηλός, ὁ — limus.
τέλμα, τό — lacuna, locus coenosus.
ὑπόστασις, ἡ — sedimentum.
28. Atque haec sunt 28. Καὶ ταῦτα τὰ ἄμικτος — simplex, haud mixtus.
γελοῖος — ridiculus.
simplicia corpora, ex στοιχειώδη καὶ ἄμικτα μικτός — mixtus.
quibus composita (mixta) σώματά ἐστι, ὧνπερ τὰ ὅσπερ — qui.
exsurgunt. μικτὰ καὶ συντεθειμένα στοιχειώδης — simplex.
συντίθημι — compono.
ἐξανίσταται.
29. Omnia enim reliqua ex 29. Ἅπαντα γὰρ τὰ λοιπὰ λοιπός, ὁ — reliquus.
φύω — nascor.
his constant. ἐκ τούτων πέφυκεν. πέφυκα — natus sum.
30. Quippe ex iis 30. Ἐκ τούτων γεννᾶται, ἀναλύω — resolvo.
γεννάω — genero.
generantur, iis nutriuntur, τούτοις τρέφεται, εἰς ταῦτα τρέφω — alo, nutrio.
in eadem dum φθειρόμενα ἀναλύεται. φθείρω — corrumpo, vitio.
corrumpuntur resolvuntur.

IV. DE FIRMAMENTO. IV. ΠΕΡΙ ΤΟΥ στερέωμα, τό — firmamentum.

ΣΤΕΡΕΩΜΑΤΑ.
31. Astra sunt veluti 31. Τὰ ἄστρα καθάπερ ἄστρον, τό — astrum, sidus,
congretatio stellarum.
lampades in aethere λαμπάδες ἐν ἀέρι εὔτακτος — ordinem certum
suspensa, ut indefinenter κρεμάμενα, καὶ ἀλήκτως servans, descriptus.
circumcircarotatae, lumine τροχαζόμενα, ὡς καὶ τὸ κίνησις, ἡ — motus.
κρέμαμαι — pendeo.
suo tenebras illuminent, σκότος φωτίζοντα, κινήσει λαμπάς, ἡ — lampas, lucerna.
cursu autem temporum εὐτάκτῳ τοὺς χρόνους καὶ μετρέω — metior, dimetior.
vices dimetiantur. τὰς τῶν ὡρῶν στροφὰς σκότος, τό — tenebrae.
στροφή, ἡ — reversio, vices.
μετρεῖ. τροχάζω — rotor.
φωτίζω — illumino, illustro.
χρόνος, τό — tempus.
ὥρα, ἡ — hora.
32. Planetae, quorum 32. Οἱ πλανῆται, ὧν τάξιν Ἄρης, ὁ — Mars.
Ἀφροδίτη, ἡ — Venus.
ordinem hi versiculi ταῦτα τὰ στιχίδια διατελέω — permaneo, persevero. τὸ
complectuntur, sunt συνείληφε ζ’ (ἑπτά) εἰσιν· κέντρον περιτρέχων διατελέω —
septem: ἡ σελήνη, ὁ ἑρμῆς, ἡ centrum perpetuo circumeo.
Ἑρμῆς, ὁ — Mercurius.
Luna, Mercurius, Venus, ἀφροδίτη, ὁ ἥλιος, ὁ ἄρης, Ζεύς, ὁ — Jupiter.
Sol, Mars, Jupiter, Saturnus. ὁ ζεῦς, ὁ κρόνος. ἥλιος, ὁ — sol.
 Quisque in peculiari suo ὧν ἕκαστος τὸ ἴδιον κέντρον, τό — centrum, punctum
medium.
orbe. κέντρον περιτρέχων Κρόνος, ὁ — Saturnus.
διατελεῖ. περιτρέπω — circumeo.
πλανήτης, ὁ — planeta, stella
eratica.
σελήνη, ἡ — luna.
33. Infima est ☽ Luna, 33. Ἡ σελήνη αὔξησίν τε αὔξησις, ἡ — augmentum,
incrementum.
quae incrementa et καὶ μείωσιν ἐπιδεχομένη, ἐπιδέχομαι — accipio.
decrementa pati videtur, καὶ γῆν περιοδεύουσα, τῇ ἔσχατος — ultimus.
retardationeque menses τριβῇ ἑαυτῆς μῆνας ποιεῖ, κατώτατος — imus, infimus.
μείωσις, ἡ — decrementum,
efficit. καὶ κατωτάτη τε καὶ imminutio.
ἐσχάτη ἐστίν. μήν, ὁ — mensis.
περιοδεύω — circumeo, obambulo.
τριβή, ἡ — mora.
34. ☉ Sol, jubare corusco 34. Ὁ ἥλιος, λαμπροτάτῳ ἀνατολή, ἡ — ortus.
δύσις, ἡ — occidens.
radians, ab οriente per φέγγει στίλβων, ἀπ’ ἑβδομάς, ὁ — hebdomas, spatium
meridiem in οccidentem ἀνατολῆς διὰ τὸν κύκλον septem dierum.
festina celeritate revolutus, μεσημβρινὸν πρὸς τὴν εἰκοσεῖς — viginti unus; cf. εἷς καὶ
εἴκοσι, εἴκοσι (καὶ) εἷς.
revolutione sua dies viginti δύσιν θαυμαστῷ τάχει ἑξήκοντα — sexaginta.
quattuor (24) horis, et κυλινδούμενος τῇ στροφῇ ἐπιλανθάνομαι — obliviscor.
annos duodecim (12) ἡμέραν ὥραις κδ’ (εἴκοσι ἔτος, τό — annus.
θαυμαστός — mirus, mirabilis.
mensibus, quinquaginta τέτταρσι), τὸ ἔτος ιβ’ ἰνίον, τό — occiput.
duabus (52) hebdomadibus, (δώδεκα) μησίν, νβ’ κύκλος, ὁ — circulus.
trecentis sexaginta quinque (πεντήκοντα δυοῖν) κυλινδέω — volvo, voluto.
λαμπρός — fulgidus, splendidus.
et quadrate (quarta parte) ἑβδομάσιν, τξε’ μεσημβρινός — meridianus.
(365 ¼) diebus definit. (τριακοσίαις ἑξήκοντα περιγράφω — circumscribo, definio.
πέντε) ἡμέραις σὺν μιᾶς στίλβω — splendeo, fulgeo.
στροφή, ἡ — conversio.
μέρει τετάρτῳ περιγράφει. ταχέως — ut primum, quam
primum, ubi primum.
φέγγος, τό — jubar, lumen.
35. Ortum ejus praecedit 35. Τῇ ἀνατολῇ αὐτοῦ βαθύς — plenus.
ἐπιφώσκω — illucesco, appareo.
aurora et diluculum, quum ὄρθρος βαθὺς καὶ ἡ ἠὼς ἠώς, ἡ — aurora.
diescit et lucescit. τῆς ἡμέρας ἐπιφωσκούσης ὄρθρος, ὁ — diluculum.
τε καὶ ὑποφαινομένης προηγοῦμαι — antecedo, praecedo.
ὑποφαίνομαι — subluceo, appareo.
προηγεῖται.
36. Occasum (obitum) 36. Τῇ δύσει αὐτοῦ τὸ δύσις, ἡ — occasus.
ἕπομαι — sequor.
sequitur crepusculum (hoc λυκαυγὲς, ὅταν πρὸς ἑσπέρα — vespera.
est crepera lucula) quum ἑσπέραν ἐστίν λυκόφως, ὁ — crepusculum; cf. ὁ
vesperascit et noctescit. (συσκοτάζει), ἕπεται. λυγόφως, τὸ κνέφας.
ὅταν — quum, quando.
συσκοτάζει — advesperascit.
37. Ascendens ad 37. Πρὸς τὴν ἀνωτάτην αἰγόκερως, ὁ — capricornus, animal
et signum coeleste.
verticem nostrum κορυφὴν ἀναβαίνων, ζένιθ αἰδώ — pudor.
supernum (qui vulgo λεγομένην, ᾗ κατωτάτη ἀναβαίνω — ascendo.
zenith, cui inferus vulgo νάδιρ ἀντικειμένως ἔχει, ἢ ἀντικειμένως ἔχω — oppositus sum.
ἀνώτατος — supernus, summus,
nadir opponitur) seu ἀποκλίνων ἀπ’ ἰσημερινοῦ supremus.
declinans ab aequinoctiali κύκλoυ, πρὸς τὸν τροπικὸν ἀποκλίνω — declino.
ad Tropicum Cancri sive τοῦ καρκίνου, ἔαρ· πρὸς δὲ ἔαρ — ver.
ζένιθ*, ἡ — zenith*, punctum coeli
solstitialem facit ver, τὸν τροπικὸν χειμερινὸν vertici nostro imminens.
rursumque ad Tropicum τοῦ αἰγοκέρωτος ἰσημερία, ἡ — aequinoctium.
Capricorni sive hiemalem καταβαίνων τὴν ὀπώραν ἰσημερινός — aequinoctialis.
καρκίνος, ὁ — cancer.
descendens, autumnum: et καὶ τὴν ἰσημερίαν ποιεῖ. καταβαίνω — descendo.
utrobique aequinoctium. κορυφή, ἡ — vertex.
νάδιρ*, ὁ — nadir, coeli punctum illi
quod zenith dicitur oppositum.
ὀπώρα, ἡ — auctumnus.
τροπικός — tropicus, ad solarem
conversionem pertinens.
χειμερινός — hibernus, brumalis.
38. Imus dat brumam, 38. Κατώτατος ἐν θερινός — aestivus.
θέρος, ὁ — aestas.
orditurque hiemem; τροπαῖς χειμεριναῖς, τοῦ Σείριος, ὁ — Sirius, Canicula, stella.
summus solstitium, χειμῶνος· ἀνώτατος ἐν τροπή, ἡ — solstitium.
inchoatque aestatem, ubi θεριναῖς, τοῦ σειρίου φλογοῦμαι — flammesco,
inflammor, incendor.
Sirius (canicula, seu φλογουμένου, ἀρχὴν τοῦ χειμών, ὁ — hiems.
caniculae stella) excitat θέρους ποιεῖ.
aestum.
39. ☿ Mercurius eum in 39. Ὁ Ἑρμῆς τὴν ὁδὸν αὑτοῦ — pro ἑαυτοῦ ipsius, suus.
ἕκμηνος, ὁ — semestre spatium.
eccentrico epicyclum ἑαυτοῦ τάχιον ἢ ἑκμήνῳ, ἥμισυς — dimidius.
vectante circuit citius quam καλὴ δ’ Ἀφροδίτη ἔτει καὶ καλός — pulcher.
semi anno. Sic quoque ἡμίσει περαίνει. περαίνω — perago, conficio.
ταχέως — celeriter.
venusta ♀ Venus, sed
sesqui anno.
40. Hanc mane Luciferum 40. Ταύτην φώσφορον Ἕσπερος, τό — hesperus, stella
Veneris solem sequens.
(Phosphorum), vesperi ἕωθεν, ἕσπερον ὀψὲ τῆς ἕωθεν — mane.
Hesperum sive ἡμέρας καλοῦσιν. καλέω — voco, appello.
Vesperuginem vocant. ὀψέ — sero. οψὲ τῆς ἡμέρας —
vesperi.
φωσφορος, ὁ — phosphorus, lucifer,
stella Veneris solem antegrediens.
 41. ♂ Mars ignitus 41. Ὁ Ἄρης φλογώδης τὴν ἀλήκτως — indesinenter.
ἄλλως — aliter.
periodum suam biennio αὑτοῦ περίοδον σχεδὸν διετία, ἡ — biennium.
ferme percurrit. Splendidus διετίᾳ, λαμπρὸς δὲ Ζεὺς ἐκτελέω — perago, perficio.
♃ Iupiter suam pene ἔτεσι ιβ’ (δώδεκα). ψυχρὸς Διός — Jovis.
Ζήν, ὁ — Jupiter.
(paene) duodecim Κρόνος λ’ (τριάκοντα) ἡλιακή (sc. ἡμέρα), ἡ — dies solis.
pervagatur. Gelidus ♄ ἐκτελεῖ. τούτοις τοῖς κυριακός — dominicus.
Saturnus tantum non πλανήταις αἱ τῆς περίοδος, ἡ — ambitus, circuitus.
σεληνιακὴ ἡμέρα, ἡ — dies lunae.
triginta. Et ab his erronibus ἑβδομάδος ἡμέραι σχεδόν — fere.
dies hebdomadis ὁμώνυμοί εἰσιν· φλογώδης — ardens, incensus.
nomenclationes sortiti sunt: ▪ ἡ ἡλιακὴ ἢ
▪ dies Solis κυριακή,
(Dominicus, — ▪ ἡ σεληνιακὴ ἢ
ca), σελήνης,
▪ dies Lunae, ▪ ἡ τοῦ Ἄρεως,
▪ dies Martis, ▪ τοῦ Ἑρμοῦ,
▪ dies Mercurii, ▪ τοῦ Διὸς ἢ
▪ dies Iovis, Ζηνὸς,
▪ dies Veneris, ▪ τῆς Ἄφροδίτης,
▪ dies Saturni. ▪ τοῦ Κρόνου.

42. Eclipses 42. Αἱ τῶν φωστήρων ἀδιαφανής — densus, non

translucens.
(obscurationes) luminarium ἐκλείψεις δι’ ἐπισκιασμοῦ ἔκλειψις, ἡ — eclipsis, deliquium,
fiunt propter τῶν ἐν μέσῳ σωμάτων καὶ obscuratio.
interpositionem tertii non ἀδιαφανῶν συμβαίνουσι. ἐπισκιασμός, ὁ — obumbratio.
μέσον, τό — medium.
tralucentis, indeque orta τὸ ἐν μέσῳ σῶμα — corpus in
obumbratione. medio positum.
φωστήρ, ὁ — luminare.
43. Stellae fixae cum 43. Οἱ λοιποὶ ἀστέρες τῆς ἀνωμάλως — haud aequaliter.
ἀστήρ, ἡ — stella.
octava sphaera aequaliter σφαίρας ὀγδόης ὁμαλῶς αὐγάζω — corusco, splendeo.
progrediuntur, sed μὲν κινοῦνται, ἀνομάλως δ’ ὄγδοος — octavus.
inaequaliter coruscant. αὐγάζουσι. ὁμαλῶς — aequaliter.
σφαῖρα, ἡ — sphaera.
 Harum in firmamento Οὗτοι ἐν οὐρανῷ ἀριθμέω — numero.
ἀφώτιστος — lucis expers.
circumsecus praecise περιθέοντες ακβ’ (χίλιοι Βερενίκη, ἡ — Berenice, nomen
numerantur mille viginti εἰκοσιδύο, χίλιοι δύο καὶ proprium.
duo (1022), praeter tres in εἴκοσι) ἀριθμοῦνται, ἐκτὸς ἔκτος — sextus.
κόμη, ἡ — coma.
Cincinno (Comae) τριῶν ἐν κόμῃ Βερενίκης· μέγεθος, τό — magnitudo.
Berenices: ▪ τοῦ πρώτου περιθέω — circumcurro, in orbem
▪ primae μεγέθους εἰσὶ ιε’ curro.
νεφώδης — nubibus obductus.
magnitudinis sunt (δεκαπέντε,
quindecim (15), πεντεκαίδεκα),
▪ secundae ▪ δευτέρου μεγέθους
quadraginta με’
quinque (45), (πεντεκαιτεσσαρά
▪ tertiae ducentae κοντα),
octo (208), ▪ τρίτου μεγέθους
▪ quartae ση’ (διακόσιοι καὶ
quadringentae ὀκτώ),
septuaginta ▪ τετάρτου μεγέθους
quattuor (474), υοδ’ (τετρακόσιοι
▪ quintae ducentae ἑβδομηκοντατέσσ
septendecim (217), αρες),
▪ sextae quadraginta ▪ πέμπτου μεγέθους
novem (49), σιζ’ (διακόσιοι
▪ nebulosae quinque ἑπτακαίδεκα),
(5), ▪ ἕκτου μεγέθους μθ’
▪ obscuriores novem (τεσσαρακονταενν
(9). έα),
▪ νεφώδεις ε’ (πέντε),
▪ ἀφώτιστοι θ’
(ἐννέα).

 Sitae sunt vel in Zodiaci  Οὗτοι ἐν τῷ ζῳδιακῷ, ζωδιακός, ὁ — Zodiacus, orbis

signifer sc. regio caeli ubi sunt
signis XII: ἢ ἐκτὸς αὐτοῦ κεῖνται· signa duodecim.
κεῖμαι — jaceo.
1. In ♈ Ariete 13 et 5 1. Ἐν κριῷ ιγ’, ἀμόρφωτος — informis, nullam
certam formam habens.
informes ἀμόρφωτος ε’. κριός, ὁ — aries.
2. In ♉ Tauro 32 et 11, 2. Ἐν ταύρῳ λβ’, κεφαλή, ἡ — caput.
οὐρά, ἡ — cauda.
inter quas est prim. ἀμόρφωτοι ια’· ἐν οἷς ὀφθαλμός, ὁ — oculus.
 mag. (prima ὀφθαλμὸς τοῦ ταύρου πλειάδες, αἱ — Pleiades, Vergiliae,
signum caeleste.
magnitudinis) oculus π. μ. (πρώτου μεγέθους) ταύρος, ὁ — taurus.
Tauri, ubi nota Pleiadas ὁρᾶται· ἐν οὐρᾷ τοῦ τηρέω — observo, noto.
(Vergilias) (quae septem ταύρου τὰς πλειάδας ὑάδες, αἱ — hyades.
dici, sex tamen esse ἑπτὰ μὲν λεγομένας, ἕξ
solent) et Hyadas δὲ φαινομένας, ἐν δὲ τῇ
(Suculas), pluvium κεφαλῇ τοῦ ταύρου τὰς
sidus, aliter Palilitium. ὑάδας τήρει.
3. In ♊ Geminis 18 et 3. Ἐν διδύμοις ιη’, δίδυμοι, οἱ — gemini.
7. ἀμόρφωστοι ζ’.
4. In ♋ Cancro 9 et 4. 4. Ἐν καρκίνῳ θ’ καὶ καρκίνος, τό — cancrus.
δ’.
5. In ♌ Leone 27 et 8, 5. Ἐν λέοντι κζ’ καὶ η’, καρδία, ἡ — cor.
λέων, ὁ — leo.
ubi p. m. sunt cor et ὅπου π. μ. ἡ καρδία, ὅπου — ubi.
cauda. καὶ ἡ οὐρὰ τοῦ λέοντός
εἰσιν.
6. In ♍ Virgine 26 et 6, 6. Ἐν παρθένῳ κς’, παρθένος, ἡ — virgo.
στάχυς, ὁ — spica.
ubi prim. mag. est spica ἄμορφοι ς’, ὅπου π. μ. ἡ
Virginis. στάχυς τῆς παρθένου.
7. In ♎ Libra 8 et 9. 7. Ἐν ζυγῷ η’ καὶ θ’. ζυγός, ὁ (—όν, τό) — libra.
8. In ♏ Scorpio 21 et 3. 8. Ἐν σκορπίῳ κα’ σκόρπιος, ὁ — scorpius.
καὶ γ’.
9. In ♐ Sagittario 31. 9. Ἐν τοξότῃ λα’. τοξότης, ὁ — sagittarius.
10. In ♑ Capricorno 10. Ἐν αἰγοκέρωτι κη’. αἰγοκέρως, ὁ — Capricornus, signum
caeleste.
28.
11. In ♒ Aquario 42 et 11. Ἐν ὑδροχόῳ μβ’ ὑδροχόος, ὁ — Aquarius, signum
caeleste.
3. καὶ γ’.
12. In ♓ Piscibus 34 et 12. Ἐν ἰχθύσι λδ’ καὶ ἰχθύς, ὁ — piscis.
στόμα, τό — os.
4, ubi una prim. mag. in δ’, ὅπου μία π. μ. ἐν νότιος — australis, austrinus.
ore piscis austrini. στόματι ἰχθύος νοτίου.
 Vel extra Zodiacum:  Ἐκτὸς ζῳδιακοῦ ἢ βόρειος — borealis, septentrionalis.
βόρειοι ἢ νότιοί εἰσιν·
I. Boreales. I. Οἱ βόρειοι.
1. In Ursa Minore 1. Ἐν ἄρκτῳ μείονι ἢ ἄρκτος μείων — Ursa Minor, sidus.
κυνοσουρά, ἡ — cynosura, canis
(Cynosura) 7. κυνοσούρᾳ ζ’. cauda, sidus boreale.
2. In Ursa Majore 2. Ἐν μείζονι ἢ ἑλίκῃ ἄρκτος μείζων — Ursa Maior, sidus.
ἑλίκη, ἡ — Helice, Ursa Major inter
(Helice) 27 et 8. κζ’ καὶ η’. astra.
3. Dracone 31. 3. Ἐν δράκοντι λα’. δράκων, ὁ — draco.
4. In Cepheo 11 et 42. 4. Ἐν κηφεῖ ια’ καὶ κηφεύς, ὁ — Cepheus, sidus.
μβ’.
5. In Boote 5. Ἐν βοώτῃ ἢ ἀρκτοῦρος, ὁ — Arcturus, stella
post Ursae Maioris caudam.
(Arctophylace) 22 et 1, ἀρκτοφύλακι κβ’ καὶ α’, ἀρκτοφύλαξ, ὁ — Arctophylax,
ubi prim. mag. ὅπου π. μ. ἀρκτοῦρος. custos Ursae, sidus, quod et
Bootes.
Arcturus. βοώτης, ὁ — arator, (sidus) Boote.
6. In Corona Borea 8. 6. Ἐν στεφάνῳ βορείῳ στέφανος, ὁ — corona.
η’.
7. In Engonasi 7. Ἐν τῷ ἐνγόνασι κη’ Ἡρακλῆς, ὁ — Hercules; (sidus) i.q.
ἐνγόνασι (Ingeniculus).
(Hercule) 28 et 1. καὶ α’.
8. In Lyra (Vulture 8. Ἐν λύρᾳ ι’, ὅπου π. λύρα, ἡ — lyra.
χορδή, ἡ — chorda in instrumento
Cadente) 10, ubi prim. μ. ἡ χορδὴ τοῦ λύρας. musico.
mag. est Lyrae Fidicula.
9. In Olore (Cygno, 9. Ἐν κύκνῳ ιζ’ καὶ β’. κύκνος, ὁ — cygnus, olor.
Ave, Gallina) 17 et 2.
10. In Cassiopea 13. 10. Ἐν Κασσιόπῃ ιγ’. Κασσιόπη, ἡ — Cassiope, sidus.
11. In Perseo 26 et 3. 11. Ἐν Περσεῖ κς’ καὶ Περσεύς, ὁ — Perseus, sidus.
γ’.
12. In Auriga 14, ubi 12. Ἐν ἡνιόχῳ ιδ’, ἡνίοχος, ὁ — auriga, Heniocho,
Erichthonio.
est prim. mag. Capella ὅπου π. μ. δόρξ. δόρξ, ἡ — capella, caprea.
(Hircus).
13. In Ophiucho 13. Ἐν ὀφιούχῳ κδ’ ὀφιοῦχος — Ophiunchus,
Anguitenens, sideris nomen.
(Serpentario) 24 et 5. καὶ ε’.
14. In Serpente 14. Ἐν ὄφι ὀφιούχου ὄφις, ὁ — serpens, anguis.
Ophiuchi 18. ιη’.
15. In Sagitta (telo) 5. 15. Ἐν τοξεύματι ε’. τόξευμα, τό — sagitta, jaculum,
telum.
16. In Aquila (Vulture 16. Ἐν ἀετῷ θ’ καὶ ς’, ἀετός, ὁ — aquila.
Ἀντίνοος, ὁ — Antinous, sidus.
Volante) 9 et 6, quae Ἀντίνοον ποιοῦντες.
constituunt Antinoum.
17. In Delphino 10. 17. Ἐν δελφῖνι ι’. δελφίς, ὁ — delphin.
18. In Equuleo (Equi 18. Ἐν ἱππαρίῳ, ἢ ἱππάριον, τό — equuleus, sidus.
ἵππος, ὁ — equus.
Sectione) 4. ἵππου προτομῇ δ’. προτομή, ἡ — effigies; i.q. ἡ εἰκών.
19. In Pegaso (Equo 19. Ἐν Πηγάσῳ κ’. Πήγασος, ὁ — Pegasus, equus
alatus.
Alato) 20.
20. In Andromeda 23. 20. Ἐν Ἀνδρομέδῃ κγ’. Ἀνδρομέδη, ἡ — Andromeda, sidus.
21. In Triangulo 21. Ἐν δελτωτῷ δ’. δελτωτόν, τό — triangulum, sidus, a
δελτοτός in formam triangularem
(Deltoto) 4. litterae Δ effictus.
II. Australes. II. Οἱ νότιοι.
1. In Ceto 22. 1. Ἐν κήτει κβ’. κῆτος, ὁ — Cetus, Pistrix, sidus.
2. In Orione 38, ubi 2. Ἐν Ὠρίωνι λη’, δεξιός — dexter.
πούς, ὁ — pes.
sunt prim. mag. ὅπου π. μ. ὦμος δεξιὸς ὦμος, ὁ — humerus, armus.
humerus dexter, et pes καὶ ποὺς ἀριστερὸς Ὠρίων, ὁ — Orion, sidus.
sinister Orionis. Ὠρίωνος.
3. In Eridano (fluvio 3. Ἐν ἐριδανῷ λδ’, Ἐριδανός, τό — Eridanus, sidus.
Nilo) 34, ubi est prim. ὅπου π. μ. Ἐριδανός.
mag. Eridanus.
4. In Lepore 12. 4. Ἐν λαγῷ ιβ’. λαγώς, ὁ — lepus.
5. In Cane Majore 18 et 5. Ἐν κυνὶ μείζονι ιη’ κύων, ὁ — canis.
 11, ubi prim. mag. Canis καὶ ια’, ὅπου π. μ. σείριος, ὁ — Sirius, sidus.
Cadens (Sirius). σείριος.
6. In Procyone 2, ubi 6. Ἐν πρόκυνι β’, ὅπου προκύων — Procyon sc. Antecanis
vel Canis Minor, sidus ante
est prim. mag. Canis. π. μ. κύων. Canem Maiorem oriens
7. In Argo (Nave) 45, 7. Ἐν ἀργῷ με’, ὅπου Ἀργώ, ἡ — Argo navis.
Κάνωπος, ὁ — Canopus, sidus.
ubi est prim. mag. π. μ. κάνωπος.
Canopus.
8. In Hydra 25 et 2. 8. Ἐν ὕδρᾳ κε’ καὶ β’. ὕδρα, ἡ — hydra, sidus hydrae sc.
serpentis aquatilis speciem
habens.
9. In Cratere (Patera 9. Ἐν κρατῆρι ζ’. κρατήρ, ὁ — crater, sidus.
Urna) 7.
10. In Corve 7. 10. Ἐν κόρακι ζ’. κόραξ, ὁ — corvus.
11. In centauro 11. Ἐν κενταύρῳ κένταυρος Χείρων, ὁ — centaurus
Chiron, sidus.
Chirone 37, ubi prim. Χείρωνι λζ’, ὅπου π. μ.
mag. pes centauri. ποὺς κενταύρου.
12. In Bestia Centauri 12. Ἐν θηρὶ τοῦ θήρ, ὁ — fera, bellua.
(Lupo) 19. κενταύρου ιθ’.
13. In Ara (Thuribulo, 13. Ἐν βωμῷ ιδ’ καὶ ζ’. βῶμος, ὁ — ara.
Lare) 14 et 7.
14. In Corona Austrina 14. Ἐν οὐρανίσκῳ ιγ’. οὐρανίσκος, ὁ — Corona Australis,
sidus.
(Rota Ixionis) 13.
15. In Pisce Austrino 15. Ἐν ἰχθύϊ νοτιῷ ια’
(Notio) 11 et 6. καὶ ς’.
Poli axes sunt duo: Οἱ πόλοι δύο εἰσίν, ὁ ἀνταρτικός — antarcticus,
septentrionali oppositus.
arcticus (boreus) et ἀρκτικός τε καὶ ἀρκτικός — arcticus, septentrionalis.
antarcticus. Horizon ἀνταρκτικός. ὁ ὁρίζων τὰ διαιρέω — distinguo, distribuo,
(finitor) dividit δύο ἡμισφαίρια, ὧν τὸ μὲν divido.
ἡμισφαίριον, τό — hemisphaerium,
himsphaerium inferius a ἄνω, τὸ δὲ κάτω, διαιρεῖ. dimidium globi caelestis.
superiore. ὁρίζων — horizon, circulus finitor sc.
coeli visum terminans.
πόλος, ὁ — polus coeli.

V. DE IGNE. V. ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΠΥΡΟΣ.

44. Incendium ex quavis 44. Ἡ ἔμπρησις ἐμπρησμός, ὁ — incendium.
κωχύω — prohibeo, impedio,
scintilla, si permittis, oritur. (ἐμπρησμὸς) ἐκ σμικροῦ inhibeo, reprimo.
σπινθῆρος, μηδενὸς μηδείς — nemo.
σβεννύντος ἢ κωλύοντος, σβέννυμι — exstinguo, restinguo.
σμικρός — parvus.
ἐξανίσταται.
45. Nam quicquid ignem 45. Ἅπαν γὰρ πυρωθὲν ἀνδραποδίζω — captivum abduco.
ἔμπρησις, ἡ — incendium.
concipit, id primum gliscit, πρῶτον τύφεται, ἔπειτα ἔπειτα — deinde, tunc, postea.
dein ardet, tum flagrat et φλέγει ἢ φλογοῦται, τέλος πίμπραμαι — incendor, cremor.
flammat, postremo πιμπράμενον τεφροῦται. πρῶτον — primum.
πυροῦμαι — ardeo.
crematum redigitur in πυρόω — accendo, incendo.
favillas et cineres. τεφρόω — in cineres redigo.
 τύφομαι — glisco.
φλέγομαι — ardeo, ardesco, flagro.
46. Lignum ardens torris 46. Ξύλον καιόμενον ἀνθρακίς, ἡ — pruna.
ἄνθραξ, ὁ — carbo.
appellatur; exstinctum, πυρίφλεκτος· πυρὸς δὲ δαλός, ὁ — torris.
titio; particula ejus, carbo; σβεσθέντος, δαλός· οὗ θυμάλωψ, ὁ — titio, carbo semiustus.
et quamdiu candet, pruna. μέρος, ἄνθραξ· ὁ διάπυρος, καίομαι — ardeo.
καίω — incendo, aduro.
θυμάλωψ λέγεται. ξύλον, τό — lignum.
τοῦ τηρεῖν — ut servet.
τοῦ μὴ πυροῦσθαι — ne
accedantur.
τοῦ cum inf. (om.* ἕνεκα) — ut,
(τοῦ μή) ne.
47. Fumus ardens flamma 47. Ὁ καπνὸς κατάπυρος αἰθάλη, ἡ — fuligo.
ἀποξέω — abrado.
est; camino insidens, fuligo, φλόξ ἐστι· ἐνισχόμενος ἀσβόλη, ἡ — fuligo; cf. ἡ ἄσβολος.
saepissime abradenda ne καμίνῳ αἰθάλη ἢ ἀσβόλη διάπυρος — excandefactus, candens.
ignescat. λέγεται, ἣν πλειστάκις τοῦ κάμινος, ἡ — caminus.
καπνός, ὁ — fumus.
μὴ πυροῦσθαι, ἀποξεστέον κατάπυρος — ignitus, candefactus.
ἐστίν. πλειστάκις — saepissime.
φλόξ, ἡ — flamma.

VI. DE METEORIS. VI. ΠΕΡΙ ΤΩΝ μετέωρον, τό — meteorum, quod vel

circa astra vel sub astris vel in
ΜΕΤΕΩΡΩΝ. austris fit ut apparet.
48. Vapores aquosi 48. Αἱ ἀτμίδες ὑδατώδεις ἀεί — semper.
ἄνω — sursum.
perpetuo sursum feruntur. ἄνω ἀεὶ φέρονται. ἀτμίς, ἡ — vapor; cf. ὁ ἀτμός (sed ἡ
ἀτμίς nonnunquam umidior).
ὑδατώδης — aquosus.
φέρω — fero.
49. Ex his densatis fit 49. Τούτων πυκνωθεισῶν, ἐμφέρομαι — deferor.
κάτω — deorsum.
nubes; aut si haec deorsum συννεφεῖ· κάτω δὲ νέφος, τό — nubes.
labitur, nebula. ἐνεχθεισῶν, ὀμίχλη ὁμίχλη, ἡ — nebula.
γίγνεται. πυκνόω — denso, spisso, stipo.
50. Inde pluit, ningit, 50. καὶ δι’ αἰτίαν ταύτην αἰτία, ἡ — caussa.
διά — ob, propter.
grandinat. ὕει, νίφει, χαλαζοβολεῖ. νίφω — ningo.
ὕω — pluo.
χαλαζοβολέω — grandino.
51. Pluvia destilat lente, 51. Ὁ ὑετὸς ἠρέμα, διασκοπρίζω — dissipo, profundo.
ἠρέμα — sensim, paullatim, lente.
imber dense, nimbus ὄμβρος πυκνότερον καταιγιτώδης — vehemens, magna
impetuose. σταλάζει, λαῖλαψ ἢ τυφῶν vi irruens.
καταιγιδώδης καὶ λαῖλαψ, ἡ — turbo, ventus
procellosus.
ῥαγδαῖός ἐστιν. ὄμβρος, ὁ — imber.
πυκνότερον — spissius; n.b. comp. a
πυκνός —ή —όν.
ῥαγδαῖος — impetuosus.
σταλάζω — stillo.
τύφων, ὁ — procella.
ὑετός, ὁ — pluvia.
52. Hic, si inter 52. Οὗτος ἐν τῷ ἀποπήγνυμαι — frigore concresco.
ἐμβρόντητος — attonitus.
decidendum (delabendum) καταπίπτειν
gelascit, fit grando; si ἀποπηγνύμενος (πεπηγὼς) ἐν τῷ καταπίπτειν — inter
decidendum.
incalescit nimium, uredo χάλαζα, πυρούμενος δέ ἐρυσίβη, ἡ — rubigo, vitium aeris.
seu rubigo. σφόδρα ἐρυσίβη (καυθμὸς) καυθμός, ὁ — uredo, vitium aëris.
λέγεται. πεπηγός — congelatus.
πήγνυμαι — congelasco.
σφόδρα — valde.
χάλαζα, ἡ — grando.
53. Pruina est congelatus 53. Πάχνη, ἔρσα (δρόσος) δρόσος, ὁ — ros.
ἔρσα, ἡ — ros.
ros; stiria, stilla rigens. παγετώδης· σταλαγμός, παγετώδης — glacie sive gelu
ὑδατὶς παγεῖσα (στάλαγμα adstrictus.
πηκτόν). πάχνη, ἡ — pruina.
παγείς — congelatus.
πηκτός — congelatus, concretus.
στάγμα, τό — gutta, stilla.
ὑδατίς, ἡ — gutta.
54. Nives ex guttulis 54. Χιὼν παχνωθεῖσα ἀφρώδης — spumosus.
καρπός, ὁ — segetes.
spumescentibus concretae σταγόνων ἀφρώδων τοὺς κρύος, τό — frigus, gelu.
segetem operiunt, ne gelu ἀγροὺς στέγει, τοῦ* λυμαίνω — vitio, corrumpo.
vel glacie algeat. καρπὸν ὑπὸ κρύους τε καὶ παγετός, ὁ — glacies.
παχνόω — gelu constringo,
παγετοῦ μὴ λυμαίνεσθαι. conglacio.
σταγών, ὁ — gutta, stilla.
στέγω — operio.
ὑπό — a.
χιών, ἡ — nix.
55. Aura cum spirat, 55. Αὔρα πνέουσα καὶ ὅποι ἄν — quocunque.
ἄν — cunque.
focillat nos, et gelata ἡμᾶς θάλπουσα, τὰ ἀνατρέπω — subverto, everto,
regelat. Ventus vehemens πεπαχνωμένα διαλύει· prosterno.
et impetuosus cum flat, καταιγὶς ἢ λαίλαψ ὅποι ἂν αὔρα, ἡ — aura.
διαλύω — dissolvo, resolvo.
quatit, prosternit, et proterit πνέουσα τρέποιτο, ἅπαντα ἐδαφίζω — solo aequo.
quoquo se vertit. καταβάλλει, ἀνατρέπει, ἡμεῖς — nos.
καὶ ἐδαφίζει. θάλπω — focillo.
καταβάλλω — everto, prosterno.
καταιγίς, ἡ — procella.
ὅποι — ubi.
ὅποι ἄν — quocunque.
πνέω — spiro.
τρέπομαι — converto me.
τυπάς, ἡ — fistuca, malleus.
56. Cardinales venti sunt: 56. Οἱ ἄνεμοι κυριώτατοί ἀνάχωμα, τό — agger.
ἄνεμος, ὁ — ventus.
▪ subsolanus εἰσιν· ἀπηλιώτης, ὁ — ventus subsolanus.
(orientalis), ▪ ἀπηλιώτης, ἀργέστης, ὁ — Caurus, ventus qui
▪ auster (notus ▪ νότος, flat versus Aquilonem.
Βορέας, ἡ — Boreas, Aquilo, ventus.
meridionalis), ▪ ζέφυρος, Εὐρόνοτος, ὁ — Euronotus, ventus
▪ favonius, sive ▪ βορέας. ab oriente hiberno flans.
xephyrus οἱ πλευρόθεν· Εὖρος, ὁ — Eurus, ventus ab oriente
flans.
(occidentalis), ▪ εὐρόνοτος, ἀπὸ Ζέφυρος, ὁ — Zephyrus, Favonius,
▪ et aquilo ἀνατολῆς ventus.
(aparctias, boreas, χειμερινῆς· κυριώτατος — praecipuus,
cardinalis.
septentrionalis). ▪ λίψ, ἀπὸ λίψ, ὁ — Africanus ventus.
 Collaterales sunt: χειμερινῆς δύσεως· Νότος, ὁ — Notus, Auster, ventus
ad meridiem flans.
▪ vulturnus, ab ▪ ἀργέστης, ἀπὸ ὁ πλευρόθεν ἄνεμος — ventus a
oriente brumali; θερινῆς δύσεως· latere flans.
▪ Αfricus (libonotus, ▪ καικίας, ἀπὸ πλευρόθεν — latere.
libs), ab occasu ἀνατολῆς θερινῆς
brumali; πνεῖ.
▪ corus (argestes), ab
occasu aestivo.
▪ caecias, ab ortu
aestivo;
57. Circius et turbo in 57. Στρόβιλος καὶ τυφὼν θαυμασίως — mire, admirabiliter.
κυκλάζομαι — circumago me,
gyrum se mirifice θαυμασίως δι’ ἀνέμου circumeo.
circumagunt. συστροφὴν μεθ’ ὑετοῦ μετὰ — cum.
κυκλάζεται. στρόβιλος, ὁ — circius, turbo, vortex.
συστροφή, ἡ — vehementia venti.
τυφώς, ὁ — procella, turbo.
58. Exhalationes 58. Αἱ ἀποπνοαὶ θειώδεις ἀπεργάζομαι — efficio.
ἀποπνοή, ἡ — exhalatio.
sulphureae incensae edunt φλογισθεῖσαι ἀστραπάς τε ἀστραπή, ἡ — fulgur.
fulgura (fulgetra) et καὶ χάσματα θειώδης — sulphureus.
chasmata. ἀπεργάζονται. φλέγομαι — inflammo, incendo.
χάσμα, τό — hiatus, labes terrae.
59. Et tum caloris cum 59. Τότε γὰρ τὸ θερμὸν βεζοάρ*, ὁ* — bezoar, lapis.
βροντή, ἡ — tonitru.
frigore pugna tonitrua ciet πολέμιον ὂν φύσει τῷ γωνιώδης — angulosus, angularis.
cum fragore terribili. ψυχρῷ, βροντάς τε καὶ δοῦπος, ὁ — sonitus.
κεραυνοὺς σὺν δούπῳ τὸ θερμόν — calor.
κεραυνός, ὁ — fulmen.
φοβερωτάτῳ ποιεῖ. πολέμιος — adversus, pugnans cum
aliquo.
τότε — tunc.
φοβερός — terribilis.
ψυχρόν, τό — frigus.
60. Emicans inde flamma 60. Φλὸξ ἐκ τῶν νεφῶν ἐκρήγνυμι — erumpo.
ἐξαναδύομαι — emergo, exorior.
fulmen nuncupatur. ἐξαναδυομένη καὶ
ἐκραγεῖσα κεραυνὸς
λέγεται.
61. Quod sive sit urens 61. Οὗτος δ’ ἢ καυστικὸς ἀκαρής — momentum.
θλαστικός — collidens, contundens.
sive discutiens, momento se ἢ διαφορητικὸς ἢ καυστικός — urens.
dissipat, et quicquid eo θλαστικὸς, ὤν, ἐν ἀκαρεῖ
icitur, corruit. διασκορπίζει ἅπαντα οἷς
ἐμπίπτει.
62. Quum fulgurat [et] 62. Ὅταν ἀστράπτει, ἀστράπτω — fulguro.
βροντάω — tono.
fulminat, quis non attonitus βροντᾷ, τίς οὐκ ἐμβροντημένος — obstupefactus.
pavescat? ἐμβρόντητος ἐμβροντῶμαι — attonitus fio,
(ἐμβεβροντημένος) obstupesco.
οὐκ — non.
ὑπεροῤῥωδεῖ; τίς — quis.
ὑπεροῤῥωδέω — valde timeo,
pavesco.
 63. Cometa nullus 63. Κομήτης οὐδεὶς ἀστράπτω — fulgeo.
καταφέρω — defero, affero.
unquam fulsit, quin πώποτε ἤστραψε ὃς μὴ κομήτης (sc. ἀστήρ), ὁ — cometa,
sterilitatem inureret terris λοιμόν ἢ λιμὸν τῇ γῇ stella comata.
aut infectionem. κατήνεγκεν. λιμός, ὁ — fames; cf. ἡ λιμός (Dor.).
λοιμός, ὁ — pestis, pestilentia.
ὀρθῶς — recte.
οὐδείς — nullus.
πώπωτε — unquam.
64. Iris matutina (ut et 64. Ἴρις καὶ ἅλως ἑωθινή, αἴθριος — serenus, sudus, clarus.
ἅλως, ὁ — halo, circulus lucidus
halo) nubilosam, vespertina ἀέρα συννεφῆ (νεφελώδη)· circa solem aut lunam, cf. ἡ ἀλωή.
serenam tempestatem ἑσπερινὴ δ’ αἰθρίαν ἑσπερινός — vespertinus.
(sudum) nunciat. προσημαίνει. ἑωθινός — matutinus.
Ἴρις, ἡ — Ιris, arcus coelestis.
νεφελώδης — nubilus.
προσημαίνω — portendo.
συννεφής — nubilus.

VII. DE AQUIS. VII. ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΥΔΑΤΩΝ.

65. E laticibus scatentes 65. Ἔκ ναμάτων αἱ βλύζω — mano, scaturio.
βρύω — scateo.
(scaturientes) saliunt πηγαί, ἐκ δὲ τῶν πηγῶν τὰ νᾶμα, τό — latex, fluentum.
fontes, unde rivi manant. ῥεῖθρα βρύει (βλύζει). ὅταν — ubi, si.
πηγή, ἡ — fons.
ῥεῖθρον, τό — rivus.
66. Ex his denique, 66. Τούτων συῤῥεόντων ἀρκέω — sufficio, resistere valeo.
ἔκρηγμα, τό — eruptio aquarum.
praecipue ubi plures ποταμοί, καὶ συμβολαὶ ἐντός — intra.
concurrunt, colliguntur γιγνόμεναι, ἐντὸς τῶν ἐπιδρομή, ἡ — incursus, irruptio.
fluvii (flumina), jugiter ὀχθῶν ῥέουσι, πλὴν ὅταν κῦμα, τό — fluctus.
ὄχθη, ἡ — ripa, ora; cf. ὁ ὄχθος.
intra ripas suas decurrentes τοῖς ἐκρήγμασι καὶ ταῖς πλήν — praeterquam.
nisi quum aggeres ἐπιδρομαῖς κυμάτων τὰ ῥέω — fluo.
aquarum eruptionibus ἀναχώματα οὐκ ἀρκεῖ. συμβολή, ἡ — confluxus, concursus
fluviorum.
coërcendis non sufficiunt. συῤῥέω — confluo.
67. Ast sicubi profluvio et 67. Τῇ προχύσει τῆς πρόχυσις, ἡ — effusio.
ῥεῦσις, ἡ — profluvium.
decursu carent, tument et ῥεύσεως ἐμποδιζομένης, στάσιμος — reses, stagnans.
in stagna atque aquam ὕδωρ στάσιμον συνίσταμαι — orior.
residem se diffundunt. (ὑδροστάσιον) τέναγος τέναγος, τό — vadum, aqua
restagnans.
διαχεόμενον συνίσταται. ὑδροστάσιον, τό — stagnum.
68. Paludes sunt 68. Τὰ ἕλη τόποι ἀνάβλυσις — scaturigo.
πολυπίδαξ — fontibus abundans.
scaturigines sine fluxu. πολυπίδακες καὶ πηγῶν οὐ οὐ ῥευστός — fluxu carens.
ῥευσταὶ ἀναβλήσεις.
69. Torrentes sunt aquae 69. Χειμάῤῥοι, ὕδωρ γίνομαι — orior.
ἐπίκλυσις, ἡ — diluvium, inundatio.
pluviales rapide defluentes, ὄμβριόν τε καὶ κατακλυσμός, ὁ — diluvium,
a quibus exundationes et χαραδραῖον, ὅθενπερ infundatio.
diluvia. ἐπικλύσεις (κατακλυσμοὶ) ὅθενπερ — unde.
ὄμβριος — pluvius, pluvialis.
γίνονται. τε καί — et, atque.
χαραδραῖος — e torrentibus
collectus.
χείμαῤῥος — torrens.
 70. Aquam, ubi fluit, 70. Ὕδωρ ῥέον, ῥεῦμα· ἐς ἄβυθος — vorago.
ἀναῤῥοφέω — absorbeo.
fluentum; ubi gyratur, ἑαυτὸ στρεφόμενόν τε καὶ βάραθρον, τό — barathrum, vorago.
gurgitem et vorticem; ubi δινούμενον, δίνην· ἐαυτὸ δίνη, ἡ — vortex.
seipsam absorbet, ἀναῤῥοφοῦν, ἄβυθον δινόω — circumago virticis instar.
ἔπω — dico, appello.
voraginem; ubi expers (βάραθρον) εἰπέ. ῥεῦμα, τό — fluentum.
fundi est, barathrum dicito. στρέφω — verto, converto.
71. Si illam natatu 71. Τῇ νήξει τοῦτο κινῶν διαυγής — clarus, limpidus.
θολόω — turbo.
plaudis, infuscas. Sed θολοῖς· ὕδωρ δὲ διαυγὲς νῆξις, ἡ — natatio, natatus.
claram et quietam turbari ταράττειν τί ὄφελος; τὶ ὄφελος; — quid prodest?.
quid refert? ὄφελος, τό — utilitas.
τάπης, ὁ — tapes, tapetium.
72. Bulla fit a stillante 72. Πομφόλυξ σταγόνος πομφόλυξ, ἡ — bulla.
στάζω — stillo.
gutta. σταζούσης γίνεται.
73. Mare salsum est, ut 73. Ἡ θάλασσα ἁλμυρὰ, ἅλμη, ἡ — salsilago, muria.
ἁλμυρός — salsus.
muria satura. ἅλμης δίκην. γίνομαί τινος — fio ex aliqua re.
γίνομαι — fio.
δίκην — instar.
θάλασσα, ἡ — mare.
74. Ubi tellurem terminat, 74. Ὅπου τὴν γῆν ἀκρωτήριον, τό — promontorium.
διορίζω — distermino, distinguo.
sinus, promontoria, et διορίζει, κόλποι, ἰσθμός, ὁ — isthmus, terra angusta
isthmi sunt. ἀκρωτήρια, καὶ ἰσθμοί inter duo maria.
εἰσιν. κόλπος, ὁ — sinus.
75. Undae ejus ab 75. Ἡ πλημμυρίς, ἄνεσις, ἡ — remissio.
ἐπίτασις, ἡ — intentio,
intraneo aestu sex horis τουτέστιν ἡ παλίῤῥοια ς’ incrementum.
fluunt ad littora (ἓξ) ὥραις τῇ ἔσω ἐπιτάσει ἑτέρωθι — alibi, aliis in locis.
refluuntque reciproce τε καὶ ἀνέσει, μάλιστα εὔριπος, ὁ — euripus, fretum
reciprocum.
(alternant) cum sonitu ἐντὸς τῶν πορθυμῶν, μάλιστα — maxime, praesertim.
horribili: maxime intra freta εὐρίπων, καὶ σύρτεων παλίῤῥοια, ἡ — refluxus.
atque ad charybdes. ἐξανίστασται. πορθμός, ὁ — fretum.
σύρτεις — syrtes, brevia, pulvini
maris.
τουτέστι (pro τοῦτό ἐστι) — hoc est.
76. In boreali plaga 76. Ὁ ὠκεανὸς παγερός — glacialis.
ὑπερβόρειος — hyperboreus,
οceanus est glacialis ὑπερβόρειος ὅλος παγερός ultimus versus septentrionem.
(hyperboreus). ἐστιν. χώρα, ἡ — regio, terra, plaga.
Ὠκεανός, ὁ — Oceanus, mare circa
orbem terrarum.

VIII. DE TERRA. VIII. ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΓΗΣ.

77. Terrae superficies 77. Ἡ τῆς γῆς περιφέρεια ἀλλαχοῦ — alibi.
ἄνικμος — humore carens, siccus,
alicubi uda est et uliginosa, που μὲν ἔνικμός τε καὶ aridus.
alicubi arida et petrosa. τελματώδης, ἀλλαχοῦ δὲ ἔνικμος — humidus.
πετρώδης, ψαθυρά, καὶ πετρώδης — petrosus, saxosus,
lapidosus.
ἄνικμός (σπάνυδρός) ἐστιν. που — alicubi.
σπάνυδρος — aquae egens, aridus.
ψαθυρός — fragilis ex siccitate.
78. Nonnullibi plana, seu 78. Ἄλλῃ που ὁμαλή, ἄγκος — vallis.
planities (aequor). Alibi ἑτέρωθι δ’ ὄρη, ἄγκη, ἀλλῃποι — alibi, aliis in locis.
γήλοφος, ὁ — tumulus.
montes, valles, convalles, συνάγκειαι, θρόμβοι, ἔκρηγμα, τό — locus abruptus.
tumuli, et depressa loca, γήλοφοι, ἐκρήγματα, ὁμαλός — planus.
hiatus et antra φάραγγες φαίνονται. ὄρος, τό — mons.
πλημμυρίς, ἡ — maris aestuatio,
conspiciuntur. accessus.
ἄλλη ποι — alicubi.
ποι — alicubi.
συνάγκεια, ἡ — convallis; cf. ἡ
μισγάγκεια.
φάραγξ, ἡ — hiatus, terra fissa.
79. Colles et clivi cacumen 79. Οἱ λόφοι, κολωνοί τοῖς κατάντης — declivis.
κολωνός, ὁ — collis.
versus euntibus acclives ἀναβαίνουσιν ἀνάντεις, λόφος, ὁ — collis.
sunt, declives retro. τοῖς δὲ καταβαίνουσι
κατάντεις εἰσίν.
80. Terrae motus fit a 80. Σεισμὸς ὑπὸ τῶν βιαίως — violenter, vi.
ἔξω — foras.
subterraneis flatibus qui, si πνευμάτων ὑπογείων, ἔξω σεισμός, ὁ — terrae motus.
prorumpunt foras, labes βιαίως ἐνεχθέντων ὑπόγειος — subterraneus.
fiunt. γεγενημένος, χάσμα
ἀπεργάζεται.
81. Glebam, si teris et 81. Βῶλος τετριμμένος, βόρβορος, ὁ — limus, lutum.
βρέχω — madefacio, irrigo.
frias, pulvis erit: si diluis et κονιορτός· βεβρεγμένος δὲ βῶλος, ἡ — gleba, rarius ὁ βῶλος.
maceras, lubricum lutum. ὕδατι, βόρβορος ἢ πηλὸς γλοιώδης — glutinosus, viscidus.
γλοιώδης ἐστίν. κονιορτός, ὁ — pulvis.
πηλός, ὁ — lutum.
τρίβω — tero.
ψάμαθος, ἡ — sabulum.

IX. DE LAPIDIBUS. IX. ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΛΙΘΩΝ.

82. Lapis comminutus 82. Ὁ λίθος τριβείς, ἀπόκομμα, τό — segmentum,
fragmentum, frustum.
arena est. Quae si crassior ψαμμίον· παχύτερος δ’ ὤν, ἐρείπομαι — vacillo, labor.
sit, sabulum et glarea ψάμαθος (ψάμμος), ἐστίν· λίθος, ὁ — lapis.
vocatur; rudus sunt τὰ ἐρείπια, περιψήματα παχύς — crassus.
περίψημα, τό — scobs, fragmentum.
assulae, seu secamenta (ἀποκόμματα) τῶν πετρῶν πέτρα, ἡ — petra, saxum.
(fragmina) petrarum. ἐστίν. ψαμμίον, τό — arena.
ψάμμος, ἡ — sabulum.
83. Saxa humi jacent (sive 83. Αἱ πέτραι ἐπὶ τῆς γῆς, ἡ ἀποῤῥώξ — crepido, rupis pars
prominens, ab ἀποῤῥώξ —ώγε*.
exstent sive delitescant). εἴτε προύχουσαι εἴτε ἀπρόσιτος — inaccessus.
Scopuli et cautes fragosae λανθάνουσαι, κεῖνται· οἱ εἴτε — sive.
et inaccessae eminent, σκόπελοι, ῥαχίαι τραχεῖαι, ἐξέχω — emineo, exsto.
ἐπί — in.
crepido prominet. καὶ σπιλάδες ἀπρόσιτοι λανθάνω — lateo.
ἐξέχουσιν· ἀποῤῥὼξ προέχω — promineo.
προέχει. προὔχω — emineo.
ῥαχία, ἡ — rupes in mare
procurrens.
σκόπελος, ὁ — scopulus.
σπιλάς, ἡ — cautes, rupes, scoputlus
maris.
τραχύς — fragosus.
 84. Scrupulus calceo 84. Λίθαξ ἢ ψηφὶς τῷ ἐνοχλέω — urgeo, molestia aficio.
ἐξαιρέω — eximo.
illapsus, nisi eximatur, ὑποδήματι ἐμπεσοῦσα λίθαξ, ὁ/ἡ — lapillus.
urget moleste. οὐδ’ ἐξαιρεθεῖσα τοὺς ὁδεύω — ambulo, eo.
ὁδεύοντας ἐνοχλεῖ. οὐδέ — neque.
ψηφίς, ἡ — calculus, scrupus
lapillus.
85. Cote acuimus obtusa, 85. Ἀκόνῃ τὰ ἀμβλεῖα ἀκόνη, ἡ — cos.
ἀμβλύς — obtusus.
silice elidimus ignem, θήγομεν. ἐκ χάλικος πῦρ δοκιμάζω — probo, exploro.
Lydio lapide metalla ἐκκρούομεν (ἐκθλίβομεν)· ἐκθλίβω — elido.
probamus. λίθῳ Λυδίᾳ τὰ μέταλλα θήγω — acuo.
Λυδία λίθος — lapis Lydius, obryzo
δοκιμάζομεν. similis.
μέταλλον, τό — metallum.
χάλιξ, ὁ,ἡ — silex.
86. Tophus arenosus, et 86. Πῶρος ψαμμώδης, ἀνωφελής — inutilis.
ἐκβρώσκω — exedo.
scaber friabilis est; pumex τραχύς, εὔθραυστός εὔθραυστος — fractu vel contusu
spongiosus, exesus, et (εὐτριβής) ἐστι· ἡ κίσηρις facilis, friabilis.
bibulus, lotioni sive σπογγώδης, ἐκβεβρωμένη, εὐτριβής — tritu facilis.
κίσηρις, ἡ — pumex.
frictioni subserviens. ποτική, πρὸς τὰ λουτρά, ποτικός — bibulus.
καὶ τὰς τρίψεις, οὐκ πῶρος, ὁ — tophus, lapis levis et
ἀνωφελής ἐστιν. pororsus.
σπογγώδης — spongiosus.
τραχύς — scaber.
τρίψις, ἡ — frictio.
87. Alabastrites 87. Ἀλαβαστρίτης, ἀλαβαστρίτης, ὁ — alabastrites,
lapis.
candidissimum marmor. μάρμαρος λευκότατός μάρμαρος, ὁ — marmor.
ἐστιν.
88. Magnes, eique affricta 88. Ἡ μαγνῆτις, καὶ ἀνατολή, ἡ — oriens.
ἄρκτος, ἡ — septentrio.
lingula pyxidis nauticae, γλῶττα τοῦ πυξιδίου γλώττα, ἡ — lingula.
septentrioni directe se ναυτικοῦ αὐτῇ ἐσθ’ ὅπη — alicubi.
obvertit, alicubi tamen a προστριβεῖσα πρὸς τὴν Μαγνῆτις (sc. λίθος*), ἡ — magnes,
lapis; cf. ὁ Μαγνήτης (ὁ Μάγνης,
meridiano deviat, ad ἄρκτον τρέπεται· ἐσθ’ ὅπη ἡ Μαγνησίη) sc. λίθος, Μαγνῆτις
cardinem occiduum vel δὲ ἀπὸ μεσημβρίας πρὸς πέτρα, ἡ Μάγνης.
ortivum deflectens. δύσιν ἢ ἀνατολὴν μεσημβρία, ἡ — meridies.
ναυτικός — nauticus.
ἀποκλίνει. προστρίβω — affrico.
πυξίδιον, τό — pyxidula; n.b. dim. a
πυξίς.
89. Gemmarum 89. Τῶν τιμίων λίθων ἀδάμας, ὁ — adamas, gemma.
δάκρυ, τό — (poet.) lacryma.
preciosissima est πολυτιμοτάτη ἄνθραξ δεύτερον — postea, deinde.
carbunculus (pyropus), (πυρωπός), δεύτερον ἔλαφος, ὁ/ἡ — cervus.
secunda ab illa adamas, ἀδάμας, ἔπειτα θυΐτης, ἐπαρκέω — arceo, propello.
θυΐτης, ὁ — thyites, eranus, gemma.
tum eranus, post sapphirus, πρασῖτις, σμάραγδος, ἴασπις, ἡ — jaspis, lapis.
smaragdus, jaspis, ἴασπις, χρυσόλιθος, λυγρός — exitiosus, nocuus.
hyacinthus, onyx, ὀνύχιον, σαρδόνυξ. αὗται ὀλέθριος — oxitiosus, pestifer.
ὀνύχιον, τό — onyx, gemma; cf. ὁ
sardonyx, etc. qui angulati γωνιώδεις τε καὶ ὄνυξ.
micant et scintillant. Bezoar σπινθηροειδεῖς εἰσιν. πολύτιμος — pretiosus, magni pretii.
et lachryma cervina βεζοάρ, καὶ δάκρυ ἐλάφου πυρωπός, ὁ — pyropus,
carbunculus, gemma.
pestiferum virus ac τὰ ὀλέθρια, φθαρτικὰ καὶ
venenosa dispellunt. λυγρὰ ἐπαρκεῖ. σάπφειρος — sapphirus, lapis.
σαρδώνυξ, ὁ,ἡ — sardonyx, gemma.
σμάραγδος, ἡ — smaragdus, lapis.
σπινθηροειδής — scintillans.
τίμιος — pretiosus.
φθαρτικός — exitialis.
χρυσόλιθος, ὁ — chrysolithus, lapis.
90. Haematites, alectoria, 90. ὁ αἱματίτης, ἀετίτης (sc. λίθος), ὁ — aëtites, lapis.
αἱματίτης, ὁ — haematites, lapis.
aëtites, bufonius, sarda, ἀλεκτόρειος, ἀετίτης, ἀλεκτόρειος (sc. λίθος), ὁ —
lazulus sequiores sunt. βατράχιος, σάρδιον, alectorius, lapis.
λάζυλος, ὡς λίθοι ἀπευωνίζω — modico pretio vendo.
βατράχιος* (sc. λίθος), ὁ — bufonius,
εὐτελέστεραι lapis.
ἀπευωνίζονται. λάζυλος, ὁ — lazulus, lapis.
σάρδιος*, ὁ — sardius, sarda, lapis.
91. Margaritae et uniones 91. Μαργαρῖται ἐν διάκειμαι — moribus his vel illis
sum.
(qui grandiusculi sunt) in κόγχαις εὑρίσκονται, οἷς διακοσμέω — adorno, exorno.
conchis reperiuntur. θρυπτικῶς διακείμεναι εὑρίσκω — invenio.
Horum lineis luxuriantes γυναῖκες τὴν κεφαλήν τε θρυπτικῶς διακείμενος — delicatus.
θρυπτικῶς — delicate, molliter.
mulierculae sese incingunt, καὶ τὰ ὦτα διακοσμοῦσιν. κόγχη, ἡ — concha.
tum etiam perforatis μαργαρίτης, ὁ — margarita, lapis.
auriculis eosdem illigant. οὖς, τό — auris.
92. Corallia sunt 92. Τὰ κοράλλια, δένδριον, τό — arbuscula.
κλαδίσκος, ὁ — ramulus,
arbusculae marinae κλαδίσκοι δενδρίου ramusculus.
ramusculi. θαλασσίου ἐστίν. κοράλλιον, τό — corallium.
93. Vitrum tralucens 93. Ἡ ὕαλος διαφανής, διαφάνεια, ἡ — pelluciditas.
ἐμφερής — similis.
crystalli simlitudinem κρυστάλλῳ ἐμφερεστάτη κρύσταλλος, ὁ — crystallus.
habet, non duritiem: μὲν τὴν διαφάνειαν, μηδαμῶς — neutiquam.
scinditur smyrite. μηδαμῶς δὲ τὴν σκληρότης, ἡ — durities.
σμύρις, ἡ — smyris, smyrites, lapis
σκληρότητα· τμητὴ quo gemmae poliuntur.
σμύριδι. τμητός, ὁ — sectilis.
ὕαλος, ὁ,ἡ — vitrum.

X. DE METALLIS. X. ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΜΕΤΑΛΛΩΝ

94. Metalla e fodinis 94. Τὰ μέταλλα ἐκ τῶν ἐξορύττω — effodio.
ὄρυγμα, τό — fodina.
eruuntur (effodiuntur): e ὀρυγμάτων ἐξορύττεται, ἐξ πάλιν — rursus.
quibus quia liquescunt, et ὧν τηκομένων, καὶ πολλαπλάσιος — multifarius.
rursus consistunt συνισταμένων τεχνήματα συνίστημι — consisto, spissor.
τέχνημα, τό — artificium, opus arte
(spissantur), varia χεῖται. confectum.
conflantur. τήκομαι — liquefio, liquesco.
χέω — fundo.
95. Aurum est 95. Ὁ χρυσὸς ἀμιγής — haud mixtus aliqua re.
ἐπειδή — quia, quoniam.
perfectissimum: quia ἐντελέστατός ἐστιν, ἐπειδὴ ὄβρυζος — obryzus, purus.
purissimum, ac τῶν ἄλλων μετάλλων ὑπερβριθής — ponderosus.
ponderosissimum: ἀμιγής τε, καὶ χρυσός, ὁ — aurum.
praesertim obryzum. ὑπερβριθέστατός ἐστι·
μάλιστα ὄβρυζον.
96. Catino immissum, 96. Πεφθεὶς, καὶ τηκτὸς ἀποβάλλω — amitto.
atque clibano vel centies ἐν τρυβλίῳ καὶ κλιβάνῳ ἄχραντος οὐσία — puritas,
sinceritas.
recoctum, ne hilum quidem ἑκατοντάκις, οὐδὲν τῆς ἄρχαντος — impollutus, intactus.
substantiae (essentiae) οὐσίας ἀχράντου ἑκατοντάκις — centies.
deperdit. ἀποβάλλει. κλίβανος, ὁ — clibanus, fornax; n.b.
Att. κρίβανος.
οὐσία ἄχραντος — puritas,
sinceritas.
οὐσία, ἡ — qualitas.
πέπτω — coquo.
τηκτός — liquefactus, liquatus.
τρυβλίον, τό — catinus, vas
fusorium.
97. Argentum huic 97. Ὁ ἄργυρος καθαρὸς ἀλήκτως — sine intermissione.
ἀξία, ἡ — pretium.
proxime accedit, quum ὤν, τούτου τῇ ἀξίᾳ ἄργυρος, ὁ — argentum.
purum putum est; sed ἐγγυτάτω· σκωρίαν ἔχει, ἧς ἐγγυτάτω — proxime.
scorias habet, quae πυρὶ ἐκκαυθείσης ἐλατὸς ἐγγύς τινός εἰμι — proximus alicui
sum, proxime accedo.
amburuntur. Exusto autem γίνεται. ἐκκαίω — exuro.
intertrimento emundatum ἐλατός — ductilis.
fit ductile. ἐχῖνος, ὁ — echinus, ventriculus
bestiarum.
καθαρός — purus.
σκωρία, ἡ — scoria, faex metalli.
98. Ferrum, utut 98. Ὁ σίδηρος ἐσθ’ ὁποσάκις — aliquoties.
ἰός, ὁ — robigo, ferrugo.
durissimum, ferrugine σκληρότατος μὲν ὅμως δὲ καθαρίζω — purgo, depurgo.
arroditur: depurgatum et ὑπὸ τοῦ ἰοῦ κατεσθίεται· κατεσθίω — exedo.
induratum aliquoties, καθαρισθεὶς δὲ καὶ ὅμως — nihilominus, tamen.
σίδηρος, ὁ — ferrum.
chalybs dicitur. σκληρωθεὶς ὁποσάκις, σκληρός — durus.
χάλυβς λέγεται. σκληρόω — duro, induro.
χάλυψ, ὁ — chalybs, ferrum
duratum.
99. Cupro adhaeret 99. Τῷ χαλκῷ ἰὸς ἄνθος, ὁ — flos.
βαφή, ἡ — tinctura.
aerugo, ob vividam ἐνίσχεται, οὗ τὸ ἄνθος διὰ ἰός, ὁ — aerugo.
viriditatem ad tincturas τὴν χλωρότητα βαφαῖς ἔστιν ὁποσάκις — aliquoties.
expetita. ὠφέλιμόν τε, καὶ ὁποσάκις — quoties.
περιπόθητος — desiderabilis,
περιπόθητόν ἐστιν. desideratus, expetitus.
χαλκός, ὁ — aes, cuprum.
χλωρότης, ἡ — viriditas, viridis
color.
ὠφέλιμος — expediens, utilis.
100. Orichalcum 100. Ὁ ὀρείχαλκος τῇ ἀλλά — sed.
καδμία, ἡ — cadmia, lapis aerosus;
pervulgata usurpatione est καδμίᾳ διάβροχος, οὐ cf. ἡ καδμεία.
cadmia tinctum aes: fundi τυπίας, ἀλλὰ χυτός ἐστι, ὀρείχαλκος, ὁ — orichalcum, aes
solum potest, non tenuari διὰ τὴν ψαθυρότητα. montanum.
τυπίας — malleo ductilis.
in lamellas, ob friabilitatem. ψαθυρότης, ἡ — friabilis natura,
fragilitas.
101. Electro stannum, et 101. Τοῦ ἠλέκτρου ὁ ἤλεκτρον, τό — electrum, genus
metalli.
hoc plumbum mollius et κασσίτερος, καὶ τούτου ὁ κασσίτερος, ὁ — stannum.
vilius est. μόλυβδος μαλακώτερός τε, μόλυβδος, ὁ — plumbeum.
καὶ εὐτελέστερός ἐστιν.
 102. Argento vivo 102. Τοῦ ὑδραργύρου μαλακός — mollis.
ναρός — liquidus, fluidus.
(hudrargyro) nihil οὐδὲν θαυμασιώτερον· οὐχ — non.
mirabilius: liquidum est, ναροῦ μὲν ὄντος, ἀλλ’ οὐχ ὑγρός — humidus, madidus.
nec tamen madet. ὑγροῦ. ὑδράργυρος, ὁ — argentum vivum.
103. Nam sive id super 103. Οὐδὲν γὰρ ἐν αὐτῷ διυγραίνω — madefacio, humecto.
ἐκχέω — effundo.
aliquid effundas, sive ei ἐκχεομένῳ διυγραίνεται. ἐν — in, super.
aliquid immergas, sive
aspergas, nihil madescit.
104. Sal, alumen, 104. Ὁ ἅλς, στυπτηρία, ἅλς, ὁ — sal, (ἡ ἅλς mare).
ἀπολείπω — relinquo, dimitto,
vitriolum (chalcanthum), χάλκανθος, νίτρον, θεῖον, missum facio.
nitrum, sulphur, bitumen ἄσφαλτος, νάφρα, ἀρσενικόν, τό — arsenicum,
(asphaltites), naphtha, κιννάβαρι, ἀρσενικόν, auripigmentum.
ἄσφαλτος, ἡ — bitumen.
cinnabaris, arsenicum, στίμμι, ὤχρα, χρυσοκόλλα, βῶλος Ἀρμένια* — bolus Armenius.
stibium (antimonium), κιμωλία, κολύβδαινα, θεῖον, τό — sulphur.
ochra, chrysocolla, creta, σινωπίς, μίλτος τεκτονική, Κιμωλία, ἡ — creta, terra candida.
κιννάβαρι, τό — cinnabaris, coloris
plumbago, rubrica, etc. χυμοὶ ὀρυκτοί εἰσι· genus.
succi metallici dicuntur. ψιμμύθιον, σάνδυξ κόλλα, ἡ — gluten.
Cerussa et minium (συρικόν), ποιητά. Λημνία γῆ, ἡ — terra sigillata*.
μίλτος, ἡ — rubrica.
adulterinum factitia sunt; χρυσοκόλλα χρυσουργῶν μολύβδαινα, ἡ — plumbago.
sic quoque chrysocolla, τε καὶ χρυσοχόων κόλλα. νάφθα, ἡ — naphtha, bituminis
aurificum glutinum. genus.
νίτρον, τό — nitrum.
ὀρυκτός — fossilis.
ποιητός — factitius, arte factus.
σάνδυξ, ἡ — sandyx, cerussa rufa,
minium adulterinum.
Σίνωπις, ἡ — rubrica.
στίμμι, τό — stibium, antimonium;
cf. τὸ στίβι.
στυπτηρία (sc. γῆ), ἡ — alumen.
τεκτονικός — fabrilis.
χάλκανθον, τό — chalcanthum,
atramentum sutorium.
χρυσοκόλλα, ἡ — chrysocolla, auri
glutinum.
χρυσουργός, ὁ — aurifex, faber
aurarius, aurifaber.
χρυσοχόος, ὁ — aurifex.
χυμός, ὁ — succus.
ψιμμύθιον, τό — cerussa, genus
coloris.
ὤχρα, ἡ — ochra, genus coloris.

XI. DE ARBORIBUS ET XI. ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΔΕΝΔΡΩΝ

FRUCTIBUS. ΚΑΙ ΚΑΡΠΩΝ.
105. Planta fibris radicum 105. Τὸ φυτὸν διὰ τῶν ἀκμάζω — vigeo, vegetus sum.
ἀνθέω — floreo.
humorem imbibens, alescit, ἰνῶν τὴν ἰκμάδα ἰκμάς, ἡ — humor.
viget, frondescit, et floret. προσέλκον, τρέφεται, ἴνες, αἱ — fibrae.
ἀκμάζει, φυλλιᾷ, βλαστεῖ. καρπός, ὁ — fructus.
προσέλκω — attraho.
φυλλιάω — folia emitto, frondesco.
 φυτόν, τό — planta.
106. Eo destituta, languet, 106. Ταύτης δὲ στερηθὲν αὐτόθι — illico.
ἐκκάμνω — elangueo.
flaccescit, marcescit, arescit ἐκκάμνει, μαραίνεται, μαραίνομαι — mercesco.
illico. σήπεται, ξηραίνεται ξηραίνομαι — areo, aresco.
αὐτόθι. περιπατέω — ambulo.
σήπομαι — marceo.
στερέω — privo.
χυτός, ὁ — fusilis.
107. Fastigium est vertex 107. Τὸ ἀνωτάτω αὐτοῦ ἄκρον, τό — cacumen.
εὐθαλὲς κλάδων πετάλων τέ ἐστι —
seu cacumen: stirps dicitur, κορυφή ἐστι· στέμμα ramis et foliis abundat, se ostentat.
quatenus se in ramos et ῥιζόφυτον, καθόσον εὐθαλής — florens aliqua re.
frondes pandit. εὐθαλὲς κλάδων, πετάλων καθόσον, τό — quatenus, in
quantum.
τε ἐστίν, λέγεται. κλάδος, ὁ — ramus.
κορυφή, ἡ — fastigium.
ἡ λύγξ τὴν ὄψιν κρατίστη (sc. ἐστι)
— lynx visu praestat, pollet.
κράτιστος — praestans, aliqua re
excellens.
πέταλον, τό — folium.
ῥιζοφυής — e radice pronatus.
στέμμα, τό — stirps.
108. His desectis, trunci, 108. Τούτων ἀοστάω — avello.
ἀποβάλλω — dejicio.
et caudicis, et stipitis ἀποκοπέντων στέλεχος ἀποκόπτω — amputo, abscindo,
nomen habet: termes est (κορμὸς) ὀνομάζεται· reseco.
ramusculus cum fructibus κλάδος μετὰ καρποῦ ἀποτέμνω — abscindo, deseco,
reseco.
decerptus sive revulsus: ἀποσπαθείς, σπάδιξ. ὄζος κορμός, ὁ — truncus, caudex, stipes.
ramale autem ab arbore ἀποβληθείς τε καὶ ὄζος, ὁ — ramus.
rejectus. ἀποτμηθεὶς τοῦ δένδρου σπάδιξ, ἡ — termes, ramus avulsus
cum fructu.
κλαδίσκος λέγεται. στέλεχος, ὁ — truncus, stipes.
109. Exstrinsecus cortex: 109. Ἔξω φλοιός, ἔντοθε γλαύξ, ἡ — noctua.
ἔντοσθε — intus.
intrinsecus liber est: qui λέπος ἐστίν, ὃ ἔξω — extrinsecus.
dum viret, glubi potest: χλωραινόμενον οἷοντ’ ἔστι λεπίζω — detraho, decortico,
medulla est intima. λεπίζεσθαι, ἐν μέσῳ δὲ deglubo.
λέπος, τό — liber, cortex arboris.
μυελὸς λανθάνει. μυελός, ὁ — medulla.
οἷός τ’ εἰμι — possum.
τε — et, que.
φλοιός, ὁ — cortex.
χλωραίνομαι — vireo.
110. Arboribus folia 110. Τὰ δένδρα αὖθις — rursus.
κομμιδώδης — gummosus.
delabuntur, et crescunt, φυλλοῤῥοεῖ, καὶ αὖθις οἷον — veluti, ut.
praeterquam gummosis, φυλλοβολεῖ, πλὴν τὰ πλήν — praeter.
quae continuo (usque et κομμιδώδη, ἃ συνεχῶς πύξος, ἡ — buxus, arbor.
σμῖλαξ, ἡ — taxus, arbor; cf. ἡ μῖλος.
usque) vernant, ut buxus, ἀνθεῖ, οἷον πύξος, σμῖλαξ. συνεχῶς — continue.
taxus (smilax), etc. φυλλοβολέω — folia amitto.
φυλλοῤῥέω — folia spargo.
111. Pomus (malus), 111. Μηλέα, ὄχνη (ἄπιος), ἄγριος — silvestris.
ἄπιος, ἡ — pirus, arbor.
pirus, cerasus, prunus, κερασός, κοκκυμηλέα, δένδρον, τό — arbor.
oliva (olea), arbores sunt ἐλαία, ἥμερα δένδρα· ἐλαία, ἡ — oliva, arbor.
sativae: fraxinus, fagus, μελία, φηγός, κλήθρα, ἥμερος — sativus.
κερασός, ὁ — cerasus, arbor.
alnus, ornus, silvestres. μελία ταπεινή, ἄγρια. κλήθρα, ἡ — alnus, arbor.
κοκκυμηλέα, ἡ — prunus, arbor.
μελία ταπεινή — ornus.
μελία, ἡ — fraxinus, arbor.
μηλέα, ἡ — malus, arbor.
ὄχνη, ἡ — pirus, arbor.
τάξις, ἡ — ordo, series.
φηγός, ἡ — fagus, aesculus, arbor.
112. Illae fructiferae: 112. Ἐκεῖνα καρποφόρα, αἴγειρος, ἡ — populus, arbor.
ἄκαρπος — sterilis, infructuosus.
harum pleraeque steriles; ταῦτα δέ, ὡς τὸ πολύ, ἐκεῖνος — ille.
ut, betula, populus alba, ἄκαρπα, οἷον σημύδα, καρποφόρος — fructifer.
populus nigra. λεύκη, αἴγειρος. λεύκη, ἡ — populus alba, arbor.
ὡς τὸ πολύ — ut plurimum,
plerumque.
πολύς — plurimus.
σημύδα, ἡ — betula, arbor.
113. Quaedam exuberante 113. Δένδρα τινὰ ἄλσος, τό — viretum, nemus.
ἐπισκιάζω — umbram do, facio.
foliosa et frondosa luxurie φυλλομανοῦντα, τὰ ἄλση οἷος — qualis, cujusmodi.
umbriferae sunt, vireta ἐν οἷς φύεται, ἐπισκιάζει, πλάτανος, ὁ — platanus, arbor.
quibus innascuntur, οἷα δὴ φιλύρα, πλάτανος, πλατύφυλλος — latis foliis.
πτέρις, ἡ — pteris, herba.
opacantes; nominatim, tilia, πτελέα, καὶ λοιπὰ φίλυρα, ἡ — filia, arbor.
platanus, ulmus, et caetera πλατύφυλλα. φυλλομανέω — foliis luxurio.
latifolia. φύομαι — nascor.
114. Salix dat vimina, 114. Ἰτέα λύγον, οὗ ἰτέα, ἡ — salix, arbor.
λύγος, ὁ,ἡ — vitex, vimen.
quorum contextu corbes et πλέγμασι σπυρίδες παρέχω — praebeo.
crates fiunt. (σπυρίχνια) γέῤῥαι ὧν πλέγμασι — quorum textu.
(ταῤῥοί), συμπλέκονται, πλέγμα, τό — contextus.
πόα, ἡ — gramen.
παρέχει. σπυρίς, ἡ — sporta, corbis.
σπυρίχνιον, τό — sportula, corbula,
calathus vimineus.
συμπλέκω — plecto.
τάριχος, ὁ — salsamentum, caro aut
piscis sale conditus.
115. Abies procera est, ut 115. Ἐλάτη, πεύκη, πίτυς, ἐλάτη, ἡ — abies, arbor.
ἐπιτομή, ἡ — epitome,
et picea, larix, cupressus, κυπάρισσος, κεδρελάτη, compendium.
cedrus. δένδρα προμήκη. κεδρελάτη, ἡ — cedrus magna.
κυπάρισσος, ἡ — cypressus, arbor.
ὀπωροθήκη, ἡ — oporotheca, locus
ubi fructus auctumnales
reponuntur.
πεύκη, ἡ — picea, larix, arbor.
πίτυς, ὁ — picea, pinus arbor.
συκὴ, ἡ — ficus, arbor.
116. Palma, si curvatur, eo 116. Φοῖνιξ ἐπικαμφθεὶς ἀνίστημι — exsurgo.
ἀφύη φαλαρική — apua Phalarica.
validius in sublimine ἑαυτὸν εἰς ὕψος, ἀφύη, ἡ — apua, cobitis, piscis.
nititur. ἰσχυρότερον ἐγείρει τε καὶ ἐγείρω — erigo.
ἀνίστησιν. ἐπικάμπτω — flecto, curvo.
ἰσχυρός — validus.
εἰς ὕψος — in altum, in sublime.
ὕψος, τό — altitudo.
 φοῖνιξ, ὁ/ἡ — palma, arbor.
117. Gemma hians 117. Ὁ ὀφθαλμὸς χαίνων, ἀποσείω — excutio, decutio.
αὐτομάτως — per se, sua sponte.
(dehiscens) florem, in quo ἄωτον, ἐν ᾧ κρόκη, φύει· ἄωτον, τό — flos arboris; cf. ὁ ἄωτος.
apex (stamen), sed in fico συκῆ, ἐρινόν· ὁ ἄωτος δρέπω — carpo, decerpo.
grossulum protrudit. Flos καρποτοκεῖ· καρπὸς δὲ ἐρινεός, ὁ — ficus silvestris,
caprificus, arbor; cf. τὸ ἐρινεόν.
fructum; qui ubi postea πέπειρος, ἢ δρέπεται, ἢ καρποτοκέω — profero fructum.
maturescit, carpitur aut ἀποσείεται, ἢ ἐπίσαπρος κρόκη, ἡ — stamen, apex floris.
decutitur, aut per se decidit αὐτομάτως εἰς γῆν ὀφθαλμός, ὁ — oculus, gemma
arboris.
fracescens. καταπίπτει. πέπειρος — maturus.
πολλύπους**, ὁ — millepeda,
vermis.
χαίνω — hio, dehisco.
118. Quidam sunt 118. Τῶν καρπῶν ἄλλοι ἀρκευθίς, ἡ — juniperus, arbor.
μόνιμος — durabilis, perennis.
praecoces, alii serotini πρόωροι, ἄλλοι ὄψιμοι, νέος — recens.
(cordi), quidam perennes, ἄλλοι μόνιμοι, οἷον ὄψιμος — serotinus, cordus.
ut juniperus: eduntur ἀρκευθίς· φάγονται δὲ ἢ πάρετος — vietus.
πρόωρος — praematurus, praecox.
autem vel recentes, vel νέοι, ἢ πάρετοι καὶ τηρέω — servo, asservo.
vieti, vel fracidi. χαλαροί· ἐν ὀπωροθήκῃ φάγω — edo, comedo.
asservantur in oporotheca, τηροῦνται. χαλαρός — flaccidus, fracidus.
et oporophylacio.
119. Cerasa oblongis 119. Τὰ κεράσια ἐπὶ ἀπρωνιανὸν κεράσιον, τό —
cerasum apronianum.
petiolis (pediculis) pendent: μακρῶν μίσχων, τὰ ἤρτημαι — pendeo.
aproniana breviusculis. ἀπρωνίανα, βραχυτέρων ἀρτάω — appendo.
κρέμαται (ἤρτηται). βραχύς — brevis.
ἐπί — a.
κεράσιον, τό — cerasum.
μακρός — longus.
μίσχος, ὁ — pediculus, petiolus quo
fructus pendet.
περιέχω — comprehendo.
120. Mespila sunt 120. Τὰ μέσπιλα χνοώδη, ἄπιον, τό — pirum, fructus.
ἀρμενιακὸν μῆλον, τό — malum
lanuginosa: pyra τὰ ἄπια ὀπώδη, τὰ Armeniacum.
succulenta: pruna κοκκύμηλα, βράβυλα, βράβυλον, τό — prunum
damascena, armeniaca, ἀρμενιακά, περσικά, Damasceum.
κοκκύμηλον, τό — prunum, fructus.
persica, cerina, nana, κήρινα, νᾶνα, ἄγρια, καὶ μέσπιλον, τό — mespilum, fructus.
silvestria, ossiculata sunt. ὀστώδη. νᾶνος — nanus, parvulus.
ὀστώδης — osseus.
ὀώδης — succulentus, succo
abundans.
περσικόν (sc. μῆλον), τό — malum
Persicum.
χνοώδης — lanuginosus.
121. Putamen amoveat, et 121. Τὸ κέλυφος ἀμυγδάλη (vel ἀμυγδαλῆ), ἡ —
amygdalus, arbor.
nucem, si cassa non est, ἀφαιρείτω, καὶ τὸ κάρυον ἀφαιρέω — demo, adimo.
nucifrangibulo frangat θραυέτω, μὴ διάκενον, ὁ διάκενος — vacuus, inanis.
oportet, qui nucleum esse τοῦ πυρῆνος ἐφιέμενος, ἐφίεμαι — appeto aliquid.
θραύω — frango.
vult: sive sit juglans, sive εἴτε λεπτοκάρυον, εἴτε κάρυον βασιλικόν — nux juglans.
avellana (quam fert κάρυον βασιλικὸν (ὁ κάρυον, τό — nux.
corylus) sive tribulus, sive κόρυλος φέρει) εἴτε κέλυφος, ὁ — nucis putamen.
κήρινος — cerinus.
amygdalum (amygdala). τρίβολος, εἴτε ἀμυγδάλη κόρυλος, ἡ — corylus, frutex.
ἐστίν. λεπτοκάρυον, τό — nux avellana.
πυρήν, ὁ — nucleus.
τρίβολος, ὁ — tribulus, nux aquatica.
122. Suber et ilex glanes, 122. Φελλόδρυς, πρῖνος ἀκρόδρυα, τὰ — baccae (occurrit
tantummodo pluralis).
quercus etiam gallas, βαλάνους, δρῦς κηκῖδας, βάλανος, ἡ — glans, nux castanea.
castanea castaneas echinatis κάστανα βαλάνους πώγωνι δάφνη, ἡ — laurus.
operculis convestitas, pinus λοπίσματος κεκαλυμμένας, δρῦς, ὁ — quercus.
κάστανον, τό — castanea, arbor; cf.
strobilos, cornus corna, πεύκη στροβίλους, κράνεια τὸ καστναϊκὸν κάρυον.
laurus, acer, et sorbus (***LSJ) κράνεια, δάφνη, κηκίς, ἡ — galla, fructus quercus.
baccas ferunt. σφένδαμνος, ὄα, ἀκρόδρυα κράνεια, ἡ — cornus, arbor.
κράνειον, τό — cornum, fructus
φύει. corni.
λόπισμα, τό — cortex, putamen.
ὄα — sorbus, arbor.
πεύκη, ἡ — pinus, arbor.
πρῖνος, ἡ,ὁ — ilex, arbor.
πώγων, ὁ — barba.
στρόβιλος, ὁ — nux pinea.
σφένδαμνος, ὁ — acer, arbor.
φελλόδρυς, ὁ — suber, arbor.
123. Sorba, siliquae, et 123. Ὄα, κυδώνια, ἀποκλείω — stipo, oppilo, obturo.
βάτινον, τό — morum rubi.
cydonia (cotonea), aurantia, μηδικά, κίτρια, λιμόνια, γεύω — degusto.
citrea, limonia, et punica ῥοιαὶ σφίγγουσι ἐμποιέω — induco.
(granata) mala stipant (ἀποκλείουσι), σῦκον, κίτριον, τό — citreum.
κόμαρα, τὰ — fraga.
(adstringunt, oppilant), κόμαρα, μόρον, συκάμινον, Κυδώνιον, τό — Cydonium,
ficus, fraga, mora (mora βάτινον χαλαστικά· λωτὸς Cotonium malum.
mori), mora rubi, mora rubi γεγευμένος λήθην ἐμποιεῖ. λιμόνιον, τό — limonium malum.
λήθη, ἡ — oblivio.
Idaei, mora myrti (myrta) et λωτός, ὁ — lotus, arbor cujus fructus
myrtilli (vaccinia), laxant oblivionem inducit.
lubricantque. Lotos Μηδικόν (sc. μῆλον), τό — malum
aurantium.
degustata oblivionem μόρον, τό — morum, fructus mori
inducit. arboris.
ὄον, τό — sorbum, fructus sobi
arboris.
ῥοιά, ἡ — malum granatum sc.
Punicum.
συκάμινον, τό — morum, fructus
mori arboris.
σῦκον, τό — ficus, fructus.
σφίγγω — adstringo, stipo.
χαλαστικός — laxans, vim laxandi
habens.
124. Thus, myrha, 124. Λιβανωτόν, σμύρνα, δάκρυον, τό — lacryma.
ἤλεκτρον, τό — electrum, succinum.
mastiche, camphora, μαστίχη, κάμφορα, καί — etiam.
sarcocolla, terebinthina, σαρκοκόλλα, πιτυΐνη, κάμφορα*, ἡ — camphora.
resina, pix, gummi sunt τερεβινθίνη, πίσσα, κόμμι, κόμμι, τό — gummi.
λιβανωτόν, τό — tus.
arborum certarum: quin et δένδρων τινῶν ὀπώδη μαστίχη, ἡ — mastiche, mastix,
succinum (electrum, δάκρυα, ὡς καὶ τὸ lentisci resina.
glessum), ut ferunt. ἤλεκτρον, φασίν. πίσσα, ἡ — pix.
πιτυΐνη (sc. ῥητίνη), ἡ — resina.
σαρκοκόλλα, ἡ — sarcocolla, resina
sc. lacryma arboris in Perside
nascentis.
σμύρνα, ἡ — myrrha.
τερεβινθίνη, ἡ — terebinthina, resina
terebinthi arboris; i.q. ἡ λάριξ.
φημί — dico.

XII. DE HERBIS TAM XII. ΠΕΡΙ ΠΟΩΝ

HORTENSIBUS, QUAM ΗΜΕΡΩΝ ΤΕ ΚΑΙ ΑΓΡΙΩΝ.
SILVESTRIBUS
(ERRATICIS).
125. Herba excrescens 125. Βοτάνη αὐξομένη αὐξάνομαι — cresco.
βοτάνη, ἡ — herba.
cauli vel scapo innititur. θύρσῳ ἢ καυλῷ ἐρείδεται. ἐρείδω — fulcio.
θύρσος, ὁ — scapus, caulis.
καυλός, ὁ — caulis.
πόα (ποία), ἡ — herba.
126. Rapum, napus, siser 126. Γογγύλη ἥμερος, ἀνδράχνη, ἡ — protulaca, herba.
ἀσφάραγος, ὁ — asparagus, herba.
(sisarum), raphanus major, βουνίας, σίσαρον, ῥάφανος, ἀτράφαξις, ἡ — atriplex, herba.
raphanus minor, pastinaca, κάρον, κράμβη, θριδακίνη, βολβός, ὁ — bulbus edulis.
brassica (crambe), lactuca, ἀσφαραγός, σκόλυμος, βουνίας, ἡ — napus, herba.
γογγύλη, ἡ — rapum.
asparagus, scolymus σέλινον, κάρδαμον, σέρις, γογγυλίς ἡμέρα — napus sativus.
(carduus altilis), apium σπινάκια, βολβός, θριδακίνη, ἡ — lactuca.
(petroselinum), nasturtium, ἀνδράχνη, ἀτράφαξις, κάρδαμον, τό — nasturtium
aquaticum, herba.
intybus sativus, λάχανα καλοῦνται. κάρον, τό — pastinaca, carum, herba.
spinachium (spinachia), κράμβη, ἡ — crambe, brassica.
bulbus edulis, portulaca, λάχανον, τό — olus.
μέρος, τό — pars.
atriplex, olera (oluscula) ῥάφανος — raphanus, herba.
vocantur. σέλινον, τό — apium, herba.
σεράπιον, τό — serapium, vulgo
syrupus.
σίσαρον, τό — siser, herba.
σκόλυμος, ὁ — scolymus, herba.
σπινάκια*, ἡ — spinacea, herba.
127. Fruges sunt quae in 127. Σπόρος, καλάμῳ ἀθερώδης — aristatus.
ἀθήρ, ὁ — arista, spicae pars
culmum (calamum) στηριζόμενος, ἀνθέρικας praeacuta.
surgunt et spicas (sive καὶ στάχυας ἢ ἀθερώδεις, ἢ ἀνθέριξ, ὁ — arista.
aristatas sive muticas) κολοβοὺς ἔχει· ἐλύτρῳ δὲ ἔλυμος, τό — genus leguminis,
panicum.
ferunt: glumis autem κόκκον συνέχει, καὶ ἀθέρι ἔλυτρον, τό — gluma, folliculus,
granum fovent, aristis περιφράσσει, οἷον ὄρυζα, integumentum grani.
praemuniunt, ut oryza, zea ζέα, κέγχρος, ἔλυμος, ἐρύσιμον, τό — erysimum.
ζέα, ἡ — far, hordei genus.
(ador, far), milium, ἐρύσιμον. κάλαμος, ὁ — culmus.
panicum, frumentum κόκκος, ὁ — granum.
Saracenicum, frumentum κολοβός — mutilus.
ὄρυζα, ἡ — oryza, genus frumenti.
Indicum. περιφράσσω — circumsepio,
praemunio.
 σπόρος, ὁ — fruges.
στηρίζω — fulcio, firmo.
συνέχω — contineo.
φιλόσοφος, ὁ — philosophus.
128. Legumina vero 128. Ὄσπριον ἐντὸς βικίον, τό — vicia, herba.
ἐντός — in.
siliquis et valvulis implexa θηκῶν καὶ λοβῶν τηρεῖται, ἐρέβινθος, ὁ — cicer.
sunt, ut in faba, piso, ervo, οἷον κύαμος, πίσον, θήκη, ἡ — (sc. ξίφους) vagina,
cicere, lupinis, vicia, lente, ὄροβος, ἐρέβινθος, θέρμος, siliqua quae obvolvit legumina.
κύαμος, ὁ — faba.
phaseolis (smilacibus), βικίον, φακῆ, φασίολος. λοβός, ὁ — siliqua, leguminum
videre est. integumentum.
ὄροβος, ὁ — ervum, genus
leguminis.
ὄσπριον, τό — legumen.
πίσον, τό — pisum, leguminis genus.
φακῆ, ἡ — lens, genus leguminis.
φασίολος, ὁ — phasiolus, leguminis
oblongi genus.
129. Sed qui fit, ut 129. Διατὶ δὲ ἐκ πυροῦ αἰγίλωψ, ὁ — aegilops, herba quae
hordeum enecat.
triticum (siligo) in secale, ὄλυρα τε καὶ ζιζάνια, ἐκ ἀκρόσπελλος, ὁ — avena.
imo in zizania (aeram) et κριθῶν αἰγίλωψ, ἐξ ἀπέβη — fieri solet.
lolium; hordeum in ἀκροσπέλλου σιφώνιον ἀποβαίνω — evado, fio.
διὰ τί — cur, quamobrem, quare.
aegilopem; avena in ἀπέβη; ζιζάνιον, τό — lolium.
avenam fatuam degeneret? κριθή, ἡ — hordeum.
ὄλυρα, ἡ — secale, siligo.
πυρός, ὁ — triticum.
σιφώνιον, τό — avena fatua; cf. ὁ
αἰγιλωψ.
130. Farrago et alicastrum 130. Γράστις (χλόη) βόσκημα, τό — pecus.
σπείρω — fero.
pecoris causa seritur. βοσκημάτων χάριν χάριν — gratia, causa, ergo.
σπείρεται. χλοή, ἡ — farrago.
131. Bulbosa (bulbis 131. Κεφαλωτά ἐστι τάδε, κεφαλωτός — capitatus, bulbosus.
κολχικόν, τό — colchoicum, herba.
turgidula) sunt allium, σκόροδον, κρόμμυον, κρόμμυον, τό — cepa.
cepa, colchicum, porrum κολχικόν, πράσον, σκίλλα, μάρταγον, τό — martagum, herba.
(us), scilla (squilla), ὑάκινθος, μάρταγον. ὅδε — hic.
πράσον, τό — porrum, herba.
hyacinthus, martagum. σκίλλα, ἡ — scilla, squilla, herba.
σκόροδον, τό — allium.
ὑάκινθος, ὁ — hyacinthus, flos.
132. Aromata sunt piper, 132. Ἀρώματά δ’ ἐστι· ἄνηθον, τό — anethum, herba.
ἄνισον — anisum.
zingiber, zedoaria (zadura), πέπερι, ζιγγίβερις, ζάδουρα*, ἡ — zedoaria*, herba.
cinnamonum (cassia), nux ζάδουρα,κινάμωμον, ζιγγίβερις, ἡ — zingiber, herba.
myristica, macer (macir, κάρυον μυριστικόν, μάκερ, κάλαμος μυρεψικός — acorus, herba.
κάλαμος, ὁ — arundo.
vulgo macis), caryophilla, καρυόφυλλον, ἄκορον κάρυον μυριστικόν — nux myristica.
acorum, coriandrum, (κάλαμος μυρεψικός), καρυόφυλλον, τό — caryophyllum
cubebae, anisum, anethum, κορίαννον, καρπήσιον, aromaticum.
κασσία, ἡ — cassia, genus aromatis.
cuminum (carum), sinapi. ἄνισον, ἄνηθον, κύμινον, κιννάμωμον, τό — cinnamomum,
σίναπι. genus aromatis.
κορίαννον, τό — coriandrum, herba;
cf. τὸ κόριον.
κύμινον, τό — cuminum.
 μάκερ**, ὁ — macer, aromatis genus;
cf. Anglice “mace”.
μυρεψικός — aromaticus.
μυριστικός — odorus.
πέπερι, τό — piper.
σίνηπι, τό — sinapi.
133. Odoriferae et 133. Ἄνθη εὔοσμα ἀμάραντος — amarantus, flos.
ἁμμάτιον, τό — sertum, dimin. ab
coronariae, e quibus (εὐοσμοῦντα) ἐξ ὧν ἅμμα.
corollas, serta, et servias ἑλικτοὶ στέφανοι, ἀμμάτια, ἑλικτός — tortilis.
vient ac plectunt, sunt στεφανώματα πλέκεται, εὐοσμέω — bene oleo, fragro.
εὔοσμος — bene olens, odorifer,
amaranthus, caryophyllus, τοιάδε πού ἐστίν· fragrans.
digitalis, rosmarinus, ἀμάραντος, καρυόφυλλος, θρυαλλίς, ἡ — thryallis, herba.
tulipae, lilia, viola, primula λυχνίς (θρυαλλίς), ἴον, τό — viola.
καρυόφυλλος*, ὁ — caryophyllus,
veris (verbasculum). λιβανωτὶς στεφανωματική, herba.
τυλίπη, λείριον, ἴον λείριον — lilium, flos.
πορφυροῦν, φλόγιον, λευκόϊον (sc. λευκὸν ἴον), τό — alba
viola.
λευκόϊον, φλόμος λιβανωτίς, ἡ — rosmarinus, herba.
χρυσοειδής. λυχνίς, ἡ — lychnis, rosa Graeca, flos.
πλέκω — plecto.
ῥόδον, τό — rosa, flos.
στέφανος, ὁ — corolla, sertum.
στεφάνωμα, τό — sertum.
στεφανωματικός — coronarius,
coronis aptus.
φλόγιον (sc. ἴον), τό — viola,
flammei coloris.
φλόμος, ὁ — verbasculum, primula
veris, flos.
χρυσοειδής — auro similis, aurei
coloris, fulvus.
134. Gramini 134. Ἐν πόαις ἀρνόγλωσσον, τό — plantago, herba.
ἐρείπιον, τό — rudus.
aggregantur, muscus, ἀναγράφονται, μόσχος, κάλθη*, ἡ — caltha.
carex, polygonum, ὀξύς, πολύγονον, μαλακόκισσος, ὁ — convolvulus,
trifolium, cytisus, plantago, τρίφυλλον, κύτισος, smilax, herba; cf. ἡ σμίλαξ.
μόσχος, ὁ — muscus, genus
millefolium, convolvulus ἀρνόγλωσσον, στρατιώτης graminis.
(smilax), consolida, erica, χιλιόφυλλος, ὀξυμυρσίνη, ἡ — myrtus acuta
ruscus (ruscum), μαλακόκισσος, σύμφυτον, silvestris.
πολυγόνατον, τό — polygonatum,
polygonatum, polygala, ἐρείκη, τέτραλιξ, herba.
prunella, caltha, sonchus; et ὀξυμυρσίνη, πολυγόνατον, πολύγονον, τό — polygonum, herba.
aquatiles, alga (ulva) ac πολύγαλον, κάλθη, σόγχος, σόγχος, ὁ — sonchus, herba.
τρίφυλλον, τό — trifolium, herba.
lens palustris. πόαι ὑδατώδεις, φῦκος ὑδατώδης — aquaticus, in aquis
θαλάττιον καὶ λιμναῖον, nascens.
φακὸς τελματώδης. φακός, ὁ — lens.
φῦκος, τό — alga.
χιλιόφυλλος (sc. στρατιώτης), ὁ —
millefolium, herba; cf. τὸ
μυριόφυλλον.
135. Aconitum, cicuta, 135. Ἀκόνιτον, κώνειον, ἄκανθα, ἡ — spina.
ἀκανθών, ὁ — spinetum, dumetum.
napellus, venenatae sunt, βουνίας, θανάσιμοι πόαι, ἀκόνιτον, τό — aconitum, herba.
ideoque radicitus ἃς δεῖ ὁλοῤῥιζεὶ ἐκριζοῦν. ἁρπατικός — rapax.
eruncandae. βουνίας, ἡ — napellus, herba
venenosa.
ἐκριζόω — eradico, extripo.
κώνιον (κωνίον), τό — cicuta, herba.
λάβη, ἡ — ansa.
ὁλοῤῥιζεί — radicitus, penitus.
136. Sed papaveris 136. Κώδεια τρωθεῖσα ἐκβλύζω — effundo, destillo.
θανάσιμος — letifer, morticifer,
capitulum vulneratum ὄπιον ὑπνωτικόν τε καὶ lethalis.
distillat opium, quod vim ναρκωτικὸν ἐκβλύζει. ναρκωτικός — stupefaciendi vim
habet soporandi et habens.
ὄπιον, τό — opium, succus lacteus
stupefaciendi. qui e papaveris scapi inciso
emanat.
τιτρώσκω — pertundo.
ὑπνωτικός — soporans, somnum
afferens.
φάλαγξ, ἡ — internodium.
137. MEDICINALES 137. ΑΙ ΠΟΑΙ θεραπευτικός — vim sanandi
habens.
HERBAE: tam hortenses, ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΑΙ, ἥμεραί τε
quam campestres. καὶ ἄγριαι.
• Cephalicae. • Κεφαλικαί. κεφαλικός — capiti utilis.
Calidae et siccae: Θερμαί τε καὶ ξυραί· ἀμάρακον, τό (—ος, ὁ) —
amaracum, herba.
betonica, paeonia, βεττονική, παιωνία, ἀρθριτική*, ἡ — arthriticum,
amaracus (sampsuchum), ἀμάρακον, ἐλελίσφακος, paralysis, herba.
salvia, rosmarinus λιβανωτίς, νάρδος, βεττονική, ἡ — betonica, herba.
ἐλελίσφακος, ὁ — salvia, herba.
(libanotis coronaria), spica ὀρίγανον, ἀρθριτική, ἕρπυλλος, ὁ (poet. ἡ) — serpillum,
(spica nardi), origanum, σπληνίον, στοιχάς, ἄνθη herba.
herba paralysis (primula), φιλύρας, ἰξὸς δρύϊνος, ἰξός, ὁ — viscus.
λιβανωτίς, ἡ — rosmarinus, herba.
splenium, stoechas Arabica, ἕρπυλλος. νάρδος, ἡ — nardus, herba.
flores tiliae, viscus ξυρίς, ἡ — xyris, gladiolus, herba.
quercinus (quernus), ὀρίγανον, τό — origanum, herba.
παιωνία, ἡ — paeonia, herba.
serpyllum. σπληνίον, τό — splenium,
lavendula, faliuncula herba.
στοιχάς, ἡ — stoechas, herba.
φιλύρα, ἡ — tilia, arbor.
Frigidae et humidae: Ψυχραί τε καὶ ὑγραί· ἀείζωον, τό — sedum, sempervivum,
herba.
flores nymphae clavae νυμφαία, ἀείζωον, μανδραγόρας, ὁ — mandragoras,
Herculis) sempervivum, μανδραγόρας. solanum, herba.
mandragora. νυμφαία, ἡ — nymphaea, herba.

• Ophthalmicae. • Ὀφθαλμικαί.
Foeniculum, euphrasia, Μάραθον, εὐφρασία, εὐφρασία, ἡ — euphrasia, herba.
μάραθρον, τό — foeniculum, herba.
chelidonia (hirundinaria). χελιδονία. χελιδόνιον, τό — chelidonia, herba.
• Thoracicae tam • Θωρακικαί, ἀνακαθαρτικός — purgandi vim
habens.
anacatharticae, quam ἀνακαθαρτικαί, βηχικαί. βηχικός — contra tussim valens.
bechicae. θωρακικός — thoracicus, pectori
serviens.
Calidae: scabiosa, Θερμαί· ψώρα, βρύον ἀδίαντον — capillus Veneris,
adjantum, herba.
pulmonaria, hyssopus, (λειχήν), ὕσσωπος,
capillus Veneris, tussilago, ἀδίαντον, βήχιον, γλήχων βήχιον, τό — tussilago, herba.
βρύον, τό — pulmonaria, herba; cf. ὁ
calamintha, glycirhiza, ἄγριος, γλυκιῤῥίζα, λειχήν.
helenium, iris, laserpitium, ἑλένιον, ἶρις, σίλφιον, γλήχων ἄγριος — calamintha, herba.
petasitis. πετασίτης (Hed., IH). γλυκύῤῥιζα, ἡ — glycyrrhiza, herba.
ἑλένιον, τό — helenium, enula, herba.
ἶρις, ἡ — iris, herba; i.q. ἡ ξύρις.
πετασίτης, ὁ — petasitis, herba.
ὕσσωπος, ἡ — hyssopus, herba.
σίλφιον, τό — laserpitium, herba.
ψώρα, ἡ — scabiosa, herba.
Frigidae: malva, papaver Ψυχραί· μαλάχη, μήκων ζίζυφον, τό —jujuba, zizyphum,
herba.
album, psyllium (pulicaria), λευκός, ψύλλιον, ζίζυφον, μαλάχη, ἡ — malva, herba.
jujubae, sebesten, hordeum. μύξα, κριθή. μήκων, ἡ — papaver, herba.
μύξα, ἡ — sebesten, herba.
ψύλλιον, τό — psyllium, herba
pulicaria.
• Cardiacae. • Καρδιακαί. καρδιακός — cardiacus, cordi
salubris.
Calidae: flores tres Τῶν θερμῶν· ἄνθη τρία χαμαίμηλον, τό — chamaemelum,
herba.
cordiales, 1. chamaemeli, 2. καρδιακά· χαμαιμήλου, μελίλωτος, ὁ — melilotus, herba; cf.
meliloti, 3. anethi; ocimum, μελιλώτου, ἀνήθου· τὸ μελίλωτον.
cariophylli* hortenses, βασιλικόν, καρυόφυλλον ἄνηθον, τό — anethum, herba.
βασίλικον (sc. φυτόν), τό — ocimum,
flores calendulae, trissago, κηπαῖον, ἄνθη κάλθης, basilicum, herba; i.q. τὸ ὄκιμον.
veronica. σκόρδιον, ἡμιόνιον. καρυόφυλλον, τό — cariophyllum,
herba.
κάλθη, ἡ — calendula, herba.
σκόρδιον, τό — trissago, scordium,
herba.
ἡμιόνιον, τό — veronica, herba.
Frigidae: flores cordiales Τῶν δὲ ψυχρῶν τάδε· ἀρνόγλωσσον, τό — plantago, herba.
βούγλωσσος, ὁ — buglossa sc. lingua
frigidi: violarum, rosarum, ἴων, ῥόδων, βουγλώσσου, bubula, herba.
buglossae, boraginis, εὐφροσύνου, ἀρνόγλωσσον. εὐφρόσυνον, τό — borago,
plantago. euphrosynum, herba buglossae
similis.
• Stomachicae [et] • Στομαχικαὶ καὶ πεπτικός — concoctioni serviens.
στομαχικός — stomachicus,
Pepticae. πεπτικαί. ventriculo utilis.
Calidae: absinthium, Θερμαί· ἀψίνθιον, ἄνισον, τό — anisum, herba.
ἀψίνθιον, τό — absinthium, herba.
galanga, calamus κύπειρος Βαβυλώνιος, καρναβάδιον, τό — carvum, herba.
aromaticus, zinziber, ἀρωματικὸς κάλαμος, κύμινον, τό — cummin, herba.
zadura, piperitis, semen 1. ζιγγίβερι, ζεδοάρ, πιπερῖτις, κύπειρος Βαβυλώνιος*, ὁ — galanga,
herba.
carvi, 2. anisi, 3. cumini, καρναβάδιον, ἄνισον, ζεδοάρ, ὁ — zadura, herba.
arum, nardus, geum κύμινον, ἄρον, νάρδος. ζιγγίβερι, τό (vel ζιγγίβερις, ὁ/ἡ) —
(benedicta). zinziber (zingiber), herba.
νάρδος, ἡ — nardus, herba.
πιπερῖτις, ἡ — piperitis, herba; cf. τὸ
λεπίδιον.
Frigidae: acetosa (oxalis), Ψυχραί· ὀξαλίς, ὀξαλὶς βέρβερις, ἡ — berberis, herba.
κόμαρον, τό — fraga, arbutus, herba.
acetossela, ribes, berberis, μικρά, ῥίβες, βέρβερις, τὰ ὄξαλις, ἡ — oxalis, acetosa, herba.
fraga, sonchus. κόμαρα, σόγχος. ῥίβες, τό — ribes, frutex.
σόγχος, ὁ — sonchus, herba.
 • Hepaticae. • Ἡπατικαί ἡπατικός — hepaticus, hepati
conveniens.
Calidae: apium, Θερμαί· σέλινον, ἀγήρατον, τό — ageratum, herba.
ἡπατική*, ἡ — hepatica, herba; cf. ὁ
agrimonia (eupatorium), ἀργεμώνη (ἡπατῖτις), λειχήν.
cuscuta, hepatica, κασσύθα, ἡπατική, κασσύτας, ἡ — cuscuta, herba.
schoenanthum, spica (spica σχοίνανθον, νάρδος,
nardi), ageratum. ἀγέρατον.
• Spleneticae. • Σπληνετικαί. σπληνικός — spleni sc. lieni utilis.
Calidae: asplenum Θερμαί· ἄσπληνον ἀριστολοχία, ἡ — aristolochia, herba.
ἄσπληνον, τό — asplenium, herba.
(scolopendrium, ceterach), (σκολοπένδριον), καπνίον, κάπνιον*, τό — fumaria, herba; cf. ὁ
fumaria, centaurium, κενταύριον, χάμαιδρυς, καπνός.
chamaedrys, chamaepitys, χαμαίπιτυς, ἀριστολοχία, Κενταύριον (κενταύρειον), τό —
Centaurium, herba.
aristolochia, tamariscus μυρίκη. μυρίκη, ἡ — myrica, tamariscus.
(myrica). σκολοπένδριον, τό —
scolopendrium, herba.
χαμαίδρυς, ἡ — chamaedrys,
trissago, herba.

• Scorbuticae. • Σκορβουτικαί (τῇ

στομακάκῃ ἐναντίαι).
Nasturtium aquaticum, Καρδαμίνη, τελέφιον, καρδαμίνη, ἡ — nasturtium
aquaticum, herba.
cochlearia, anagallis ἀναγαλλίς ἔνυδρος. τελέφιον, τό — telephium,
aquatica. cochlearia, herba.
ἀναγαλλὶς ἔνυδρος — anagallis
aquatica.
• Nephriticae et Cysticae. • Νεφριτικαὶ καὶ κυστικός — vesicans.
νεφριτικός — contra morbum renum
κυστικαί. utilis.
Calidae: adjantum, ruta, Θερμαί· ἀδίαντον,, ἀδίαντον — adjantum, herba.
δαῦκος, ὁ — daucus, herba.
ononis (arista bovis), πήγανον, ὄνωνις, ἐρύγγιον, τό — eryngium, herba.
paronychia, ligusticum, λιγυστικόν (ἱπποσέλινον), εὔζωμον, τό — eruca, herba.
foeniculum, eryngium, παρωνυχία, Φιλλυρέα, κέγχρος, ὁ — milium, frugum genus.
κνίδη, ἡ — urtica, herba.
petroselinum, urtica, μάραθρον, ἐρύγγιον, λιγυστικόν, τό — ligusticum, herba.
daucus, lithospermum, σέλινον, κνίδη, δαῦκος, μάραθρον, τό — foeniculum, herba;
milium Solis, eruca, ruscus, λιθόσπερμον, κέγχρoς, cf. τὸ μάραθον.
μυρτάκανθα, ἡ — ruscus; i.q. ἡ
filipendula. εὔζωμον, μυρτάκανθα, μυῤῥινάκαντηος, ἡ ὀξυμυροίνη.
οἰνάνθη (Index οἰνάνθη, ἡ — filipendula, oenanthe,
“Filipendula”). herba.
ὄνωνις*, ἡ — ononis, remora aratri,
herba.
παρωνυχία, ἡ — paronychia, herba.
πήγανον, τό — ruta, herba.
σέλινον, τό — petroselinum, herba.
φιλλυρέα, ἡ — ligusticum, herba.
Frigida: parietaria Ψυχραί· ἑλξίνη. ἑλξίνη, ἡ — helxine, herba.
(helxine), etc.
• Uterinae (Hysterica). • Ὑστερικαί. ὑστερικός — hystericus, ad vulvam
sc. uterum pertinens.
 Calidae: artemisia, Θερμαί· ἀρτεμισία ἀρτεμισία, ἡ — artemisia, herba.
θύμβρα, ἡ — satureia, herba.
pulegium, parthenium (ἀρτεμισία λεπτόφυλλος), λεπτόφυλλος — tenuia folia habens.
(matricaria), satureia, γλήχων, παρθένιον, πάνακες, τό — angelica, herba; i.q. ἡ
valeriana, smyrnium , θύμβρα, φοῦ, σμύρνιον, πανάκεια
παρθένιον, τό — parthenium,
angelica, melissa. πάνακες, μελισσόφυλλον. matricaria, tenacetum, herba.
σμύρνιον, τό — smyrnium, herba.
φοῦ, ἡ — phu, valeriana, herba.
Frigidae: scariola. His Ψυχραί· σέρις. ταύταις βοτανικὸν (sc. βιβλίον), τό —
herbarium, liber de herbis agens.
aliae addantur ex botanicis. ἄλλας ἐκ τῶν βοτανικῶν σέρις, ἡ — scariola, intybus, herba.
προστίθει.
• Attractivae. • Ἐπισπαστικαί. ἐπισπαστικός — attrahens, vim
attrahendi habens.
Ranunculus, anemone ἀνεμώνη, ἡ — anemone, flos.
(pulsatilla), cyclaminus, Βατράχιον, ἀνεμώνη, βατράχιον, τό — ranunculus, herba.
δρακόντιον, τό — dracunculus,
dracunculus, narcissus, κυκλάμινος, δρακόντιον, herba.
nasturtium, helleborus. νάρκισσος, κάρδαμον, ἑλλέβορος, ὁ — helleborus, herba.
ἑλλέβορος. κάρδαμον, τό — nasturtium, herba.
κυκλάμινος, ἡ — cyclaminus, herba.
νάρκισσος, ὁ — narcissus, flos.
• Repellentes. • Ἀποκρουστικαί. ἀποκρουστικός — noxia e corpore
pellens, vim repellendi habens.
Tribulus aquaticus, Τρίβολος ἔνυδρος, μυὸς ὠτίς — pilosella, auricula
muris, herba.
polygonum, auricula muris, πολύγονον, μυὸς ὠτίς, πεντάφυλλον, τό — pentaphylum,
pentaphyllum. πεντάφυλλον. herba.
πολύγονον, τό — herniaria, herba.
τρίβολος, ὁ — tribulus, herba.
• Astringentes. • Στεγνωτικαί. στεγνωτικός — adstringendi vim
habens.
Bursa pastoris, stratiotes, Θλάσπις, στρατιώτης, θλάσπις, ἡ (—ι, τό)— bursa pastoris,
herba.
anserina (agrimonia ἀργεμώνη ἑτέρα, πολύγονον, τό — sanguinaria,
silvestris), umbilicus στέργηθρον, ἀείζωον, herniaria, herba.
Veneris, sedum majus, πολύγονον. στρατιώτης, ὁ — stratiotes, herba
aquatica.
sanguinaria. στέργηθρον, τό — umbilicus
Veneris, cotyledon, herba.
• Laxantes. • Χαλαστικαί. χαλαστικός — laxandi vim habens.
Atriplex, violaria, Ἀτράφαξις, ἴον, ατράφαξις, ἡ — atriplex, herba.
κενταύριον (—ειον), τό —
centaurium minus. κενταύριον μικρόν. centaurium, herba.
• Obstructiones tollentes. • Διαφορητικαί. διαφορητικός — discutiendi vim
habens.
Tanacetum, betonica, Παρθένιον (gloss above), βεττονική, ἡ — betonica, herba; i.q.
τό κέστρον, τὸ ψυχότροφον.
aquilegia. βεττονική, ὀξυάκανθος. ὀξυάκανθος, ὁ — aquilegia, herba.
• Dolorem sedantes. • Ἀνώδυνοι. ἀνώδυνος — dolorem pellens.
Verbascum, verbasculum. Φλόμος, φλομίς. φλομίς, ἡ — verbasculum, herba.
φλόμος, ὁ — verbascum, herba.
• Somnum conciliantes. • Ὑπνωτικαί. ὑπνωτικός — somnum adferens.
Hyosyamus, semen Ὑοσκύαμος, σπέρμα θρίδαξ, ἡ — lactuca.
μήκων, ἡ — papaver.
papaveris, lactuca. μήκωνος, θρίδακος. ὑοσκύαμος, ὁ — hyoscyamus, herba.
 • Vulnerariae. • Τραυματικαί. τραυματικός — vulnerarius,
vulneribus sanandis aptus.
Pilosella (auricula muris), Μυὸς ὠτίς, περιστερεών, κηλική, ἡ — herniaria; i.q. τὸ
πολύγονον.
verbena, herniaria, κηλική, σανίκουλα, μυὸς ὠτίς — pilosella, auricula
sanicula, symphytum. σύμφυτον. muris, herba.
περιστερεών, ὁ — verbena, herba.
σανίκουλα, ἡ — sanicula, herba.
σύμφυτον, τό — symphytum, herba.
• Semen generantes. • Σπερματογόνοι. σπερματογόνος — semen
producens.
Satyrium, strobilus, Σατύριον, στρόβιλος, στρόβιλος, ὁ — strobilus, herba.
σκόλυμος, ὁ — cinara, herba; i.q. ἡ
cinara. σκόλυμος. κινάρα.
• Corrodentes. • Δηκτήριαι. δηκτήριος — corrodens, mordax.
Vermicularis. Ἀείζωον. ἀείζωον, τό — vermicularis, sedum
minus, sedum acre; et sedum
maius, ut supra.
• Indurantes. • Σκληρυντικαί. σκληρυντικός — indurans.
Lenticula palustris, Φακός τελματώδης, δρακόντιον, τό — dracontium, herba.
ἔχιον, τό — echium, herba.
echium, bistorta ἔχιον, δρακόντιον. τελματώδης — palustris.
(serpentina) dracontium. φακός, ὁ — lenticula, herba.

• Emollientes. • Μαλακτικαί. μαλακτικός — emolliens

Senecio, anagallis. Ἠριγέρων, ἀναγαλλίς. ἠριγέρων, ὁ — senecio, herba.
ἀναγαλλίς, ἡ — anagallis, herba.
• Rarefacientes. • Ἀραιωτικαί. ἀραιωτικός — rarefaciendi vim
habens.
Foenum Graecum, silicia Τῆλις, βουκέρας, βουκέρας, τό — buceras, silicia,
herba.
(buceras), Mercurialis. λινόζωστις. τῆλις, ἡ — foenum Graecum, herba.
λινόζωστις, ἡ — linozostis,
Mercurialis herba.
• Incrassantes. • Παχυντικαί. παχυντικός — crassificans, vim
habens crassum reddendi.
Amarantus, lagopus, Ἀμάραντον, λαγώπους, ἀμάραντον, τό — amarantus, herba;
alibi i.q. ὁ ἑλίχρυσος, ἡ
lapathum, cynoglossum, λάπαθον, κυνόγλωσσος, χρυσοκόμη.
dipsacus, lunaria. δίψακος, σεληνῖτις. δίψακος, ὁ — dipsacus, herba.
κψνόγλοσσος, ὁ — cynoglossum,
herba.
λαγώπους, ὁ — lagopus, herba.
λάπαθον, τό — lapathum, herba.
σεληνῖτις, ἡ — lunaria, herba.
• Vesicantes • Κυστικαί. κυστικός — vesicans.
(vesicatoriae).
Hydropiper. Ὑδροπέπερι. ὑδροπέπερι, τό — hydropiper, peper
aquaticum, persicaria, herba.
• Urinam cientes. • Διουρετικαί. διουρητικός — diureticus, urinam
ciens.
Pepones, halicabum, Πέπονες, ἁλικάκαβος, ἄκανθος — acanthus, herba.
ἁλικάκαβος, ὁ — halicacabus, herba.
acanthus, carum. ἄκανθος, κάρος. κάρος, ὁ (—ον, τό) — carum, herba.
• Menses moventes. • Μηναγωγοί. μηναγωγός — menstrua foeminarum
educens.
 Nepetha, teucrium, Καλαμίνθη, τεύκριον, καλαμίνθη, ἡ — calamintha aut
nepeta, herba.
primula veris. ἀρθριτική (gloss above). τεύκριον, τό — teucrium, herba.
• Secundinas et foetum • Ἐκβόλιοι. ἐκβόλιος — secundinas et foetum
mortuum ex utero abigens.
mortuum pellentes.
Thlaspis, sabina. Θλάσπις (gloss above), βράθυ, τό — sabina, herba.
βράθυ.
• Calculum frangentes. • Λιθοτριβικαί. λιθοτριβικός — calculum frangendi
vim habens.
Lappa, ononis (remora Ξάνθιον, ὄνωνις (gloss ξάνθιον, τό — lappa, herba.
aratri). above).
• Sternutatoriae. • Πταρμικαί. πταρμικός — sternutationem
concitans, sternutare cogens.
Nigella, ptarmica. Μελάνθιον, πταρμική. μελάνθιον, τό — melanthium, nigell,
herba.
πταρμικός — sternutationem
concitans, sternutare cogens.
• Rheumatagogae et • Ῥευματαγωγοί, καὶ ἀποφλεγματικός — masticatorius,
ad masticationem pertinens.
Μasticatoriae. ἀποφλεγματικοί. ῥευματαγωγός — gravedinem
educens.
Staphisagria, pyrethrum, Σταφὶς ἄγρια, πύρεθρον, μαστίχη, ἡ — mastiche, resina
lentisci (σχίνου).
mastix (mastiche). μαστίχη. πύρεθρον, τό — pyrethrum, herba.
σταφυσάγρια, ἡ — staphysagria,
herba.
• Errhina. • Ἔῤῥινοι. ἔῤῥινος — caput purgans, sternutare
faciens.
Succus betae, pulvis Τοῦ τεύτλου ὀπός, νικοτιανή, ἡ — tabacum, nicotiana,
herba.
tabaci, etc. νικοτιανή. ὀπός, ὁ — succus.
τεύτλον, τό — beta.
• Vermes necantes et • Φθαρτικαὶ τῶν φθαρτικός τῶν ἑλμινθίων — vermes
necandi vim habens.
depellentes. ἑλμινθίων.
Corallium, menthastrum, Κοράλλιον, ἡδύοσμος βλῆχρον, τό — filix, herba.
ἡδύοσμος ἄγριος, ὁ — menthastrum,
filix saxatilis et arborea, ἄγριος, βλῆχρον (πτέρις), herba.
chamaeleon albus et niger, χαμαιλέων λευκὸς καὶ θάλικρον, τό — thalictrum, herba.
persicaria, thalictrum. μέλας, ὑδροπέπερι, κοράλλιον, τό — corallium, herba
aquatica.
θάλικτρον. χαμαιλέων, ὁ — chamaeleon, herba.
• Alexipharmacae. • Ἀλεξιφάρμακαι. ἀλεξιφάρμακος — contra venenum
utilis.
Coronopus (serpentina), Κορονόπους, ἀναγαλλίς εὐπατόριον, τό — eupatorium, herba.
κορονόπους, ὁ — coronopus sc.
anagallis mas, nerion, (gloss above), νήριον, plantago.
vincetoxicum χελιδόνιον, εὐπατόριον. χελιδονία — vincetoxicum,
(hirundinaria), eupatorium. hirundinaria, chelidonium, herba.
• Anodinae. • Ἀνώδυνοι. ἀνώδυνος — dolorem pellens.
Solanum, opium. Μανδραγόρας, μανδραγόρας, ὁ — mandragoras,
solanum, herba.
ὄπιον. ὄπιον, τό — opium, herba.
• Magneticae. • Μαγνητικαί. μαγνητικός — magneticus.
Perforata (hypericum), Ὑπερικόν, βλῆχρον διαβόλου δῆγμα — succisa, morsus
diaboli, herba.
filix silvestris, personaria (πτέρις) (gloss above), προσώπιον, τό — personaria,
personata, herba.
(personata), succisa προσώπιον (ἄρκειον),
(morsus diaboli). διαβόλου δῆγμα.
• Vomitoria (Emetica). • Ἐμετικαί. ἐμετικός — vomitorius, vomitum
provocans.
Asarum, semen raphani, Ἄσαρον, σπέρμα ἄσαρον, τό — asarum, herba.
γενίστη*, ἡ — genista, herba.
et genistae, vitriolum ῥαφάνου, γενίστης,
album in aqua communi χάλκανθον λευκὸν ἐν
solutum, percolatum, ὕδατι λελυμένον, καὶ
beneficio evaporationis in ὑλιζόμενον, τῇ τε
cella ad tertias in crystallos ἀναθυμιάσει εἰς
redactum. κρυστάλλους ἐν ὑπογείῳ
ἐς τρίτον μέρος
συμπηγνύμενον.
• Bilem purgantia • Χολαγωγοί. χολαγωγός — bilem educens.
(cholagoga).
Mitiora: cassia, tamarindi, Ἀσθενεστέραι· κασσία, ἀλόη, ἡ — aloë.
ἀνδρόσαιμον — androsaemon, herba.
manna, myrobalani, aloë, ταμαρίνδοι κασσία — cassia, frutex aromaticus
psyllium, rhabarbarum, (φοινικοβάλανοι), μάννα, cinnamomo similis.
terebinthina, androsaemon. μυροβάλανος, ἀλόη, ταμαρίνδος, ὁ — tamarindus,
fructus palmae Aegypticae; i.q. ὁ
ψύλλιον, ῥᾶ, τερεβινθίνη, φοινικοβάλανος.
ἀνδρόσαιμον. τερεβινθίνη (sc. ῥητίνη), ἡ —
terebinthina (sc. resina).
μάννα, ἡ — manna, herba.
μυροβάλανος, ὁ — myrobalanus,
glans unguentaria.
ῥᾶ, τό — rhabarbarum, herba; cf. τὸ
ῥῆον.
ψύλλιον, τό — psyllium, herba
pulicaria.
Fortiora: scammonium, Ἐνεργεστέραι· ἄσαρον, τό — asarum, herba.
σκαμμώνια, ἡ — scammonia, herba.
asarum, peplium. Σκαμμώνιον, ἄσαρον, πέπλιον, τό — peplium, herba.
πέπλιον.
• Pituitam • Φλεγμαγωγοί. φλεγμαγωγός — pituitam educens.
(Phlegmagoga).
Mitiora: agaricus, Ἀσθενεστέραι· ἀγαρικόν, ἀγαρικόν, τό — agaricum, fungus
laricis, herba.
mechoacana, ialappa. μεχαοκάννα, λαλάππα. λαλάππα, ἡ — ialappa, (mod.)
ipomoeia purga, herba.
Fortiora: turbith Ἐνεργεστέραι· Τούρβιθ, ἑρμοδάκτυλος, ὁ — hermodactylus,
herba.
(turbithum), carthamus, κνῆκος, κολοκυνθίς, εὐφόρβιον, τό — euphorbium, herba.
colocynthis, ἑρμοδάκτυλος, εὐφόρβιον, κνῆκος, ἡ — carthamus, herba.
hermodactylus, ὀποπάναξ, σαγάπηνον, κολοκυνθίς, ἡ — colocynthis, herba.
σαγάπηνον, τό — sagapenum, herba.
euphorbium, opopanax, σαρκοκόλλα. σαρκοκόλλα, ἡ — sarcocolla.
sagapenum, sarcocolla. ὀποπάναξ, ἡ — opopanax, herba.
• Melancholiam • Μελαναγωγοί. μελαναγωγός — atram bilem
educens.
(Melanagoga).
Mitiora: polypodium, Ἀσθενέστεραι· ἐπίθυμον, τό — epithymum, herba.
epithymum, senna. Πολυπόδιον, ἐπίθυμον, πολυπόδιον, τό — polypodium,
herba.
σένα.
Fortiora: lapis Armenius, Ἐνεργεστέραι· λίθος κύανος, ὁ — lazuli (sc. lapis).
lazuli, helleborus niger. ἀρμένος, κύανος,
ἑλλέβορος μέλας.
• Serum (Hydragoga). • Ὑδραγωγαί. ὑδραγωγός — aquam educens.
Mitiora: ebulus, Ἀσθενεστέραι· ἀκτῆ, ἡ — sambucus, arbor.
χαμαιάκτη, ἡ — ebulus, herba.
sambucus. χαμαιάκτη, ἀκτή ἀκτῆ.
Fortiora: soldanella, Ἐνεργεστέραι· κράμβη γρατίολα, ἡ — gratiola, genus de*
μήκων, herba.
tithymallus, elaterium, θαλαττία, τιθύμαλλος,, ἐλατήριον, τό — elaterium, herba.
mezereum, gratiola, μεζερεῖον (κόκκος γνίδιος), θυμελαία, ἡ — thymelaea, herba.
thymelaea. γρατίολα, θυμελαία. κράμβη θαλαττία — soldanella,
herba.
μεζερεῖον, τό — mezereum, herba.
τιθύμαλλος — tithymallus, esula,
herba.
• Diaphoretica. • Διαφορητικαί. (gloss
above)
Carduus benedictus, Ἀτρακτυλὶς λασία, ἀτρακτυλὶς λασία — atractylis
hirsutior, carduus benedictus.
cornu cervi, terra sigillata, [κέρας ἐλάφου, Λημνία γῆ (λάσιος — horridus, sentosus.)
bolus Armenius; et quatuor (gloss 104), βῶλος ἀρμένιος σασσαπαρίλλα, ἡ — sassaparilla,
exotica: china, sassaparilla, (gloss 104)] — !1789· καὶ δὲ herba.
σάσσαφρας, ἡ — sassafras, herba.
sassafras, guajacum. τέσσαρες ἐξωτικαί· χίνα, χίνα, ἡ — china, herba.
σασσαπαρίλλα,
σάσσαφρας, γουαϊακόν.

XIII. DE FRUTICIBUS. XIII. ΠΕΡΙ ΤΩΝ

ΘΑΜΝΩΝ.
138. Sambucus, ribes, 138. Ἀκτῆ, ῥίβες, βάτος, ἀκτή, ἡ — sambucus, frutex.
βάλσαμον, τό — balsamum.
rubus, rubus idaeus, βάτος ἰδαία, κισσός, βάτος Ἰδαία, ἡ — rubus Idaeus,
hedera, ligustrum, φιλλυρέα, γλυκιῤῥίζα, herba.
glycyrrhiza, balsamum, βάλσαμον, παλίουρος, θάμνος, ὁ — frutex.
θαμνώδης — fruticosus.
paliurus, spina (sentis, ἄκανθα, κυνόσβατος, κισσός, ὁ — hedera.
vepres, veprecula), ἀκανθεών (θάμνος), γῆ κυνόσβατος, ἡ/ὁ — cynosbatus,
cynosbatum, vepreta, et θαμνώδης λέγεται. rubus caninus.
παλίουρος, ὁ,ἡ — paliurus, frutex.
dumeta, frutices cluent: et φιλλυρέα, ἡ — ligustrum, frutex.
ubi illi ubertim
progerminant, fruticeta
fiunt.
139. Cannae (arundines) 139. Κάλαμοι φάλαγγας εὐθαλέω — bene provenio.
κάλαμος, ὁ — canna.
internodia habentes, et ἔχοντες, καὶ σχοῖνος τὰ σχοῖνος, ὁ — juncus.
junci, palustria amant, ἕλη φιλοῦντες, ἐν τέλμασιν φιλέω — amo.
iisque laetissime εὐθαλοῦσιν.
proveniunt.
140. Ex scirpo enodi 140. Σχοίνου ἀνόζου ἄνοζος — enodis.
ἐκφύομαι — enascor.
(unde typhae enascuntur) ἀποκοπείσης, ὅθεν τύφαι ὅθεν — unde.
παρασκευάζω τινος — conficio ex
succiso, mattae (storeae, ἐκφύονται, ψίαθοι aliqua re.
tegetes) conficiuntur. παρασκευάζονται. τύφη, ἡ — typha, planta aquatica.
ψίαθος, ἡ,ὁ — storea, matta.
141. Boleti et tubera, inter 141. Βωλῖται καὶ βολβοί, βέλτιστος — optimus.
βολβός, ὁ — tuber, fungi genus.
fungos praestantissimi, ac μυκήτων βέλτιστοί τε καὶ βωλίτης, ὁ — boletus, genus fungi.
quorundam lauticiae sunt. ἐνίων δαψίλειαί εἰσιν. δαψίλειαι, αἱ — lautitiae, cupediae,
luxuriae; sing. = copia,
abundantia, luxus.
ἔνιος — aliquis, quidam.
μύκης , ὁ — fungus e terra nascens.

XIV. DE ANIMALIBUS: ET XIV. ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΖΩΩΝ

PRIMO DE AVIBUS. ΚΑΙ ΠΡΩΤΟΝ ΤΩΝ
ΟΡΝΙΘΩΝ.
142. Quicquid vita, sensu 142. Ἅπαν ζωῆς, αἴσθησις, ἡ — sensus.
ζωή, ἡ — vita.
et motu praeditum est, αἰσθήσεώς τε καὶ κινήσεως ζῷον, τό — animal.
animal est. μετέχον, ζῷόν ἐστιν. μετέχω — particeps sum, participo,
praeditus aliqua re sum.
ὄρνις, ἡ,ὁ — avis.
143. Nam alites volant: 143. τὰ ὄρνεα πτεροῖς βοώτης, ὁ — bootes, sidus.
βραδύς — tardus.
quaedam praepete ac ἵπταται· ἔνια μὲν πτήσει ἐνυδρόβιος — in aqua vivens,
concitato, quaedam ὠκυτάτῃ τε καὶ ταχίστῃ, aquatilis.
languidiori volatu aërem ἄλλα δὲ βραδυτέρᾳ τὸν ἑρπετόν (sc. ζωόν), τό — reptile
animal .
quasi sulcantes. Aquatilia ἀέρα οἱονεὶ σχίζει· τὰ ἕρπω — repo, serpo.
natant (nant), illae pennis et ἐνυδρόβια πτερύγεσι ἵπταμαι — volo.
alis, haec pinnis. νήχεται, τὰ τετράποδα νήχομαι — nato, no.
οἱονεί — quasi.
Quadrupedia currunt; τρέχει, τὰ ἑρπετὰ ἕρπει. ὄρνεον, τό — avis.
reptilia repunt. πτερόν, τό — ala, pinna.
πτέρυξ, ἡ — pinna, penna, ala.
πτῆσις, ἡ — volatus.
σχίζω — findo, scindo.
τεράποδον (sc. ζῶον), τό —
quadrupes animal.
τρέχω — curro.
ὠκύς — celer, velox, pernix.
144. Volucres sunt 144. Τὰ ὄρνεά ἐστι ἄπους — pedibus carens.
δίπους — bipes.
bipedes (manucodiatam δίποδα (ῥυντάκην ἄποδα μεμυθευται — proditum est.
enim esse apodem, falso εἶναι μεμύθευται), μυθεύω — fabulose narro.
proditum est), et plumatae πτερωτά, ῥάμφη ἔχοντα· νυκτερίς, ἡ — vespertilio.
ὀδοντώδης — dentatus.
et rostratae, excepto νυκτερὶς δὲ τριχώδης τε πτερωτός — penatus, alatus.
vespertilione, qui pilosus et καὶ ὀδοντώδης ἐστίν. ῥάμφος, τό — rostrum.
dentatus. ῥυντάκης (ῥυνδάκης), ὁ —
manucodiata, avis paradisiaca; cf.
ἡ ῥυντάκη (ῥυνδάκη).
τριχώδης — pilosus.
145. Rostro legentes 145. Συλλέγοντα κόκκους οὐρέω — mingo, mejo, urinam
reddo.
grana, ingluviem τῷ ῥάμφει, πρηγορεῶνα πρηγορεών, ὁ — ingluvies avium in
referciunt: nulla mingit. (πρόβολον) πληροῖ· οὐδὲν quam cibus colligitur.
 δ’ οὐρεῖ. πρόβολος, ὁ — ingluvies avium.
συλλέγω — colligo.
146. Procreationis causa 146. ᾨοτοκίας ἕνεκα ἀλκυονίδες, αἱ — ἀλκυονείαι
ἡμέραι, dies sereni et tranquilli
nidos struunt (nidificant, ἀπονεοττεύει quibus halcedo foetus enititur.
nidulantur): halcyon (νεοσσοποιεῖ)· ἡ ἁλκυὼν ἀλκυών, ὁ — halcyon, halcedo.
(halcedo) in ipso pelago ἁλκυονίδες ἡμῖν ἐν πελάγει ἀπονεοττεύω — nidum facio,
nidifico.
inusitata eius tranquillitate, παρέχει. ἕνεκα — ergo, causa, gratia.
unde halcyonia. νεοσσοποιέω — nidifico, nidulor.
πέλαγος, τό — pelagus, mare.
ᾠοτοκία, ἡ — ovorum generatio.
147. Tum pariunt ova 147. Τότε ᾠὰ, τὸ χρυσὸν ἄπτερος — alis carens.
ἐπωάζω — ovis incubo.
(quae sub testa albumen, et καὶ τὸ λευκὸν ὑπ’ ἕως — donec, usque dum.
vitellum, seu luteum ὀστράκῳ κατέχοντα, τίκτει ζεφύριος — subventaneus, inanis.
occultant): iisque donec τε καὶ ἐπῳάζει, ἕως αὐτά, ζωοποιέω — animo, vivum facio.
κατέχω — contineo.
animentur incubantes (si μὴ ζεφύρια (ὑπηνέμια) λέκιθος, ὁ — vitellus ovi; cf. ἡ
subventanea (zephyria) aut ὄντα, ἀπτέρους νεοσσοὺς λέκιθος.
urina non fuerint) pullos φύει. λευκόν, τό — albumen ovi.
ὄστρακον, τό — testa.
implumes excludunt: qui πωλάριον, τό — pullus.
dum pipiunt, pipiones τίκτω — pario.
vocantur. ὑπηνέμιος — ventosus,
subventaneus.
φύω — edo, excludo.
ᾠόν, τό — ovum.
148. Rapaces sunt vultur, 148. Ἁρπακτικὰ τάδε· ἄγκυλος — curvus, aduncus.
αἱρέω — capio.
milvus, accipiter, falco, γύψ, ἴκτινος, ἱέραξ, αἰσάλων, ὁ — aesalo, accipitris
nisus, quae unguibus uncis αἰσάλων, σπιζίας. ταῦτα species.
in turtures aliasque ἀγκύλαις ὄνυξιν ὀρνίθων ἁρπάζω — rapio.
ἀσινής — innocuus.
innocuas alites saeviunt, τὰς ἀσινεῖς, οἷον δὴ γύψ, ὁ — vultur.
captasque incunctanter ac τρυγόνας ἁρπάζεται, καὶ διασπαράττω — distraho, discerpo.
crudeliter dilaniant. ἁλούσας ὠμῶς ἱέραξ, τό — accipiter.
ἴκτινος, ὁ — milvus, avis.
διασπαράττει. οἷον — verbi causa, exempli gratia.
ὄνυξ, ὁ — unguis.
σπιζίας, ὁ — fringillarius.
τριόρχης, ὁ — triorches, buteo,
genus accipitris.
τρυγών, ἡ — turtur, avis.
ὠμῶς — crudeliter.
149. Noctua noctu cernit, 149. Γλαὺξ νυκτὸς αἰγοθήλης, ὁ — caprimulgus, avis.
αἰγωλιός, ὁ — caprimulgus, avis.
interdiu caecutit: ut et aliae ὀξυδερκής, ἡμέρας ἡμέρας — interdiu.
nocturnae, bubo, asio, ἀμβλυωπεῖ· καθὼς καὶ καθώς — sicut, quemadmodum.
scops, ulula, strix, ἄλλαι νυκτεριναί, βύας, κοκκοβάρη, ἡ — scops, noctuae
genus.
caprimulgus, nycticorax. ὦτος, κοκκοβάρη, νυκτερινός — nocturnus.
αἰγωλιός*, ἐλεός, νυκτικόραξ, ὁ — nycticorax, corvus
αἰγοθήλης, νυκτικόραξ. nocturnus.
νυκτός — noctu.
νύξ, ἡ — nox.
ὀξυδερκής — acutum cernens,
perspicax.
ὦτος, ὁ — otus, avis.
 150. Phasiani, otides 150 Φασιανοί, ὠτίδες, ἁβρῶς — opipare.
ἀλεκτρυών, ὁ — gallus.
(tardae), tetraones τέτριγες, μελεαγρίδες, ἀρέσκευμα, τό — deliciae.
(urogalli)m meleagrides ἀλεκτρυόνες ἐκτομίαι, ἀτταγήν, ὁ — attagen, avis.
(gallopavones), capones, ἀτταγῆνες, πέρδικες, εἵργω — includo; cf. Ep. ἔργω.
εἰς — inter.
atagenes, perdies, ὄρυγες εἰς τὰ τῶν ἀλεκτρυὼν ἐκτομίας — capo.
coturnices in deliciis τραπεζῶν ἀρεσκεύματα ἐκτομίας — castratus.
habentur: et ornithotrophiis τίθενται· ἐν τοῖς μελεαγρίς, ἡ — meleagris, gallina
quae in plumis nigrantes rhombos
inclusae opipare ὀρνιθοτροφείοις εἴργονται, habet in iisque adspersas albas
optimantur. ἁβρῶς πιαίνονται. guttulas.
ὀρνιθοτροφεῖον, τό — aviarium.
ὄρτυξ, ὁ — coturnix, avis.
πέρδιξ, ὁ,ἡ — perdix, avis.
πιαίνω — opimo, sagino.
πλαταγίζω — crepito ut ciconia.
τέτραξ, ὁ — tetrax, tetrao, gallorum
species.
τίθημι — refero.
τράπεζα, ἡ — mensa.
φασιανός, ὁ — phasianus.
ὡτίς, ἡ — otis, avis.
151. Olor (cygnus), fulica, 151. Κύκνος, λάρος, ἔνυδρος — aquaticus.
κερκίς, ἡ — querquedula, avis.
mergus, querquedula, αἴθυια (πῶυξ), κερκίς, λαλέω — loquor.
onocrotalus, pelecanus, et ὀνοκρόταλος, πελεκᾶς, καὶ λάρος, ὁ — fulica, avis.
aliae aquaticae, palmipedes ἄλλαι ἔνυδροι ὀνοκρόταλος, ὁ — onocrotalus.
πελεκᾶς, ὁ — pelecanus, avis.
sunt: nulla pennipes. στεγανόποδές εἰσι· οὐδεμία πτερόπους — pennipes, alipes.
πτερόπους ἐστίν. πῶυξ, ἡ — fulica, mergi genus.
στεγανόπους — palmipes, planipes,
latipes.
152. Sturni gregatim 152. Ψάροι ἀγεληδὸν μὲν ἀγεληδόν — gregatim.
ἀτάκτως — sine ordine.
(unde sturnatim) sed πέτονται, ἀτάκτως δέ· αὐχήν, ὁ — cervix.
absque ordine, grues valde γέρανοι μάλα εὐτάκτως· γέρανος, ὁ/ἡ — grus, avis.
congrue, ardeae admodum ἐρωδιοὶ κομιδῇ ἐρῳδιός, ὁ — ardea, avis.
εὐτάκτως — composite, bono
excelse volitant. (ὑπερβαλλόντως) ordine.
ὑψιπέτεις. κομιδῇ, ἡ — admodum, perquam,
valde.
μάλα — admodum, valde.
ὑπερβαλλόντως — supra modum,
admodum.
ἐρωδιοὶ ὑψιπετεῖς (sc. εἰσί) —
ardeae alte volant.
ὑψιπετής — alte volans.
ψάρ, ὁ — sturnus, avis.
153. Canorae sunt: 153. ᾨδικὰ ὄρνεα ἀμβλυωπέω — caecutio.
θραυπίς, ἡ — acanthis, avis.
acanthis (carduelis) alauda ἀκανθίς (θραυπίς, κορυδαλλίς, ἡ — alauda; cf. ἡ
(galerita), acredula χρυσομῆτρις), κορυδαλλίς, κορυδός (κόρυδος), ἡ κορυδαλός.
(luscinia, philomela), φιλομήλα, σπίζα, χλωρίων, κόσσυφος, ὁ — merula, avis.
λινουργός, ὁ — linaria, avis.
fringilla, galbulus, merula, κόσσυφος, αἴγιθος. σπίζα, ἡ — fringilla, avis.
linaria. φιλομήλα, ἡ — philomela, acredula,
luscinia, avis.
χλωρίων, ὁ — vireo, avis.
 χρυσομίτρης, ὁ — aurivittis, avis
auream vitram habens.
τὸ ὄρνεον ὠδικόν — oscen.
ὠδικός — canorus.
154. Palumbes, et livia 154. Φάσσα, πελειάς, ἥμερος — cicur.
πελειάς, ἡ — livia, columba; cf. ἡ
sunt columbae ferae. Locus πριστεραὶ ἄγριαι. τόπος πελεία*.
in quo columbae cicures πριστερῶν ἡμέρων περιστερά, ἡ — columba.
educantur peristeron τρεφομένων περιστερεών. περιστερεών, ὁ — columbarium,
locus ubi aluntur columbae; cf. τὸ
(peristerotrophium, περιστερετροφεῖον.
columbarium) vocitatur. φάσσα, ἡ — palumbes, avis.
155. Merops, upupa, 155. Μέροψ, ἔποψ, δρυοκολάπτης, ὁ — picus, avis.
ἐπιστήμη, ἡ — disciplina, doctrina.
picus, ficedula, rubecula δρυοκολάπτης, συκαλίς, ἔποψ, ὁ — upupa, avis.
(erythacus), [et] curruca ἐρίθακος, ὑπολαΐς (τέτριξ), ἐρίθακος, ὁ — rubeta, avicula.
vermibus vescuntur: ut et σκώληκας σιτοῦνται, ἴσως ἴσως — forsitan, fortassis.
ἰχθύδιον, τό — pisciculus.
gavia fortassis, sed magis καὶ λάρος, ὃς μᾶλλον λάρος, ὁ — gavia, avis.
est ut pisciculis. ἰχθυδίοις χαίρει. μᾶλλον — magis.
μέροψ, ὁ — merops, avis.
σιτοῦμαι — edo, comedo, vescor.
σκώληξ, ὁ — vermis.
συκαλίς, ἡ — sicedula, avis.
ὑπολαΐς, ὁ — curruca, avis.
χαίρω — gaudeo.
156. Trochilus et parvus 156. Τροχίλος, αἰγίθαλλος αἰγίθαλλος, ὁ — parus, avis.
δράττω — apprehendo.
parus perredicule se ἐλάττων ἐλλάττων — minor.
struthioni (struthiocamelo) ὑπερκαταγελάστως τῷ στρουθοκάμηλος, ὁ —
compararent. στρουθοκαμήλῳ ἑαυτοὺς struthiocamelus, struthio, avis.
συμβιόω — comparo, confero.
ἂν συμβάλλοιεν. τροχίλος, ὁ — trochilus, regulus,
avis.
ὑπερκαταγελάστως — admodum
ridicule.
χειρόνιπτρον, τό — gutturnium, vas
angusti oris, unde guttatim aqua
manibus affunditur.
157. Turdus sibi ipsi cacat 157. Κίχλη ἑαυτῇ ὄλεθρον κίχλη, ἡ — turdus, avis.
κόπρος, ἡ — fimus, stercus.
exitium: quia quod χέζει· ἐκ κόπρου γὰρ αὐτῆς ὄλεθρος, ὁ — exitium.
conspucat, ex eo viscus ὁ ἰξὸς γεννᾶται. χέζω — caco.
(viscum) pullulat: unde
viscus (viscum), id est,
aviarium gluten.
158. Coturnix curtam 158. Ὄρτυξ ὀῤῥοπύγιον ἀνενδότως — sine remissione,
continuo.
habet caudam, motacilla βραχὺ ἔχει· σεισοπυγὶς γαυριάω — superbio.
suam indefesse motat: pavo πυγὴν ἀνενδότως κινεῖ· ἐπί — ob, propter.
suam ocellatam et ταὼς πτερὸν ἑτερόχρωμόν ἑτερόχωμος — variegatus, varie
pictus.
variegatam (varie pictam) τε καὶ πολυόμματον κάλλος, τό — forma, pulchritudo.
dispandens superbit. ἐκτανύων, ἐπὶ τῷ κάλλει ὀῤῥοπύγνιον, τό — cauda avium.
γαυριᾷ. πολυόμματος — ocellatus, multos
oculos habens.
πυγή, ἡ — cauda avis.
σεισοπυγίς, ἡ — motacilla, avis; cf. ἡ
 ἴυγξ.
ταχύτης, ἡ — agilitas.
ταώς, ὁ — pavo, avis.
159. Cassita (galerita) 159. Ἡ κορδυαλλὶς ἀλέκτωρ, ὁ — gallus.
βύας, ὁ — bubo, noctua.
cirrum, gallus cucuriens πλοκάμους, ἀλέκτωρ κοκκύζω — cucurio ut gallus.
cristam in suo sterquilinio κοκκύζων τὸν λόφον ἐν κοπρών, ὁ — fimetum.
erigit. κοπρῶνι ἰδίῳ ἀνίστησιν. λόφος, ὁ — crista.
160. Anser, quem 160. Χὴν ψωμίσματι ἀλεκτορίς, ἡ — gallina.
κακκαβίζω — glocio ut gallina.
turundis saginant, strepit πιαινόμενος, καὶ ἡ νῆσσα κίττα, ἡ — pica, avis.
(gingrit, gratitat), anas παππάζει, ἀλεκτορὶς κιτταβίζω — garrio ut pica.
tetrinnit, gallina gracillat et κακκαβίζει, κόραξ κρώζει, κλάζω — clango ut aquila.
κλώζω — fringultio, clamo ut
glocitat (glocit), corvus ἀετὸς κλάζει, πελαργὸς graculus.
crocitat, aquila clangit, πλαταγίζει, κόκκυξ κοκκύζω — canto ut cuculus.
ciconia crepitat, cuculus κοκκύζει, νυκτερὶς τρίζει, κόκκυξ, ὁ — cuculus, avis.
κολοιός, ὁ — monedula, avis.
cuculat, noctua cucubat, κίττα κιτταβίζει, κολιὸς κορακῖνος, ὁ — coracinus, piscis.
pica garri, monedula κλώζει, κορώνη κρώζει, κορώνη, ἡ — cornix, avis.
(graculus) fringultat, χελιδὼν ψιθυρίζει, κρώζω — crocito ut corvus.
νῆσσα, ἡ — anas.
cornices cornicantur, στρουθίον πιπίζει. παππάζω — tetrinnio, clamo ut anas.
hirundo trinsat, passer πέλαργος, τό — ciconia.
fritinnit aut minurit. πιπίζω — fritinnio, minurio ut
passer.
στρουθίον, τό — passer, avis.
τρίζω — strido, strideo.
χελιδών, ἡ — hirundo, avis.
χήν, ἡ — anser, avis.
ψιθυρίζω — susurro, trinso ut
hirundo.
ψώμισμα, τό — turunda, buccella
qua anseres puscuntur.
161. Caeterum psittacus 161. Ψιττάκη ἐνάρθρως ἐθίζομαι — assuesco, assuefio.
ἐνάρθρως — distincte, articulate.
articulatas voces formare λαλεῖν ἐθίζεται. ἐπιῤῥοφέω — sorbeo.
suescit. μυθευθῆναι — conficta esse,
figmenta esse.
μυθεύω — effingo, confingo.
ψιττάκη, ἡ — psittacus, avis
humanam vocem imitans; n.b. ὁ
ψιττακός.
162. Phoenicem, 162. Φοίνικα, γρυπά, Ἅρπυια, ἡ — Harpya, mostrum
rapax.
gryphem, [et] harpyias ἁρπυίας μυθευθῆναι οἶμαι. γρύψ, ὁ — gryps, avis.
figmenta esse puto. οἶμαι — puto, existimo, arbitror.
φοῖνιξ, ὁ/ἡ — phoenix, avis
puniceas pennas habens.

XV. DE AQUATILIBUS. XV. ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΕΝΥΔΡΩΝ.

163. Pisces lympham ore 163. Οἱ ἰχθύες ὕδωρ ἀφίημι — emitto.
βράγχια, τὰ — branchiae, quibus
immissam branchiis ἐπιῤῥοφηθέν, διὰ τῶν pisces spirant.
emittunt. βραγχίων ἀφιᾶσιν. καρχήσιον, τό — carchesium,
foramen per quod in summo navis
malo funes trajiciuntur.
164. Suntque squamosi 164. Εἰσὶ δὲ ἢ λεπιδωτοί, ζωότοκος — qui animalia parit vel
vel glabri, et horum alii ἢ λεῖοι (μαλακόδερμοι)· generat.
λεῖος — laevis.
vivipari alii ovipari. καὶ τούτων οἱ μὲν λεπιδωτός — squamosus.
ζωότοκοι, οἱ δὲ ᾠοτόκοι. μαλακόδορμος — laevis, mollis
tactu.
ῲοτόκος — oviparus, ova pariens.
165. In illis mares habent 165. Τὸ ἄῤῥεν ἄῤῥην, ὁ — mas.
γαλακτίς (sc. ἰχθύος), ἡ — lac piscis.
lactes, foeminae ova. γαλακτίδας, τὸ θῆλυ ὠὰ ἐμπίπτω — incido.
ἔχει. θῆλυ, τό — femina, genus femineum,
ab θῆλυς —εια —υ; cf. ἡ θήλεια.
ἱπποπόταμος, ὁ — hippopotamus,
caballus marinus.
166. Fluviatiles sunt: 166. Ποτάμιοί εἰσι· ἀνόστεος — exos, sine ossibus.
γλοιός — lubricus.
stureo (acipenser) ἀκιπήσιος, ἀντακαῖος διολισθαίνω — e manibus elabor.
antacaeus exos (huso), ἀνόστεος, ἀμία, ἔγχελυς ἐγγίζω — appropinquo, accedo.
amia, anguilla lubrica γλοιὰ (σφαλερὰ) ἡ ἔγχελυς, ὁ — anguilla, piscis.
θρίσσα, ἡ — amia, piscis.
(quam si capessis, elabitur), δεδραγμένη διολισθαίνει, θύμαλλος, ὁ — thymallus, piscis.
mugil (capito), mullus κεστρεὺς ποτάμιος, τρίγλα, κεστρεύς, ὁ — mugil, piscis.
(barbus), trutta, aurata, τρώκτης, χρύσοφρυς, κωβιός, ὁ — gobius, gobio, piscis.
κωβῖτις, ἡ — apuae species.
thymallus, alburnus θύμαλλος, λευκίσκος, λευκίσκος, ὁ — leuciscus, piscis.
(leuciscus), hobius κωβιός, γαλῆ, ἀφύη πορφύρα, ἡ — purpura, genus
(fundulus), mustela, cobitis (κωβῖτης), κωβίτης conchae marinae.
σφαλερός — lubricus.
barbatula (apua), cobitis κεντρίνη, ἐρυθρῐνος. τρίγλα (—η), ἡ — mullus, piscis.
aculeata, rutilus (rubellio). τρώκτης, ὁ — trutta, piscis.
ψῆττα, ἡ — solea, passer marinus,
piscis.
167. Piscinales, carpio 167. Λιμναῖοι, κυπρῐνος, βάτος, ὁ — raja, piscis.
γναφεύς, ὁ — fullo, tinca, piscis.
(cyprinus), lucius (lupus), φυκίς (λάμβραξ), κυπρῖνος, ὁ — cyprinus, piscis
coranicus, perca, tinca, κορακῖνος, πέρκη, γναφεύς fluviatilis.
oculata (melanurus). (***ψύλων), μελάνοορος. λάβραξ, ἡ — labrax, lucius, piscis.
λιμναῖος — paluster.
μελάνουρος, ὁ — melanurus,
oculata, piscis.
πέρκη, ἡ — perca, piscis.
168. Marini seu pelagici 168. Πελαγικοί· ῥαφίς, σολομός, ὁ — salmo, piscis.
γόγγρος, ὁ — congrus, conger, piscis.
aci, salmones (esoces), σολομός, μύραινα (πλωταί), κτένιον, τό — solea, piscis.
muraenae, muraenulae τριχίας, γόγγρος, βάτος, μύραινα, ἡ — muraena, piscis; cf. ὁ
(flutae), alosae, congri, ὄστρεον, ῥόμβος, κτένιον, μύραινος.
μυραινίς*, ἡ — muraenula, piscis.
rajae, ostreae, rhombi σάρδιος, σκόμβρος, ὄστρεον, τό — ostrea, piscis.
(passeres), soleae, mytuli σαπέρδης, κόρις, καὶ ἄλλα πελαγικός — marinus.
(pectunculi), sardae ποικίλα τέρατα, οἷον πλωτή (sc. μύραινα), ἡ — fluta,
piscis.
(sardinae), scombri, ἰπποπόταμος, φώκη. πτελέα, ἡ — ulmus, arbor.
spirinchi (saperdae), ῥαφίς, ἡ — acus, piscis.
squillae, et varia monstra, ῥόμβος, ὁ — rhombus, piscis.
σαπέρδης, ὁ — saperda, piscis.
ut hippopotamus, phoca, σκίλλα, ἡ — squilla, piscis.
etc. σκόμβρος, ὁ — scomber, piscis.
τριχίας, ὁ — sarda, sardina, piscis.
φώκη, ἡ — phoca, vitulus marinus.
169. Haleces salitas in 169. Μαινὶς διηλιόω — sole torreo.
tinis, quae ex tabulis τεταριχευμένη ἐν πιτύναις, καπνιστός — fumatus, fumo
duratus.
(assibus) dolatis fabricantur σανίδων πελεκωθεισῶν μαινίς, ἡ — halex (halec).
(fabrefiunt), nobis afferunt: τετυγμέναις· ψῆτται δὲ πιτύνη, ἡ — tina, genus dolii; cf. ἡ
passas vero, ut et sole καπνισταὶ ἢ διηλιωθεῖσαι πυτίνη.
πωλέω — vendo.
tostos passeres in fasciculis. ἐν δεσμιδίοις πωλοῦνται. σανίς, ἡ — asser.
ταραχή, ἡ — solicitudo, turbatio.
τεύχω — fabrico, construo.
τύκω σανίδων — ex asseribus.
τύκω — fabrico, paro, conficio.
170. Asellus arefactus, nisi 170. Ὀνάριον (***Ὀνίσκος, ἐὰν μή — nisi.
ἐάν — si.
probe contusus, esui non Hed., LSJ) ξηρανθείς, ἐὰν ἐδώδιμος — vescus, vesculentus,
est. De passere majore μὴ τυφθῇ, ἐδώδιμος οὐκ esui aptus.
carnosas habere licet partes ἔστιν. τῆς ψήττης μείζονος ξηραίνω — sicco.
ὀνάριον, τό — asellus; cf. τὸ ὀνίδιον.
siccatas. τὰ σαρκώδη τε καὶ πάρεστι — habere licet.
ξηρανθέντα μέρη πάρεστιν. πάρειμι — adsum.
σαρκώδης — carnosus.
τύπτω — contundo.
171. Delphinus 171. Δελφὶς ἐπ’ ὠκύτητι, διαφέρω — praesto, antecello.
φάλαινα (φάλλαινα), ἡ — balaena,
pernicitate, balaena (cetus) φάλαινα ἐπὶ μεγέθει cetus, piscis.
magnitudine omnibus πάντων διαφέρει. ὠκύτης, ἡ — celeritas, velocitas.
anteit.
172. Cancer et cammarus 172. Καρκίνος καὶ ἀστακός, ὁ — cancer, piscis.
ἐπί — cum.
(astarus), cum suis chelis κάμμαρος (ἀστακός) ὀπίσω — retrorsum, rursum.
antrorsum et retrorsum πρόσω καὶ ὀπίσω ἐπὶ πρόσω — prorsum, antrorsum.
reptant. χηλῶν ἕρπουσιν. χηλή, ἡ — forfex cancri.
173. De muricis 173. Ἐξ ὀστέου ὄστρειον ἔγκαυστον, τό — encaustu, liquor
ardentis rubri.
(conchylii) ostro purpura ὁμώνυμον τῷ ζῴῳ ὄστρειον, τό — purpura, color
conficitur, ipsi animalculo παρασκευάζεται. purpureus; cf. ἡ πορφύρη.
cognominis. ὄστρεον, τό — ostrum, sanguis
muricis.

XVI. DE JUMENTIS. XVI. ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΚΤΗΝΩΝ.

174. Jumenta sunt 174. Τὰ κτηνά, ζῶα κτῆνος, ὁ — jumentum.
οἰκουρός — domesticus.
animalia domestica nos οἰκουρὰ ἡμᾶς ὠφελοῦντα. ὠφελέω — prosum, juvo.
juvantia.
175. Gibbosus enim 175. Κάμηλος κυρτὸς ἄλλοσε — alio.
βάρος, τό — onus, moles.
camelus vehiculi vicem ἑαυτὸν οἷον ὄχημα πρὸς ἐσθ’ ὅτε — aliquando.
praebet, rebus ponderosis τὰ βάρη ἄλλοσε οἰχεῖν, κάμηλος, ὁ/ἡ — camelus.
alio deportandis. παρέχει. κυρτός — gibbosus.
πρὸς τὰ βάρη ὀχεῖν — ad onera
vehenda.
οἷον δή — tanquam.
ὀχέω — veho, porto.
ὄχημα, τό — vehiculum.
176. Equus juba insignis, 176. Ἵππος χαίτῃ γενναιότης, ἡ — nobilitas.
γοργοῦμαι — ferocio, efferor.
indole atque ingenita ἐπίσημος, καὶ τῇ δαμάζω — domo.
nobilitate ferox. Domatur γενναιότητι ἐμφύτῳ ἔμφυτος — implanto.
ἐνίοτε — interdum, aliquando.
tamen et fraenatur injectio γοργούμενος (σφριγῶν, ἐπίσημος — insignis.
ἔχιδνα, ἡ — vipera.
etiam lupato, quanquam κριθιῶν) ὅμως ἐχίνῳ θέλγω — demulceo.
interdum poppysmis δαμάζεται ἱπποβάτης, ὁ — eques, sessor.
demulceatur ut sessori (χαλιναγωγεῖται), κριθιόω — ferocio.
πείθομαι — pareo, obtempero.
obtemperet. πωλοδαμνεῖται)· ποππυσμός, ὁ — palpus, sonus
ποππισμῳ ἐνίοτε (ἐς πότε) manibus excitatus.
θέλγεται, ὥστε ἱπποβάτῃ πωλοδαμνέω — domo pulum.
σφριγάω — lascivio, efferor.
πείθεσθαι. χαίτη, ἡ — juba.
ὥστε πείθεσθαι — ut pareat.
ὥστε — ita ut.
177. Sed nihilominus 177. Ἀλλ’ οὐδέν γ’ ἧττον ἀγριοῦμαι — efferor, efferus fio.
ἀναχαιτίζω — ferocio, efferor.
quandoque efferatur οὕτως ἀγριοῦται (μάλιστα ἀχάλινος — effrenis.
(praesertim effraenis), ἀχάλινος), ὥστε ἐκτραχηλίζω — excutio, praecipitem
eumque dejicit (pessumdat) ἀναχαιτίζων, do.
ἐπίσαπρος — marcidus, fracidus.
aut calcitrando ferit. ἐκτραχηλιοθέντα τὸν ἦττον — minus.
ἱππέα ἀποβάλλειν τε καὶ οὐδέν γ’ ἧττον — nihilominus.
λακτίζειν. λακτίζω — calcitro, calceferio.
οὐδέν γ’ ἧττον — nihilominus.
οὕτως — tantopere.
178. Cantherius factus, 178. Ἵππος τομίας βαΰζω — baubor sicut canis.
ἵππος ἐκτομίας — cantherius.
hinnire ac ferocire desinit. (ἐκτομίας) ὀρχοτομίᾳ λήγω χρεμετισμοῦ — hinnire desino.
μάλιστα πραΰνεται, τὸ λήγω — desino.
χρεμετισμοῦ λήγει. ὀρχοτομία, ἡ — castratio.
πραΰνομαι — mansuefio.
πραΰνω — mansuefacio.
ἵππος τομίας — cantherius.
τομίας, ὁ — castratus.
χρεμετισμοῦ λήγω — hinnire desino.
χρεμετισμός, ὁ — hinnitus.
179. Dum pullus est, 179. Πωλάριον ὁπλὰς οὐ ὁπλή, ἡ — ungula.
πωλάριον, τό — pullus.
ungulis eius soleae non σιδηροῦται. σιδηρόω — ferro.
applicantur.
180. Pandus asinus 180. ὁ δ’ ἐπικαμπὴς ὄνος, βραδύτης — tarditas.
ἐπικαμπής — pandus, flexus.
(asellus) vulgo calceatur. κοινῶς· ὃς ὑπ’ ὀνηλάτου ὀγκῶμαι — rudo ut asinus.
Idem ab agasone ob ῥοπάλῳ ἐπὶ βραδύτητι ὀνηλάτης, ὁ — agaso, asinarius.
tarditatem fuste dedolatus τυφθεὶς ὀγκᾶται. ὄνος, ὁ/ἡ — asinus.
ῥόπαλον, τό — fustis.
rudit.
181. Taurus cum paleari 181. Ταῦρος δι’ ἀμνός, ὁ/ή — agnus.
ἀνθερεών, ὁ — palear, cutis a collis
pendulo boat et mugit, ἀνθερεῶνος κρεμαστοῦ boum dependens.
ferocius tamen in μυκᾶται, ἐῤῥωμενέστερον βληχῶμαι — balo ut ovis.
admissura. Agnus balat. ὀχευτικὸς ὤν. ἀμνὸς ἐῤῥωμενέστερον — validius, fortius.
κρεμαστός — pendulus.
βληχᾶται. μυκῶμαι — mugio ut bos.
ὀχευτικός, ὁ — admissarius,
libidinosus ad coitum proclivis.
182. Vervex est aries cui 182. Κτίλος, κριὸς ἐκτέμνω — exseco.
κορύπτω — arieto, cornu peto.
virilitas adempta est: ἐκτετμημένος· παιχθεὶς κτίλος, ὁ — vervex, ab κτίλος —ον
vexatus arietat. κορύπτει. mansuetus.
 παίζω — illudo, vexo.
183. Caper est castratus 183. Ἔριφος, τράγος ἀσελγόκερως — lasciviens cornibus,
petulcus.
hircus. Haedo, etsi ὀρχοτμηθείς ἐστι· ὁ δ’ ἔριφος, ὁ — caper, hoedus.
petulanti et petulco, ἔριφος ἀσελγόκερως ἤρυγγος, ὁ — aruncus, villus
nondum est aruncus. ἤρυγγον οὐκ ἔστιν. pendens e mento hircorum.
μεσόγαιος — mediterraneus.
ὀρχοτομέω — castro.
τράγος, ὁ — hircus.
184. Porcus grunnit, et 184. Χοῖρος γρύζων τὴν ἀναπολέω — rumino.
ἀπόκοπος — exsectus, castratus.
non ruminat, utut bisulcus: τροφὴν οὐκ ἀναπολεῖ, ἀπολούω — abluo, lavo.
lotus ad volutabrum καίπερ δίχηλος· ἄτμητος — non castratus.
recurrit: non castratus ἀπολουθεὶς πρὸς γρύζω — grunnio ut sus.
δίχηλος — bisulcus, habens ungulam
dicitur verres: exsectus sus, χυλινδήθραν ἐπανέρχεται· scissam.
maialis. ἄτμητος, κάπρος, ὗς ἐπανέρχομαι — revertor.
ἐκτμηθεὶς (ἀπίκοπος) καί περ — quanquam.
κυλινδήθρα, ἡ — volutabrum; cf. ἡ
ῥωμαϊστὶ μαϊάλις. κυλίστρα, ἡ λίστρα, τὸ κύλισμα.
Ῥωμαϊστί — Latine.
τροφή, ἡ — cibus.
ὕς, ὁ/ἡ — sus, animal.
ὗς ἐκτμηθεὶς — majalis, sus exsecta;
cf. κάπρος (χοῖρος) ἐκτομίας
(τομίας, ἀπίκοπος).
χοῖρος, ὁ/ἡ — porcus, animal.
185. Porcelli (a lacte 185. Τὰ χοιρίδια αἴξ, ὁ/ἡ — capra.
ἀπογαλακτίζω — a lacte depello.
depulsi, nefrendes dicti), ἀπογαλακτισθέντα νεβροί, ἦτρον, τό — sumen, uber suis; cf. τὸ
sumen scrofae, capellae ἦτρον τῆς συός· αἱ χίμαιραι οὖθαρ.
rumas distentas caprae μένιστρον τῆς θηλαστρίας θηλάζω — lacto.
θηλάστρια, ἡ — altrix, nutrix.
altricis sugunt. αἰγὸς θηλάζουσιν. μαστός, ὁ — ruma, uber.
νεβρός**, ὁ — nefrens**, porcellus
non amplius lactens.
ὗς, ὁ/ἡ — sus, animal; cf. ἡ σῦς.
χίμαιρα, ἡ — capra, capella, animal.
χοιρίδιον, τό — porcellus.
186. Canis sive villaticus 186. Ὁ κύων, εἴτε ἀλυσίδετος — catenatus.
κάκνω — mordeo.
sit, sive catenarius, sive οἰκουρός, εἴτε ἁλυσίδετος, λάθρα — clam, occulte.
pecuarius cum catulis εἴτε προβατευτικὸς σὺν ξένος, ὁ — peregrinus, advena.
adlatrat advenam, τοῖς σκύλαξι, τῶν ξένων προβατευτικός — pecuarius.
σκύλαξ, ὁ/ἡ — catulus.
propinquantem mordet τοὺς ἐγγίζοντας ὑλακτῶν ὑλακτέω — allatro.
clanculum. λάθρα δάκνει.
187. Si irrites, diducto 187. Ἐρεθιζόμενος, ἄλλως τε — alioqui.
ἀραρίζω — ringor.
rictu ringitur: si percutias, σεσηρὼς ἀραρίζει· ἐρεθίζω — irrito, lacesso.
quiritatur, alioqui τυπτόμενος κνυζᾷ, ἄλλως κνυζάω — gannio, nicto ut canis.
baubatur. τε βαΰζει. σύρω — vexo, ubi tamen potius pro
σεσυρώς legendum σεσῃρώς, os
diduco.
τύπτω — percutio, verbero.
188. Rabie correptus 188. Λυσσώδης ἀστατῶς ἀστάτως — passim.
εἰσορμάω — irruo.
(rabiosus) discurrit passim, πλανώμενός τε καὶ ἐπὶ ἐντυγχάνω — occurro.
et in quod irruit, laniat: τοὺς ἐντυγχάνοντας λυσσόδηκτος — a rabido cane
morsuque hydrophobum εἰσορμῶν σπαράττει· οἱ δὲ morsus.
λυσσώδης — rabie correptus,
reddit. λυσσόδηκτοι ὑδρόφοβοι rabiosus.
ἀποβαίνουσιν. πλανῶμαι — vagor, oberro.
σπαράττω — lacero, lanio.
ὑδροφόβος — aquae timens,
lymphatus.

XVII. DE FERIS. XVII. ΠΕΡ ΤΩΝ ΘΗΡΩΝ.

189. In amoenis 189. Ἐν ἁβροῖς ἄλσεσιν, ἁβρός — amoenus.
ἀνθεμώδης — floridus, florens.
nemoribus, aut floridis ὕλαις φυλλώδεσι, τὸ βόσκω — pasco.
silvarum saltibus, aut ἀνθεμώδεσι τέμπεσι θήρα, ἡ — fera.
frondentibus virgultis βεβοσκημέναι αἱ θῆραι, σπήλαιον, τό — spelunca.
τέμπεα, ἡ — virgulta, pr. loca
pastae fere ad sua lustra et πρὸς ἑαυτῶν σπήλαια arboribus consita, virentia et
latebras (speleae) se ἐπανέρχονται. frigore opaca.
recipiunt. ὕλη, ἡ — silva.
φυλλώδης — frondosus.
190. Elephas (elephantus), 190. Ἐλέφας τῶν θηρίων ἀναπαύομαι — quesco.
βρυχῶμαι — barrio, clamo ut
belluarum maxima μέγιστος, βρυχώμενος, τὰ elephas.
barriens, crura quidem σκέλη οὐ φανερῶς διάβροχος — tinctus, infectus.
obscurius flectit, κάμπτει, χαμαὶ δὲ ἐλέφας, ὁ — elephas.
εὐτελής — vilis.
procumbens tamen κατακλινόμενος θηρίον, τό — bestia, fera.
interquiescit, et pabulum ἀναπαύεται, τὴν φορβὴν κάμπτω — flecto.
proboscide (promuscide) τῇ προβοσκίδι κατακλίνομαι — procumbo.
μέγιστος — maximus.
convolutum attrahit. συστραφεῖσαν προσέλκει. μέγας — magnus.
προβοσκίς, ἡ — proboscis, rostrum
elephanti.
σκέλος, τό — crus.
συστρέφω — convolvo.
φανερῶς — aperte.
χαμαί — humi.
191. Monoceros 191. Ὁ μονόκερως ἐν ἄξενος — inhospitalis.
ἐσχατιά, ἡ — desertum, tesqua,
(unicornu, unicornis) πανερήμοις χηραμοῖς, καὶ solitudo.
abditissima deserta, ἀξένοις ἐσχατιαῖς μονόκερως, ὁ — monoceros,
inhospitaque tesqua incolit. λανθάνει. unicornis, animal quadrupes.
πανέρημος — omnino desertus,
plane desertus.
χηραμός, ὁ — caverna, latibulum.
192. Rhinocerus (os) 192. Ὁ ῥινόκερως ὀστώδη καταφορά, ἡ — ictus, caesio.
λεπίς, ἡ — squama.
osseis squamis indutus est, τινὰ λεπίδα περικείμενος περίκειμαι — indutus sum.
et cum barris validissimis τοῖς τῶν ἐλεφάντων πολεμέω — cum aliquo pugno.
prοeliatur. ῥωμαλεωτάτοις πολεμεῖ. ῥινοκέρως, ὁ — rhinoceros, animal.
ῥωμαλέος — validus.
193. Alcis tergus si caesim 193. Τὸ τῆς ἄλκης δέρμα ἅλκη, ἡ — alce, animal ferum*.
ἄτρητος — qui pertundi aut
secare attentes, est στεγανόν, ἄτρητον, perforari non potest.
impenetrabile. πειρώμενος αὐτὸ τμήδην στεγανός — densus, durus.
(ἐκ καταφορᾶς), τμήδην — caesim.
τραυματίζω — vulnero, saucio.
τραυματίζειν, εὑρήσεις.
194. Villosus ursus 194. Ἄρκτος λάσιος ἄρκτος, ἡ — ursus.
βρυχῶμαι — murmuro ut ursus.
murmurat et uncat, βρυχώμενος, τὸ τεχθὲν εἰ — si.
λάσιος — hirsutus, hispidus, hirtus,
quodque progenuit περιλείχων (εἰ πιστεύομεν) villosus.
circumlambendo, si μεταμορφοῖ. μεταμορφόω — effingo.
credimus, effingit. περιλείχω — circumlambo, circum
delingo.
πιστεύω — credo.
195. Pardus et pardalis 195. Ὁ πάρδος (πάνθηρ) ἅλμα, τό — saltus.
πάνθηρ, ὁ — panther, fera.
(panther, panthera), quod καὶ ἡ πάρδαλις
terno saltu non (πάνθηρα)* τὸ τῷ τρίτῳ
prehendunt, mittunt. ἅλματι οὐ δεδραχμένον,
ἀπολείπουσιν.
196. Tigris velocitate et 196. Τίγρις τῇ ὠκύτητι ἀγριοσύνη, ἡ — ferocitas.
τίγρις, ἡ — tigris, animal.
ferocitate omnes superat. καὶ ἀγριοσύνῃ ἁπασῶν
θηρῶν διαφέρει.
197. Lynx maculosa visu 197. Ἡ λύγξ ἐντεῦθεν — hinc, ex hoc.
Λύγκειος — Lycneus.
pollet: unde lyncei ποικιλοδέρμων τὴν ὄψιν λύγξ, ὁ/ἡ — lynx, fera.
appellationem traxere. κρατίστη· ἐντεῦθεν ἡ λύγξ τὴν ὄψιν κρατίστη — lynx
λύγκειοι προσαγορεύονται. visu pollet.
ὄψις, ἡ — visus.
ποικιλοδέρμων — maculosus,
variam sc. variegatam cutem
habens.
προσαγορεύω — appello.
198. Cervum (qui rancet) 198. Ἔλαφον σαπρίζοντα βαρύνω — gravo.
κέρας, τό — cornu.
cornua non gravant, τὰ κέρατα ὑπερμεγέθη οὐ μακρόβιος — longaevus.
quamvis grandia: agilis est, βαρύνει. οὗτος ὠκυτατός σαπρίζω — ranceo, rancidum oleo.
et longissimi aevi. τε καὶ μακρόβιός ἐστιν. ὑπερμεγέθης — maximus,
praegrandis.
ὑστερίζομαι — inferior sum.
φορβή, ἡ — pabulum.
199. Non absimilis huic 199. Δορκὰς πλατύκερως δορκάς, ἡ — caprea, dama.
ὅμοιος — similis.
dama, sed minor: item αὐτῷ ὁμοῖα· τῷ δὲ μεγέθει πλατύκερως — ampla cornua
caprea (dorcas), masculus ὑστερεῖται. habens.
hujus hinnulus est.
200. Capricornus et ibex 200. Ὁ αἰγόκερως καὶ αἲξ ἀναπηδάω — subsilio.
καταΐσσω — desilio.
praeruptas rupes scandunt, ἀγρία ἴξαλος εἰς κρημνώρεια, ἡ — praecipitium
indeque desiliunt κρημνωρείας ἀναπηδῶσί montis, praerupta rupes.
indemnes. τε καὶ καταΐσσουσιν.
201. Bubalus (bison) et 201. Βούβαλος (βίσων) καὶ ἄγριος — ferus.
βίσων, ὁ — bison, bos ferus.
urus feri boves sunt. οὖρος, ἄγριοι βόες. βούβαλος, ὁ — bubalus, bos
silvestrix.
βοῦς, ὁ/ἡ — bos.
λάσιος ὤμους — armis hirtis.
202. Leo armis hirtis, 202. Λέων λάσιος ὤμους, βρύχω — rugio ut leo.
φοβερώτατα — formidolosissime.
formidolose rugit. φοβερώτατα βρύχει.
203. Vulpes ineunte vere 203. Ἀλώπηξ, ἔαρος ἄθριξ — depilis, glaber.
ἀλωπεκία, ἡ — defluvium pilorum.
glabrescens fit depilis ἀρχομένου ἄθριξ ἀλώπηξ, ὁ/ἡ — vulpes.
(alopeciam patitur); gannit, ἀλωπεκίᾳ, ὑλακτοῦσα, ἀργαλέως — difficulter, aegre.
et difficile cicuratur. ἀργαλέως τιθασεύεται. ἄρχομαι — incipio.
σπουδή, ἡ — conatus.
τιθασσεύω — cicuro.
ὑλακτέω — gannio ut vulpes.
ὕπνος, ὁ — somnus, sopor.
204. Lepore nihil timidius 204. Τοῦ λαγοῦ οὐδὲν ἁλίσκω — capio.
ἀνίστημι — arrigo.
(meticulosius): quicquid δειλότερον· τὰ ὦτα ἀποπηδάω — confugio.
strepit, territatus aures ψοφοδεὴς ἀνίστησι, τὴν δειλός — timidus.
arrigit aut se proripit ταχίστην πρὸς λασιῶνας ἢ λασιών, ὁ — locus densus arbustis.
τάχιστος — celerrimus.
confugitque ad dumeta: φραγμῶνας ἀποπηδᾷ, φραγμών, ὁ — dumetum.
dum capitur, vagit. ἁλισκόμενος ὠρύεται. ψοφοδεής — ad quosvis strepitus
expavescens.
ὠρύομαι — vagio ut lepus.
205. Cuniculus fodicando 205. Δασύπους (***Hed.) ἀσπάλαξ, ἡ — talpa.
δασύπους, ὁ — cuniculus, animal.
cuniculos, talpa grumos σκάπτων σύριγγας, ἐγείρω — excito, suscito.
facit. ἀσπάλαξ θρόμβους ἴξαλος, ὁ — capra, ab ἴξαλος —ον.
(γηλόφους) ἐγείρει. σκάπτω — fodio.
σύριγξ, ἡ — cuniculus, caverna
terrae.
206. Herinacio (echino) et 206. Ἐχῖνος, ἀκανθίζω — aculeos habeo.
ἀντί — pro, loco.
hispidae histrici aculei sunt χοιρόγρυλλος ἀντὶ τρίχωμα, τό — pili.
pro pilis. τριχώματος ἀκανθίζει. χοιρόγρυλλος, ὁ — hystrix, porus
aculeos pro pilis habens; cf. ἡ
ὕστριξ.
207. Simia (us) perquam 207. Πίθηκος προπετής ἔργον, τό — opus.
ἐχῖνος, ὁ — lupatum, pars freni.
proterva est, et operum (μιμώ), μιμητικὸν γὰρ τῶν κερκοπίθηκος, ὁ — cercopithecus,
nostrorum imitatrix, ut et ἔργων ἀνθρωπίνων τοῦτο simia caudata.
cercopithecus. τὸ θηρίον, ὡς καὶ μιμητικός — imitatoris modo,
imitans.
κερκοπίθηκος. πίθηκος, ὁ — simia.
προπετής — protervus, petulans.
208. Glire et mele nihil 208. Ἐλειοῦ καὶ μυωξοῦ, ἐλειός, ὁ — glis, animal.
ἐλειός, ὁ — glis, animal.
somnolentius, et hinc οὐδὲν ὑπνωδέστερον· θηριακή (sc. ἀντίδοτος), ἡ —
pinguescere etiam ὕπνῳ γὰρ, ὡς φασίν, theriaca.
dicuntur. πιαίνονται. κάρφος, τό — stramen, palea.
μυωξός, ὁ — melis (meles), animal.
πιαίνομαι — pinguesco.
ὑπνώδης — somniculosus,
somnolentus.
209. Viverra, mustela, 209. Ἄγρια γαλῆ, ἴκτις, Ἀλπικός — Alpinus.
ἀνηκουστέω — surdus fio.
martes, martes (mustela) γαλῆ Σκυθική, Ἀλπική γαλῆ Σκυθική — martes Scythica.
Scythica, mustela Alpina (Ἀλπίνη, Ποντική), Νορική, γαλῆ Ποντική — mus Ponticus.
(mus Ponticus), mus πρὸς διφθέρας τε καὶ γαλῆ Νωρική — mus Noricus.
γαλῆ Ἀλπική — mustela Alpina.
Alpinus, mus Noricus, μαλλωτὰς χρήσιμοί εἰσιν. γαλῆ ἄγρια — viverra.
pelliceis conveniunt. γαλῆ, ἡ — mustela.
διφθέρα — rheno, fagum pelliceum.
ἴκτις, ἡ — viverra, mustelae genus.
μαλλωτή (sc. ἐσθής), ἡ — vestis
pellicea.
μιμώ — simia, humanarum
actionum imitatrix.
 Νωρικός — Noricus.
Ποντικός — Ponticus.
Σκυθικός — Scythicus.
χρήσιμος — utilis.
210. Sciuri, sorices, criceti, 210. Σκίουροι, μυγαλαῖ, σκίουρος, ὁ — sciurus, animal.
σπηλάδιον, τό — foramen, parva
etc. foramina sibi cavant, in ὕρακες ὑπὸ γῆς σπηλάδια spelunca.
quibus velut hybernaculis ἑαυτοῖς τοῦ χειμερίζειν ὑποσκάπτω — suffodio.
quibusdam hybernant. ὑποσκάπτουσιν. ὕραξ, ὁ — sorex, muris genus; cf. ὁ
μῦς ἀρουραῖος.
χειμερίζω — hiberno.
211. Sed murem (murem 211. Σημεῖον δὲ τὸν μῦν βρῶμα, τό — cibus.
γαλῆ, ἡ — felis.
majorem, murem araneum) κατοικίδιον εἰς θοινητήριον κατοικίδιος — domesticus.
penuaria perreptasse ὑποδῦναι, μυόκοπρος, καὶ μυόκοπρος, ὁ — muscerda, muris
argumento sunt muscerda τὰ βρώματα stercus; cf. ἡ μυῶν ἄφοδος.
μῦς, ὁ — mus, animal.
et arrosa cibaria: hi catis περιβρωσκόμενα· περιβρώσκω — adedo, circumrodo.
(felibus) aut muscipulis ἐμπίπτουσι δ’ οὐ σπανιάκις σημεῖον, τό — signum, indicium.
subinde praeda fiunt. εἰς γαλεάγρας καὶ γαλᾶς. ταλασιουργός, ὁ/ἡ — laniarius.
ταμίας, ὁ — quaestor.
ὑποδύνω — subeo, irrepo.

XVIII. DE AMPHIBIIS ET XVIII. ΠΕΡΙ ΤΩΝ

REPTILIBUS. ΑΜΦΙΒΙΩΝ ΚΑΙ
ΕΡΠΕΤΩΝ.
212. Amphibia sunt castor 212. Ἀμφίβια τάδε ἀμφίβιος — amphibius, in terra et
aqua vivens.
(fiber), ex cujus folliculis κάστωρ (ἐξ οὗ ὀρχῶν, τὸ ὁ ἄνω — superior.
non incelebre medicamen καστόρειον ἐκκόπτεται), βατραχίζω — coaxo, canto ut rana.
castoreum exscinditur, ἔνυδρις, βάτραχος βάτραχος, ὁ — rana.
γνάθος, ἡ — mandibulum.
lutra, rana coaxans, βατραχίζων, χελώνη, ἐκκόπτω τῶν ὀρχῶν — exscindo vel
testudo, bufo, rubeta, et βάτραχος χερσαῖος καὶ exseco ex testiculis.
crocodilus, qui inter κροκόδειλος, ὃς τὴν ἄνω ἐκκόπτω — exscindo, exseco.
ἔνυδρις (ἐνυδρίς), ἡ — lutra,
manducandum maxillam γνάθον μόνην μεταξὺ amphibium.
(mandibulam) superiorem φαγὼν κινεῖ. καστόρειον, τό — castoreum, quod
movet, etc. ex folliculis castoris sumitur.
κάστωρ, ὁ — castor, amphibii genus.
κινέω — moveo, commoveo, (apud
grammaticos) dictionem in aliud
genus tranfero.
κροκόδειλος, ὁ — crocodilus.
μεταξὺ φαγών — inter edendum.
μεταξύ — interea.
μόνος — solus.
ὄρχις, ἡ — testis, testiculus.
φρύνη, ἡ — rubeta, genus bufonis.
χελώνη, ἡ — testudo, animal
amphibium.
213. Reptilia (serpentia) 213. Τὰ ἑρπετὰ τὴν ἀμφίσβαινα, ἡ — amphisbaena,
genus serpentis quod in caput
sunt, quae serpunt λεβηρίδα (σῦφαρ), geminum insurgit, quorum
exuviasque deponunt, ut ἀποτίθεται, οἷον ὄφις alterum loco suo est, alterum quo
sibilans anguis (coluber), συρίζων, ὕδρος, ἀσπίς, cauda.
ἀσπίς, ἡ — aspis, serpentis genus.
hydra (natrix), aspis, situla διψάς, πτυάς, ἔχιδνα, διψάς, ὁ — dipsas, serpens, qui
(dipsas, praester), ptyas, τυφλώψ, κεράστης, morsos facit siti arescere.
ἐχθρός, ὁ — inimicus.
vipera (excetra), caecilia, ἀκοντίας, ἀμφίσβαινα. κεράστης, ὁ — cerastes, serpentis
boa* (1642, no Gr. equiv.), genus.
cerastes jaculus, λεβηρίς, ἡ — exuviae, pellis vetus.
πτυάς, ἡ — ptyas, species aspidis, a
amphisbaena, etc. spuendo dicta.
συρίζω — sibilo.
σῦφαρ, τό — exuviae anguis.
214. Draco ipso halitu, 214. Δράκων τῇ ἀναπνοῇ, ἀναπνοή, ἡ — spiritus, halitus.
κτείνω — interimo, neco, occido,
basiliscus obtutu necat. βασιλίσκος τῇ ὄψει κτείνει. interficio.
ὄψις, ἡ — obtutus, adspectus.
ὕδρος, ὁ — hydra, natrix, serpens
aquaticus.
215. Lacerta, seps, stellio, 215. Σαῦρος (σαῦρα), κάρφος, ὁ — festuca.
ποδάρκης, ὁ — pedibus ambulans.
salamandra, scorpio σήψ, ἀσκάλαβος, σαλαμάνδρα, ἡ — salamandra,
(scorpius) pedibus σαλαμάνδρα, σκορπίων animal.
ambulant. ποδαρκεῖς. σαῦρα, ἡ — lacerta, animal.
σαῦρος — lacertus.
216. Limaces sunt 216. Κόχλιαι χερσαῖοι γυμνός κογχῶν — conchis carens.
γυμνός — nudus.
cochleae sine testis, quas γυμνοὶ κογχῶν εἰσιν, ἃς κόχλιας, ὁ — cochlea, amphibii
hae veluti domunculas κόχλιαι ποτάμιοι, ὥσπερ genus.
portatiles quoquo arrepunt οἰκίδια, ὅποι ἂν ἕρπωσι, οἰκίδιον, τό — domuncula.
περικομίζω — circumfero.
circumferunt. περικομίζουσιν. ὥσπερ — velut, tanquam.

XIX. DE INSECTIS. XIX. ΠΕΡΙ ΤΩΝ

ΕΝΤΟΜΩΝ.
217. Insecta sunt varii 217. Ἔντομα τάδε, ἄπελος, ὁ — vitis.
βομβυκίνος — bombycinus, sericus.
vermes, ut asellus δηλαδὴ ποικίλοι σκώληκες, δηλαδή — videlicet, scilicet.
(millepeda), scolopendra, οἷον ἴουλος (πολύπους), ἔντομον, τό — insectum.
tipula, etc.: e quibus σκολόπενδρα, τίπουλα, οἱ ἐσθής, ἡ — vestimentum, vestis.
ἴουλος, ὁ — asellus, bestiola
lumbrici fimeta, erucae σκώληκες κοπρῶνας, multiples in parietibus repens.
(bruchi) plantas, teredines κάμπαι (βροῦκοι) τὰ φυτά, ἴψ, ἡ — volvox, vermiculus vites
[et] cossi (cosses) ligna, τερηδόνες τὰ ξύλα, σῆπες corrodens.
κάμπη, ἡ — eruca, vermis plantas
tarmites (termites) carnes, κρέατα, σίλφαι ἐσθῆτας, rodens.
tineae vestes (etiam βομβυκίνας, ἢ ὁλοσηρικάς, καταβρώσκω — abedo, peredo.
bombycinas et holosericas), σῆτες τὰς βίβλους, ἶπες κρέας, τό — caro.
ὁλοσηρικός — holosericus.
blattae libros, convolvuli ἀμπέλους, κανθαρίδες σής, ὁ — blatta, vermiculus libros
(volvoces) vites; σῖτον καταβρώσκουσιν. rodens.
gurguliones (curculiones) σήψ, ἡ — tarmes, vermiculus qui in
carnibus nascitur.
frumenta corrodunt. σίλφη, ἡ — tinea.
σῖτος, ὁ — frumentum.
σκολόπενδρα, ἡ — scolopendra,
insecti genus.
τερηδών, ὁ — teredo, cos, vermis
ligna arrodens.
τίπουλα*, ἡ — tipula, insectum.
218. Lendes, pediculi, 218. Κονίδες, φθεῖρες, βδέλλα, ἡ — hirundo, sanguisuga.
γυμνόω — nudo, denudo.
pulices, culices, cimices, ψύλλοι, κόρεις ἡμᾶς κονίς, ἡ — lens, ovum pediculorum.
κόρις, ἡ — cimex.
acari nos ipsos infestant: αὐτοὺς ἐνοχλοῦσιν. κυνόμυια, ἡ — ricinus, musca
quin et ricini et hirundines κυνόμυια, βδέλλα canina.
(sanguisugae), praesertim γυμνωθέντας πολὺ μᾶλλον. πολύ — multo, longe.
φθείρ, ὁ — pediculos, vermis genus
si quid denudemus. quod in capillis nascitur.
ψύλλος, ὁ — pulex.
219. Bombyces sericum, 219. Βόμβυκες σηρικόν, βόμβυξ, ὁ — bombyx, vermis
sericum conficiens.
apes bombilantes favos μέλιτται μέλι (ὃ κηφῆνες γῆ, ἡ — terra.
mellis (quos fuci ἐπινέμουσι) οὐχ ἑαυταῖς, ἐκπονέω — conficio.
depascunt) conficiunt, non ἀλλ’ ἡμῖν ἐκπονοῦσι, καθ’ καθ’ ἕκαστον ἐνιαυτόν —
quotannis.
sibi sed nobis mellificantes; ἕκαστον ἐνιαυτὸν σμῆνος ἐνιαυτός, ὁ — annus.
et quotannis examen, ut ἀφιᾶσιν. ἐπινέμω — depasco.
novam coloniam emittunt. κατά — per.
κηφήν, τό — fucus inter apes
degens.
μέλι — mel.
μέλισσα, ἡ — apis; cf. ἡ μέλιττα
(Att.).
σηρικόν, τό — sericum.
σμῆνος, τό — examen apum.
220. Crabrones et vespae 220. Ἀνθρῆναι, σφῆκες ἀνθρήνη, ἡ — crabro, insecti genus.
δεικνύω — ostendo.
praeacuto sunt aculeo, quo κέντρον ὀξύτατον, ᾧ κέντρον, τό — aculeus, spiculum.
etiam membranea quaeque περγαμηνὰς περικαλυφὰς ὀξύς — acutus.
integumenta perterebrant. τετραίνουσι (δεικνύουσι). περγαμηνός — membraneus, e
mambrana constans.
περικαλυφή, ἡ — tegumentum.
σφήξ, ὁ — vespa, insecti genus.
τετραίνω — terebro, perforo.
221. Oestro (tabano, asilo) 221. Κτῆνος οἴστρῳ γαλεάγρα, ἡ — muscipula.
εὔζωρος — merus, meracus, non
percitum pecus subsilit et κεντηθέν, ὑποπηδᾷ καὶ ὡς dilutus.
velut rabidum discursitat. λυσσῶδες ἄνω καὶ κάτω κεντέω — pugno, percieo.
φέρεται. οἶστρος, ὁ — oestrum, tabanus,
stomachus, gula.
ὑποπηδάω — subsilio.
222. Scarabaeorum et 222. Κανθάρων καὶ ἀκρίς, ἡ — locusta.
μυγαλῆ, ἡ — mus araneus.
locustarum genera ἀκρίδων γένη πλεῖστα, πλεῖστος — plurimus.
complura sunt, quaedam ἔνια δ’ ἐδωδιμά ἐστιν.
edulia.
223. Canthari, 223. Κάνθαροι, βροῦκος, ὁ — bruchus, insecti
genus.
cantharidesque, κανθαρίδες, κανθαρίδες ἐρυθραῖος — rubeus.
cantharides rubeae, ἐρυθραῖαι, κάνθαροι κανθαρίς, ἡ — cantharis, viridis
scarabaei cornuti, κεράτινοι, σητοδοκίδες, scarabaei genus auri colore lucens.
κάνθαρος, ὁ — cantharus, scarabaei
papiliones et cicindelae πυγολαμπίδες genus.
(lampyrides, nitedulae) et (λαμπυρίδες) πυραῦσται, κεράτινος — cornutus.
hepioli (pyraustae), ἐμπίδες (κώνωπες), πτηνοί λαμπυρίς, ἡ — cicindela, muscae
genus vesperi lucens.
muliones, etc. volatiles εἰσιν. πτηνός — volucris, volatilis.
sunt. πυγολαμπίς, ἡ — cicindela, insecti
genus noctu lucens.
πυραύστης, ὁ — pyraustes,
 animalculum pennatum
luminibus advolitans.
σητοδοκίς, ἡ — papilio, insectum
alis praelargis varios colores
habens; cf. ἡ ψυχή.
224. Cicada foris, gryllus 224. Τέττιξ ἔξωθεν, αἴδω — canto.
γρύλλος, ὁ — gryllus, cicadae genus.
domi cantillant. γρύλλος οἴκοι ᾄδει. ἔξωθεν — foris.
οἴκοι — domi.
τέττιξ, ὁ — cicada, insecti genus.
225. Formica pusilla est, 225. Μύρμηξ σμικρὰ μέν, βαστάνω — porto.
μύρμηξ, ἡ — formica.
sed actuosa: semper φιλόπονος δέ, ἀεὶ ἢ φιλόπονος — gnavus, industrius.
festucas et micas fert. κάρφος, ἢ ψιχίον, ἢ ἄλλό τι ψιχίον, τό — mica, minutissimum
βαστάζουσα διατελεῖ. panis friati frustulum.
226. Aranea (araneus) 226. Ἀράχνης ἀράχνιον ἀράχνης, ὁ — araneus.
ἀράχνιον, τό — tela araneae.
araneum nexat, idque etiam νεῖ, καὶ τοῦτο ἐπιχρύσων ἐξάπτω — appendo.
inauratis lacunaribus σανιδωμάτων ἐξάπτει. ἐπίχρυσος — inauratus.
annectit. νέω — neo.
σανίδωμα, τό — laquear.

XX. DE HOMINE. XX. ΠΕΡΙ ΤΟΥ

ΑΝΘΡΩΠΟΥ.
227. Princeps animantium 227. Ὁ ἄρχων καὶ ἄνθρωπος, ὁ — homo.
ἄρχων, ὁ — princeps.
homo (microcosmus περστάτης ἁπάντων ζώων κλαίω — ploro.
philosophis, quippe ἄνθρωπος (μικρόκοσμος μακρόκοσμος, ὁ — macrocosmus,
macrocosmi epitome) τοῖς φιλοσόφοις λεγόμενος, mundus major.
μικρόκοσμος, ὁ — microcosmus,
vagiens nascitur. ἐπιτομὴ τοῦ mundus minor.
μακροκόσμου), ὢν προστάτης, ὁ — primus.
τυγχάνει, καὶ κλαίων τίκτομαι — nascor.
ὢν τυγχάνω — sum.
τίκτεται. τυγχάνω — sum.
228. Quem genetrix aut 228. Τοῦτον ἡ μήτηρ, ἢ ἡ ἐντίθημι — impono.
εὐκεπής — bene tectus, involutus.
obstetrix fasciis involutum μαιεύτρια σπαργάνοις τε, κοιτίς, ἡ — cunae.
in cunas (quas rursum καὶ ὀθονίοις εὐσκεπῆ μαιεύτρια, ἡ — obstetrix.
prorsum motat) reponit. περιζώννυσι, κοιτίδι εἰς μήτηρ, ἡ — mater.
ὀθόνιον, τό — linteolum, panniculus
πλευρὰς κινουμένῃ, linteus, fascia.
ἐντίθησιν. περιζώννυμι — circumcingo.
εἰς πλευράς — in utramque partem.
πλευρά, ἡ — latus.
σπαργανον, τό — fascia, pannus quo
involvuntur infantes.
229. Nutrix vero alma 229. Ἡ τιθήνη (ἡ τροφὸς) ἀπομάσσω — abstergo.
γαλακτοτροφέω — lacto, lacte alo.
amplectens (amplexans) περιέχουσα ἐν κόλπῳ θηλάζω τὴν μητέρα — lacteo, lac sc.
alumnum suum in sinu κείμενον τρόφιμον τοῖς ubera matris sugo.
reclinem uberibus lactat aut τιτθίοις γαλακτοτροφεῖ, παῖς, ὁ — pusio.
περιέπω — amplecto, foveo.
pappis satiat, tum etiam ῥυπαρὸν ἀπομάσσει· ὁ δὲ ῥυπαρός — sordidatus.
sordidatum abstergit. Pusio παῖς τὴν μητέρα θηλάζει. τιθήνη, ἡ — nutrix.
ipse lactet. τιτθίον, τό — mamilla.
τρόφιμος, ὁ — alumnus.
τροφός, ἡ — nutrix.
 230. A cunabulis venitur 230. Ἀπὸ τῶν σπαργάνων τοῦ τραυλίζειν ἄρχομαι — balbutire
incipio.
ad serperastra, ubi infans πρὸς καμπεσίγυα ἕρπει, διετής — (sc. νήπιος) infans bimus
bimulus incessum sibi διετὴς τὰ ἴχνη ἐρείδει, τοῦ sc. duos annos natus.
format, et fari ac balbutire τραυλίζειν, παιγνίοις, ἐρείδω — pono.
ἴχνος, τό — vestigium.
incipit: crepitaculis, pupis κοροκοσμίοις, κροτάλοις καμπεσίγυιον**, τό — serperastrum,
et crepundiis ludens. παικτικοῖς παίζων, in quo ambulare discunt infantes;
ἄρχεται. n.b. a καμπεσίγυιος —ον.
κοροκόσμιον, τό — puppa qua
ludunt infantes.
κρόταλον παικτικόν, τό —
crepitaculum infantium.
παίγνια — crepundia.
παίζω — ludo.
σπάργανα — cunabula.
τραυλίζω — balbutio.
231. Impuberes cum 231. Ἄνηβοι ἡβῶντές τε ἄνηβος — impubes.
ἐναλλάττω — immuto.
pubescunt, sonoram vocem καὶ τραγῶντες τὴν φωνὴν ἡβάω — pubesco.
mutant, hirquitalliuntque. ἐναλλάττουσιν. τραγάω — hirquitallio, vocem muto
pubes factus.
φρύττω — torreo, frigo.
φωνή, ἡ — vox.
232. Ephebi dicuntur 232. Οἱ ἔφηβοι, μείρακες, εἶτα — postea, deinde, tum.
ἔφηβος, ὁ — ephebus, pubes,
adolescentes; mox puberes εἶτα νέοι λέγονται. adolescens.
et adulti, juvenes. μείραξ, ὁ — adolescens; cf. ὁ
νεανίας, ὁ ἐν ἡλικίᾳ, ὁ ἐφ’
ἡλικίας.
νέος — juvenis.
233. Ab infantili et puerili 233. Ἀπὸ νηπιότητός τε ἀνδριζομένη ἡλικία — virilis aetas.
ἀνδρίζομαι — viro convenio.
aetate, virilis vergit ad καὶ παιδικῆς ἡλικίας ἡ γῆρας, τό — senectus.
provectam: senilis rugas et ἀνδριζομένη, πρὸς τὸ ἡλικία, ἡ — aetas.
canos affert. γῆρας, ῥυτίδας καὶ πολιὰν νηπιότης, ἡ — infantia.
παιδικός — puerilis.
φερόμενον, σπεύδει. πολιά, ἡ — cani, canities.
ῥυτίς, ἡ — ruga.
σπεύδω — festino, propero.
φέρομαι — affero.
234. Vetula annosa (annis 234. Γραῦς ἀφῆλιξ ἀνόδοντος — edentulus.
ἀφῆλιξ — provectae aetatis, jam
vergens) edentula fit: (ὑπέργηρως), ἀνόδοντος senex.
Senecio capularis γένεται· ὁ τυμβογέρων καὶ γραῦς, ἡ — anus, vetula.
(depontanus, silicernius), κρονόληρος ἐπικυρτοῦται. ἐπικυρτοῦμαι — incurvus incedo.
κρονόληρος, ὁ — delirus senex.
incurvus ac decrepitus est. τυμβογέρων, ὁ — senex capularis,
silicernium.
ὑπεργήρως — valde senex,
decrepitus.
235. Ita infantia seipsam 235. Ἡ νηπιότης ἑαυτὴν ἀγνοέω — ignoro.
ἀνδρώδης — virilis.
ignorat. Pueritia ludicris ἀγνοεῖ· ἡ παιδία ἐν ἀπέρχομαι — abeo, discedo.
transigitur, juventus vanis, παιγνίοις διάγεσθαι· ἡ διάγω — transigo.
virilitas laboriosis. Senectus νεότης ματαιοσπουδεῖ· ἡ ἐκδέχομαι — exspecto.
ἐκρέω — effluo.
ad priora relabitur. ἀνδρώδης ἡλικία ἐπιπόνως ἐπιπόνως — laboriose, inter labores.
ἐκρέουσα ἀπέρχεται· τὸ ματαιοσπουδέω — rebus inanibus
 γῆρας πρὸς ἀρχὴν studeo, in rebus vanis operam
loco.
ἐπανελθόν, τὸν θάνατον νεότης, ἡ — juventus.
ἐκδέχεται. παίγνιον, τό — ludicrum.
παιδία, ἡ — pueritia.
236. Senes enim bis pueri: 236. οἱ γέροντες δὶς ἀνανητιοῦμαι — repuerasco.
γέρων, ὁ — senex.
et iidem quo magis παῖδες ὄντες, ὅσῳ δίς — bis.
senescunt grandaevi, eo ποῤῥοτέρω τῆς ἡλικίας ὅσῳ — quo, quanto.
plus repuerascunt ut γένωνται, τοσοῦτῳ, ὡς ἐπὶ ὡς ἐπὶ πολύ — ut plurimum,
plerumque.
plurimum. πολύ, μᾶλλον ποῤῥωτέρω τῆς ἡλικίας γίνομαι —
ἀνανηπιοῦνται. longius aetate procedo,
progredior, magis aetate provehor.
ποῤῥωτέρω — longius.
τοσούτῳ — tanto.
τοσοῦτος — tantus.
237. Mediocri (media, 237. Τὸ τοῦ σώματος ἀργεμώνη ἑτέρα — agrimonia
silvestris, anserina.
medioxima) statura homo, μέτριον σχῆμά τε καὶ ἀργεμώνη, ἡ — agrimonia, herba.
optimae est proportionis. μέγεθος κάλλιστόν ἐστιν. κάλλιστος — pulcherrimus,
optimus.
κυνόγλωσσος, ὁ — cynoglossum,
herba.
λιθοτριβικός — calculum in corpore
humano comminuens.
σχῆμα, τό — statura.
238. Nam gigas terriculo 238. Γίγας φοβερός, νᾶνος ἀποστρέφομαι — aversor, fastidio.
ἔκτρωμα, τό — abortus; cf. τὸ
est, nanus (pumilus, γελοῖος· τὸν μὲν ὡς ἄμβλωμα.
pumilio) deridiculo: ut μορμωλυκεῖον μέτριος — mediocris, medius,
enim illum tanquam ἀποστρεφόμεθα, τὸν δὲ ὡς medioximus.
μορμολύκειον, τό —
insuetum terriculamentum ἔκτρωμα τῆς φύσεως terriculamentum.
aversamur, ita hunc velut παιζούσης σκώπτομεν. νᾶνος — (sc. ἀνήρ) nanus, pumilio,
abortivum pygmaeum homo exiguae staturae.
σκώπτω — illudo, cavillor.
deridemus atque illudimus.
239. Hirsutos quosdam in 239. Λασίους τινὰς ἐν ἀγριότης, ἡ — feritas.
ἀληθής — verus.
solitudinibus obvagari, ἐρήμοις περιπλανᾶσθαι διαβοάω — pervulgo.
decantatum magis quam διαβεβοημένον μᾶλλον, ἢ τὸ λάσιον — pellis hirsuta.
compertum est, cum ἀληθές ἐστιν. τὸ λάσιον
hirsutia belluina videatur. ἀγριότητος σημεῖον.
240. Fauni enim et satyri, 240. Οἱ πᾶνες, σάτυροι, ἢ δαιμόνιον, τό — daemonium.
κάτοπτρον, τό — speculum.
si commenta non sunt, λόγοι, ἢ δαιμόνια λόγος, ὁ — fabula, commentum.
daemonia fuerunt. γεγόνασιν. Πάν, ὁ — Faunus, deus silvester.
Σάτυρος, ὁ — Satyrus, deus
silvester.

XXI. DE CORPORE ET XXI. ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ

PRIMUM DE MEMBRIS. ΚΑΙ ΠΡΩΤΟΝ ΠΕΡΙ ΤΩΝ
ΕΞΩ ΜΕΛΩΝ.
241. Corporis nostri 241. Τοῦ σώματος ἡμῶν ἀντίκειμαι — ex adverso positus
sum.
compages ex ossibus, συνάφεια ἐξ ὀστῶν, δημιουργός, ὁ — creator.
cartilaginibus, tendinibus, χόνδρων, τενόντων, νεύρων, ἐπιφανής — nobilis, luculentus.
εὐρύθμως — concinne.
nervis, carne, musculis, σαρκός, μυῶν, χρωτὸς μέλος, τό — membrum.
cute triplici, et membranis τριπλοῦ, καὶ ὑμένων μῦς, ὁ — musculus, pars carnis.
(involucris) variis εὐρύθμως συνημμένων νεῦρον, τό — nervus in corpore
animalium.
coagmentata et consolidata, συνισταμένη, χαρακτὴρ ὀστοῦν, τό — os, ossis.
expressissimum omniscii τοῦ πανσόφου δημιουργοῦ πάνσοφος — sapientissimus.
exstructoris velut ἐπιφανέστατός ἐστιν. σάρξ, ἡ — caro.
συνάπτω εἰς τὰς χεῖρας — manus
signaculum est. consero, dimico.
συνάπτω — connecto.
συνάφεια, ἡ — compages.
συνίστημι — consto ex aliqua re.
τένων, ὁ — tendo, nervus.
τριπλοῦς — triplex.
ὑμήν, ὁ — membrana, pellicula.
χαρακτήρ, ὁ — signaculum.
χόνδρος, ὁ — cartilago.
χρώς, ὁ — cutis.
242. Membra cohaerent 242. Τὰ μέλη ἁρμοδίως τε ἁρμοδίως — congrue, decenter.
ἕξις, ἡ — proportio externa, habitus.
nexibus perpetuis, in καὶ ἰσχυρῶς συνδεθέντα, εὐσχήμων — decens.
proportione decentissima. καὶ συνηρτημένα ἰσχωρῶς — firmiter.
εὐσχήμονά τινα ἕξιν συναρτάω — connecto.
συνδέω — colligo, connecto.
δείκνυσιν.
243. Nam quae bina sunt, 243. Τὰ διπλᾶ ἐπὶ τῶν ἐπί — ad.
μέσος — medius.
ex opposito sibi ad latera πλευρῶν ἑαυτοῖς μονήρεις — singuli.
locantur; quae singula, in ἀντίκειται· τὰ μονήρη ἐν μονήρης — solus.
medio. μέσῳ τίθεται. τίθημι — loco, pono.
244. In vultuum 244. Ἐν ταῖς τῶν ὄψεων διαγραφή, ἡ — lineamentum.
ἐστί — licet.
lineamentis stupenda est διαγραφαῖς καὶ ἰδιότησι ὄψις, ἡ — vultus.
varietas. θαυμαστήν τινα ποικιλίαν ποικιλία, ἡ — varietas; n.b. mod.
εὑρεῖν ἐστιν. ποικιλότητα.
245. Frons angusta, 245. Τὸ μέτωπον στενόν, ἀθυμία, ἡ — animi dejectio, anxietas.
ἀνασιλλόκομον μέτωπον — frons
asinina est: lata, bonae ὀνῶδες, τὸ πλατὺ εὐφυΐας, lata.
indolis; rugosta, animi ῥυσόν, ἀθυμίας, συννεφές, ἀνασιλλόκομος, ὁ — ubi coma
anxii; caperata (adducta, ὀργῆς τε καὶ δυσθυμίας, versus verticem capitis versa est.
δυσθυμία, ἡ — moeror animi,
friata) iracundi ac tristis; ἐκρυτιδούμενον, εὐθυμίας tristitia.
erugata et exporrecta, σημεῖόν ἐστιν. ἐκρυτιδόω — erugo, exporrigo.
gestientis nota. εὐθυμία, ἡ — laetitia, animi
tranquillitas.
εὐφυΐα, ἡ — bona indoles.
μέτωπον, τό — frons, pars faciei.
ὀνώδης — asininus.
ὀργή, ἡ — iracundia.
ῥυσός — rugosus.
στενός — arctus, angustus.
246. Pupilla oculi albugini 246. Ἡ κόρη, τῷ ἀναδέχομαι — recipio, excipio.
ἀνακρούω — repercutio.
haerens, perspecilium κυκλωπίῳ ἐρειδομένη, διαγράφω — describo, depingo.
eminulum est, objectarum διόπτρᾳ σφαιροειδεῖ, τῶν δικτυοειδής — retis formam habens,
rerum imagines προκειμένων εἴδωλα ut rete formatus.
δίοπτρα, ἡ — perspicillum.
transmittens, non autem ἀναδεχομένη, οὐδὲ ὡς εἴδωλον, τό — imago.
ἐρείκη, ἡ — erica, herba.
speculum repercutiens: κάτοπτρον, αὐτὰ κόρη, ἡ — pupilla oculi.
quae translapsae, in ἀνακρουούσῃ, προσέοικε· Κυκλώπιον, τό — abulgo oculi.
retiformi tunicula sese τὰ δὲ εἴδη ταῦτα τῷ τὰ προκείμενα (sc. χρήματα) — res
objectae.
depingunt. δικτυοειδεῖ ὑμένι πρόκειμαι — propositus sum.
ἐμπεσόντα, ἑαυτὰ προσέοικα — similis, assimilis sum.
διαγράφει. προσείκω — similis sum.
σφαιροειδής — globosus.
247. Hanc palpebrae 247. Ταύτην τὰ βλέφαρα ἀπογεισόω — protego.
βλεφαρίς, ἡ — pili palpebrarum,
nictando humectant; cilia σκαρδαμύττοντα ὑγραίνει, cilia.
vero et supercilia βλεφαρὶς δὲ καὶ ὀφρὺς βλέφαρον, τό — palpebra, pellis
communiunt. ἀπογεισῶσιν. oculos claudens.
ὀφρύς, ἡ — supercilium.
σκαρδαμύττω — nicto, oculis crebro
salientibus conniveo.
ὑγραίνω — humecto, madefacio,
irrigo.
248. Sed hirqui lacrymas 248. Οἱ κανθοι, ῥαντῆρες, δικρίνω — discerno, interstringo.
κανθός, ὁ — hirquus, angulus oculi.
et lemas sudant. Cranium παρωπίαι, δάκρυα καὶ κρανίον (κράνιον), τό — cranium,
autem tribus commissuris λήμας στάζουσι· τὸ calvaria.
(coronali, sagittali), κρανίον ῥαφαῖς τρισίν, λαμβοειδής — figuram litterae Λ
habens.
interstringitur. Hoc δηλαδὴ τῇ στεφανίτιδι, λήμη, ἡ — gramia, sordes oculorum,
pericranium, seu nervosa λαμβδοειδεῖ, καὶ ὀβελιαίᾳ quum lacryma et pituita
membranula ex meninge διακρίνεται· τοῦτο ὑμὴν concrescit.
μήνιγξ, ἡ — meninx, membrana
exteriori (dura matre), νευρόῤῥαφος, ἐκ τῆς ἔξω cerebrum foris tegens.
pronascens, succingit. μήνιγγος φυείς, περιέχει. νευρόῤῥαφος — nervosus, nervis
consutus.
ὀβελιαῖος — in modum veru
porrectus.
παρωπία, ἡ — hirquus, angulus
oculorum.
περιέχω — cingo, circumdo.
ῥαντήρ, ὁ — hirquus, locus in oculis
ex quo lacrymae manant.
ῥαφή, ἡ — sutura.
στάζω — sudo.
στεφανῖτις ῥαφή, ἡ — sutura
coronaria, quae est eo capitis loco
ubi serta imponuntur.
249. Inter tempora, et 249. Μεταξὺ τῶν ἀνάσιμος — resimus.
γνάθος, ἡ — mala, maxilla.
nasum (quem alii simum, κροτάφων, καὶ τῆς ῥινός, ἐπίγρυπος — aduncus.
alii resimum, alii aquilinum ἣν ἔνιοι μὲν σιμόν, ἄλλοι δ’ ἐπικαμπής — incurvus.
(aduncum) habent) sunt ἀνάσιμον, ἄλλοι κρόταφος, ὁ — tempus, pars capitis.
μεταξύ — inter.
genae, iisque subsunt ἐπίγρυπον, καὶ ἐπικαμπῆ, παρειά, ἡ — gena.
malae. ἔχουσι, παρειαί τε καὶ αἱ ῥίς, ἡ — nasus; cf. ἡ ῥίν.
γνάθοι εἰσίν.
250. Per nares, ut cloacam, 250. Διὰ ῥινῶν, ὡς δι’ ἀπομύττω — emungo.
ἐκτός — praeterquam.
mucus demanat, quem ὑπονόμου, ἡ μύξα ἐκρεῖ, ἣν μύξα, ἡ — mucor, mucus, humor e
vibrissae detinent, ne τὸ τρίχωμα ἐν ῥισὶν naribus fluens.
exsudet nisi mungantur. κατέχει, μὴ καταῤῥεῖν, ῥίνες, οἱ — nares.
 ἐκτὸς εἴ τις αὐτὴν ὑπόνομος, ὁ — cloaca.
ἀπομύττει.
251. Ut adolescens 251. Ὥσπερ ὁ νεανίας ἀγένειος — imberbis.
γηράσκω — senesco.
investis est, ita juvenile ἀγένειός ἐστιν, οὕτω νέος, μύσταξ, ὁ — mystax, barba in labro
mentum lanugine, virile χνοῦν ἀνὴρ πώγωνα, καὶ superiori.
barba, labrum autem ἐν τῷ ἄνω χείλει μύστακα νεανίας, ὁ — adolescens.
οὕτω — ita, sic.
superius mystace tegitur. ἔχει· ἔνιοι γεγηρακότες χνοῦς, ὁ — lanugo, pili tenues; n.b.
Quidam tamen etiamsi ἀγένειοί εἰσιν. contr. a χνόος.
consenuerunt (ad extimum
usque senium) imberbes
sunt.
252. Anterior colli pars, 252. Τὸ τοῦ τραχήλου ὁ ὀπίσω — posterior.
ὁ πρόσω — anterior.
jugulum est (quod in πρόσω μέρος σφαγή, τὸ δὲ σφαγή, ἡ — jugulus, jugulum.
jugulatione praeciditur), ὀπίσω, αὐχὴν λέγεται. τράχηλος — collum.
posterior cervix.
253. Thorax (pectus) 253. Ὁ θώραξ μαστοῖς ἀμφοτέρωθι — utrobique.
θηλή, ἡ — papilla, mamilla.
mammis et papillis καὶ θηλαῖς οἰδεῖ, ὃς κάτω θώραξ, ὁ — pectus.
turgidus, inferne ventrem τὴν γαστέρα, καὶ κάτω — subtus, infra.
habet, ad partes latera. ἀμφοτέρωθι τὰ πλευρὰ μαστός, ὁ — mamma.
οἰδέω — tumeo, turgeo.
ἔχει. πλευρόν, τό — latus.
254. Costae, ab axilla 254. Αἱ πλευραὶ ἀπὸ ἀναίσχυντος — impudens.
διατείνω — pertingo.
coeptae, in hypochondria μασχάλης ἀρχόμεναι, εἰς εἰς — ad.
desinunt. ὑποχόνδρια διατείνουσιν. λαιμόν οὐ κοῖλος — cui jugulum
haud cavum est.
κοῖλος — cavus.
μασχάλη, ἡ — axilla.
πλευρά, ἡ — costa.
ὑποχόνδρια, τὰ — hypochondria,
pars corporis mollior sub costis
brevioribus.
255. In inguine verenda 255. Τὰ αἰδοῖα αἰδοῖα, τὰ — pudenda, verenda.
ἀπογυμνόω — denudo.
(pudenda) sunt, πεφυλαγμένως καλυπτέον κυνοθαρσής — inverecundus,
circumspecte obvelanda. Ea ἐστίν. ἀπογυμνῶν τὰρ impudens.
enim qui nudat, αὐτὰ φανερῶς πεφυλαγμένως — caute.
χεῖλος, τό — labrum, labium.
inverecundus atque effrons ἀναίσχυντος (κυνοθαρσὴς)
est. δοκεῖ.
256. Infra coxas femora 256. Ὑπ’ ἰσχίον μηροί, ἑαυτοὺς ἂν συμβάλλοιεν — sese
compararent.
(femina) sunt, sub genubus ὑπὸ γόνατα κνῆμαι, ὑπ’ ἄν — et alibi est conjunctio
tibiae, sub poplite inferius ἰγνὺν τὰ γαστροκνήμια facultatem indicans.
surae. κεῖται. γαστροκνημία, ἡ — sura, alias τὸ
γαστροκνήμιον.
γόνυ, τό — genu.
ἰγνύη, ἡ — poples, posterior genu
pars.
ἰσχίον, τό — conxendix.
κνήμη, ἡ — tibia sub genu.
μηρός, ὁ — femur.
257. A suffragine planta 257. Ὑπὸ μεσοκύνιον ἀστατέω — vacillo.
pedis est, talos (calcem, πέλμα πολυόστουν, ἀστράγαλος, ὁ — talus pedis.
κοτύλη, ἡ — cavum pedis, vola.
calcaneum), convexum ἀστραγάλοις πτέρνα, μεσοκύνιον, τό — suffrago, tali pedis
plantae, et solum, cumque περιφερείᾳ πέλματος, καὶ cum tibia compago.
digitis hallucem, continens. τῇ κοτύλῃ συναφθέν, ἐστιν. πέλμα, τό — planta pedis.
περιφέρεια, ἡ — convexum.
πολυόστους — multis ossibus
constans.
πτέρνα, ἡ — calx, calcaneus.
258. Tergum superne 258. Τὸ ἄνω νῶτον, γλοῦτος, ὁ — nates.
ὁ κάτω — inferior.
habet scapulas, inferne ὠμοπλάτας, τὸ δὲ κάτω, νῶτον, τό — tergum.
lumbos, subsequenter ὀσφύν, γλουτόν, πρωκτὸν ὀσφύς, ἡ — lumbus; cf. ἡ ἰξύς
culum (podicem), sessionis ἔχει. (ἰσχύς), τὸ ἰσχίον, τὸ μηρίον.
πρωκτός, ὁ — podex, anus, culus.
gratia natibus (clunibus) ὠμοπλάτη, ἡ — scapula.
circumvolutum.
259. Spina dorsi totius 259. Ἡ ῥάχις, θέμεθλον ἁρμαζόντως — convenienter.
θέμεθλον, τό — fundamentum.
structurae (fabricae) οὖσα ὅλου τοῦ μηχάνημα, τό — machina.
fultura, triginta quatuor μηχανήματος λδ’ ὅλος — totus.
vertebris (verticulis) στροφεῦσι ἁρμοζόντως πανταχοῦ — ubique.
ῥάχις, ἡ — spina dorsi.
contiguis constituitur, ut συνημμένοις, τοῦ τὸ ὅλον στροφεύς, ὁ — vertebra.
incurvari queamus. σῶμα πανταχοῦ κινεῖσθαι,
στρέφεται.
260. Manus in se 260. Ἡ χεῖρ ἀγκῶνα, ἀγκών, ὁ — cubitus.
ἐκτείνω — extendo, porrigo.
lacertosum (torosum) ὠλέκρανον, κοτύλην, θέναρ, ὁ — palma.
brachium continet, θέναρ μὲν ἐκταθεῖσαν, κόνδυλος, ὁ — pugnus, manus
lacertum, cubitum, volam: κόνδυλον δὲ συσταλεῖσαν· contracta.
κοτύλη, ἡ — cavum manus, vola.
quae diducta palma est, λεγομένην, συλλαμβάνει. συλλαμβάνω — comprehendo.
contracta pugnus. συστέλλω — contraho.
χείρ, ἡ — manus.
ὠλέκρανον, τό — lacertus, cubiti
pars gibbosa.
261. Digiti sunt quinque, 261. Οἱ δάκτυλοι πέντε ἀρθρίδιον, τό — articulus, ossium
compages.
singuli articulos tres, et ἀριθμόν, ὧν ἕκαστος τρεῖς πέντε ἀριθμόν — quinque numero.
totidem artuum juncturas σκυταλίδας τε καὶ ἀριθμός, ὁ — numerus.
condylosque habentes. ἀρθρίδια ἔχει. δάκτυλος, ὁ — digitus manus.
σκυταλίς**, ἡ — junctura artuum.
262. Pollice premimus, 262. Τῷ ἀντίχειρι ἀντίχειρ, ὁ — pollex.
καταπύγων, ὁ — verpus digitus
indice monstramus, verpus πιέζομεν, τῷ δεικτικῷ medius.
(medius) prominet: inter δεικύομεν, ὁ καταπύγων παράμεσος δάκτυλος — digitus
quem et minimum τῶν ἄλλων προέχει, μεταξὺ annularis.
παράμεσος — juxta medium.
(auricularem) annularis est. δὲ* αὐτοῦ καὶ τοῦ ὠτίτου, πιέζω — premo.
παράμεσός ἐστιν. προέχω τῶν ἄλλων — inter caeteros.
ὠτίτης, ὁ — auricularis.
263. Unguibus scabimus 263. Τοῖς ὄνυξιν κνώμεθα γαστήρ, ἡ — venter.
κναίω — scalpo.
(scalpimus), laceramus (κναίομεν), σπαράττομεν. κνῶμαι — scabo.
(lancinamus).
264. Sinistra (laeva) tenet, 264. Ἡ ἀριστερὰ ἀφυής — natura ineptus.
γέγονα — natura sum.
dextra operatur: omnia δράττεταί τε καὶ ἔχει. ἡ γίνομαι — nascor.
apte, nisi quis ipse ineptus δεξιὰ δραστικῇ δυνάμει δραστικός — activus.
δράττομαι — prehendo.
aut iners. πονεῖ καὶ ἐργάζεται δύναμις, ἡ — vis, facultas.
ἅπαντα προσηκόντως, εἰ εἰ μή — nisi.
μή τις πρὸς τὸ μανθάνειν ἐργάζομαι — operor, efficio.
ἔχω — habeo.
ἀφυὴς γέγονε. μανθάνω — disco.
πονέω — laboro, facio.
προσηκόντως — decenter.
265. Sed ambidexter prae 265. Ἀμφιδέξιος πολὺ τοῦ ἀμφιδέξιος — ambidexter.
ἀνάπηρος — mancus.
scaevoa seu scaevola σκαιοῦ, καὶ οὕτος τοῦ ἀπευθύσμενον ἴλεον, τό —
multum habet: et hic prae ἀναπήρου διαφέρει τε καὶ intestinum rectum, ab ἀπευθύνω
manco. προέχει. dirigo.
πολύς — multum.
προέχω — praesto, antecello alicui.
σκαιός (sc. ἀνήρ), ὁ — scaevus, qui
manu sinistra dextrae loco utitur.

XXII. DE MEMBRIS XII. ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΕΝΤΕΡΩΝ.

INTERNIS.
266. Eia, jam viscera (exta) 266. Ἄγε τὰ ἔντερα ἔντερα, τὰ — viscera, intestina.
inspiciamus. σκοπῶμεν.
267. Alimentum dentibus 267. Ἡ τροφὴ διχαστῆρσι ἡ ἄνω γαστήρ — ventriculus.
γελασῖνοι, οἱ — dentes anteriores.
primoribus incisum, τμηθεῖσα, τοῖς γομφίοις γόμφιος, ὁ — dens molaris.
molaribusque commolitum κατατριβεῖσα (γνάθος γὰρ εἰσδέχομαι — recipio.
(concisum) manditur μύλη τις) δι’ οἰσοφάγου, εἰς ἐχῖνος, ὁ — echinus, erinaceus,
bestia aculeos habens.
(bucca enim molendinum τὴν ἄνω γαστέρα (κοιλίαν) ἤνυστρον, τό — pantices, unus e
est), mansumque per gulam καθίεται· τετράποδες ventriculis animalium
(oesophagum) αὐτὴν τῷ ἠνύστρῳ, ruminantium.
ἤνυστρον, τό — rumen,
(quadrupedibus primo ad κεκρυφάλῳ, καὶ ἐχίνῳ, ventriculus animalium
rumen, tum ad omasum, ὅπου χύλωσις γίνεται, ruminantium; cf. ὁ κεκρύφαλος.
post ad pantices, εἰσδέχονται. καθίημι — demitto.
κατατρίβω — contero.
demumque ventriculum κεκρύφαλος, ὁ — reticulum, alvus
sive echinum) ad animalium ruminantium.
stomachum demittitur κοιλία, ἡ — ventriculus.
μύλη, ἡ — molendinum.
(devolvitur): ubi fit οἰσοφάγος, ὁ — oesophagus,
concoctio prima, confectio stomachus, gula.
chyli, seu conversio χύλωσις, ἡ — chyli confectio.
esculentorum in liquorem
cremori ptisanae similem.
268. Nam venae 268. Αἱ φλέβες ἀποκρίνω — emundo, excerno.
ἄφοδος, ἡ — excrementum.
mesaraïcae chylum μεσαραϊκαὶ τὸν χλὸν δωδέκατος, ὁ — duodenus.
exsugunt, eumque ἐκμυζῶσαι, πρὸς τὸ ἦπαρ εἰλεός — ileos, gracile intestinum.
excrementis crassioribus ἕλκουσι, τῆς ἀφόδου δι’ ἐκμυζάω — sugo, exsugo.
ἕλκω — traho.
per intestina tam gracilia ἐντέρων τῶν μὲν ἧπαρ, τό — hepar.
(duodenum, jejunum, ileon) λεπτοτέρων, δωδεκάτου, μεσαραϊκός*, ὁ — mesaraicus,
quam crassiuscula (caecum, νήστιος, εἰλεοῦ, τῶν δὲ pertinens ad membranam illam e
venis nervisque contextam quae
rectum et anum) foras παχυτέρων, πυλωροῦ,
egestis, quae stercora τυφλοῦ, ἀπευθυσμένου, mesaraeum dicitur.
νῆστις, ἡ — intestinum jejunum.
(merdae, oleta) sunt ἀποκρινομένης. πυλωρός, ὁ — meatus ventriculi
deferunt ad jecur: ubi inferior.
denuo fit separatio, τυφλός — coecus.
φλέψ, ἡ — vena.
sanguinis confectio (dicta χυλός, ὁ — chylus, succus in
χώμυσις). ventriculo.
269. Serosum per ureteres 269. Τὸ ὀῤῥῶδες δι’ ἀποστάζω — destillo.
δεσμίδιον*, τό — fasciculus, dim. a ἡ
meat ad renes, indeque οὐρετήρων πρὸς νεφροὺς δέσμη vel ἡ δεσμίς.
vesicae instillantur, et fit ῥέον, καὶ ἐντεῦθεν εἰς τὴν κύστις, ἡ — vesica.
urinae (lotium), quae κύστιν ἀποστάζον, οὖρον νεφρός, ὁ — ren.
ὀῤῥώδης — serosus.
meiendo emittitur. γίνεται. οὐρητήρ, ὁ — ureter, meatus urinae.
οὖρον, τό — urina.
270. Pinguior pars ab 270. τὸ πιμελέστερον διὰ αἷμα, τό — sanguis.
διαμερίζω — distribuo, dispertior.
hepate rubedinem accipit, τοῦ ἥπατος ἐρυθραίνω — rubefacio.
et fit sanguis, qui per venas ἐρυθραινόμενον αἷμα, διὰ πιμελής — pinguis.
(scilicet portam, cavam) φλεβῶν διαμεριζόμενον,
distribuitur. ἀποβαίνει.
271. Lien (splen) interim, 271. Σπλὴν ὄργανον ἐκβάλλω — ejicio.
κύστις χοληδόχος — vesica sellis*.
ut organon melancholico μελαγχολίας, αὐτὴν λοβός, ὁ — extrema pars hepatis.
humori proprie dicatum, προσέλκει τε καὶ ἐκβάλλει· μελαγχολία, ἡ — atra bilis.
pertrahit ad se et rursum κύστις χοληδόχου, ὑπὸ ὄργανον, τό — organum,
instrumentum.
ejicit melancholiam, vesica λόβοις τοῦ ἥπατος κειμένη, σπλήν, ὁ — splen, lien.
fellis bilem (choleram). ταύτην συνέχει. χυλοδόχος — humorem recipiens.
272. Pituita (phlegma) per 272. Τὸ φλέγμα δι’ διαδύνω — pervado.
διαῤῥέω — diffluo.
omnia diffluit atque ad ἁπάντων τῶν ἐνδόσεων ἐνδόσθεια, τὰ — intestina, viscera.
intima pervadit. διαῤῥοῦν, πρὸς τὰ ἐνδότατος — intimus.
ἐνδότατα διαδύνει. φλέγμα, τό — pituita.
273. Cor, in pectore situm, 273. Ἡ καρδία ἐν τῷ εὔζωος — vivax.
ζάω — vivo.
primum est vivens et στήθει κειμένη, πρῶτον ζῇ, θερμότης, ἡ — calor.
ultimum moriens, utpote καὶ ὕστατον διὰ τὴν θνήσκω — morior.
vivacissimi caloris. σύμφυτόν τε καὶ εὔζωον στῆθος, ὁ — pectus.
σύμφυτος — congenitus, innatus.
θερμότητα θνῄσκει. ὕστατον, τό — ultimum,
postremum.
274. Eo enim continenter 274. Συνεχῶς γὰρ ὑπ’ ἀπαύστως — sine requie.
ἀρτηρία, ἡ — arteria, vena pulsatilis.
bulliens, sine requie αὐτῆς βράσσουσα καὶ ἀσπαρίζω — palpito.
quoque palpitat, quemque ἀπαύστως ἀσπαρίζουσα, βράσσω — bullio.
progenerat vitalem τὸ πνεῦμα ζωοποιὸν δι’ ζωοποιός — vitalis.
πανταχόσε — quaqua versus.
spiritum per arterias ἀρτηριῶν πανταχόσε ὑπό — per.
quaquaversum didit. διαχεῖ.
275. Refrigeratur ab 275. Ὑπὸ τοῦ ἄμετρος — immoderatus, nimius.
ἡ ἀρτηρία τραχεῖα — arteria aspera,
adjacente pulmone προσκειμένου πνεύμονος fistula spiritus.
respirando per arteriam καὶ ἀέρος, δι’ ἀρτηρίας βήξ, ἡ — tussis.
asperam: qua laesa, τραχείας, ἧς βλαπτομένης, βλάπτω — laedo.
βράγχος, ὁ — raucedo, raucitas.
raucedo et tussis fit, ut et a βράγχος, βήξ, ἕπεται, ὡς εὐειδής — formosus, pulcher.
clamore immoderato. καὶ ὑπ’ ἀμέτρου κραυγῆς, κραυγή, ἡ — clamor.
πνεύμων, ὁ — pulmo.
προσελκομένου, ψύχεται. πρόσκειμαι — adjaceo.
τραχύς — asper.
ψύχω — refrigero.
276. Praecordia haec ab 276. Ταῦτα τὰ ἄνω διάφραγμα, τό — diaphragma,
septum transversum, membrana
inferiore ventre septo ἔντερα τῆς κάτω κοιλίας τὸ illa quae parietis instar cor et
transverso (seu διάφραγμα χωρίζει. pulmonem a jecinore ac liene
diaphragmate) distinguit.
τὰ ἄνω ἔντερα — praecordia.
disjunguntur. κοιλία, ἡ — venter.
χωρίζω τινος — ab aliquo.
χωρίζω — secerno, separo,
segrego.
277. Omentum vero ilia, 277. Τὸ ἐπίπλοον ἀνοχεύς — involucrum.
ἐλύω — obvolvo.
ut mesenterium lactes, λαπάραν ἐλύει τὸ ἐπίπλοον, τό — omentum quod
obvolvit. μεσεντέριον, μεσόκωλον, praecordia involvit.
καὶ ἀνοχεὺς τῶν ἐντέρων λαπάρα, ἡ — ilia; cf. ἡ λαόρη (Ep.,
Ion.).
ἐστιν. μεσεντέριον, τό — mesenterium,
pellicula ex venarum
nervorumque complexu renibus et
ventri proxima alimentum in
hepar immitens.
μεσόκωλον, τό — lactes, intestina
molliora per quae alimentum
transmittitur.

XXIII. DE ACCIDENTIBUS XXIII. ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΑΜΦΙ

CORPORIS. ΤΟ ΣΩΜΑ.
278. Secundum externam 278. Κατὰ τὰ ἔξω, οἱ μὲν τὰ ἀμφὶ τὸ σῶμα (sc. γενόμενα) —
accidentia corporis.
speciem quidam sunt ἐπίσωμοι, καταπίμελοι, οἱ ἀμφί — circa.
corpulenti, obesi et δὲ ἄσαρκοι, οἱ μὲν ἄσαρκος — macilentus, strigosus,
habitiores, alii graciles, εὐειδεῖς, οἱ δὲ δύσμορφοι gracilis; cf. λειποκρέως,
λιπόσαρκος, σφηκώδης,
macilenti, et frigosi; δοκοῦσιν. μονόγραμμος..
quidam formosi, alii δοκέω — conspicior.
deformes et turpes. δύσμορφος — deformis, turpis.
ἐπίσωμος — corpulentus, crassus.
καταπίμελος — pinguis, obesus.
279. Secundum 279. Κατὰ τὰ ἔσω, οἱ μὲν ἀσθενής — infirmus, debilis.
τὰ ἔσω — interiora.
habitudinem interiorem, εὐέκτεις (εὐεκτικοὶ) οἱ δὲ εὐέκτης, ὁ — qui est bono corporis
vegeti aut morbosi, robusti νοσηματικοί· οἱ μὲν habitu, vegetus.
aut infirmi atque teneri. ῥωμαλέοι (εὔσιτοι, καὶ εὐεκτικός — bene habitus, vegetus.
εὐθενής — viribus pollens, robustus.
εὐσθενεῖς), οἱ δὲ ἀσθενεῖς εὔσιτος — bene habitus.
καὶ μαλακῶς ἔχοντες ἔχω — teneo.
φαίνονται. μαλακῶς ἔχων — tener, infirmus.
νοσηματικός — morbidus.
280. Crispi non facile 280. Οἱ τρίχουλοι βραδέως — tarde, sero.
δυσχερῶς — difficulter.
calvescunt, rufi difficulter βραδέως μαδῶσι μαδάω — calvesco.
canescunt. (φαλακροῦνται)· οἱ οὖλος — crispus.
πυῤῥότριχες δυσχερῶς πολιοῦμαι — canesco.
 πολιοῦνται. πυῤρόθριξ — rufus, qui rufo est
capillo.
φαλακροῦμαι — calvesco.
281. Cilones in phrenesin 281. Οἱ φοξοὶ εἰς ἀκρουστία**, ἡ — praeputium,
pellicula glandem virilis membri
proclives sunt; et si φρένησιν ἐπιφερεῖς εἰσι, contegens.
phrenetici fiant, vacerrae φρενητικοὶ δὲ γύργαθος**, ὁ — gyrgathus, vacerra,
includuntur. ἀποβεβηκότες εἰς locus ubi servantur insani.
ἐπιφερής — proclivis.
γύργαθον κατακλείονται. κατακλείω — includo.
σῶμα, τό — corpus.
φοξός, ὁ — acutum caput habens.
φρένησις, ἡ — mentis delirium; cf. ἡ
φρενῖτις.
φρενητικός — phreneticus, delirus.
282. Praestat (nimio satius 282. Πολὺ κέρδιον ἐκμελής — luxatus.
ἔξαρθρος — membris intortis.
est) luscum esse quam μονόφθαλμον, καὶ κωφός — surdus, mutus.
caecum (visu orbum), ὑπότυφλον εἶναι, ἢ τυφλόν, μολιλάγος — impeditae linguae,
surdastrum quam surdum, ὑπόκωφον ἢ κωφόν, haesitans in verbis.
μονόφθαλμος — luscus.
haesitantem quam balbum, μογιλάλον ἢ ψελλόν, τραῦλος — balbus, blaesus.
blaesum quam mutum, τραῦλον ἢ κωφόν, χωλὸν ἢ ὑπότυφλος — lusciosus, coecutiens.
claudum quam intortum, ἔξαρθρον, ἐκμελῆ ὴ χωλός — claudus; cf. κυλλός.
ψελλός — balbus.
luxatum quam mutilatum. κολοβόν. ὠμός — crudus.
283. Strabo distorte, 283. Στραβὸς παραβλώψ διάστροφος τὴν ὄψιν — distortis
oculis.
paetus oblique contuetur. ἐστι (διάστροφος τὴν ὄψιν), διάστροφος — distortus.
Cocles unoculus est, myops μονόμματος ἕνα ὀφθαλμὸν ἐγγύς κείμενος — propinquos.
ad dissita luscitiosus. ἔχει, μύωψ ἐγγὺς κείμενα ἐγγύς — prope.
μονόμματος — luscus.
μόνον ὁρᾷ. μόνον — solum, tantum.
διάστροφος τὴν ὄψιν — distortis
oculis.
παραβλώψ — limis oculis.
στραβός — strabo, qui est oculis
distortis.
284. Silones, nasuti acriter 284. Ἀνάσιμοι, σιμοί, ἀφυής — bliteus, indocilis.
γνάθων, ὁ — bucco, magnas buccas
odorari; buccones δεινοὶ ὀσφραίνεσθαι, habens.
ingluviosi; flacci et jugulis γνάθονες πολυφάγοι, δεινός ὀσφραίνεσθαι — valens
non cavis, bardi, et blitei χαλαροὶ τὰ ὦτα, καὶ odoratu, olfactu pollens, acriter
odorans.
esse putantur. λαιμὸν οὐ κοῖλοι, εὐήθεις δεινός — valens.
καὶ ἀφυεῖς εἰσιν. εὐήθης — bardus, stultus.
λαιμός, ὁ — jugulus.
ὀσφραίνομαι — odoror, olfacio.
πολυφάγος — vorax, edax.
σιμός — simus, cilico, silo, silus,
depressis naribus; cf.
σιμοπρόσωπος.
φακός, ὁ — lentigo.
χαλαρὸς τὰ ὦτα — qui flaccis
auribus est.
χαλαρός — flaccus.
285. Verruca, struma, 285. Ἀκροχορδών, ἀκροχορδών, ἡ — verruca.
δυσειδής — turpis, deformis.
gibbus (gibber), et quodvis μυρμήκια, χοιράς, κυρτός, θηλάζω μαστούς — rumas sc. ubera
tuber deformant. καὶ πᾶν ὄγκωμα δυσειδές. sugo.
κυρτός — (sc. ἀνήρ) gibber.
μυρμήκια, ἡ — verruca.
ὄγκωμα, τό — tuber, tumor.
πλείους — plures.
χοιράς, ἡ — struma, gulae tumor.
286. Similiter et naevi, 286. Ὁμοίως καὶ κηλίς, αἰσχρός — turpis.
ἰξία, ἡ — varix.
lentigo (vitiligo), porrigo, φακός, πιτυρίασις, λειχήν, κηλίς, ἡ — naevus.
petigo (impetigo), ἰξία, καὶ πᾶς σπίλος λειχήν, ὁ — lichen, summae cutis
mentagra (mentigo), lichen, αἰσχρόν. asperitas cum leni pruritu.
ὁμοίως — similiter.
varix, et omnis macula πιτυρίασις, ἡ — furfures, capitis,
deturpat. porrigo; cf. τὸ πίτυρον.
σπίλος, ὁ — labes, macula.
287. Item, si quis tetanicus 287. Ὡσαύτως τετανικός, ἀσχημονέω — indecorum aliquid
prae me fero, vitium habeo.
sit, aut obstipus incedat, vel ἐπικεκυφὼς (λορδὸς) ἐπικεκυφώς — cernuus, pronus facie
cernuus. ἀσχημονεῖ. in terram.
ἐπικύπτω — inclino, pronus
incumbo.
λορδός — cernuus, cui dorsi spina
flectitur introrsum.
τετανικός — tetanicus, musculis ita
rigens ut flecti nequeant.
ὡσαύτως — item, similiter.
288. Calvi aut calvastri 288. Μαδαροὶ (φαλακροὶ) αἶσχος, τό — turpitudo.
ἀναφαλαντίας, ὁ — recalvaster.
sunt, aut recalvi. Horum ἢ λειοκάρηνοι, ἢ ἡγοῦμαι — duco, habeo, esse puto.
nonnulli calvitium ἀναφαλαντίαι εἰσίν· ἔνιοι κοιτίς, ἡ — cunae; cf. τὸ σπάργανον.
(calvitiem) sibi decori τὴν φαλάκρωσιν κάλλος, λειοκάρηνος, ὁ — calvaster; cf. ὁ
ἀναφάλαντος, ὁ ἀναφάλακρος, ὁ
reputant, alii dedecori ac πλείους αἶσχρος ἡγοῦνται. ἀναφαλαντίας, .
dehonestamento. μαδαρός — calvus.
φαλακρός — calvus.
φαλάκρωσις, ἡ — calvities.
289. Claudicatio a 289. Χωλότης ἐξαρθρήσει, ἀνάτριψις, ἡ — attritus, frictio.
ἐξάρθρησις, ἡ — luxatio; cf. τὸ
luxatione est: intertrio* ab παράτριμμα ἀνατρίψει καὶ ἐξάρθρημα.
attritu, et cum primis ex ἱππασίᾳ, παρωνυχία ἱππασία, ἡ — equitatio.
equitatione: reduvia* a φλεγμονῇ καθίσταται. καθίσταμαι — efficior.
παράτριμμα, τό — intertrigo.
phlegmone turgente. παρωνυχία, ἡ — reduvia, abscessus
ad unguis radicem natus.
φλεγμονή, ἡ — tumor.
χωλότης, ἡ — claudicatio.
290. Vari sunt, quales 290. Στρεβλόποδες ἀττέλαβος, ὁ — attelabus,
locustarum genus pennis carens.
bifurcati bacilli; valgi, ὁμοίους τῇ δικέλλῃ πόδας, βαδίζω — ingredior, incedo.
quales cancrini cirri; vatiae βλαισοὶ ταῖς χηλαῖς, βλαισόπους, ὁ/ἡ — loripes, cui sunt
(***vatii, LSJ), qualia ῥαιβοσκελεῖς τοῖς τῶν crura in modum lori obtorta.
βλαισός (sc. ἀνήρ), ὁ — valgus, cui
attelaborum cruscula. ἀττελαβῶν σκέλεσιν, surae sunt in deversum actae,
Loripedes autem, ἔχουσι· βλαισόποδες δέ, quales sunt pedes cancrorum et
compernes, scauri, pansae, σκαῦροι, πλατύποδες, lacertarum.
δίκελλα, ἡ — ligo, bidens,
prave quidem omnes κακῶς μὲν βαδίζουσιν, instrumentum rusticum.
ingrediuntur, non tamen ἀλλ’ οὐ χωλεύουσιν. κακῶς — male, prave.
claudicant. πλατύπους — pansa, latos pedes
 habens.
ῥαιβός — varus, distortis cruribus.
ῥαιβοσκελής, ὁ — vatia, is cui crura
sunt introrsum intorta.
σκαῦρος (sc. ἀνήρ), ὁ — scaurus, cui
tali sunt extrorsum torti.
χωλεύω — claudico.
291. Spado est, cui 291. Σπάδων, ὁ τοὺς ὁ τοὺς ὄρχεις ἐκτετμημένος — cui
testiculi sunt exsecti, qui testiculos
testiculi (colei) ablati sunt: ὄρχεις (ὀρχείδια) exsectos habet.
apella, cui pellicula ἐκτετμημένος· λιπόδερμος, λιπόδερμος, ὁ — apella, verpus, is
glandem contegens. ὁ τὴν ἀκροβυστίαν cui deficit cutis glandem membri
virilis tegens.
ἀφαιρεθείς ἐστιν. ὀρχείδιον (ὀρχείδιον), τό —
testiculus; cf. ἡ ὀρχίς.
σπάδων, ὁ — spado, castratus.
XXIV. DE MORBIS. XXIV. ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΝΟΣΩΝ.
292. Ventriculus (a quo 292. Ἡ γαστήρ, αἰτία ἀναλύζω — singultio.
ἀπεψία, ἡ — indigestio.
aegritudinum origo) inanis πασῶν νόσων, κενὴ πεινᾷ δεικτικός (sc. δάκτυλος), ὁ — index.
esurit, et sitit, oppletus τε καὶ διψᾷ, πλήρης διψάω — sitio.
singultit et ructat, crudus ἀναλύζει καὶ ἐρεύγεται, ἐν ἐρευνάω — indago, investigo.
κενός — vacuus, inanis.
escam fastidit. δὲ* ἀπεψίᾳ σῖτον κέρδιον, τό — melius, satius.
ἀποστρέφεσθαι. μύωψ, ὁ/ἡ — myops, qui res
propius oculis admotas videt, non
autem remotas.
νόσος, ἡ — morbus.
πεινάω — esurio.
πλήρης — oppletus.
293. Pallor cachexiam, hoc 293. Ἡ ὠχρότης καχεξίαν, ἀσθένεια, ἡ — infirmitas, debilitas.
καχεξία, ἡ — cachexia, mala corporis
est valetudinem debilem et ἡ ληθαργία τὴν τοῦ ὅλου habitudo ex qua omne alimentum
incommodam; torpor ac σώματος ἀσθένειαν corrumpitur.
veternus (lethargus), σημαίνει. ληθαργία, ἡ — veternus, morbus in
quo marcor est et inexpugnabilis
enervatam arguunt. prope dormiendi necessitas.
σημαίνω — significo.
294. Morborum alii 294. Τῶν νόσων αἱ μὲν ἀκμή, ἡ — morbi vigor et status,
quando summam habet
dolorem, alii stuporem, alii ὀδύνην, αἱ δὲ νάρκην, αἱ vehementiam.
pruritum duntaxat, alii μὲν κνισμόν, αἱ δὲ κνισμός, ὁ — pruritus.
convulsiones inducunt; sed σπασμὸν φέρουσι· αἱ τῶν κρίσις, ἡ — crisis, naturae et morbi
conflictus.
recidivi et enervant magis, νοσημάτων ὑποστροφαὶ νάρκη, ἡ — stupor, torpor.
et plerumque extinguunt. ἀνθρώπους μάλιστα νόσημα, τό — morbus.
In eis notanda sunt ἐξασθενίζουσι, καὶ ὀδύνη, ἡ — dolor.
παρακμή, ἡ — accessionis morbi
symptomata, crisis, πολλάκις σβεννύουσι· ἐν remissio seu declinatio.
integritas (cessatio a αὐταῖς τὰ συμπτώματα, περίψυξις, ἡ — perfrictio, affectio
paroxismo), et status τὴν κρίσιν, παρακμήν, febricitantium quae horrorem
praecedit et extrema membra
(vigor) qui vehementiam ἀκμὴν τηρητέον ἐστίν· ἡ occupat.
habet. Horror est φρίκη τῆς περιψύξεως πολλάκις — saepe.
perfrictione major, et rigore μείζων, καὶ τοῦ ῥίγους ῥίγος, τό — rigor, algor.
σβεννύω — exstinguo.
minor. ἐλάττων ἐστίν. σπασμός, ὁ — convulsio
membrorum.
σύμπτωμα, τό — symptoma, affectus
 cum morbo conjunctus.
ὑποστροφή, ἡ — reversio, reditus.
φέρω — affero.
φρίκη, ἡ — hortor.
295. Decumbentes, si non 295. Οἱ νοσοῦντες μὴ ἀναλαμβάνω ἐμαυτόν —
convalesco, vires recupero.
plene convalescunt, fiunt τελείως ἑαυτοὺς ἀναλαμβάνω — reficio, recolligo.
valetudinarii: et quod ἀναλαμβάνοντες, ἀσθενικός — valetudinarius.
pejus, clinici. ἀσθενικοί, καὶ ὁ πολὺ κλινοπετής, ὁ — clinicus, qui morbo
ita decumbit, ut assurgere
χεῖρον, κλινοπετεῖς nequeat.
ἀποβαίνουσιν. νοσέω — aegroto.
τελείως — plane, prorsus.
χείρων — pejor.
296. Hoc solatio est 296. Παραμυθία τοῖς ἀλγέω — doleo.
ἀπαλγέω — dedoleo, dolore desino.
morbidis: qui multum ἀῤῥωστοῦσι τοῖα δέ τις ἀῤῥωστέω — aegroto, infirmus sum,
doluit, dedoluit. πάρεστιν. ὁ δεινῶς ἀλγῶν, adversa valetudine laboro.
ταχέως ἀπήλγηκεν. τοιόσδε — hujusmodi.
297. Cephalalgia et 297. Ἡ κεφαλαλγία καὶ ἴλιγγος, ὁ — vertigo.
κεφαλαία, ἡ — cephalaea, diuturnus
cephalaea magis κεφαλαία (πάθος et vehemens capitis dolor.
inveteratum malum, χρονιώτερον) ὅταν τὸ τοῦ κεφαλαλγία, ἡ — capitis dolor.
potissimum si calvaria κρανίου ὀστοῦν παχύτερόν μανία, ἡ — furor.
πάθος, τό — malum, morbus.
solidum os fit, aut ἐστι, ἢ ἰλίγγου, ἢ μανίας χρόνιος — diuturnus.
vertiginem aut delirium aut αἰτία καθίσταται.
furorem (maniam)
causatur.
298. Odontalgia fit cum 298. Ἡ ὀδονταλγία, τῶν βρέφος, ὁ — infans.
ὀδονταλγία, ἡ — dentium dolor.
parvuli dentiunt aut cum βρεφῶν ὀδοντοφυούντων, ἢ ὀδοντοφυέω — dentio.
gingivae putrescunt. τοῦ οὔλου σηπομένου, οὖλον, τό — gingiva, caro quae
γίνεται. dentes continet; n.b. fere pl. τὰ
οὖλα.
παραμυθία, ἡ — solatium.
σήπομαι — putrefio, putresco.
299. Lippitudo est 299. Ἡ ὀφθαλμία, ἀγαθός — bonus.
ὀφθαλμία, ἡ — lippitudo, morbus
caecitatis praeparatio: nec παρασκευὴ τῆς oculorum.
creber aurium tinnitus τυφλότητος· οὐδὲ συνεχὴς παρασκευή, ἡ — praeparatio.
bonum portendit. Purgabis συριγμὸς ἀγαθόν τι προμηνύω — portendo.
συνεχής — creber, frequens.
eas saepiuscule auriscalpio προμηνύει. τὰ ὦτα συχνῶς συριγμός, ὁ — sonitus, tinnitus.
et minus obsurdescent. ὠτογλυφίδι καθάριζε, καὶ τυφλότης, ἡ — coecitas.
ἧττον ἀνηκουστήσεις. ὠτογλυφίς, ἡ — auriscalpium; n.b.
τὸ ὠτόλυφον, ἡ μηλωτίς.
300. Gravedo (rheuma) 300. Τὸ ρεῦμα, τοῦ ἀδυναμία, ἡ — impotentia.
ἀναπνοή, ἡ — respiratio.
est catarrhi destillatio; κατάῤῥου κατασταγμός· κατάῤῥοος (κατάῤῥους), ὁ —
asthma, respirationis τὸ ἆσθμα τῆς ἀναπνοῆς catarrhus, defluxio, destillatio,
difficultas. ἀδυναμία (δυσχέρεια). gravedo.
κατασταγμός, ὁ — destillatio.
ῥεῦμα, τό — rheuma,
gravedo,defluxus ad nares eas
obstruens.
301. Angina (inflammatio 301. Ἡ συνάγχη ἄγχω — suffoco.
ἆσθμα, τό — difficultas respirandi,
uvulam et tonsillas angens) (κυνάγχη) φλεγμονὴ ὄγκος asthma.
γαργαρισμός, ὁ — gargarizatio,
ne fauces strangulet, guttur σκιῤῥώδης, ἵνα μὴ τὸ gulae elutio.
gargariza. λαιμὸν ἄγχῃ, γαργαρισμῷ κυνάγχη, ἡ — cynanche, angina,
χρηστέον ἐστίν. inflammatio faucium.
ὄγκος, ὁ — tumor.
ὀλιγοδρανία, ἡ — languor.
παρίσθμια, τὰ — tonsillae,
glandulae faucium.
σκιῤῥώδης — durus.
φλεγμονή, ἡ — inflammatio.
χρῶμαι — utor.
302. Languores et deliquia 302. Ὄξει, ἐν κοτύλαις θεραπεύω — curo, sano.
κοτύλη, ἡ — acetabulum, vas aceti.
animi aceto (quod in τηρουμένῳ, τὴν λιποθυμία, ἡ — animi defectio,
acetabulis praesentatur) ὀλιγοδρανίαν, καὶ animi deliquium.
reficiuntur. λιποθυμίαν, θεραπευτέον ὄξος, τό — acetum.
ἐστιν.
303. Diarrhoea, lienteria, 303. Διάῤῥοια, λειεντερία, διάῤῥοια, ἡ — diarrhoea,
profluvium alvi.
et dysenteria effluvio δυσεντερία, ῥευματισμῷ δυσεντερία — dysenteria, cruenta
molesta sunt. Tenasmus κνίζουσι, καὶ παροχλοῦσιν. alvi ejectio cum torsione.
excernendi conatus sine τεινεσμός, κενὴ τοῦ κακᾶν κακάω — excerno, sordes alvi egero;
cf. ἡ κάκαβος, τὸ κακάβιον.
effectu est. σπουδή ἐστιν. κενός — frustraneus.
κνίζω — molestus.
λειεντερία, ἡ — lienteria,
intestinorum levitas quae
continere nihil potest et alimenta
assumpta protinus incocta reddit.
παροχλέω — molestiam exhibeo,
vexo.
ῥευματισμός, ὁ — fluxio.
τεινεσμός, ὁ — tenasmus, excernendi
conatus sine effectu.
304. Stranguria, cum 304. Ἡ στραγγουρία, ἡ δίδωμι — do.
ἔκκρισις, ἡ — excretio.
micturientes stillatim κατὰ στράγγα τοῦ ὄρου λιθίασις, ἡ — calculus vesicae aut
meiunt, calculi ἔκκρισις, ἀρχὴ τῆς renum.
primordium. λιθιάσεώς ἐστιν. στραγγουρία, ἡ — stranguria,
morbus, quum urina stillatim
excernitur.
κατὰ στράγγα τοῦ οὔρου ἔκκρισις,
ἡ — stillata urinae excretio.
στράγξ, ἡ — gutta, stilla.
305. Tormina (vermina), 305. Στρόφος, κωλική, δεινῶς — vehementer, graviter.
εἰλεός, ὁ — ileus, volvulus, tenuioris
passio iliaca, et dolor εἰλεός, χορδαψός, δεινῶς, intestini morbus.
colicus miserrime affligunt. ἀνθρώπους στρεβλοῦσιν. κωλική (sc. διάθεσις), ἡ — colicus
affectus, coli intestini morbus.
στρεβλόω — torqueo.
στρόφος, ὁ — torsio, tormina
intestinorum.
χορδαψός, ὁ — malum iliacum,
tenuioris intestini morbus.
306. Pleuritis et lumbago 306. Ἡ πλευρῖτις, τὸ τοῦ ἄλγημα, τό — dolor.
νόσος πλεῖστον ἔχων ἀναλγησίας —
minus cruciant, icterus nihil ὀσφύος ἄλγημα, ἴκτερος, morbus minimum dolorem
fere. χολῆς ἀνάχυσις εἰς τὸ afferens.
 δέρμα, πλεῖστον ἀναλγησία, ἡ — vacatio a dolore.
ἀνάχυσις, ἡ — refusio.
ἀναλγησίας ἔχουσιν. ἴκτερος, ὁ — icterus, morbus regius,
morbus ex felle.
πλεῖστον — plurimum.
πλευρῖτις (sc. νόσος), ἡ — pleuritis,
laterum morbus.
307. Tumor extumescit et 307. Οἴδημα οἰδεῖ καὶ βουβωνοκήλη, ἡ — bubonocele,
ramex inguinum.
desidit. Non sic hernia καταδύεται, οὐδαμῶς δὲ* ἐντεροκήλη, ἡ — hernia, ramex
(ramex) et therioma, quae ἡ κήλη, βουβωνοκήλη, intestinorum.
tenacissime perdurant. ἐντεροκήλη, καὶ θηρίωμα. καταδύομαι — desido.
κήλη, ἡ — cele, hernia.
ταῦτα τὰ πάθη οἴδημα, τό — tumor.
χρονιώτατα. οὐδαμῶς — minime.
308. Toxicum (venenum) 308. Ὃς τὸ τοξικὸν ἀντίδοτον, τό — antidotum,
remedium contra venenum, (ἡ
qui assumpsit, turgescit; πέπωκεν, οἰδαίνεταί τε καὶ αντίδοτος sc. πόσις = remedium
sed ei resistit theriaca. φλεγμαίνει, ἡ δὲ θηριακὴ vel quod remedii gratia datur).
ἀντίδοτον κράτιστον. οἰδαίνομαι — tumesco, turgesco.
πίνω — bibo.
τοξικόν (sc. φάρμακον), τό —
toxicum, venenum.
φλεγμαίνω — turgesco, intumesco.
309. Arthritis artuum 309. Ἡ ἀρθρῖτις τὰς τῶν ἀθλίως — misere.
ἀρθρῖτις, ἡ — morbus articularis,
juncturas (ex interfluxu κώλων συναφείας ῥεύματι dolor articulorum.
humoris viscidi) divexat: γλοιώδει (γλισχρῷ) βασανίζω — affligo, divexo.
quae in manibus βασανίζει, ἡ ἐν χερσὶν γλισχρός — viscidus, viscosus.
γονάγρα, ἡ — gonagra, morbus
peculiariter chiragra, in οὖσα χειράγρα, ἐν γόνασι articularis in genibus residens.
genubus gonagra, in γονάγρα, ἐν ποσὶν ἰσχιάς, ἡ — ischias, sciatica, morbus
pedibus (qui et pernionibus ποδάγρα, ἐν ἰσχίοις ἰσχιὰς articularis in coxa.
κακοπαθέω — vexor, affligor.
acerbissime afflictantur) λέγεται· οἱ πόδες ὑπὸ τοῦ κῶλον, τό — artus.
podagra, in coexandicibus χειμέθλου ἀθλίως ποδάγρα, ἡ — podagra, morbus
ischias dicitur. κακοπαθοῦσιν. pedum articularis.
ῥεῦμα, τό — fluxio, profluvium.
συνάφεια, ἡ — junctura.
χείμεθλον, τό — pernio, vitium a
frigore.
310. Febrium 310. Ὁ ῥιγοπύρετος ἀμοιβαδόν — alternis vicibus,
alternatim, vicissim; cf. ἀμοιβαδίς.
querquerarum ephemera (ἠπίαλος) ἄλλος ἐφήμερος, ἐφήμερος — diarius, quotidianus.
est diaria; quotidiana ἄλλος ἀμφημερινός, ἄλλος ἠπίαλος, ὁ — febris cum rigore
quotidie, tertiana alterno τριταῖος. algida.
ῥιγοπύρετος, ὁ — febris gravem
die redit. horrorem habens.
τριταῖος — tertianus, tertio quoque
die rediens.
311. Quartana, hydrops, 311. Ὁ τεταρταῖος, τεταρταῖος — quatriduanus,
quartanus, quarto quoque die
phthisis morbi diuturni, ὕδρωψ, φθίσις, νόσοι rediens.
sontici, et lethales sunt: illa χρόνιοί τε καὶ θανάσιμοι, ὕδρωψ, ὁ — hydrops, aqua intercus.
aegrotationis diuturnitate χρονιότητι, ὑποσαρκίῳ ὑποσάρκιος — intercus, sub carne
latens.
enecat, iste intercute aqua ὕδατι, καὶ φλεγμονῇ τῶν φθίσις, ἡ — phthisis, pulmonis
perimit, haec lenta tabe πνευμόνων. exulceratio.
(pulmonum exulceratione) φλεγμονή, ἡ — suppuratio,
consumit et exitium exculceratio.
χρονιότης, ἡ — diuturnitas.
consummat.
312. Ecstasi aut epilepsia 312. Οἱ ἐκστατικοὶ καὶ ἀπέχω — absum.
ἐκστατικός (sc. ἀνήρ), ὁ — qui
laborantes a morbo caduco ἐπιληπτικοὶ τῆς νόσου ecstasi sc. mentis emotione
(comitali, Herculeo, sacro) ἡρακλείας ὀλίγον laborat, attonitus, mente alienatus.
parumper absunt. ἀπέχουσιν. ἐπιληπτικός — epilepticus, qui
epilepsia sc. morbo comitiali
laborat.
Ἡρακλεία νόσος, ἡ — morbus
Herculeus, comitialis.
ὀλίγον, τό — parum.
313. Paralyseos, 313. Ὁ σπασμὸς ἄνθραξ, ὁ — carbunculus, uscus ex
atro crassoque sanguine ortum.
hemiplexiae, apoplexiae πρόδρομος τῆς ἀποπληξία, ἡ — apoplexia,
(siderationis) praecursorem παραλύσεως, ἡμιπληγίας, sideratio, sensus et motus per
perhibent esse spasmum. ἀποπληξίας· ἡ μελαγχολία, omnia corporis membra destitutio.
ἀτροφία, ἡ — tabes.
Melancholia, cardialgia, καρδιαλγία, ἀτροφία, δυσοσμία, ἡ — gravis odor.
atrophia, peripneumonia περιπνευμονία οὐ σπάνιαι ἐρυσίπελας, τό — erysipelas, sacer
haud omnino infrequentes, μέν, ἀλλ’ οὐκ ignis, tumor ex bile vel sanguine
calidioribus proveniens.
non tamen facile sanabiles εὐθεράπευτοι. τὸ εὐθεράπευτος — facile sanabilis.
sunt. Erysipelas quidem ἐρυσίπελας φλεγμονῇ ἡμιπληγία, ἡ — hemiplexia, dimidii
prae ardore rutilat, ei ἐρυθραίνει, ἰασιμώτερον corporis resolutio.
ἰάσιμος — sanabilis.
tamen facilius medicamur. δέ. ὁ τράγος ἱδρὼς καὶ ἱδρώς — sudor.
Hircus est alarum δυσοσμία τῆς μασχάλης. καρδιαλγία, ἡ — cardialgia, dolor
(axillarum) virus. cordis.
μελαγχολία, ἡ — melancholia,
mentis alienato ex atra bile orta
cum moestitia metuque conjuncta.
παράλυσις, ἡ — paralysis,
membrorum resolutio.
περιπνευμονία, ἡ — peripneumonia,
pulmonis inflammatio.
πρόδρομος, ὁ — praecursor.
σπάνιος — rarus.
σπασμός, ὁ — spasmus, nervorum
rigor sive distentio.
314. Pestis (pestilentia), 314. Ὁ λοιμὸς βουβῶνας ἀπόῤῥοια, ἡ — profluvium,
effluvium.
bubones et carbunculos καὶ ἄνθρακας ἐκβάλλει, ἐν αὐξάνομαι — augesco, invalesco.
(anthraces) jaculans, ἀκαρεῖ δὲ τοῦ χρόνου βουβών, ὁ — bubo, abscessus, tumor
repente (subito) invalescit, αὐξανόμενος μεγάλα ἔθνη praeter naturam in corporis parte
quadam.
ingentesque nationes suo τῇ ἀποῤῥοίᾳ λοιμικῇ, καὶ ἐκπέρθω — vasto, depopulor.
contagio (contagione) τῇ ἐκ συναφείας διαφθορᾷ ἕλκος, τό — ulcus.
vastats funestatque. ἐκπέρθει. λοιμικός — pestilens.
ἡ ἐκ συναφείας διαφθορά —
contagio.
συνάφεια, ἡ — contagium.
φάντασμα, τό — visio, species.

XXV. DE ULCERIBUS ET XXV. ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΕΛΚΩΝ

VULNERIBUS. ΤΕ ΚΑΙ ΤΡΑΥΜΑΤΩΝ.
315. Suppurans ulcus, ubi 315. Τὸ ἕλκος ὑπόπυον ἀπόστημα, τό — apostema, ulcus.
abscessit, apostema ἐξοιδοῦν ἀπόστημα βρότος, ὁ — sanies.
διαῤῥήγνυμι — perrumpo.
(abscessus) dicitur; dum λέγεται· πύον, λύθρον ἐξοιδέω — extumesco.
rumpitur, pus, tabum (βρότος), τούτου ἰχώρ, ὁ — rabum, sanies.
(sanies) ex eo profluit: e διαῤῥηγνυμένου ἐκρεῖ, καὶ πύον, τό — pus.
πυοῤῥέω — pus effundo, pure mano.
pure autem cum carne ὄγκον φλογώσει γεννᾷ. τραῦμα, τό — vulnus.
convoluto et concreto fit ὑπόπυος — suppuratus, purulentus.
glandula.
316. Carcinoma (cancer, 316. τὸ καρκίνωμα γάγγραινα, ἡ — gangraena, partis
alicujus corporis mortificatio.
phagedaena), herpes, (φαγέδαινα) ἕρπης, ἔκβρασμα, τό — papula ardens.
gangraena, venerea lues, γάγγραινα, τὸ ἀφροδίσιον ἔκζεμα, τό — papula fervida; cf. τὸ
lepra, vari (exanthemata, νόσημα, λέπρα, ἢ ψώρα ἔκζεσμα.
ἔκθλιμμα, τό — pustula cutis.
boae), papulae, pustulae, ἀγρία, ἐκθύματα ἐξανθήματα, τὰ — pustulae.
more scabiei pruriginem (ἐξανθήματα κεγχρώδη), ἕρπης, ὁ — herpes, formica, genus
proritant et contactu ἐκζέσματα (ἐκβράσματα), ulceris exedentis.
καρκίνωμα, τό — carcinoma, tumor
inficiunt, ideoque ψώρας τε καὶ πυθεδόνος adspectu teterrimus in corpore
contagiosi sunt. Quibus δίκην κνησμώδη, καὶ τῇ humano.
affinis fere est stomacace συναφείᾳ φθοροποιά. κεγχρώδης — milio similis, ad milii
formam vel magnitudinem
(scorbutus). τούτοις ὅμοια στομακάκη. accedens.
κνησμώδης, ὁ — pruriginem
excitans.
λέπρα, ἡ — lepra, vitiligo, asperitas
cutis profundior cum pruritu, eam
in squamas revolvens.
πυθεδών, ὁ — pustula; cf. ἡ
φλύκταινα, τὸ φλυζάκιον.
τὀ ἀφροδίσιον νόσημα — lues
venerea.
φαγέδαινα, ἡ — phagedaena, cancri
genus quod cutim et subjectam
carnem serpendo corrodit.
φθοροποιός — perniciosus, exitialis.
ψώρα ἀγρία — lepra.
ψώρα, ἡ — scabies.
317. Vulnus caesim fit aut 317. Τραῦμα γίνεται ἢ βίβλος, ἡ — liber.
διαφθορά, ἡ — contagio; cf. ἡ
punctim, plaga percussione διαλήψει ἢ καταφορᾷ, φθορά, ἡ συνάφεια, ἡ ἀνάχρωσις.
aut contusione: cujus πληγὴ τυπῇ ἢ θλάσματι, ἧς θλάσμα, τό — contusio.
signum livor est. σημεῖον πελιδνότης. νύγμη, ἡ — punctio.
πελιδνότης, ἡ — livor; cf. ἡ πελίωσις.
πληγή, ἡ — plaga.
στίξις, ἡ — punctio, compunctio.
τύπη, ἡ — percussio, ictus.
φλόγωσις, ἡ — inflammatio.
318. Illud, si neglectim 318. Τοῦτο παρορώμενον ἐξαγριαίνομαι — recrudesco.
παροράω — negligo, non curo,
habitum recrudescat, fit ἐξαγριαίνεται, καὶ οὐλῆς negligenter habeo.
purulentum, magisque διαῤῥαγείσης πυοῤῥοεῖ.
exulcerat.
319. Quum vomica coit, 319. Τὸ ἀπόστημα ἐσχαρόω — incrusto, crusta obduco.
ἐφελκίς, ἡ — crusta vulneris.
crustā obducitur, tandem συνιστάμενον, οὐλῆς οὐλή, ἡ — cicatrix.
tamen cicatrix superat. μενούσης, ἐφελκίδι συνίστημι — coëo.
 ἐσχαροῦται.
320. Vibices a verbere 320. Σμῶδιξ (μώλωψ) καῦμα, τό — ustio.
σμῶδιγξ (σμῶδιξ), ἡ — vibex, livor
sunt, pustulae ab τυπῇ, φλύκταινα καύματι, ab ictu; cf. ὁ αἱμάλωψ.
adustione, callus ab τύλος σκληρότητι γίνεται. τύλος, ὁ — callus, callum, cutis in
induratione. aliqua corporis parte durata.
φλύκταινα, ἡ — papula, rubens cutis
aspredo.

XXVI. DE SENSIBUS XXVI. ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΕΞΩ

EXTERNIS. ΑΙΣΘΗΣΕΩΝ.
321. Caleat an frigeat quid 321. Τὸ μὲν θερμὸν καὶ αἴρω — tollo, attolo.
βαρὺς — gravis.
tangendo; humidum an ψυχρὸν τῷ ψαύειν, τὸ διαγινώσκω — dignosco, discerno.
siccum sit, prensando; ὑγρὸν καὶ ξηρὸν τῷ δράσσω — prenso.
durum an molle, δράσσεσθαι, τὸ σκληρὸν τῷ ψαύειν — tangendo.
κοῦφος — levis.
comprimendo; lene an καὶ μαλακὸν τῷ συμπιέζω — comprimo.
asperum, attrectando; συμπιέζειν, τὸ τραχὺ καὶ ψαύω — tango.
grave an leve, tollendo λεῖον τῷ ψηλαφᾶν, τὸ ψηλαφάω — contrecto.
periculum fac, comperies. βαρὺ καὶ κοῦφον τῷ
αἴρειν διαγνώσῃ.
322. Palpando quaerimus, 322. Χειραπτάζοντες ζητέω — quaero.
χειραπτάζω — palpo, manibus
quod non conspicamur. ζητοῦμεν, ὃ μὴ ὁρῶμεν. tango.
323. Atque iste est primus 323. Ἡ πρώτη τῶν ψαῦσις, ἡ — tactus.
sensus, tactus: quem extima αἰσθήσεων ἡ ψαῦσις· ἧς τὰ
quaeque corporis maxime ἔξω μέρη τοῦ σώματος
participant. μάλιστα μετέχει.
324. Gustus (quo simios 324. Ἡ γεῦσις, ἣν πίθηκοι γεῦσις, ἡ — gustus.
χυμός, ὁ — sapor.
praepollere volunt) πάντων διαφέρουσι, τοὺς
dignoscit sapores. χυμοὺς διαγινώσκει.
325. Quomodo quid 325. Εἰδέναι θέλεις εἰ τὶ ἀμβλύς — hebes, exsurdatus.
γεύομαι — gusto.
sapiat, scire vis? Gusta: sed εὔχυμον; ὑπερώῳ μὴ εἰ — num.
palato haud exsurdato. ἀμβλεῖ γεύου. εἴδω — scio.
εὔχυμος — sapidus.
ζίβεθ*, ἡ — felis zibethi.
ὑπερῷον, τό — palatum.
326. Saccharum dulce est, 326. Τὸ σάκχαρ (μέλι ἀγριάμπελος, ἡ — labrusca, vitis
silvestris.
absinthium amarum, καλάμινον) γλυκύ, αὐστηρός — austerus.
acetosa acida, piper acre, ἀψίνθιον πικρόν, ὀξαλὶς ἄχυλος — insipidus.
labrusca acerba, immatura ὀξώδης, πίπερι δριμύ, γλυκύς — dulcis.
δριμύς — acris.
(immitia) mala austera: ἀγριάμπελος στρυφνή, ὀξώδης — acidus.
quaedam plane insipida. ἄωρα μῆλα αὐστηρά, ἔνια πάντως — plane, valde.
πάντως ἄχυλα. πικρός — amarus.
σάκχαρ, τό — saccharum.
στρυφνός — austerus, acerbus.
327. Odoratus (quo 327. Ἡ ὄσφρανσις, ἣν θηρευτικός — venaticus.
ὀσφραντικός — odoratu percipiendi
venaticae caniculae κύνες θηρευτικοὶ peritus.
excellunt) odores, qualiter κράτιστοι, τὰ ὀσφραντικὰ ὄσφρησις, ἡ — odoratus, olfactus,
quid oleat, olfactando διακρίνει. ipsa facultas odorandi.
internoscit.
328. Moschus et zibethum 328. Ὁ μόσχος, ζαπέτιον* ζαπέτιον, τό — zibethum, cruor circa
umbilicum felis zebethi collectus.
(qui cruor est, circa (vide 1, 2) (ἰχὼρ ἀμφ’ θνησιμαῖον, τό — morticina,
umbilicum felis zibethi ὀμφαλὸν γαλῆς ζίβετ cadaver.
collectus) fragantiam συνειλεγμένος) εὔοσμα· κνισσηρός — nidorem exhalans; cf.
κνισσήεις —ήεσσα —ῆεν.
exhalat, assa vel adusta κραμβαλέον (ὀπτόν, κραμβαλέος — tostus, assus.
caro nidorem, morticina κνισσηρόν, θνησιμαῖον μόσχος, ὁ — muscus, odoris
foetorem (paedorem). κρέας δύσοσμον. pretiosissimi genus.
ὀμφαλός, ὁ — umbilicus.
ὀπτός — assus, assatus.
329. Mucida et situ 329. Ἅπαντα μυδαλέα δύσοσμος — foetidus.
δυσώδης — putridus, grave olens.
corrupta, putida; putrida, καὶ εὐρώδη δυσώδη, τὰ ἑπίσαπρος — putridus.
rancida (cujusmodi lardum ἐπίσαπρα καὶ ταγγὰ (οἷον εὐρώεις — situ obsitus.
esse solet et arvina) σὰρξ χοίρεια, πιμελὴ) μυδαλέος — mucidus.
πιμελή, ἡ — adeps.
sordent, ac foetent. ῥυπαρὰ καὶ δύσοσμα. ταγγός — rancidus.
χοίρειος — porcinus.
330. Auditu (quo bene 330. Τῇ ἀκοῇ, ἣν ἀκοή, ἡ — auditus.
ἐξέχω — antecello, praesto alicui.
auriti alios antecellunt) ὠτώεντες τῶν ἄλλων ἦχος, ὁ — sonus.
tones discernimus. ἐξέχουσι, τὰ ἤχη ὠτώεις — auritus.
διαγινώσκομεν.
331. Contrarii sunt: risus 331. Ἐναντία τάδε· ὁ αἰκισμός, ὁ — plausus qui fit manu.
ἀλαλή, ἡ — planctus.
et fletus, cachinnus et γέλως, θρῆνος, καγχασμός, ἀνθρακίζω — asso.
ejulatus, plausus et κλαυθμός, κρότος, καγχασμός, ὁ — cachinnus.
planctus, jubilum et αἰκισμός, ἀλαλή, κλαυθμός, ὁ — fletus.
κραυγή, ἡ — vociferatio.
gemitus atque suspiria, στεναγμός, ψιθυρισμός, κρότος, ὁ — plausus.
susurrus et vociferatio. κραυγή. στεναγμός, ὁ — gemitus.
ψιθυρισμός, ὁ — susurrus,
susurratio.
332. Sonus repercussus et 332. Ἡ ἠχὼ τίνος ἐξ ἀναισθησία, ἡ — defectus sensuum.
ἀνάκλασις, ἡ — reverberatio,
resonans, echo dicitur. Ex ἀνακλάσεως, συριγμὸς ἐκ repercussio.
collisione (compulsu), συγκρούσεως, ἀραγμὸς ἐκ ἀραγμός, ὁ — strepitus.
stridor aut crepitus; et si κτύπου, πάντων σιγώντων βαθύς — altus.
ἠχώ — echo, resonantia.
vehementior fit, fremitus σιγὴ βαθεῖα, κλαυθμυρισμός, ὁ — vagitus
(fremor), nullus (cum κλαυθμυρισμὸς τῶν instantium.
nempe conticemus) παιδίων ἐστίν. κτύπος — compulsus.
σιγάω — taceo.
silentium. Puerulorum σιγή, ἡ — silentium.
autem ploratus vagitus σύγκρουσις, ἡ — collisio.
vocatur. συλλαμβάνω — concipio, percipio.
τόνος, ὁ — sonus.

333. Aspectu colores 333. Τῇ ὄψει τὰ χρώματα διὰ μέσου — intermedius.

ἔσχατος — extremus.
(quorum albus et niger συλλαμβάνομεν, τὸ μέλαν διὰ μέσου — intermedius.
extremi, reliqui intermedii καὶ λευκὸν ἔσχατα, τὰ δὲ χρῶμα, τό — color.
sunt) discriminamus. λοιπὰ διὰ μέσου. ὠχρότης, ἡ — pallor.
334. Nigrioris autem 334. Τοῦ μέλανος Αἰθίοψ, ὁ — Aethiops.
ζοφερός — aquilinus, colore
gradus sunt: atrum ut pix, διαφοραί· τὸ μελανόχρουν, anserino.
θρῆνος, ὁ — ploratus, lamentatio.
fuscum (furvum) ut ὡς πίσσα, φαιὸν ὡς καρύκινος — pullus colore ut
Aethiops, pullum ut passer, αἰθίοψ, καρύκινον ὡς passeris.
aquilum ut anser, στρουθίον, ζοφερὸν ὡς χήν, λόπιμον (sc. κάρυον), τό —
castaneum.
spadiceum (badium) ut σπάδιξ ὡς κάστανον μελανόχρους — ater; cf. μελάγχροος
castanea. (λόπιμον). (μελάγχρους).
μέλας — niger.
σπάδιξ, ἡ — puniceus colore,
spadiceus.
φαιός — fuscus, subniger.
335. Inter caerulea: 335. Τοῦ γλαυκοῦ γλαυκός — caeruleus, caesius.
ἰάνθινος — violaceus.
caryophyllon dic καρυόφυλλον λέγε κυάνειος — caeruleus.
hyacinthinum, violam ὑακίνθινον, ἴον ἰάνθινον, κυανός, ὁ — cyanus, lapis sc. succus
janthinam, sugillationem ὑποπιασμός in metallis concretus caerulei
coloris.
lividam, cyanum cyaneum, μολuβδόχρουν, κυανὸν μολυβδόχρους — lividus.
felinos oculos caesios κυάνεον, ὄμματα γαλῆς ὑακίνθινος — hyacinthinus,
(glaucos). γλαυκά. subniger modo hyacinthi.
ὑποπιασμός, ὁ — suggillatio
corporis.
336. Inter viridia: 336. Τοῦ χλωροῦ· κυματοειδής — cymatilis, venetus,
color undarum speciem habens.
quercetum herbeum, δρυμῶνα λέγε χλοώδη, κυματοῦμαι — aestuo, undis agitor.
pinetum prasinum, pontum πίτυν πράσινον, πόντον πράσινος — prasinus, poraceus,
hyalinum (vitreum), ὑάλινον, πόντον porro similis in viridi colore.
ὑάλινος — vitreus.
eumque undantem κυματούμενον κυματοειδῆ. χλοερός — herbaceus, virenti
(aestuantem) venetum gramini similis.
(cymatilem). χλωρός — viridis.
337. Rubra sunt: leaena 337. Τοῦ ἐρυθροῦ· λέαινα ἐρυθρός — ruber.
κόκκινος — coccineus.
(lea) fulva, vulpecula rufa, χαροπή, ἀλώπηξ πυῤῥή, λέαινα, ἡ — leaena, lea.
minium puniceum, flamma μίτος μιλτώδης, πορφύρα μίλτος, ἡ — minium.
rutila. κοκκίνη, φλὸξ πυρώδης. μιλτώδης — minaceus, puniceus.
πυῤῥός — rufus.
πυρώδης — rutilus.
χαροπός — flavus, fulvus.
338. Lutea sunt: 338. Τοῦ ξανθοῦ· τὸ κήρωμα, τό — ceroma, unquentum
ex oleo et cera.
auripigmentum flavum, ἀρσενικὸν ξανθόν, νεκρὸς κιῤῥός, ὁ — gilvus, helvus.
cadaver exsangue luridum, πελιδνός, λύκαινα χαροπή, λύκαινα, ἡ — lupa, fera.
lupa rava, ceromata cerea, κήρωμα κήρινον, πλίνθος νεκρός, ὁ — mortuus, cadaver
mortui.
later semicoctus gilvus ἡμίεφθος κιῤῥή. ξανθός — flavus.
(helvus). πελιδνός — luridus, lividus.
πλίνθος, ἡ — later; cf. ὁ κέραμος, ἡ
κεραμίς, ὁ καλυπτήρ.
339. Sub albedine sunt: 339. Τοῦ λευκοῦ· τὸ γαλακτικός — lacteus, lactis colorem
habens.
russus, cinereus, pallidus, κιῤῥόν, σπόδιον, ὠχρόν, δίχρους — discolor.
lacteus, canus, candidus, γαλακτικόν, πολιόν, ἑτερόχωμος — versicolor.
niveus, vulgo noti. Sed μάρμαρον, χιονόχροον. κακόχρους — decolor, tetri coloris.
σπόδιος — cinereus.
quaedam sunt discolora ἔστι δὲ* ἔνια δίχροα, ἢ χιονόχρους — niveus, candidus.
(versicolora), decolora. ἑτερόχρωμα, ἢ κακόχροα. ὠχρός — pallidus.
 XXVII. DE SENSIBUS XXVII. ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΕΣΩ
INTERNIS. ΑΙΣΘΗΣΕΩΝ.
340. Ut sentire te sentias, 340. Ἵνα αἴσθοιο αἰσθάνομαι — sentio.
ἐγκέφαλος, ὁ — cerebrum.
interni sensus dati sunt αἰσθόμενος, τρεῖς ἐν πταρμός, ὁ — sternutatio.
tres, qui in cerebro (quod ἐγκεφάλὼ, πταρμῷ
sternutando purificatur) καθαριζομένῳ, αἰσθήσεις
resident. σοι ἐδόθησαν.
341. Nimirum sub 341. Ὑπὸ τῷ κρανίῳ ἀκουστός — qui audiri potest,
auditus.
sincipite sensus communis, αἴσθησις κοινή, τοῦ γευστός — gustabilis, gustatus.
qui rei visae, auditae, ὁρατοῦ, ἀκουστοῦ, δυσχεραίνω — indigne fero.
gustatae etiam simulacrum γευστοῦ, νοήματα θεωρεῖ. θεωρέω νόημά τινος — aliquid
cogito.
apphrehendit. θεωρέω — cogito.
κοινός — communis.
ὁρατός — visibilis, spectabilis, in
visum incurrens, visus.
342. Hic in somno a 342. Αὕτη ἐν ὕπνῳ ὑπὸ ἀτμός, ὁ — vapor; cf. ἡ ἀτμίς (sed ὁ
ἀτμός nonnunquam aridior).
vaporibus obstruitur: unde τῶν ἀτμῶν ἐμφράττεται, ἐμφράττω — oppilo.
insensilitas (insensibilitas). ἐντεύθεν ἡ ἀναισθησία.
343. Sub vertice habitat 343. Ὑπὸ μεσοκράνῳ τὰ ὄντα — res.
μεσόκρανον, τό — vertex capitis.
phantasia, quae discrimina φαντασία οἰκοῦσα, τὰς οἰκέω — habito.
rerum dijudicat. τῶν ὄντων διαφορὰς φαντασία, ἡ — phantasia, vis
διακρίνει. species mente concipiendi.
344. Haec in perpete est 344. Αὕτη συνεχῶς ἐνθύμησις, ἡ — cogitatio.
ὕπνιον, τό — somnium, insomnium;
agitatione: hinc κινουμένη, ἐνθυμήσεις, cf. τὸ ἐνύπνιον.
cogitationes, somnia ὕπνια, καὶ πολλαπλάσια σχηματίζω — effingo, formo.
(insomnia), et multifariae φαντάσματα σχηματίζει.
imaginationes
(phantasmata).
345. Sub occipitio 345. Ὑπ’ ἰνίῳ μνήμη, βεβαίως — constanter.
μνήμη, ἡ — memoria.
memoria est, quae ταμεῖον τῶν νοημάτων. νόημά τινος θεωρέω — cogito
apprehensa et dijudicata in aliquid.
futurum usum recondit. νόημα, τό — cogitatio.
346. Illas rerum icones 346. Τὰ τῶν ἔναγχος, ἢ ἀναλαμβάνω — resumo.
ἀναμέμνημαι — reminiscor, memini.
(sive dudum sive nuper πρὸ πολλοῦ γνωσθέντων ἔναγχος — nuper, paullo ante,
impressas) recogitare εἴδωλα ἀναλαβεῖν, recens.
reminisci est. ἀναμνησθῆναι καλοῦμεν. τέρπω — delecto, oblecto.
347. Eae si obliteratae 347. Τούτων ἐξαλείφω — deleo, oblitero.
sunt, oblivionem vocamus. ἐξαλειφθέντων λήθη
ἐγγίνεται.
348. Quamobrem, 348. Ταῦτα οὖν πυκνῶς ἀνακυκλόω — revolvo, repeto.
ἀνάμνησις, ἡ — memoria.
quorum constanter τῇ ἀναμνήσει θέλω — volo.
meminisse volumus, eorum ἀνακυκλοῦμεν, ὧν βεβαίως μέμνημαι — memini.
crebro recordamur. μεμνῆσθαι θέλομεν. οὖν — igitur.
πρὸ πολλοῦ — multo ante, dudum.
 πυκνῶς — crebro.
349. Quod oblitus sum, 349. Μνήμων τις μνήμων — memor .
ὑπομιμνήσκω (sc. ὑπομνάω*) —
qui memor est mihi ὑπομνησάτω, οὗ admoneo, in memoriam revoco.
memoret (commemoret). ἐπελαθόμην.
350. Vigilia nimia hebetat 350. Ἡ ὑπερβολὴ τῆς ἀμβλύνω — hebeto.
διαπαύω — recreo, reficio.
et fatigat quia cerebrum ἀγρυπνίας τὸ ἐγκέφαλον καταπονέω — affligo, vexo.
exsiccat. Sopor relevat et ἀμβλύνει, καταπονεῖ καὶ κουφίζω — recreo.
recreat quia irrigat. ξηραίνει· ὕπνος ῥαντισμῷ τῷ ῥαντισμῷ — irrigando.
ῥαντισμός, ὁ — irrigatio.
αὐτὸν διαπαύσει τε καὶ ὑπερβολή τῆς ἀγρυπνίας — nimia
κουφίζει. vigilia.
ὑπερβολή, ἡ — excessus.
φρυγανώδης — e virgultis constans.
351. Nec tam impense 351. Οὐδ’ οὕτως αὐτὸν ἡ ἀκμή, ἡ — vigor.
ἀπολείπω — defero, destituo.
inedia debilitat quam ἀσιτία, ὡς ἡ ἀϋπνία, ᾗ οὐ ἡ τῆς διανοίας ἀῤῥωστία —
insomnia. Insomnes enim σπανιάκις ἡ τῆς διανοίας dementia.
vigor omnis destituit, ἀῤῥωστία ἕπεται, βλάπτει. ἀῤῥωστία, ἡ — infirmitas.
ἀσιτία, ἡ — inedia.
comitante haud raro ἀΰπνους γὰρ πᾶσα ἀκμὴ ἀϋπνία, ἡ — insomnia, somni
insania. ἀπολείπει. destitutio.
ἄϋπνος — insomnis.
οὕτως — tantum.
ὥς — ut, quantum.
352. Dormituriens oscitat 352. Ὑπνηλὸς χασμᾶται, καθεύδω — dormio.
μόσχευμα, τό — surculus, qui ex
et pandiculatur; dormitans καὶ σκορδινιᾶται, arbore demptus plantatur.
capite nutat; dormiens νυσταλέος νυστάζει, νυστάζω — capite nuto.
stertit (ronchissat). καθεύδων ῥέγχει, καὶ νυσταλέος — somnolentus.
ῥέγχω — sterto.
ῥογχάζει. ῥογχάζω — rhonchisso, spiritum per
somnum sonore edo.
σκορδινῶμαι — pandiculor, extendo
membra cum oscitatione.
ὑπνηλός — somnolentus,
dormituriens.
χασμῶμαι — oscito.

XXVIII. DE MENTE. XXVIII. ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΝΟΥ.

353. Mens in rerum 353. Ὁ νοῦς ἐν διασκέψει, ἀνακοινοῦμαι — aliquem consulo.
διάσκεψις, ἡ — consideratio.
disquisitione rationem καὶ ἐπιζητήσει τῶν ὄντων, εἴδω — intellego, perspicio.
consulit, quia intellectu eas τῷ λόγῳ, τοῦ εἰδέναι ἐπιζήτησις, ἡ — inquisitio,
comprehendere animus ei ὀρεγόμενος, ἀνακοινοῦται. investigatio.
νοῦς, ὁ — mens.
est. ὀρέγομαι — cupidus sum,
concupisco, appeto.
354. Cui egregium est 354. Ὁ ἀγχίνους τὴν ἀγχίνους — sagax, ingeniosus,
sollers.
acumen, sagit et cito rem διάνοιαν ὀξύς, μῶλυς ἐπὶ βραδύνοια, ἡ — hebetudo mentis.
perspicit; hebetes βραδυνοίᾳ εὐκαταφρόνητος — despicabilis.
tardiusculi sunt. εὐκαταφρόνητός ἐστιν. μῶλυς — hebes, tardus.
ὀξὺς τὴν διάνοιαν — acuto ingenio.
355. Qui multa inquirit est 355. Ὁ πολλὰ ἐξερευνῶν, ἀπατηλός — fraudulentus, fallax.
ἀποχρῶμαι — abutor.
industrius; qui noscit, φιλόπονος· ὁ εἰδώς, δολομήχανος, ὁ — dolorum
gnarus; qui excogitat, ἐπιστήμων· ὁ machinator, astutus.
δολόφρων — dolosus.
sollers; qui notitiam usu ἐπινοούμενος, ἐπινοητικός· δύναμαι — possum.
firmavit, expertus; qui uti ὁ τῇ ἐπιστήμῃ τὴν ἐμπειρία, ἡ — experientia,
novit, prudens; qui utitur, ἐμπειρίαν προσζεύξας*· exercitatio.
ἔμπειρος — expertus.
sapiens; qui abutitur, ἔμπειρος· ὁ χρῆσθαι ἐξερευνάω — inquiro.
astutus et fraudulentus. δυνάμενος, φρόνιμος· ὁ ἐπίβουλος — insidiosus,
χρησάμενος, σοφός· ὁ fraudulentus.
ἐπινοητικός — solers, promptus
ἀποχρώμενος δολόφρων, consilio.
ἀπατηλὸς (δολομήχανος) ἐπινοοῦμαι — excogito.
ἐπίβουλός ἐστιν. ἐπιστήμων — sciens, peritus.
πολύς — multus.
προσζεύγνυμι — adjungo.
σοφός — sapiens.
φρόνιμος — prudens.
356. Contra, qui nihil 356. Ὁ μηδενὸς ἀβέλτερος — stupidus.
ἄβουλος — incogitans, inconsultus.
curat, torpidus est; qui nihil φροντίζων, ναρκώδης· ὁ ἀγρυπνία, ἡ — vigilia, insomnia.
percipit, stupidus; qui nihil μηδὲν συνιεῖς, ἀβέλτερος· ὁ διασκέπτομαι — perpendo,
perpendit, improvidus. μηδὲν διασκεπτόμενος, considero.
λόγος, ὁ — ratio, intellectus.
ἄβουλος. ναρκώδης — torpidus, segnis.
συνίημι — intelligo, percipio.
φροντίζω — curam habeo, gero.
357. Vera rei apprehensio 357. Ἡ τῶν ὄντων ἄγνοια, ἡ — ignorantia, inscitia.
ἀληθινός — verus.
scientia est; falsa, error; σύλληψις ἀληθινὴ διαπόρησις, ἡ — dubitatio.
debilis, opinio; ex ἐπιστήμη· ψευδής, πλάνη· δόκησις, ἡ — opinio.
conjecturis veniens, ἀσθενής, δόκησις· ἐπιστήμη, ἡ — scientia, cognitio.
πλάνη, ἡ — error, hallucinatio.
suspicio; vacillans, στοχαστική, ὑποψία· στοχαστικός — ex conjecturis
dubitatio, impedita, ἀστατοῦσα, διαπόρησις· veniens.
hallucinatio (alucinatio); ἐμποδιζομένη, πλάνη, σύλληψις, ἡ — comprehensio.
ὑποψία, ἡ — suspicio.
nulla, ignoratio (inscitia). οὐδεμία ἄγνοια λέγεται. ψευδής — falsus.
358. Cum alterius 358. Τὸ τῇ ἑτέρου τινὸς διήγησις, ἡ — relatio.
παλίμβλαστος — restibilis, singulis
relationi credimus, fides, διηγήσει πιστεύειν, πίστις, annis iterum germinans; cf.
persuasio, assensus. πεποίθησις, σύνθεσις παλιμβλαστής.
λέγεται. πεποίθησις, ἡ — persuasio.
πίστις, ἡ — fides.
359. Quorum causam et 359. Θαυμάζομεν ὧν γινώσκω — cognosco.
ἐπίκρυφος — occultus.
rationem non intelligimus, αἰτίαν ἀγνοῦμεν, ἐντεῦθεν ἐπιμελέστερον — diligentius.
miramur (et hinc τὰ θαύματα· ὁ ἡδὺ γνῶναι ἐρημνάζω — loca deserta inhabito.
miraculorum exortus). ἐρευνῶμεν, τοσούτῳ ἡδύς — suavis jucundus.
θαῦμα, τό — miraculum.
Quae pernoscere volupe ἐπιμελέστερον ὅσῳ θαυμάζω — miror, admiror.
est, rimamur: et hoc ἐπικρυφέστερόν ἐστιν.
diligentius quo abstrusiora
sunt.

XXIX. DE VOLUNTATE XXIX. ΠΕΡΙ ΤΗΣ

ET AFFECTIBUS. ΒΟΥΛΗΣΕΩΣ ΚΑΙ ΤΩΝ
ΠΑΘΩΝ.
 360. Voluntatis est, bona 360. Πρὸς τῆς βουλήσεώς ἀβουλέω — nolo.
βούλησις, ἡ — voluntas.
amare et velle, mala odisse ἐστι τ’ ἀγαθὰ φιλεῖν τε καὶ κακός — malus.
et nolle. θέλειν, κακὰ δὲ μισεῖν, καὶ μισέω — odi, odio habeo.
ἀβουλεῖν. πρός — nonnunquam notat
proprietatem vel officium, ut πρὸς
βουλήσεώς ἐστι voluntatis est.
361. Ex accidenti est, si 361. Κατὰ συμβεβηκὸς τὰ ἀρέσκομαι — placeo mihi aliqua re.
διαπατάω — decipio.
haec placent, illa displicent: καλὰ ἀποστρεφομένη τοῖς καλός — bonus.
tum enim species externa πονηροῖς ἀρέσκεται, πονηρός — malus.
eam decipit, ut eligat διαπατωμένη τῷ ἔξω εἴδει. κατὰ συμβεβηκός — per accidens, ex
accidenti.
deteriora aut spernat
potiora.
362. Ecce autem quam 362. Ἰδού, ὡς ὑποχείριος διηνεκῶς — continuo, perpetuo.
καδδύναμιν (pro κατὰ δύναμιν) —
subjecta est affectibus! (ὑπεξούσιος) τοῖς πάθεσιν pro viribus, pro virili.
Quibus identidem οὖσα τυγχάνει, ὑφ’ ὧν καταστρέφω — subigo.
perturbatur. διηνεκῶς παρακινεῖται πάθος, τό — affectus.
παρακινέω — moveo, labefacto.
(καταστρέφεται). ὑπεξούσιος — subjectus, subditus.
ὑποχείριος — obnoxius.
ὥς — quam.
363. Absunt bona? 363. Ἄπεστι τ’ ἀγαθά; ἀτυχία, ἡ — frustratio.
εὔχομαι — opto.
Desiderat ea, optat, bene ποθεῖ αὐτῶν, εὔχεται, λύπη, ἡ — tristitia moeror.
ominatur, anhelat, conatur εὐφημεῖ, σπουδάζει, ποθέω — desidero.
et molitur quicquid potest. πειρᾶται, προσερείζει προσείδω — rei inhaereo, eam
consector.
Frustrationem nihilo secius καδδύναμιν, ἀτυχίαν δ’ σπουδάζω — studeo, conor.
veretur. οὐδὲν ἧττόν γε φοβεῖται. φοβοῦμαι — timeo, metuo, vereor.
364. Hinc desideria, vota, 364. Ἐντεῦθεν ἐπιθυμία, ἐλπίς, ἡ — spes.
ἐπιθυμία, ἡ — cupiditas,
spes, studia, molimina, εὐχή, ἐλπίς, σπουδή, desiderium.
solicitudo. παρασκευή, μέριμνα. εὐχή, ἡ — votum.
παρασκευή, ἡ — molimen.
σπουδή, ἡ — studium.
ταράττω — turbo.
365. Antequam 365. Τῷ ἐπιθυμοῦντι ἡ ἀνοχή, ἡ — mora.
ἀποδυσπετέω — fastidio, aegre fero.
adipiscitur, cum taedio fert ὠκύτης τριβή τις δοκεῖ, ἐπιθυμέω — cupio, concupisco,
etiam paulae morae πρὶν τοίνυν τῶν desidero.
intercapedinem. ποθουμένων τυχεῖν, μικράν πρίν τυχεῖν — antequam assequatur.
πρίν — priusquam, antequam.
τινα ἀνοχὴν ἀποδυσπετεῖ. τοίνυν — igitur, ergo.
τυγχάνω — assequor, adipiscor.
366. Adsunt? Gestit 366. Πάρεστι; ἐπ’ αὐτοῖς ἀγάλλομαι — gaudeo, gestio,
exsulto.
aviditate, laetatur, gaudet, ἀγάλλεται, κυδιᾷ, χαίρει, ἐπίμεικτος — permixtus; cf.
jubilat, oblectat se fruendo τῇ χρήσει τέρπεται, μήδ’ ἐπίμικτος.
iis, amittere metuit. Inde ἀποβάλῃ φοβεῖται. ἡδονή, ἡ — voluptas.
ἱλαρότης, ἡ — hilaritas.
hilaritas, laetitia (gaudium), ἐντεῦθεν ἱλαρότης, χαρά, κυδιάω — glorior, gloriose me effero
jubilatio, voluptas, ἀλαλαγμός, ἡδονή, οὐ μὲν et jactito.
conjuncta tamen cum metu. καθαρά, ἀλλὰ φόβῳ μή — ne.
φόβος, ὁ — timor, metus, formido.
ἐπίμεικτος. χαρά, ἡ — gaudium, laetitia.
χρῆσις, ἡ — usus.
 367. Eripiuntur? Tristatur, 367. Οἴχεται φροῦδα; ἀλγύνομαι — doleo, moereo.
μεμψίμοιρος — querulus.
dolet, queritur, miseratur: περίλυπος, πολύθρηνος μετάνοια, ἡ — poenitentia.
hinc tristitia, poenitudo, ὀδύρεται, μεμψίμοιρος ὀδυρμός, ὁ — lamentatio.
querela, lamentatio. ἀλγύνεται. ἐντεῦθεν λύπη, ὀδύρομαι — lamentor, queror.
οἴχεται φροῦδα — disparent,
μετάνοια, μέμψις, θρῆνος evanescunt.
(ὀδυρμός). οἴχομαι — abeo, discedo.
πένθος, τό — moeror, luctus.
περίλυπος — summopere dolens,
valde tristis.
πολύθρηνος — luctu plenus.
οἴχεται φροῦδα — disparent,
evanescunt.
φροῦδος — evanidus.
368. Magis vero mala eam 368. Τὰ κακὰ δὲ μᾶλλον ἀναξίως — immerito.
ἀνατλάω — tolero, sustineo.
inquietant et distrahunt, αὐτὴν διασπᾷ, ἃ ἀναξίως διασπάω — distraho.
praesertim si immerito a ὑβριοπαθοῦσα ἀνατλᾷ. ὑβριοπαθέω — injuriam patior,
maleficis incutiantur. injuria afficior.
369. Ventura enim 369. Τὰ μέλλοντα δεινὰ ἀγωνία, ἡ — timor, solicitudo,
angor.
abominatur, ac declinat; βδελύττεται καὶ ἀθυμέω — timeo, metu angor.
formidat tamen, tremit, et ἀφοσιοῦται, ἀλλά γε ἀποδειλίασις — formido.
angitur: hinc aversatio, φοβεῖται, τρέμει, ἀθυμεῖ· ἀποστροφή, ἡ — aversatio.
ἀφοσιοῦμαι — abominor, aversor.
timor (formido), tremor, et ἐντεῦθεν ἀποστροφή, βδελύττομαι — abominor.
anxietas. φόβος (ἀποδειλίασις), δεινός — malus.
τρόμος, ἀγωνία. μέλλω — futurus sum.
τρέμω — tremo, trepido.
τρόμος, ὁ — tremor.
370. Advenientia pavescit, 370. Τὰ προσερχόμενα ἀψυχία, ἡ — timiditas, pavor.
διαπτόησις, ἡ — trepidatio.
horret, trepidat ad ea, vel κακὰ προορῶσα φρίσσει, ἐκταρβέω — extimesco.
stupescit: inde pavor, ἐκταρβεῖ, ὀῤῥωδεῖ· θάμβος, τό — stupor, pavor.
horror, trepidatio, et ἐντεῦθεν ἀψυχία, ὀῤῥωδία, λυποῦμαι — moereo.
ὀῤῥωδέω — metuo, formido, vereor.
stupor. διαπτόησις, θάμβος. ὀῤῥωδία, ἡ — timor, trepidatio.
προοράω — praevideo.
προσέρχομαι — advenio.
φρίσσω — horreo, horresco.
371. Quum obvenerunt, 371. Προσεληλυθυιῶν ὀργή, ἡ — ira.
πενθέω — lugeo.
irascitur, maeret, luget: hinc περιστάσεων, ὀργίζει, προσεληλυθυιῶν περιστάσεων —
ira, maestitia (maestitudo), λυπεῖται, πενθεῖ· ἐντεῦθεν quum res ita ferunt.
luctus. ἡ ὀργή, λύπη, πένθος. περίστασις, ἡ — circumstantia.
372. Aliter fit in alienis 372. Οὐχ ὁμοίως ἐν ἀλλότριος — alienus.
εὐτυχία, ἡ — fortuna secunda, res
bonis et malis. ἀλλοτρίαις εὐτυχίαις τε καὶ prosperae.
ἀτυχίαις ἔχει.
373. Ibi gratulatur 373. Εἶτε γὰρ συγχαίρει, ἀτυχέω — infelix sum, adversa
fortuna utor.
(gratatur) aut invidet, hic εἶτε φθονεῖ εὐτυχοῦντι, ἢ ἀτυχία, ἡ — res adversae,
commiserescit aut (si πονηρὰ οὖσα inforunium.
perversa est) exsultat et ἐπιχαιρέκακός ἐστι, ἢ ἐλεέω — misereor.
ἐπιχαιρέκακός εἰμι — ex alterius
insultat. ἀτυχοῦντα ἐλεεῖ. malis gaudium capio.
ἐπιχαιρέκακος — perverse
 gaudens.
εὐτυχέω — felix sum, secunda
fortuna utor.
συγχαίρω — congaudeo, gratulor.
φθονέω — invideo.
374. Boni ignorantia 374. Τοῦ καλοῦ ἄγνοια ἄγνωστος — ignotus.
ἀμαυρόω — obfusco, obscuro.
neglectum et ὀλιγώρησίν τε καὶ βδελυγμία, ἡ — fastidium.
aspernationem adfert (quis φαυλισμὸν φέρει. τίς γὰρ βιασμός — violatio.
enim incognita unquam τὰ ἄγνωστα διώκοι; διώκω — consector.
ἐγγίνομαι — orior.
consectatur?); violatio, βιασμὸς δὲ ζῆλον, κόρος ἐρθριάω — erubesco.
zelum; satietas, fastidium; βδελυγμίαν, αἰσχρότης (ἂν ζῆλος, τό — aegritudo, invidia.
turpitudo (siquidem ob ἐπ’ αἰσχροῖς ἐρυθριῶμεν) κόρος, ὁ — satietas.
ὀλιγώρησις, ἡ — neglectus; cf. ἡ
malefacta erubescimus), τὴν αἰδώ. ὀλιγωρία.
podorem. ταῦρος, ὁ — taurus.
φαυλισμός, ὁ — contemptio.
375. Maeroris levamen 375. Τῆς λύπης ἀτελής — imperfectus, mancus.
ἐνθάδε — hic.
est, si cogites hospitari hic παραμύθιον, τὸ ἐνθυμοῦμαι — cogito, reputo.
nos veluti fugitivos, nec ἐνθυμεῖσθαι ἡμᾶς ἐνθάδε ξενοῦμαι — hospitor, diversor.
praecipuos esse in ξενοῦσθαι ὥσπερ φυγάδας, παραμύθιον, τό — solatium,
solamen.
angustiis, sed omnia οὐδ’ ἡμᾶς μόνους ταινία, ἡ — taenia, redimiculum.
omnibus accidere. ταλαιπωρεῖσθαι, ἀλλὰ φυγάς, ὁ/ἡ — fugitivus.
πάντα πᾶσι συμβῆναι.
376. Post lapsum enim 376. Μετὰ γὰρ τὴν τῶν διαφθείρω — corrumpo.
εἰλικρινής — sincerus.
nihil in nobis integrum, πρωτοπλάστων παρακοήν, ἐντελής — integer, perfectus.
sincerum: omnia mutila, οὐδὲν ἐντελές, εἰλικρινὲς Ἰλιὰς κακῶν — Ilias malorum,
manca, et obfuscata, uno ἡμῖν ὑπόλοιπον· πάντα cumulus miseriarum.
παρακοή, ἡ — inobedientia.
verbo, misera. διεφθαρμένα, ἀτελῆ, πρωτόπλαστοι (sc. ἄνδρες), οἱ —
ἠμαυρωμένα· συνελόντι γ’ primi generis humani auctores,
εἰπεῖν, ἰλιὰς κακῶν. primi homines.
τὸ ὑπόλοιπον (sc. ἐστί) — superest.
ὑπόλοιπος — reliquus.

XXX. DE MECHANICIS XXX. ΠΕΡΙ ΤΩΝ

IN GENERE. ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ.
377. Hactenus naturalia. 377. Καὶ ταῦτῃ μὲν τὰ βαναυσικός — illiberalis.
βίος, ὁ — vita.
Artes mechanicae φυσικά· τέχναι βαναυσικαί ἐπιτήδειος — necessarius, idoneus,
(manuariae) sunt, quibus εἰσιν, δι’ ὧν οἱ χειροτέχναι pertinens.
victum et amictum τὰ πρὸς τὸν βίον ἐπιτήδεια μηχανικός — mechanicus.
φυσικός — naturalis.
acquirimus. κτῶνται. χειροτέχνης, ὁ — opifex, operarius,
is qui manuum labore vivit; cf. ὁ
δημιουργός.
χειρώναξ, ὁ — opifex, operarius.
378. Jam ergo artificum 378. Εἰς τούτων διαγινώσκω — statuo, decerno.
εἰσέρχομαι — ingredior, introëo.
quoque officinae cum ipsis ἐργαστήρια εἰσελθεῖν, τοῦ ἐργαστήριον, τό — officina.
opificiis visendae nobis ἅπαντα θεωρῆσαι
erunt. διεγνώκαμεν.
 XXXI. DE HORTORUM XXXI. ΠΕΡΙ ΤΗΣ
CULTURA. ΚΗΠΕΙΑΣ.
379. Hortus vel 379. Ὁ κῆπος ἢ μηλὼν ἀλωή, ἡ — (poet.*) arboretum.
εὔχλοος φυταλιά — viridarium.
pomarium est, vel (ὄρχατος) ἢ ἀλωή, ἢ εὔχλοος — bene virescens.
viridarium, vel vivarium. εὔχλoος φοιταλιά, ἢ θηριοτροφεῖον, τό — vivarium,
θηριοτροφεῖόν ἐστιν. locus ubi ferae bestiae aluntur.
κηπεία (sc. τέχνη), ἡ — hortorum
cultura.
κῆπος, ὁ — hortus.
μηλών, ὁ — pomarium.
ὄρχατος, ὁ — plantarium.
εὔχλοος φυταλιά — viridarium.
φυταλιά, ἡ — locus arboribus
consitus.
380. Sepitur vel aggere vel 380. Ἢ χωματίῳ, ἢ αἱμασιά, ἡ — septum.
δρύφακτος, ὁ — sepes e palis.
macerie vel plancis τεκτονικῷ φραγμῷ περιφράσσω — sepio.
(assamentis, tabulis) σανίδων πεποιμένῳ, ἢ ποιέω τινος — ex aliqua re.
consertis ex asseribus δρυφάκτῳ, ἢ αἱμασιᾲ σκολοπόεις, ὁ — e palis sc. sudibus
confectus.
sectilibus, vel sepe e palis φρυγανώδει περιφράττεται. τεκτονικός — structilis.
(sudibus), longuriis, ac φραγμός, ὁ — sepes, septum.
viminibus vitilibusque χωμάτιον, τό — parvus agger.
plexa; opere topiario
ornatur.
381. Hortulanus (olitor) 381. Κηπουρὸς σκαφείῳ γέλως, ὁ — risus.
κατασπείρω τῶν πρασιῶν — semen
ligone et rutro, bipalioque δικέλλᾳ, σκάπτει, σκαλεύει, spargo per pulvinos.
(pastino) fodit et sarrit, et καὶ τῶν πρασιῶν τὰ κατασπείρω — dissemino, semen
per pulvinos semina σπέρματα κατασπείρει. spargo.
κηπουρός, ὁ — hortulanus.
spargit. πρασιά, ἡ — pulvinus, area, areola
in horto.
σκαλεύω — sarrio.
σκαφεῖον, τό — ligo.
382. Arborator seminario 382. Ὁ φυλλοτόμος κῆπον ἄρδω — irrigo.
αὐτόῤῥιζον*, τό — viviradix, ab
taleis, aut malleolaribus σπερμοφυῆ αὐτόῤῥιζος —ον.
virgis (quas non amplius παρασκευάσας, κέντρα, ἢ βοτανίζω — herbas inutiles evello,
quam sex esse convenit) vel μοσχεύματα, ἃ οὐ πλείω ἢ exherbo.
βωλοκόπημα*, τό — scalprum
viviradicibus consito. ἕξ εἶναι προσήκει, ἢ hortulani.
(Concinnitas est et αὐτόῤῥιζα φυτεύει· (καλὸν ἐκφυάς, ἡ — cauliculus redundans;
elegantia, si per τὸ πεντάστοιχον σχῆμα) cf. ἡ ἀποφυάς.
ἐμβάλλω — insero.
quincuncem digestae ἐπικεκομμένους ὄσχους, ἢ ἐπικόπτω — accido.
pangantur.) Inspicatos παρασπάδας ἐμβάλλει τε μολεύω — stolones amputo.
surculos (clavolas) inserit et καὶ ἄρδει, τῷ κοπεῖ ὄσχος, ὁ — ramulus, surculus.
παραβλάστημα, τό — stolo,
rigat, scalproque germina (δορυδρεπάνῳ) τὰς cauliculus inutilis.
(pullulationes) putat παραφύσεις ἐγκόπτει, παρασπάς, ἡ — furculus, frutex
(amputat), marra vel irpice μολεύει· τῇ σκαπάνῃ arbori annatu qui inde avulsus
plantatur.
(sirpice) vel runcina nocuos (ῥυκάνῃ) τὰς ἐκφυάδας τε παράφυσις, ἡ — agnatio, id quod
coliculos (stolones) excidit, καὶ παραβλαστήματα annascitur vel a latere provenit in
luxuriemque exherbat ἀποκόπτει, βοτανίζει, stirpibus et plantis.
πεντάστιχον σχῆμα, τό — ordines in
eradicatque. ἐκριζοῖ. quincuncem sc. formam litterae V
directi.
προσήκω — convenio, congruus
sum.
ῥυκάνη, ἡ — runcina, ligo.
σκαπάνη, ἡ — marra, irpex,
instrumentum quo herbae aut
radices inutiles exciduntur.
σπερμοφυής κῆπος, ὁ —
seminarium, plantarium.
σχῆμα, τό — ordo.
ὑπόκωφος — subsurdus, surdaster.
φυλλοτόμος — arborator.
φυτεύω — planto.
383. Oleum ex olivis 383. Τὸ ἔλαιον ἐκ τῶν ἀμόργη, ἡ — faex olei, amurca.
ἐκβάλλω — abjicio.
aboleario exprimitur: dein ἐλαιῶν ὑπ’ ἐλαιοποιοῦ, ἐλαία, ἡ — oliva, olea, fructus.
saepius decapulatur ἐκπιέζεται, πολλάκις ἔλαιον, τό — oleum.
(depletur) atque elutriatur. μεταγγιζόμενον ἐλαιοποιός, ὁ — olearius, qui oleum
conficit; cf. ὁ ἐλαιοπώλης.
Subtus amurca sidit, fraces καθαρίζεται, ἡ ἀμόργη ἐπιέζω — exprimo.
abjiciuntur, depurgatum ὑφιζάνει, ἡ τρὺξ κοπεύς, ὁ — scalprum.
lecythis inditur. ἐκβάλλεται, τὸ καθαρισθὲν λήκυθος, ἡ — lecythus, vas
olearium, ampulla olearia.
ἐν ληκύθῳ τηρεῖται. μεταγγίζω — decapulo, elutrio.
ὑφιζάνω — subsido.
384. Apiarius alvearia 384. Ὁ μελισσεύς σμηνῶν καθαποιέω — depuro.
κηρός, ὁ — cera.
curat ob mellificii οὐκ ἀνωφελοῦς φροντίδα μελισσεύς, ὁ — apiarius, is qui apes
utilitatem, ceramque liquat ἔχει, κηρὸν τήκει καὶ curat; cf. ὁ μελισσουργός.
ac depurat. καθαροποιεῖ. σμῆνος, τό — alveare.
τήκω — liquefacio, liquo.
φροντίς, ἡ — cura.

XXXII. DE XXXII. ΠΕΡΙ ΤΗΣ

AGRICULTURA. ΓΕΩΡΓΙΚΗΣ.
385. Agricola est qui 385. Γεωργός ἐστιν ὁ γεωργέω — agrum colo.
γεωργική (sc. τέχνη), ἡ —
agrum colit, proventuque γεωργῶν, καὶ τὰ πρὸς βίον agricultura.
annonae et pecunia ex ἐκ τῆς προσόδου τε καὶ γεωργός (sc. ἀνήρ), ὁ — agricola.
frugibus venditis redacta se τιμῆς τῶν πωλουμένων πρόσοδος, ἡ — reditus, proventus.
τιμή, ἡ — pretium, aestimatio.
sustentat. καρπῶν κτησάμενος.
386. Cui fundi et praedia 386. Ὁ τῶν τέλων ἀγρονόμος, ὁ — villicus.
βοτήρ, ὁ — pastor.
meritoria locantur, ἐργολάβος τὰ μισθώσιμα δεκατευτής, ὁ — decumanus, qui
manceps et publicanus est; χωρία, ὁ δεκατευτὴς decimas quaestus sui gratia
qui si decuas (decimas) κέρδους ἕνεκα τὰ redimit.
δεκατημόριον, τό — decimae.
quaestus sui gratia redimit, δεκατημόρια, ὁ τελώνης τὰ ἔπαυλις, ἡ — villa.
decumanus; si portoria, τελώνια, ὁ βοτὴρ τὰ ἐπιστάτης, ὁ — villicus.
portitor; si pascua, εὔβοτα μισθοῦται· ὁ ἐργολάβος, ὁ — redemptor; cf. ὁ
ἐργόλαβος.
pascuarius dicitur. Cui villa πιστευθείς τινα ἔπαυλιν, μισθοῦμαι — conduco, redimo.
concreditur, villicus et ἐπιστάτης (ἀγρονόμος) μισθώσιμος — meritorius, locatitius.
colonus est. ἐστίν. νομός, ὁ — pascua; cf. τὸ βόσκημα,
τὸ βουβόσιον, τὰ εὔβοτα.
πιστευθείς τι — cui aliquid
 concreditum est.
πιστεύω — concredo, committo.
ὁ τῶν τελῶν ἐργολάβος — manceps,
publicanus.
τέλος — vectigal.
τελώνης, ὁ — portitor, vectigalium
exactor.
τελώνιον, τό — portorium.
χωρίον, τό — praedium, fundus.
387. Arvum cespitibus 387. Ἡ ἄρουρα τῶν ἄρουρα, ἡ — arvum.
βῶλος, ἡ — cespes.
depurgatum et subactum, βώλων καθαρισθεῖσα, τοῦ κατασπείρω — semine conspergo.
ut sit fertilius εὐφοροτέραν εἶναι, κοπρίζω — stercoro.
fecundiusque, ante κοπρίζεται, πρὶν ἂν κτῶμαι — acquiro.
πρὶν ἄν — antequam.
sementem stercoratur fimo κατασπείρηται.
(laetamine) vel marga.
388. Novale (vervactum), 388. Τὸ νέωμα γόνιμος — foecundus.
καταβραχείς — irriguus.
id est requietus ager, παλιμβλαστοῦ, ἀγρὸς καταβρέχω — irrigo.
feracior est restibili; καταβραχεὶς ὀρείου, νέωμα, τό — novale, ager renovatus.
irriguus, montano et σομφώδης φαραγγώδους ὄρειος — montanus.
πλείω — plura.
collino; limosus, siccaneo. (ἰλυώδης ξηροῦ) σομφώδης — limosus.
γονιμώτερος. φαραγγώδης — siccaneus, ubi terra
finditur.
389. Araturus jungit 389. Ὁ ἀρώσων ἐπ’ ἄρατρον, τό — aratrum.
ἀρόω — aro.
aratro boves jugo, non ἀράτρῳ βοῦς ζυγῷ ζυγός, ὁ — jugum, quo boves aratro
funiculis eos conjugans: (ζυγοδεσμίῳ***), οὐ σχοίνῳ junguntur; cf. τὸ ζυγόν.
unde jugales tunc dicuntur. συζευγνύει· καὶ σύζυγοι σύζυγος — jugalis.
σχοῖνος, ὁ — funis.
βόες λέγονται.
390. Tum agitans et 390. Τότε αὐτὰς ἐλαύνων αὐλακίζω — sulco, sulcos facio.
αὖλαξ, ἡ — lira, versura in agro.
stimulo incitans, subarat, τε καὶ κεντίζων ἀροῖ, βωλοκοπέω — frango glebas.
iterat, tertiat, seminat, et δευτεροῖ, τριτοῖ, σπείρει, δευτερόω — secundo facio, itero,
pectine (rastro) occat, et βωλοκοπεῖ, αὐλακίζει, καὶ repeto.
διαττάω — percribro.
inaequat liras ac versuras. αὔλακες ποιεῖ. ἐλαύνω — ago, agito.
κεντίζω — stimulo.
σκάλλω — sarrio.
τριτόω — tertia vice aro, tertio.
391. Inter lirandum vero 391. Τὴν αὔλακα τέμνων, ἀροτρεύω — aro.
αὔλαξ, ἡ — sulcus, lira.
altera manu tenet stivam ne ἑτέρᾳ ἐχέτλην, τοῦ τῆς βωλοκόπον (sc. ὄργανον), τό —
deliret, altera rallum. αὔλακος μὴ διαμαρτεῖν, rallum, instrumentum quo vomer
Vomere autem buri inserto ἑτέρᾳ δὲ ξύστραν ἔχει· τῇ glebis liberatur.
γύης, ὁ — jugerum, quantum agri
proscindit sulcos donec κερκίδι δέ, τῷ ἐλύματι uno die arari potest.
absolvatur jugerum. ἐμπηγνυμένη, ἕως γύῃ διαμαρτάνω τῆς ὁδοῦ — deliro.
τελεσθῇ ἀροτρεύει. διαμαρτάνω — aberro.
ἕλυμα, τό — buris, lignum cui
vomer inseritur.
ἐμπήγνυμι — infigo.
ἐχέτλη, ἡ — stiva, manica qua
tenetur aratrum.
κερκίς, ἡ — vomer, aratri ferrum.
τελέω — absolovo.
τέμνω — proscindo.
 392. Porca fit transversim 392. Τὰ προσχώματα ἰκμάς, ἡ — uligo, humor terrae.
μετοχετεύω — derivo.
ad derivandam uliginem αὔλαξιν ἐπικείμενα πλαγίως — oblique, transversim.
per elices (colliquias). πλαγίως γίνεται, τοῦ τὴν πρόσχωμα, τό — porca, terrae inter
ἰκμάδα ἄλλοσε, διὰ τῶν duos sulcos elatio.
ὑδρόῤῥοιαι**, αἱ — elices, colliquiae,
ὑδροῤῥοιῶν sulci laxiores ad aquas excipiendas
μετοχετεύεσθαι. et e segetibus corrivandas.
393. Occam (urpices) in 393. Τὴν ὀξίνην σιδηρείην ἀργιλώδης — argillosus.
ἀρκέω — satus sum.
argilloso solo ferream esse χρὴ εἶναι ἐν ἀργιλλώδει εὐφημέω — bene ominor.
oportet; in arenoso, lignea καὶ κεραμικῇ γῇ, ἐν κεραμικός — argillosus.
satis est. ψαμαθώδει ξυλίνη ἀρκεῖ. ξύλινος — ligneus.
ὀξίνα, ἡ — occa; cf. γεωργικόν
σκεῦος βωλοκόπον, σφῦρα
(ταρσὸς) βωλοτόμος.
σιδήρειος — ferreus.
χρή — oportet.
ψαμαθώδης — arenosus, sabulosus.
394. Ubi segetes 394. Τοῦ ληΐου ἀποπνίγω — suffoco.
βλαστάνω — germino, fruticor.
fruticescunt, ne a zizaniis βλαστάνοντος, ὅπως μὴ λήϊον, τό — seges.
suffocentur fruges, ὑπὸ ζιζανίου ἀποπνιγῇ, τῇ σκαλίς, ἡ — sarculum.
sarritione (runcatione) quae σκαλίδι σκαλευτέον ἐστίν.
sarculo fit opus est.
395. Cum messis appetit, 395. Τοῦ ἀμητοῦ ἀμητος (vel ἀμητός) — tempus
mesis, ab ἀμάω meto.
messores illis immituntur ἐγγίζοντος οἱ θερισταὶ σὺν ἀποστέλλω — mitto.
falce acuta, qui maturas ac ὀξείαις δρεπάναις, εἰς δραγματεύω — manipulos colligo.
flaventes demetunt, hoc ξανθὸν λήϊον δρεπάνη, ἡ — falx.
ἐπιτρέπω — permitto.
alacriores quo excreverunt ἀποστέλλονται, τοσούτῷ εὔφορος — fertilis, ferax, foecundus.
uberiores, manipulatimque περιχαρέστεροι, ὅσῳ θεριστής, ὁ — messor.
disponunt, spicilegio ἀγρὸς εὐφορώτερός ἐστι· πένης, ὁ — pauper.
περιχαρής — lautus.
egentibus relicto. οὗτοι δραγματεύοντες τοῖς σταχυολογέω — spicas lego seu
πένησι σταχυολογεῖν colligo.
ἐπιτρέπουσιν.
396. Colligunt 396. Συλλέγουσιν ἰούλους ἄμαλλα, ἡ — manipulus.
δίκελλα, ἡ — merga, furca, qua
postmodum merga in (ἀμάλλας) δικέλλᾳ, θώμιγξι frumentum colligitur.
mergites et colligant συνδέουσι, καλάμας ἐν θώμιγξ, ὁ — tomex, funiculus quo
tomicibus, superante in ἀγροῖς λείπουσιν. mergites colligantur, e cannabe
spartoque tortus.
campo stipula. ἴουλος, ὁ — merges frumenti.
καλάμη, ἡ — stipula.
λείπω — relinquo.
397. Tum vehibus in 397. Τὸν σῖτον ταῖς ἅμαξα, ἡ — plaustrum.
ἐπιπαρανέω — acervo.
horrea convehunt, vel ἁμάξαις ἐπιτεθέντα, εἰς ἐπιτίθημι — impono.
acervos congerunt σιτοβολῶνας ὀχοῦσι, ἢ σιτοβολών, ὁ — horreum.
(acervant). ἐπιπαρανοῦσιν.
398. Tritores in area 398. Οἱ ἀλωεῖς ταῖς ἀλοάω — trituro.
ἀλοεύς*, ὁ — tritor frumenti.
flagellis triturant (olim τυκάναις ἐν ἀλωῇ ἀλοῶσι ἀλωή, ἡ — area; cf. ὁ ἅλως.
exterebant tribula); (πρόπαλαι τριβόλῳ ἀχυρτίδες, αἱ — acera, paleolae.
linquuntur stramina et ἐτρίβουν) κάρφος καὶ πρόπαλαι — olim.
τρίβολος, ὁ — tribula, vehiculi genus
acera. ἀχυρτίδες λείπονται. quo frumenta olim exterebantur.
τρίβω — extero.
τυκάνη, ἡ — tribula, instrumentum
quo fruges exteruntur.
399. Subjactant exinde 399. Οἱ λικμητῆρες τὸν ἄχυρον, τό — palea, acus.
ἔκκριμα, τό — recrementum, quod
ventilabro ut secernatur σῖτον τῷ πτύῳ λικμῶσι, cribro inhaeret.
palea et quicquid inhaeret ὅπως ἄχυρον, καὶ τὰ λικμάω — ventilo, ventilabro purgo.
recrementi. ἐνισχόμενα ἐκκρίματα ἢ λικμητήρ, ὁ — ventilator, qui vanno
frumentum purgat.
διαττώμενα διακριθῇ. πτύον, τό — ventilabrum.
400. Si quid adhuc 400. Τὸ δὲ λοιπὸν τὸ ἀκάθαρτον — impurum quod est
excernendum, ab ἀκάθαρτος —
superest impuri, cribro ἀκάθαρτον σινιατηρίῳ ἢ ον.
cernunt (cribrant) ut fiat κοσκίνῳ καθαρίζεται, ἵνα ἀκριβῶς — diligenter, accurate.
frumentum purum quod σῖτος ἀμιγὴς εἰς ἀμιγής — purus.
ἐμπορεύομαι ἐμπορίαν —
granariis insertur. σιτοβολῶνας ὀχῆται. marcaturam facio.
ἐμπορεύομαι — mercor, negotior.
κόσκινον, τό — cribrum.
σινιατήριον, τό — cribrum; cf. τὸ
σινίον.
σιτοβολών, ὁ — granarium; cf. τὸ
σιτοφυλάκιον.

XXXIII. DE MOLITURA ET XXXIII. ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΜΥΛΗΣ

MOLILIBUS. ΕΤ ΤΩΝ ΜΥΛΩΘΡΙΚΩΝ
ΣΚΕΥΩΝ.
401. Antiquitus tundebant 401. Ὑπέρῳ πάλαι ἐν θλάω — frango, tundo.
λεπτοκοπέω — contundo.
frumentum solummodo ὅλμῳ ἔθλων μύλη, ἡ — molitura.
pistillis in mortario: hinc (ἐλεπτοκόπουν, ἔπτισσον) μυλωθρικός — ad molendinum
Ptisana. ὅθενπερ πτισάνη. pertinens, molendinarius.
ὅλμος, ὁ — mortarium.
πάλαι — olim.
πτισάνη, ἡ — ptisana, hordeum a
cortice purgatum.
σκεῦος, τό — instrumentum.
ὕπερος, ὁ — pistillum.
402. Deinde pinsebant 402. Τῷ ἔπειτα χρόνῳ ἀθάρη, ἡ — puls, pulmentum.
ἀλφιτεῖον, τό — pistrinum.
pilo ruido in pistrino: unde τριβιδίῳ ἐν ἀλφιτείῳ διαπτύσσω — comminuo.
pultes, alica, et alia fressa. διέπτισσον, ὅθεν πόλτος, ὁ ἔπειτα — posterior, insequens.
ἀθάρη (χόνδρος), καὶ τὰ πόλτος, ὁ — puls, pulmentum.
τριβίδιον**, τό — pilum quo aliquid
λοιπὰ τεθλασμένα. contunditur.
χόνδρος, ὁ — alica, zea sc. spelta
deglubita.
403. Novissime a 403. Τέλος οἱ μηχανικοὶ ἀνεμόδρομος μύλος, ὁ — mola
ventosa, alata.
machinatoribus excogitatae θαυμαστῇ ἀγχινοίᾳ ἀνευρίσκω — invenio, adinvenio.
sunt molae trusatiles πρῶτον ἀνεῦρον τὰς μηχανικός — artifex.
primum, tum asinariae χειρομύλας, ἔπειτα μύλους μύλος, ὁ — mola.
ὀνικός — asinarius, asininus.
(jumentariae), tum aquariae ὀνικούς, ὑδρομύλας, ὑδρόμυλον*, τό — mola aquaria.
et ventosae (alatae). ἀνεμοδρόμους. χειρόμυλον, τό — mola manuaria.
404. Ubi farina per 404. Ὅπου τὸ ἄλφιτον ἄλευρον, τό — farina.
ἄλφιτον, τό — farina, fere pl. τὰ
saccum cilicinum excutitur, (κρίμνον καὶ ἄλευρον) διὰ ἄλφιτα.
Κιλίκιος — Cilicinus.
furfuribus foras sparsis. σινίου κιλικίου, πιτύρου κρίμνον, τό — farina crassior.
ἀποβληθέντος, ἐκσείεται. πίτυρον, τό — furfur; cf. ἡ
πιτυρίασις.
σινίον, τό — cribrum; cf. τὸ
σινιατήριον.
405. Sed molitor dum 405. Ἀλλ’ ὁ μυλοκόπος ἀλευροποιέω — farinam molo.
τὰ πρὸς ἄλφιτα — emolumentum.
molit et similaginem cum (ἀλευροποιῶν) σεμίδαλιν ὡς μάλιστα ἔνεστι — quam maxime
pulvisculo converrit, ἀκριβῶς συσσωρεύων τε potest.
emolumento suo inhiat. καὶ σαίρων, τὰ πρὸς ἔνι (pro ἔνεστι) — licet.
κυλοκόπος, ὁ — molitor.
ἄλφιτα, ὡς ἔνι μάλιστα, πλακοῦς, ὁ — placenta.
διώκει. σαίρω* — converro; cf. σαρόω.
σέλμα, τό — transtrum, remigum
sedile.
συσσωρέω — coacervo, congero,
cumulo.

XXXIV. DE PANIFICIO. XXXIV. ΠΕΡΙ ΤΗΣ

ΣΙΤΟΥΡΓΙΑΣ.
406. Pistor massam in 406. Ὁ ἀρτοπώλης τὸ ἄζυμος — azymus, fermento carens.
ἄμοιρος — expers.
mactra, spatha lignea φύραμα ἐν μάκτρᾳ τῇ ἀραιός — fungosus, mollis.
depsit, et in furno excoquit. σπάθῃ ξυλίνῃ φυρᾷ, καὶ ἐν ἀρτοποιέω — panem coquo, pinso.
Fermentatus panis duas κλιβάνῳ ἀρτοποιεῖ καὶ ἀρτοπώλης, ὁ — pistor, panifex; cf.
ὁ ἀρτοποιός, ὁ ἀρτοκόπος.
habet crustas, medullam ἰπνοῖ. ὁ ζυμίτης δύο ζύμη, ἡ — fermentum.
intus porosam; azymus πλάκας, μυελὸν δ’* ἐντὸς ζυμίτης, ὁ — panis fermentatus.
cum fine fermento ἀραιὸν ἔχει· ἄζυμος ζύμης ἰνόω — excoquo.
μάκτρα, ἡ — mactra, vas in quo
subigatur, densus est. ἄμοιρος παχύτερός ἐστιν. pinsitur et farina subigitur.
πλάξ, ἡ — crusta.
σιτουργία, ἡ — panificium; cf. ἡ
σιτοποΐα.
σπάθη, ἡ — spatha, spathula.
φύραμα, τό — massa farinae
subactae et humore maceratae ad
pinificium.
φυράω — macero, subigo.
407. Cupedinarius ac 407. Ὁ πεμματουργὸς καὶ κωμαστής, ὁ — liguritor,
comessator.
crustularius ex polline ἀρτοκρεοποὶος ἐκ κῶμος, ὁ — comessatio.
cupedias apparant, σεμιδάλεος λιχνεύματα, λίχνευμα, τό — cupediae, delicatae
liguritorum in σπατάλας, τῶν κωμαστῶν dapes.
πεμματουργός, ὁ — cupedinarius
comessationibus (λίχνων) ἐν τοῖς κώμοις pistor.
pulpamenta. προσφάγια παρασκευάζει. προσφάγιον, τό — pulmentum; cf.
τὸ ὄψον, τὸ ἄρτυμα.
σπατάλη, ἡ — lautitiae, cupediae,
gulae illecebrae.
408. Illis congeneres sunt 408. Τούτοις συγγενῆ ἀρτόκρεας, τό — artocreas, panis
carni mixtus.
placenta atque in his τάδε· οἱ πλακοῦντες, βυρσοδέψης, ὁ — alutarius.
similae, spirae, crustula, πάνχρηστα, λάγανα, λάγανον, τό — laganum, placenta e
lagana, liba, dulcaria, μελιτώματα μελίπηκτα, similaginea farina in oleo vel
butyro frixa.
scriblitae (streblitae), σπεῖραι (στρεπτοὶ ἄρτοι), μελίπηκτον, τό — placenta ex melle.
μελίτωμα, τό — libum; cf. ὁ φαιστός.
artocreata, teganitae, ἀρτοκρέα, τεγανίται μετὰ ὀβελίας ἄρτος, ὁ — obelia, genus
globuli, boletini, obeliae, τυροῦ ὀπτώμενοι, operis pistorii.
tractae. ἀμφελαΐδες, βωλίται, ὀπτάω — frigo.
πλακούντιον, τό — crustula; n.b.
ὀβελίαι ἄρτοι, στρέμματα. dim. ab ὁ πλακοῦς.
σπεῖρα, ἡ — spira, operis pisti
genus, spirae sc. funis in orbem
convoluti speciem habens.
στρέμμα, τό — tracta, vulgo torta,
opus pistorium.
στρεπτός ἄρτος, ὁ — scriblita.
συγγενής — congener, genere par.
τηγανίτης (sc. πλακοῦς), ὁ —
teganites, placenta in sartagine
frixa.
τυρός, ὁ — caseus.

XXXV. DE PECUARIA. XXXV. ΠΕΡΙ ΤΗΣ

ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑΣ.
409. Opilio fistula, pera et 409. Ὁ μηλοβότης ἀγέλη, ἡ — armentum, grex.
βοσκή, ἡ — pastus.
pedo, vel flagro (scutica) σύριγγι, πήρᾳ, βάκτρῳ ἐξάγω — educo.
instructus, ovium agmem (λαγωβόλῳ) μάστιγι ἰδιόκτητος — peculiaris, proprius.
(in quo peculium, peculiari κεκοσμημένος ἀγέλην, ἐν ᾗ κτηνοτροφία, ἡ — pecuaria,
pecorum pastio.
charactere insignitum, τὸ ἰδιόκτητον λαγωβόλον, τό — pedum, baculus
habet) agit, et pastum κεχαρακτηρισμένον ἔχει, pastoris.
educit. πρὸς βοσκὴν ἐξάγει. μηλοβότης, ὁ — ovium pastor,
opilio; cf. ὁ μηλοβοτήρ.
πήρα, ἡ — pera, saccus.
σύριγξ, ἡ — sistula.
χαρακτηρίζω — insignio, nota
peculiari distinguo.
410. Lupus, voracissima 410. Ὁ λύκος (βορώτατον ἀμολγεύς, ὁ — mulctra.
ἀμύνομαι — resisto.
bestia (qui famelicus θηρίον) ὃς πεινῶν ὠρύεται, βορός — vorax.
ululat), non greges solum, οὐ μόνον εἰς ποίμνας καὶ βοσκή, ἡ — pascua.
sed et armenta impetit; a ἀγέλας, ἀλλὰ καὶ εἰς βουκόλιον, τό — armentum.
εἰσβάλλω — irruo, invado.
quo molossi ea tuentur βουκόλια εἰσβάλλει, οἷς οἱ λύκος, ὁ — lupus, fera.
(custodiunt), hos autem ab μόλοσσοί, ταῖς τριβόλοις Μολοσσός (sc. κύων), ὁ — Μolossus,
illo millus. τοῦ περιδεραίου canis pastoralis et magnus.
πεποιθώς — confisus, fretus.
πεποιθότες ἀμύνονται. πείθω — consido.
περιδέραιον, τό — collare, millus;
n.b. a περιδέραιος —ον.
ποίμνη, ἡ — grex.
τρίβολος, ὁ — aculeus.
ὠρύομαι — ululo ut lupus.
411. Vagi pastores, pascua 411. Τῶν ποιμένων οἱ ἀλλάττω — muto.
μάνδρα, ἡ — mandra, crates, septum
quotidie mutantes, mapalia πλανώμενοι τὰς βοσκὰς cratitium quo noctu clauduntur
sua carris circumvehunt. ὁσημέραι ἀλλάττοντες, τὰς pecora.
μάνδρας ἐν ἁμάξαις ὁμώνυμος — cognominis, ejusdem
nominis cum aliquo.
(ὀχήμασι) περικομίζουσιν. ὁσημέραι — quotidie.
 περικομίζω — circumveho.
ποιμήν, ὁ — pastor.
412. Mandrae sunt 412. Αἱ μάνδραι διέχω — absum.
ἔπαυλις, ἡ — ovile.
tralatitiae caulae, in quas εὐμετακόμιστοι, τῶν εὐμετακόμιστος — tralatitius,
compelluntur oviculae, si προβάτων σταθμοί, τῆς transportatu facilis.
ovile longius absit. ἐπαύλεως πολὺ διεχούσης, πρόβατον, τό — ovis.
σταθμός, ὁ — mansio, caula,
εἰσίν. stabulum.
413. Bubulci boves e 413. Οἱ βοηλάται τὰς βοηλάτης, ὁ — bubulcus.
βούσταθμον, τό — bubile, stabulum
bubilibus, subulci haris βοῦς ἐκ βουστάθμου, boum.
(suilibus) porcos buccina συβώται ἐκ συβωσίου τοὺς ἐκκαλέω — evoco.
pastoritia evocant. χοίρους κέρατι ποιμαντικῷ κέρας, τό — buccina, cornu.
ποιμαντικός — pastoritius,
ἐκκαλοῦσιν. pastoralis.
συβώσιον, τό — suile, hara; cf. ὁ
συφεός.
συβώτης, ὁ — subulcus.
414. Illi in praesepibus, hi 414. Οἱ μὲν ἐν φάτναις, ἐκκαθαίρω — expurgo.
μονόξυλον, τό — aqualiculus.
in aqualiculis pastum οἱ δ’ ἐν μονοξύλῳ τὴν πάλεθρον, τό — pala, qua stabulum
herbaceum, stramenticium τροφήν, οἷον πόαν, κάρφος expurgatur.
(palaeteum), frumentaceum (ἄχυρον), σῖτον τροφή, ἡ — pastus.
φάτνη, ἡ — praesepe.
praebentes, stabula pala παρέχοντες, παλέθρῳ τοὺς
expurgant. σταθμοὺς ἐκκαθαίρουσιν.
415. Vitulus et subrumus 415. Μόσχος καὶ ἄμνος ἀμέλγω — emulgeo.
γάλα, τό — lac.
agnellus ex ubere colostram ὑπομάζιος ἐκ μαστῶν τὸ ἐκθηλάζω — fugo.
(colostrum) sugunt. Ancilla πύον ἐκθηλάζουσι, ἡ δὲ κῶνος, ὁ — cumulus.
vero mulget, mulctra παιδίσκη τὸ γάλα ἀμολγεῖ μόσχος, ὁ — vitulus.
παιδίσκη, ἡ — ancilla.
(mulctrali) lac excipiens. ὑπεκδεχομένη ἀμέλγει. πύος, ὁ — colostrum, primum lac a
partu in omnibus animantibus.
ὑπεκδέχομαι — excipio.
ὑπομάζιος — subrumus, adhuc
lactens.
416. E lactis cremore 416. Τὸ τοῦ γάλακτος ἀποδίδωμι — reddo.
ἀποῤῥινάω — descobino.
(flore) confit butyrum; e πῖαρ βούτυρον, γάλα βόειος — bubulus.
lacte coagulato caseus, sive ἐκπιεσθέν τε καὶ πεπηγὸς βούτυρον, τό — butyrum.
is sit vaccinus, sive ovillus, τυρὸν ἢ βόειον, ἢ Παρμαϊκός, ὁ — Parmensis.
γάλα πεπηγός — lac concretum,
sive caprinus: in quibus προβατικὸν, ἢ αἴγειον coactum.
tamen Parmensis ἀποδίδωσι· ὁ Παρμαϊκὸς πήγνυμαι — concresco, coagulor.
principatum obtinet, ξυήλῃ (ῥίνῃ) ἀπεξυρημένος πῖαρ, ὁ — cremor, flos lactis.
προβατικός — ovillus.
scobina descobinatus. (ἀπεῤῥινημένος) ἁπάντων
Quod tandem superest, βέλτιστός ἐστιν.
serum est.
417. Vacca praegnans 417. Κυοφοροῦσα βοῦς βοΐδιον, τό — bucula.
δάμαλος, ὁ — bucula, juvenca.
forda (horda) dicitur; ἐπίτοκος, οὔτω ἐπίτοκος — praegnans, parturiens.
nondum foeta, bucula κυοφοροῦσα, δάμαλις βοῦς κυοφοροῦσα — vacca foeta.
(junix, juvenca). (βοΐδιονφ) λέγεται. κυοφορέω — fero uterum.
οὔπω — nondum.
418. Foenum e pratis 418. Ὁ χόρτος ἐν ἀγρείφνα, ἡ — furca, rastellum.
βουνόμος (sc. λειμών), ὁ — pratum.
secula desectum et βουνόμῳ (χορτοκοπείῳ) δραγματεύω — in cumulos aggero.
δρεπάνιον, τό — secula, qua foenum
sicilitum, siccatur, rastris δρεπάνῃ χορτοκοπούμενος, secatur.
(rastellis) corraditur, furcis καὶ παλιντομούμενος κατατίθημι — repono colloco.
(furcellis) in metas ξηραίνεται, ἀγρείφνᾳ καὶ κρείττων — melior.
λίστρον, τό — rastrum, rastellum.
(cumulos) aggeritur, post in δικράνῳ εἰς κώνους οὕτως — ita, sic.
foenilia devehitur aut συσσωρεύεται, παλιντομέω — sicilio, iterum seco.
comportatur. δραγματεύεται, καὶ οὕτως χορτοκοπεῖον (χορτοκόπιον), τό —
pratum, campus foenarius.
ἐν χορτῶνι ὀχούμενος χορτοκοπέω — foenum deseco.
κατατίθεται. χόρτος, ὁ — foenum.
χορτών, ὁ — foenile; cf. τὸ
χορτοδοχεῖον.
419. E renascente gramine 419. Ἐκ πόας εὐθαλῶς ἀναβλαστέω — renascor.
εὐθαλῶς — floride.
chordum fit, expediens ἀναβλαστούσης χόρτος ἱπποφορβός, ὁ — pastor sc. educator
nutrimentum si laete ὄψιμος, πάνυ ὠφελίμη equorum, equiso.
germinavit. τροφὴ τοῖς ἱπποφορβοῖς πάνυ — valde.
παρασκευάζω — apparo.
παρασκευάζεται.

XXXVI. DA LANIENA XXXVI. ΠΕΡΙ ΤΟΥ

(LANIONIA). ΚΡΕΟΠΩΛΙΟΥ.
420. Lanio (lanius) altilia 420. Ὁ κρεουργὸς τὰ τῶν ἀναδέρω — deglubo.
ἀνατέμνω — disseco.
(vescula enim non sunt κτηνῶν εὐτρεφῆ, ἐν ἀπιμελής — macer.
vesca (esculenta): ecquis iis κρεοπωλίῳ σφάζει, βοεικός — bovinis.
vescatur?) in laniena ἀναδέρει, ἀνατέμνει (τὰ βουβάλιος* — bubalinus.
διαμαρτάνω τῆς ὁδοῦ — a via
(laniario) mactat, id est ἀπιμιλῆ οὐ πάνυ ἐδώδιμα, deflecto.
jugulat, excoriat (deglubit), τίς γὰρ ἂν φάγοι;), πωλεῖ ἐρίφειος — hoedinus.
dissecat; et in macello κρέας βοεικὸν (οὐ τὰ τῶν κτήνων εὐτρεφῆ — altilia.
εὐτρεφής — saginatus, pinguis.
venum exponit bubulam βουβάλιον), χοίρειον, θήριος — ferinus.
(non autem bubalinam), προβάτειον, μόσχειον, καπρινός — aprinus, aprugnus.
suillam, vervecinam, ἐρίφειον, σπανίακις κρεουργός — lanius.
κρεοπώλιον, τό — laniona,
vitullinam, haedinum: καπρινόν, ἢ ἄλλο θήριον. macellum.
rarenter aprugnam, aut κρεωπώλιον, τό — lanionia
aliam ferinam. (laniena), macellum.
κτῆνος, ὁ — pecus.
μόσχειος — vitulinus.
προβάτειος — ovillus.
σφάζω — jugulo.
421. Intestina pulpa 421. Τὰ ἔντερα μυῶνος αἱματία, ἡ — apexabo, farcimen
factum ex sanguine, admista
effarciens, farcimina, ut πλήθων ἀλλάντας, οἷον arvina.
faliscos ventres, lucanicas δελφύας, φύσκας, εἰλεὰ ἀλλᾶς, ὁ — farcimen.
(botulos), hillas, tomacula, λεπτὰ καὶ σεσαγμένα, ἔγκατα, τὰ — intestina; cf. τὰ
ἐντόσθια, τὰ ἔντερα.
apexabones, tuceta (isicia): τεμάχη, αἱματείας, ἰσίκια, ἰσίκιον, τό — isicium sc. insicium,
itemque ossas penitas, οὐραῖα, πέρνας, ferculum ex minutim consectis
pernas, petasones et πετασῶνας, ταριχείας carnibus constans.
μυών, ὁ — pulpa, caro sine ossibus.
succidias conficit. ποιεῖ. οὐραῖον**, τό — ossa penita.
πέρνα, ἡ — perna, petaso.
πετασών, ὁ — petaso, perna.
πλήθω — farcio.
 σάττω — farcio, impleo.
ταριχηρὰ βρώματα — salgama,
conditanea, cibi conditi.
τεμάχη, ἡ — tomaculum, farciminis
genus e porcina.
φύσκος, ὁ — botulus.
422. Adeps non concrescit 422. Ἡ πιμελὴ οὐχ οὕτω θρομβοῦμαι — in grumos coeo,
concresco.
aeque spisse ut sebum, quia πυκνῶς συμπήγνυταί τε οὕτως — tam.
opimior. καὶ θρομβοῦται, ὡς τὸ πιώδης, ὁ — opimus.
στέαρ, πιωδεστέρα γάρ πυκνῶς — dense, spisse.
στέαρ, τό — sebum.
ἐστιν. συμπήγνυμαι — concresco.

XXXVII. DE VENATIONE. XXXVII. ΠΕΡΙ ΤΗΣ

ΘΗΡΙΑΣ.
423. Venator arbusta 423. Ὁ θηρευτὴς τοὺς ἄγω — agito.
ἀρκυστασία, ἡ — indago et series
indagine circumcingens, θάμνους ἀρκυστασίᾳ pagarum quibus saltus stabulaque
feras in foveas pellicit; aut περικαταλαμβάνων, εἰς ferarum cinguntur a venatoribus;
canum sagacium odoratu τάφρους ἢ βόθρους τὰς cf. ἡ ἀρκυο—, τὸ ἀρκυ(ο)στάσιον.
βόθρος, ὁ — fovea.
per vestigia vestigat, et θήρας διώκων ἄγει, ἢ διώκω — persequor.
venatur. κυνῶν θηρευτικῶν τε καὶ εὐόσφρητος — olfactu pollens,
εὐοσφρήτων ὠκύτητι, sagax.
ζέω — ferveo.
ἰχνῶν τεκμαιρόμενος, θηρευτής, ὁ — venator.
θηρεύει τε καὶ αἱρεῖ. θηρεύω — venor.
περικαταλαμβάνω — circumcingo.
ταφή, ἡ — sepultura.
τάφρος, ἡ — fovea, fossa.
τεκμαίρομαι — conjicio, conjecto ex
aliqua re.
424. Odoratores enim 424. Οἱ ὀσφραντικοὶ ὀσφραντικός, ὁ — sagax.
ὑδρεῖον, τό — urceus, urna, vas
indagant ac nictunt: ἐρευνῶσι, κνυζῶσι, οἱ aquarium.
vertagi persequuntur et θηρευταὶ διώκουσί τε καὶ
assequuntur. αἱροῦσιν.
425. Cerva ut in casses et 425. Ἡ ἔλαφος τοῖς ἄρκυον, τό — cassis, rete
venatorium; cf. ἡ ἄρκυς.
plagas varis tentas et ἀρκύοις ἢ δικτύοις δίκτυον, τό — rete.
epidromidibus (epidromis) ἐρειδομένοις καὶ ἐκπίπτω — evado ex aliquo loco.
passas incidit, implicatur, ἐκτανυμένοις ἐπὶ σταλίκων ἐκτανύω — pando, extendo.
ἐμπλέκω — implico.
irretitur, et interimitur: si καὶ ἐπιδρομίδων ἐπί — super.
evasit, accelerat fugam. ἐμπεσοῦσα, ἐμπλέκεται, ἐπιδρομίς, ἡ — funiculus, quo retia
περιέχεται, ἐμποδίζεται, panduntur.
ἐπιταχύνω — accelero, maturo.
κτείνεται, ἐκπεσοῦσα δ’ ἐρείδομαι — nitor, adhaereo.
αὐτῶν φυγὴν ἐπιταχύνει. ἐρείδω — dispono, tendo.
στάλιξ, ἡ — paxillus sc. furcula, qua
attolluntur et sutinentur retia.
φυγή, ἡ — fuga.
426. Aper spumans et 426. Κάπρος ἀφρίζων, καὶ αἴγειος — caprinus.
ἀφρίζω — spumo.
frendens venabulo βριμαίνων, προβολίῳ βριμαίνω — frendeo ut aper.
transadactus interficitur. διαπαρεὶς θνῄσκει. διαπείρω — transfigo, transfodio.
κάπρος, ὁ — aper.
 προβόλιον, τό — venabulum.

XXXVIII. DE XXXVIII. ΠΕΡΙ ΤΗΣ

PISCATIONE. ΑΛΙΕΥΤΙΚΗΣ.
427. Piscator in lacu et 427. Ὁ ἁλιεὺς ἐν λίμνῃ ἄγκριστον — hamus.
ἁλιεύς, ὁ — piscator.
piscina reti, verriculo, καὶ ἰχθυοτροφείῳ χρῆσθαι ἁλιευτική (sc. τέχνη), ἡ — piscatio.
jaculove et tragula in amne εἴωθε λίνῳ, γαγγάμῃ, ἀμφίβληστρον, τό — rete.
sagena et nassa piscatur: δικτύῳ διπλῷ, τριπλῷ, γαγγάμη, ἡ — rete; cf. τὸ γάγγαμον.
δελεασμός, ὁ — esca; cf. τὸ δέλεαρ.
hamo (cui esca inditur) ἀμφιβλήστρῳ· ἐν ποταμῷ, διελαύνω — confodio.
ubivis. Fuscina (tridente) σαγήνῃ καὶ κύρτῳ· ἐκδοχεῖον, τό — fiscella, piscatoria.
confodit anguillas. ἀγκίστρῳ δελεασμὸν ἰχθυοτροφεῖον, τό — piscina,
piscium vivarium; cf. τὸ
Excipulis intercipiuntur, in ἔχοντι πανταχοῦ. τῇ ἰχθυωτροφεῖον.
fiscella piscatoria τριαίνᾳ ἐγχέλυας διαπείρει κύρτος, ὁ — nassa, qua in amne
(scirpiculo) asservantur (διελαύνει) τοῖς ἐκδοχείοις piscantur.
λίμνη, ἡ — lacus.
capturae. ἰχθύας ὑπεκδέχεται. ἐν λίνον, τό — linum.
σπυριδίῳ αὐτοὺς τηρεῖ. σαγήνη, ἡ — sagena, verriculum,
genus retis piscatorii.
σπυρίδιον, τό — fiscella, sportula.
τρίαινα, ἡ — fuscina, tridens, quo
pisces confodiuntur.

XXXIX. DE AUCUPIO SEU XXXIX. ΠΕΡΙ ΤΗΣ

AVIUM CAPTURA. ΟΡΝΙΘΟΘΗΡΑΣ.
428. Auceps area 428. Ὁ ὀρνιθαργευτὴς δελεάζω — inesco, decipio.
δελεάστρα, ἡ — decipula, qua aves
praeparata, per illices πάντα παρασκευασάμενος capiuntur.
allectas inescatasve διὰ παλευτῶν, καὶ δικτύδιον, τό — reticulum.
aviculas, vel reticulis παλευτριῶν ὄρνιθας ἰξευτικός — aucupatorius.
ἰξώδης — viscatus.
adobruit, vel calamis παλευομένους τε καὶ ὀρνιθαγρευτής, ὁ — auceps.
viscatis (quos amiti seu δελεαζομένους ἢ δικτυδίοις ὀρνιθοθήρα, ἡ — aucupium.
perticae aucupatoriae στεγάζει, ἢ καλάμῳ ἰξώδει παγιδεύω — illaqueo.
παγίς, ἡ — laqueus.
adaptat) implicat, vel τῷ ἰξευτηρίῳ παλευτής, ὁ — qui retia avibus
tendiculis aut laqueorum ἐμπηγνυμένῳ συμπεδίζει, ἢ tendit.
transennis illaqueat, aut παγίδι παγιδεύει (διὰ παλεύτρια (sc. ὄρνις), ἡ — illex, avis
alias aves alliciens.
decipula impedit σπάρτων θηρᾷ), ἢ παλεύω — allicio.
(intercipit). δελεάστρᾳ αἱρεῖ. σπάρτον, τό — tendicula, funis quo
aves capiuntur.
συμπεδίζω — alligo.
429. Oscines quas vita 429. Τὰ ὄρνεα ᾠδικά, ἃ εἴωθα — consuevi, soleo.
ἔθω — consuesco.
donat, caveae sive junctim ζωγρεῖ ἐν οἰκίσκῳ ὁμῶς ἢ ζωγρέω — vivum capio, captum vita
sive separatim inclusas ex κεχωρισμένως τηρεῖ, ἐν dono.
alveolo (canaliculo) et κάπῃ τρέφει, καὶ ἐν κεχωρισμένως — separatim.
οἰκίσκος, ὁ — aviarium, cavea.
potistride (potistra) alit. ποτίστρᾳ ποτίζει. ὁμῶς — junctim.
ποτίζω — potum praebeo.
ποτίστρα, ἡ — potistra, vasculum
potorium quod aviculis cavea
inclusis apponitur.
430. Si qua pedica sese 430. Εἴ τι τὰς πέδας ἀναλαμβάνω — recipio.
expedit (extricat), avolat: ὑπεξέφυγεν, ἀποπέτεται, ἀποπέτομαι — avolo.
αὖθις — iterum.
nec facile eam reprendas, οὐδ’ ἂν ῥᾳδίως αὐτὸ πέδη, ἡ — pedica.
nisi se iterum hisce tricis ἀναλήψῃ, εἰ μὴ αὖθις τῷ ῥαδίως — facile.
intricet. δικτύῳ ἐμπεσεῖται. ὑπεκφεύγω — effugio.

XL. DE COQUINARIA. XL. ΠΕΡΙ ΤΗΣ

ΜΑΓΕΙΡΙΚΗΣ.
431. Promus—condus, vel 431. Ὁ ταμιοῦχος ἐκ τοῦ ἀγοράζω — emo.
ἀναβράσσω — elixo.
proma—conda penum et ταμείου τὰ ἀπόθετα ἀποδίδωμι — profero.
obsonia ex penario (cella προφέρων τῷ μαγείρῳ τὰ ἀπόθετα (sc. χρήματα) — penus.
penaria, promptuario) ἀποδίδωσι, αὐτὸς δ’ ἐκεῖνα ἀπόθετος — reconditus, repositus.
βιώνης, ὁ — obsonator.
profert: sed coquus ab ἀγορασθέντα ὑπὸ τοῦ βράζω — ferveo.
obsonatore coempta βιώνου τέμνει, διακοπέντα διακόπτω — disseco, concido.
frustatim concidit, in foco κρεουργηδὸν ἀναβράσσει ἐσχάρα, ἡ — focus.
ἐσχαρίς, ἡ — craticula in qua aliquid
luculento lebetibus, ἐπὶ φλογώδους ἐσχάρας, torretur.
cucumis (ahenis), et cacabis ἐφιεὶς αὐτὰ εἰς λέβητα ἐφίημι — injicio, immitto.
elixat, verubus in χάλκειον, ἢ κακάβην, ἢ κακάβη, ἡ — cacabus, olla in qua
pulmentum coquimus.
crateuterio versatilibus ὀβελῷ διαπαρέντα ἐν κρατευτήριον, τό — crateuterium,
assat, craticula torret, κρατευτηρίῳ ferrum in quo veru vertitur.
sartagine frigit. περιδινουμένῳ ὀπτᾷ, ἢ ἐπ’ κρεουργηδόν — frustatim.
λέβης, ὁ — lebes, ahenum, cacabus.
ἐσχαρίδος ἀνθρακίζει, ἢ ἐν μαγειρική (sc. τέχνη), ἡ — ars
τηγάνῳ φρύττει. coquinaria.
μάγειρος, ὁ — coquus.
ὀβελός, ὁ — veru.
ὀπτάω — asso.
περιδινέω — circumago, verso.
προφέρω — profero, promo.
ταμιευτήριον, τό — cella penuaria.
τέμνω — concido.
τήγανον, τό — sartago, in qua cibi
torrentur.
χάλκειος — aeneus, aereus.
432. Si quid fervet et 432. Τοῦ βράζοντος τῇ ἀπαφρίζω — despumo.
ἐκβρασμός — exaestuatio, fervor.
bullit, ne ebulliat, trulla τορύνῃ τὸν ἐκβρασμὸν παύω — sedo, reprimo.
confutat. Si spumat, παύει, τὸ ἀφρίζον τῇ τορύνη, ἡ — tudicula, instrumentum
tudicula despumat. τριπτῆρι ἀπαφρίζει. quo aliquid teritur et agitatur inter
coquendum.
τριπτήρ, ὁ — tudicula, cochlear quo
spuma deducitur.
433. Fuscina (creagra) 433. Τῇ κρεάγρᾳ τὰ διήθω — colo, transcolo.
ἐξέλκω — extraho.
extrahunt fervida, colo ζέοντα ἐξέλκει, τῷ κρεάγρα, ἡ — creagra, fuscina, furca
(fiscella, qualo) colant. ἀτράκτῳ (ταλαρίῳ) διηθεῖ. ad carnes ex aheno extrahendas.
434. Residua culinae 434. Τὰ λοιπὰ σκεύη γλυκαίνω — edulco.
δεξαμενή, ἡ — cisterna, aquae
utensilia sunt rutabulum, μαγειρικὰ τάδε, πυρφόρον, receptaculum.
batillum, foculus, πύραυνος, ἐσχαρεών, ἐκλούω — eluo, abluo.
ignitabulum, tripus, radula, πυρεῖον, τρίπους, ἐσχαρεών, ὁ — foculus, vas super
quo cibi calefiunt.
crates, trua, alvei, urcei, τυρόκνηστις, ἐσχαρίς, κρωσσός — urceus, vas aquarium.
paropsides (lances, catini, κύτος*, κρωσσός (ὑδρεῖον), κύτος, τό — alveus, trua.
patinae); quae cum παροψίς (πίναξ, τρύβλιον, λεκάνη, ἡ — patina vel lanx
praegrandis, qua cibi feruntur in
eluuntur, fit colluvies. λεκάνη)· ταῦτα ὅταν convivium; cf. ἡ λοπάς.
Labrum autem est, in quo ἐκλούηται χλίδος γίνεται, μαγειρικός — culinarius.
lupini macerantur, ut ἐν πυέλῳ θέρμοι, τοῦ τὸ παροψίς, ἡ — paropsis, lanx, patina
grandior.
eorum amaricies edulcetur. πικρὸν αὐτῶν τὸ πικρόν — amarities.
γλυκαίνεσθαι, τέγγονται πίναξ, ὁ — catinus.
καὶ ἐμβρέχονται. πύελος, ὁ — labrum, vas.
πύραυνος, ὁ — batillum,
instrumentum ferreum quo
cineres et prunas tollimus.
πυρεῖον, τό — ignitabulum,
igniarium.
πυρφόρον, τό — rutabulum,
instrumentum quo ignis proruitur;
n.b. a πυρφόρος —η —ον; cf. ὁ
πυρφόρος.
σκεῦος, τό — utensile.
τέγγω — intingo.
τρίπους, ὁ — tripus, olla tripes, ubi
aqua calescit.
τρυβλίον, τό — catinus, patina.
τυρόκνηστις, ἡ — radula,
instrumentum asperum et
foraminibus plenum quo caseum
aliasque res friamus et
comminuimus.
435. Vas ansa prensabis; 435. Τῆς τοῦ σκεύους ἀντιλαμβάνομαι — prehendo.
ἀπορέω — dubito, ambigo.
sed si anceps est, ambigas λαβῆς ἀντιλήψῃ, εἰδὲ ἄωτος — ansis carens.
qua arripias: et magis δίωτον ἀπορεῖν ἔξεστιν ᾗ δίωτος — anceps, duas ansas habens.
adhuc si ansatum non fit, ληπτέον ἐστίν· τὸ ἄωτον ἐμβρέχω — immergo.
ἀπορεῖν ἔξεστι — dubitare possis.
ne subvertas. μὴ περιτρέπῃς, φυλάττου. ἔξεστι — licet.
περιτρέπω — subverto.
σκεῦος, τό — vas.
φυλάττομαι — caveo.
436. Aves deplumantur, 436. Τὰ ὄρνεα τίλλονται, ἐξεντερίζω — exentero, eximo
intestina.
pisces desquamantur, ἰχθύες λεπίζονται, κώδεια, ἡ — caput papaveris; cf. ἡ
exenterantur, aut ἐξεντερίζονται, ῥαχίζονται. κωδία.
exdorsuantur etiam. λεπίζω — desquamo.
ῥαχίζω — exdorsuo, per dorsi
spinam disseco.
τίλλω — deplumo, plumas evello.
437. Assati et frixi 437. Ὀπτοὶ ἰχθύες καὶ ἀρτύω — condio.
ἀφθονώτερον — plusculum, largius.
salubriores sunt quam elixi καπυροὶ ὑγιεινότεροι τῶν ἑφθός — elixus, coctus.
et jurulenti, nisi plusculum ἑφθῶν, μὴ ἀφθονώτερον κάπυρος — frixus.
condiantur. ἀρτυομένων, εἰσίν. στάχυς, ὁ — spica.^
ταρίχιον*, τό — succidia, tergum
porci quod aut muria conditur aut
salitum in carnario suspenditur.
ὑγιεινός — salubris, sanus.
438. Salsamenta, 438. Τάριχος, τὰ διὰ τοῦτο — propterea, eam ob
causam.
conditanea, et infumata ταριχηρά, τὰ καπνιστὰ πρόσφορος — utilis, proficuus.
aegre concoquuntur: atque δύσπεπτα, καὶ διὰ τοῦτο ὑγίεια, ἡ — sanitas, valetudo.
eapropter sanitati parum τῇ ὑγιείᾳ οὐ πάνυ
secunda. πρόσφορά ἐστιν.

XLI. DE XLI. ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΤΩΝ

POTULENTORUM ΠΟΤΙΜΩΝ
PARATU. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ.
439. Vinitor vites novellas 439. Ὁ ἀμπελουργὸς νέας ἀμπελουργός, ὁ — vinitor.
ἀμπελών, ὁ — vinea.
plantas, traducibusque ἀμπέλους φυτεύει τε καὶ βλαστολογέω — pampino, pampinis
propagat. Vineam bidente μοσχεύει τὰ κλήματα. τὸν nimiis libero.
pastinat, et repastinat: ἀμπελῶνα τῇ δικέλλᾳ βοτρυόω — racemor, racemos lego.
κλῆμα, τό — palmes.
palmites pampinosos σκάπτει, ἀνασκάπτει· τὰ νέος — novellus, novus.
vitilibus vinctos ridicis κλήματα σφύραις ὁδός, ἡ — via.
(pedamentis) statuminat συνδεδεμένα στηρίζει, παρασκευή, ἡ — paratus.
πότιμος — potulentus.
(palat): paulo post βλαστολογεῖ, τρυγᾷ, σκάπτω — pastino.
pampinat, tum vindemiat, ἐπιτρέπων τοῖς πένησι συφακίζω — vindemio.
racematione pauperibus βοτρυοῦν. σφῦρα, ἡ — pedamentum, quo
palmites fulciuntur.
relicta.
440. Uvor dulcis in 440. Ἐν τρυγήτῳ ἐκ γίγαρτον, τό — acinus vinaceus,
baca.
vindemia ex acinosis uvis σταφυλῶν γίγαρτον γλεῦκος, τό — muscum.
in cupa prius calcatis ἐχουσῶν, πρῶτον ἐν ληνῷ δεινός — qui potest.
torculari exurgetur: qui e τραπουμένων, εἶτα ἐν ζύθος, ὁ — cerevisia, potus ex
hordeo; cf. τὸ ζύθεος.
lacu (lacusculo) in cadum, τριπτῆρι θλιβομένων θλίβω — premo.
orcam aut seriam translatus γλεῦκος ἐκρεῖ, ὃ ἱλαρὸν ποιέω — exhilaro.
mustum, et posteaquam μεταγγιζόμενον εἰς κάδον, ἱλαρός — hilaris.
κάδος, ὁ — cadus, dolium.
fuerit defaecatus, vinum καὶ ὑλιζόμενον οἶνος ληνός, ὁ — orca, lacus preli
dicitur: potus exhilarandis λέγεται, πότος ἐκ torcularii ubi uvarum succus
maestis accomodus. σκυθρωπῶν δεινὸν exprimitur.
μεταγγίζω — transfundo.
ἱλαροὺς ποιῆσαι. οἶνος, ὁ — vinum.
ποτόν, τό — potus, potio.
σκυθρωπός — moestus.
σταφυλή — uva.
τραπέω — calco uvas in lacu.
τριπτήρ, ὁ — torcular.
τρύγητος, ὁ — vindemia, vindemiae
tempus.
ὑλίζω — defaeco.
441. Annotinum est 441. Ὁ οἶνος διετὴς αὐτετής — hornus, hoc anno natus.
διετής — annotinus.
optimum, hornum nonnihil κράτιστος, αὐτοετὴς κράτιστος — optimus.
feculentum. τρυγώδης. τρυγώδης — faeculentus.
442. Factitia sunt 442. Ὁ οἶνος ποιητός, ἀψινθίτης (sc. οἶνος), ὁ —
absinthites, vinum absinthio
absinthites, helenites, ἀψινθίτης, ἑλενίτης, conditum.
Hoppocratium, etc. aliaque ἱπποκρατικός, καὶ ἄλλοι ἐλενίτης*, ὁ — helenites, vinum
medicata. τοιουτότροποι. enula conditum.
Ἱπποκρατικός (sc. οἶνος), ὁ —
Hippocratium, vinum
odoramentis conditum.
τοιουτότροπος — hujusmodi.
 443. Defrutum est sapa; 443. Οἷον ἕψημα, σείριος ἐξίσταμαι — acresco, vappesco.
ἐξεστηκώς — exoletus.
exoletum, vapa; fugiens, οἶνος· ἐξεστηκώς, ὀξίνης· ἕψημα, τό — defrutum, vinum e
quod aetati cedit. ἐξιστάμενος, τροπίας. musto ad dimidium excocto
factum.
ὀξίνης (sc. οἶνος), ὁ — vinum quod
coacuit aliquantum.
σείραιος (sc. οἶνος), ὁ — sapa,
vinum e musto ad tertiam partem
decocto factum.
ταλαρίσκος — quasillus.
τροπίας* (sc. οἶνος), ὁ — vinum
versum, fugiens, vappa.
444. Hoc ubi non 444. Ἀπορίας τούτων ἀπορία, ἡ — penuria, inopia.
βρύον, τό — lupulus, herba.
abundat, mulsum οὔσης ὑδρόμελι καὶ ζύθος, βύνη, ἡ — hordeum, tostum,
(hydromeli) coquitur: βύνης καὶ βρύου ἑψᾶται. polenta.
itemque cerevisia (zythus) ἐψάω βύνης — coquo e potulenta.
ἐψάω — coquo.
ex farre tosto (byne) et οἰνόμελι, τό — mulsum.
lupulo.
445. Abditur in cellas 445. Ἀποκατατίθεται ἐν ἀποκατατίθημι — abdo, repono.
ἀρύω — promo.
frigidiores et obturatur ψυχροτέραις οἰνοθήκαις, ἐπιστόμιον, τό — epistomium, quo
(operculatur) promiturque σφηκοῦται, ὃν ταμίας dolium obturatur; cf. ἡ ἐπιστομίς,
siphone (siphunculo) aut σίφωνι ἢ ἐπιστομίῳ ἀρύει τὸ ἐπιστόμισμα.
οἰνοθήκη, ἡ — cella vinaria.
epistomio. τε καὶ προχειρίζεται. προχειρίζομαι — promo, depromo.
σίφων, ὁ — lipho, tubus.
σπινθήρ, ὁ — scintilla.
σφηκόω — obturo.
ταμεῖον (ταμιεῖον), τό — fiscus
principis.
446. Capacioribus in cupis 446. Ἐν κάδοις ἀκινδύνως ἔχω — tutus sum.
ἀκινδύνως — tuto.
sapidius est quia non εὐμεγέθεσιν, καὶ ἐφ’ ἀσθενέω — infirmus sum.
evaporat, praesertim ὑψηλοτέρων ὑποθεμάτων διὰ τὸ μὴ ἐξατμίζεσθαι — quia non
cantheriis alioribus κειμένοις εὐχυμότερός ἐστι, evaporat.
διά cum inf. — quia, quoniam.
superpositum. διὰ τὸ μὴ ἐξατμίζεσθαι ἐκπνευματοῦμαι — evaporo,
(ἐκπνευματοῦσθαι, odorem amitto.
ἐξαεροῦσθαι, ἐξίστασθαι). ἐξαεροῦμαι — evanesco, evaporo.
εὐμεγέθης — capax.
διὰ τό cum inf. = quia — διὰ τὸ μὴ
ἐξατμίζεσθαι quia non evaporat.
ὑπόθεμα, τό — cantherius, cui dolia
imponuntur.
ὑψηλός — altus.
447. Ex inclinato dolio 447. Ἐκ κάδου ἐξατμίζομαι — evaporo.
ἐπικλίνω — inclino.
faeces una (insimul) exeunt: ἐπικλιθέντος καὶ τρύξ, ἡ — faex.
et quidem copiosus, si κινουμένου τρὺξ ἐκρεῖ.
commotes.
448. Ex vinaceis (flocibus) 448. Τῶν γιγάρτων ὁ δευτερίας, ὁ — lora, posca, potus
factus ex acinorum folliculis
confit lora seu posca, δευτερίας (στεμφυλίτης), expressis aqua affusa.
fontana ac puteali ὕδατος πηγαίου ἢ στεμφυλίτης, ὁ — lora, posca, potus
(puteana) aqua aliquanto φρεατιαίου πολὺ κρείττων, factus ex acinorum folliculis
expressis, aqua affusa.
commendatior. ποιεῖται. φρεατιαῖος — putealis.
449. Infundibula ad 449. Αἱ χῶναι λαγύνοις ἐπίλυσις, ἡ — infundibulum,
instrumentum quo aliquid in vas
lagenas et fidelias καὶ κεραμείοις προστόμοις infunditur.
acuminatas pertinent, quae καὶ μυουρίζουσι, κατὰ κεράμιον, τό — fidelia, vas fictile ad
non nisi guttatim σταγόνας πληθομένοις, usus varios accomodatum.
λάγυνος, ἡ — lagena.
implentur. χρήσιμαί εἰσιν. μειουρίζων — acuminatus.
μυουρίζω — in acutum desino.
πλήθω — impleo.
πρόστομος — acuminatus.
κατὰ σταγόνας — guttatim.
χώνη, ἡ — infundibulum.

XLII. DE AURIGATIONE. XLIII. ΠΕΡΙ ΤΗΣ

ΗΝΙΟΧΕΙΑΣ.
450. Equiso in equili 450. ὁ ἱπποκόμος ἐν αμφίμαλλον, τό — gausape.
βρῶμος, ὁ — avena.
equum capistro alligatum, ἱπποστασίῳ ἵππον κημῷ γοῦνα, ἡ — gausape; cf. τὸ γουνίον,
aut fiscella (camo) si (χειλωτῆρι) δεθέντα ἢ ὁ γαυσάπης.
mordax sit constrictum, φιμούμενον εἰ στομίας καὶ ἑρμηνεύς, ὁ — interpres.
ἡνιοχεία, ἡ — aurigatio.
dentata strigili purgat, δύσφιμός ἐστι, ξυστρίδι ἱπποκόμος, ὁ — equiso, equorum
gausape insternit. avena καταψᾷ, τῇ γούνῃ curator.
quam vanno ventilat, στρώννυσι, τῷ βρώμῳ ἱπποστάσιον, τό — equile, stabulum
equorum.
excussis ad ventulum (ἀκροσπέλλῳ), λικμηθέντι καταψάω — defrico.
retrimentis cibat, et τρέφει τε καὶ ποτίζει. κημός, ὁ — capistrum.
aquatum educit. λικμητήριον, τό — vannus, qua
frumentum purgatur.
ξυστίς, ἡ — frigilis.
στομίας — oris duri.
στρώννυμι — insterno, operio.
φιμόω — camo sc. fiscella obligo vel
adstringo.
451. Eques ephippio 451. Ὁ ἱππεὺς ἐπ’ ἀναβολεύς — staticulum quo pedes
firmamus equum ascensuri.
insidens, stapedibus ἐφιππίου καθίζων, ἐπιστομίς, ἡ — pastomis (postomis),
insistit, calcaribus mannum ἀναβολεῦσι στηριζόμενος, instrumentum quod naso equi
instigat, freno (habena) sive τοῖς πλήκτροις τὸν admovetur ad eum coercendum.
ὡς εὐάρεστον αὐτῷ — ut ipsi
orea pro lubitu flectit ἱππάριον κεντεῖ, τῷ videtur, pro arbitrio.
(obliquat), pastomide χαλινῷ (τῇ ἡνίᾳ), τῷ λύκῳ εὐάρεστος — placens, commodus.
autem coërcet. καὶ ἐπιστομίδι, ὡς εὐ ἐφίππιον, τό — ephippium, clitellae.
ἡνία, ἡ — habena.
ἄριστον αὐτῷ, ἱππάριον, τό — mannus, equulus.
χαλιναγωγεῖ. καθίζω — sedeo.
κεντέω — stimulo.
πλῆκτρον, τό — calcar; cf. τὸ
κέντρον, ἡ ἐγκεντρίς.
σιελιστήριον, τό — frenum; cf. ὁ
χαλινός.
στηρίζομαι — firmo pedem, insisto.
χαλιναγωγέω — freno duco, freno
rego vel moderor.
452. Antilena, postilena, 452. Τὸ προστερνίδιον, κόσμος, ὁ — ornatus.
προστερνίδιον, τό — antilena, lorum
dorsuale, avertae, aureae, et ὑπουρίς, στρῶμα, ante pectus equi.
phalera, ornatui sunt. ὑπομάσχαλον, στόμιον, στόμιον, τό — orea, ea pars freni
quae ori equi inditur.
φάλαρα, κόσμος ἵππων. στρῶμα, τό — stragulum, (sc.
ἐπινώτιον) quod dorso equi
imponitur.
ὑπουρίς, ἡ — postilena, lorum sub
cauda equi.
φάλαρα — phalerae, ornamenta
equorum.
χαλινός, ὁ — frenum, habena.
ψάλλιον, τό — frenum.
453. Succussator equitem 453. Ὁ ὑποσειστής τὸν βαδίζω — gradior.
βηματίζων ἵππος, ὁ — equus
quassat; gradarius molliter, ἱππέα σείει, ὁ εὔδρομος tolutarius, asturco.
tolutarius (asturco) tolutim τριποδίζει, ὁ βηματίζων ἕξιππον, τό — sejuges, currus sex
gradiens non cespitat. φοράδην βαδίζει, οὐδ’ equis junctus.
εὔδρομος (sc. ἀνήρ), ὁ — qui bene
ὀλισθαίνει (πταίει). currit, equus gradarius.
ὀλισθαίνω — cespito, labor.
πταίω — despito, labor, impingo.
σείω — quatio, quasso.
τριποδίζω — tripudio.
ὑποσειστής — succussator, facile
excutiens.
φοράδην — tolutim.
454. Auriga parippum 454. Ὁ ἡνιοχεὺς ἵππος ἐπισεσάγμενος — equus cui
clitellae sunt impositae, sellarius.
sellario jugat, antecessores πάριππον τῷ ἐπισάσσω — clitellas vel
ante se agit. ἐπισεσαγμένῳ συζεύγνοσι, stragulum impono.
τοὺς πρόσθεν πρὸ ἑαυτοῦ ἡνιοχεύς, ὁ — auriga; cf. ὁ ἠνίοχος.
ἱππεύς, ὁ — eques.
ἐλαύνει. πάριππος (sc. ἵππος), ὁ — parippus,
equus funalis.
ὁ πρόσθεν (sc. ἵππος) — equus
antecessor.
πρόσθεν — antea.
455. Magnates sejugibus 455. Οἱ πάνυ (δυνάσται) δημοτικός — plebeius, qui de plebe
est.
vehuntur, pilentis et ἑξίππῳ, ὀχήματι, ἀπήναις· διφρός — bigae.
carpentis (pampillis). οἱ πολλοὶ (δημοτικοὶ) δρόμος, ὁ — cursus.
Plebeii quadriga, triga, τεθρίππῳ, τριίππῳ, δυνάστης, ἡ — primas, optimas.
ζεῦγος, τό — rhaeda, vehiculi genus;
biga, idque rhaedis et συνωρίδι, ζεύγεσιν, ἅρμασι, cf. mularis ἡ ἀπήνη.
essedis: alicubi etiam cisiis. καὶ δίφροις χρῶνται. λαμπήνη, ἡ — pilentum, vehiculum
pensile.
οἱ πάνυ — magnates, viri illustres.
οἱ πολλοί — inferioris sortis
homines, plebeji.
πορεῖον, τό — pilentum, vehiculum
pensile.
τέθριππον (sc. ἅρμα), τό —
quadriga, currus quadrigis
junctus.
456. Onera plaustris 456. Τὰ βάρη ἁμάξαις, ἀνακλιντήριον, τό — lectica.
ἀσκοπήρα, ἡ — ascopera,
(sarracis) trahisque, ἑλκήθροις, οἱ ἀσθενοῦντες sacciperium, pera viatorum in qua
aegrotantes arcera, delicati φορείοις, οἱ τρυφῶντες pecunias aut utensilia quaevis
tectica transvehuntur. ἀνακλιντηρίοις ὀχοῦνται. reponunt.
ἕλκηθρον, τό — traha.
 τρυφῶν — delicatus.
τρυφάω — delicate vivo.
φορεῖον, τό — arcera, vehiculum
infirmorum.
457. Currus habet axes 457. Ἅμαξα ἄξονας ἔχει, ἀναφορεύς, ὁ — sucula, machina
tractoria.
(qui ut axungia ungantur, οὓς δεῖ αἴρειν ἀναφορεῖ ἄξων, ὁ — axo.
succula sustolluntur) et τοῦ χρίεσθαι, τρόχους, ἀψίς, ἡ — absis, curvatura rotae.
rotas ex modiolo radiis τόρμον, πνημίας ιβ’. ἐπιβάλλω — infigo, praefigo.
ἐπίβολος, ὁ — paxillus qui axibus
duodecim, apsidibus sex, et ἀψίδας καὶ κάνθους ς’. τῷ rotae infigitur, embolium; cf. ὁ
totidem canthis contextas, δ’ ἄξονι ὁ ἐπίβολος ἔμβολος, τὸ παραξόνιον.
quibus praefixum est ἐπιβάλλεται. κάνθος, ὁ — canthus, ferrum quo
axis rotae munitur.
embolium. κνημία, ἡ — radius rotae.
τροχός, ὁ — rota.
χοινικίς**, ἡ — modiolus sc. medium
rorae.
χρίω — ungo.
458. Temonis orae 458. Τῷ ἐσχάτῳ τοῦ ἄλυσις, ἡ — catena.
ἀποδεσμέω — alligo.
(extremitati) admoventur ῥυμοῦ, αἱ ἁλύσεις ἢ ἀπόκρημνος — praeruptus.
de helcio dependentia ἱμάντες, τῶν ἑλκίων ἅρμα, τό — currus.
retinacula (sive sint ἐκκρεμάμενοι, ἐφάπτονται. ἕλκιον**, τό — helcium, quod ecquis
induitur ad trahendum currum.
catenae, sive lora), pone ὄπισθεν ἡ τροχοπέδη ἐποχλεύς, ὁ — sufflamen, quod rotae
autem sufflamen ad (ἐποχλεὺς) τὸ ἅρμα ἐν injicitur ne praeceps feratur.
sufflaminandum in ἀποκρήμνῳ καταβάσει ἐφάπτω — alligo.
ἱμάς, ὁ — lorum.
praecipiti descensu currum. κατέχουσα, ἀποδεσμεῖται. κατάβασις, ἡ — descensus.
κατέχω — cohibeo, retineo.
ὄπισθεν — pone, a tergo.
ῥυμός, ὁ — temo currus.
τροχοπέδη, ἡ — sufflamen, lignum
quo rotae injecto cursus ejus
sistitur.
459. Cum per orbitas 459. Τῆς ὁδοῦ μὴ χρὴ ἁρματοτροχία, ἡ — orbita.
ἐξίστημι τῆς ὁδοῦ — decedo,
levius trahantur vectabula, ἐξίστασθαι (ἐξικνεῖσθαι) αἱ deflecto a via.
ne exorbites, respice. γὰρ ἅμαξαι ἐν ταῖς ἐξίστημι — decedo, deflecto.
ἁρματοτροχιαῖς ἐξιχνοῦμαι — exorbito, orbitam
exeo.
ἑλκόμεναι, ῥᾷον φέρονται. μοσχεύω — insero, implanto.
ῥᾷον — facilius.
φέρω — veho.
460. Clitellae mulo aut 460. Αἱ ἀστράβαι ἄβατος — invius, aditu vel accessu
difficilis.
caballo imponuntur, ut per (σάγματα) τοῖς ἵπποις ἢ ἀποῤῥώξ — abruptus, praeruptus.
loca praecipita et invia ἡμιόνοις ἐπιτίθενται, τοῦ ἀποσκευή, ἡ — sarcina.
transitum alium non τὰς ἀποσκευὰς δι’ ἡμίονος, ὁ — mulus.
κομίζω — porto, fero.
ferentia, onera ἀποῤῥώγων καὶ ἀβάτων σάγμα, τό — clitellae.
transferantur. τόπων κομίσαι.
461. Bajuli vel humeris vel 461. Οἱ ἀχθοφόροι, ἢ διωθίζω — protrudo.
μονότροχος, ὁ — carruca, vehiculum
feretro (aerumna de collo ὤμοις, ἢ φερέτρῳ, ἢ ἱμάντι unam rotam habens.
suspensa) bajulant, vel τὰ βάρη αἴρουσιν, ἢ φέρετρον, τό — feretrum, in quo
unirota protrudunt. μονοτρόχῳ διωθίζουσιν. aliquid fertur.
XLIII. DE NAVICULARIA. XLIII. ΠΕΡΙ ΤΗΣ
ΝΑΥΤΙΛΙΑΣ.
462. A transmarinis 462. Ἐκ τῶν μεταποντίων ἀπεμπολέω — vendo, venundo.
γελγοπώλης, ὁ — scrutorum
apportaturi quaedam ἔνια φορτία οἱ ναῦται venditor.
nautae, mare (aequor) προσκομίσοντες διὰ τοῦ ἱστιοδρομέω — solis velis feror.
naufragum navigant, ora e ναυαγοῦ πελάγους μεταπόντιος — transmarinus.
ναυαγός — naufragus, naves
prymnesio soluta. πλέουσιν (ἱστιοδρομοῦσιν). frangens.
ναύτης, ὁ — nauta.
ναυτιλία, ἡ — navicularia ars.
πλέω — navigo.
προκομίζω — apporto, affero.
φορτίον, τό — onus.
463. Nauclerus 463. Ὁ ναύκληρος τῷ ἄμφω — ambo.
ἀρτέμων, ὁ — artemon, velum navis
gubernaculo assidens πηδαλίῳ προσκαθιζόμενος majus.
clavum gubernat, τὸ ἐφόλκαιον κυβερνᾷ· ὁ ἄρχω — impero.
navarchus imperitat. Alii ναύαρχος ἄρχει· οἱ ναῦται ἀσχολούμενος διατρέχω — assidue
discurro.
per pergulas (ageas) et per ἀσχολούμενοι ἐπὶ τῶν ἀσχολοῦμαι — impiger, assiduus
foros cursitantes ad καταστρωμάτων, καὶ τῶν sum.
antennas vela (acatium τοῦ πλοίου παρόδων ἄφλαστον, τό — aplustre,
ornamenta navis.
nempe, thoracium, et διατρέχουσι, τὰ ἱστία οἷον διατρέχω τοῦ πλοίου παρόδων —
quandoque etiam ἀρτεμῶνα, θωράκιον, per foros navis.
supparum) alligant, eaque ἐπίδρομον, τῇ κεραίᾳ διατρέχω — discurro.
διεκβάλλω — trajicio per aliquid.
ad ambo usque cornua ἐφάπτουσι, καὶ πρὸς ἄμφω δόλων, ὁ — dolon, minimum velum
diducta, trajectis per τὰ κέρατα σχοίνοις διὰ τοῦ ad proram.
carchesium funibus καρχησίου διεκβαλλόμενοι, ἐπίδρομος, ὁ — epidromus, velum
posterius.
subvectant, vel contracta ἀνέλκουσιν, ἢ ὑφιέντες ἐφόλκιον, τό — clavus navis,
demittunt: alii epidromum συστέλλουσιν. ἄλλοι gubernaculum; cf. τὸ πηδάλιον.
puppi, dolonem in prora, ἐπίδρομον ἐν πρύμνῃ, θωράκιον, τό — thoracium, velum
quadratum quod maximo velo
aplustria in mali fastigio δόλωνα ἐν πρῴρᾳ, καὶ τὰ incumbit.
defigunt. ἄφλαστα ἐν τῇ τοῦ ἱστοῦ ἱστίον, τό — velum.
κορυφῇ ἐκπεταννύουσιν. ἱστός, ὁ — malus navis.
ἰχθύς, ὁ — piscis.^
κατάστρωμα, τό — fori, tabulatum
navis quod nautas aut milites
sustinet.
κεραία, ἡ — antena, lignum
transversum e malo navis.
κυβερνάω — guberno, moderor.
ναύαρχος, ὁ — navarchus,
praefectus navis.
ναύκληρος, ὁ — nauclerus, navis
gubernator.
πάροδοι, αἱ — fori, tabulata navium
constrata per quae currunt nautae.
πηδάλιον, τό — gubernaculum,
clavus navis.
πλοῖον, τό — navis.
προσκαθίζομαι — assideo.
πρύμνα, ἡ — puppis, extrema navis
 pars.
πρώρα, ἡ — prora, anterior pars
navis.
464. Tranquillo salo 464. Μαλακίας οὔσης ἀνάγω — tollo, subduco.
ἀπωθίζω — propello.
velificatio non procedit, nisi ναυτίλλεσθαι οὐ δυνατόν, βραχέα, τὰ — brevia, syrtes in mari.
remiges per transtra ad εἰ μὴ πρόσκοποι ναυτίλλεσθαι οὐ δυνατόν —
scalmos considentes καθίζοντες ἐπὶ τῶν navigatio non procedit, navigari
non potest.
(identidem celeusmate per σελμάτων, ἐν τοῖς δυνατόν, τό — quod fieri potest.
celeusten inclamandi et σκαλμοῖς ἐρέσσωσι, ἢ ἑλκυστήρ (sc. ἀνήρ), ὁ — helciarius,
exhortandi) remigent, vel ἑλκυστῆρες ῥυμουλκῶσι, ἢ qui navem fune trahit.
ἐποτρύνω — impello, excito.
remulco navim trahant κόντοις τὴν ναῦν ἀπὸ ἐρεύνομαι — ructo.
helciarii, vel ubi opus, βραχίων. καὶ σκοπέλων κελευστής, ὁ — celeustes, qui
contis trudendo a brevibus ἀπωθῶσιν. κελευστὴς δὲ remiges adhortatur.
κόντος, ὁ — contus, hasta nautica
et scopulis propellant τούτους ἅπαντας ὀφείλει longa et robusta.
navicularii. ἐποτρύνειν. μαλακίας οὔσης — tranquillo salo.
μαλακία, ἡ — summa tranquillitas
maris.
ναῦς, ἡ — navis.
ναυτίλλεσθαι οὐ δυνατόν —
navigatio non procedit, navigari
non potest.
ναυτίλλομαι — navigo.
ὀφείλω — debeo.
πρόσκωπος, ὁ — remex.
ῥυμουλκέω — remulco sc. loris
funibusque navem traho.
σελίς, ἡ — pagina.
σκαλμός, ὁ — scalmus, lignum teres
cui remi loro alligantur.
σκέπτομαι — circumspicio, speculor.
465. Nam in illos si 465. Τούτοις γὰρ ἂν μή — nisi.
βυθός, ὁ — profunditas, profundum.
incidant, naufragio ἐμπεσόντες κινδυνεύσουσι διερευνάω — indago, perscrutor.
periclitantur, ni jacturam ναυαγεῖν, ἂν μή, εἰ ἐκβολή, ἡ — jactura mercium e navi.
faciant necessitudine id ἐπάναγκες, ἐκβολὴν ἐπαναγκές — necesse est, opus est.
κινδυνεύω — periclitor.
efflagitante. Idcirco ποιῶσι, διὰ τοῦτο βολίδι ναυαγέω — navem frango,
profunditatem bolide βυθὸν διερευνῶσι, τὴν naufragor, naufragium facio.
exquirunt, ne alicubi ναυαγίαν ἐκφυγεῖν ναυαγία, ἡ — naufragium.
adhaerescant et naufragium σπουδάζοντες.
faciant.
466. Vento minus secundo 466. Πνεύματος οὐκ ἀγκυρόω — ancora firmo.
ἄελλα, ἡ — procella, turbo.
(adverso) obliquandi sunt ἐπιφόρου ὄντος πλαγιάζειν ἀνίσταμαι — oborior.
sinus carbasorum vel τὴν ὀθόνην, ἢ ῥυμουλκεῖν, ἀποφέρω — aufero, abripio.
remulcandum est. Procella ἀέλλης ἀνισταμένης, ἵνα ἀποφέρω — aufero, tollo.
ἐπίφορος — secundus, prosper.
oborta ne abripiantur a μὴ ναῦς ὑπὸ τρικυμίας κυμαίνομαι — fluctuo.
decumanis fluctibus, ἀποφέρηται, ἀγκυροῦν ὀθόχνη, ἡ — velum nauticum,
anchoram rudenti annexam αὐτὴν δεήσει, καὶ οὕτως carbasus.
πλαγιάζω — obliquo.
jaciunt atque ita fluctuant et ἀκινδύνως κυμαίνεται. πνεῦμα, τό — ventus.
jactantur. ποταμικός — fluvialis, fluviatilis.
ποταμός, ὁ — fluvius, flumen,
 amnis.
τρικυμία, ἡ — fluctus decumanus,
magnus.
467. Primam navigans 467. Τὸ πρῶτον ἀχθοφόρος (sc. ἀνήρ), ὁ — bajulus.
δυσχείμερος — tempestuosus.
(naviculans) (sive corbita, πελαγίζων ὁλκάδι ἢ κέλητι ἐμποδίζω — impedio.
sive celoce sive etiam ἢ λέμβῳ, ὡς ἐπὶ πολὺ, τῆς κελήτιον, τό — celox, navigii genus
lembo invehatur, perinde θαλάσσης δυσχειμέρου breve atque utile; cf. ὁ κέλης.
λέμβος, ὁ — lembus, parvum
est) nauseam vix effugit, si οὔσης, ναυτιᾷ. navigium.
quidem paulo velocius a ναυτιάω — nauseam patior, nauseo,
flabris aspirantibus evomere conor et adnitor.
ὁλκάς, ἡ — corbita, navis oneraria.
impellantur. πελαγίζω — navigo.
468. Navis vacua, 468. Τὸ πλοῖον κενόν, ἀσφάλεια, ἡ — securitas.
βολίς, ἡ — bolis, pondus funiculo
praesertim actuaria, quo μάλιστα εὔπορός τις affixum quo demisso nautae
firmius innatet, saburra πλάτη, ἐπ’ ἀσφαλείᾳ τοῦ explorant profunditatem maris.
oneratur: sed si plus nimio, δρόμου ἑρματίζεται, γόμου ἕρμα, τό — saburra .
ἑρματίζω — saburra onero.
pessum ibit. ὑπερπιμπλάμενον, εὔπορος (sc. ναῦς), ἡ — actuaria
καταδύεται. navis.
καταδύω — demergo.
πλάτη, ἡ — ratis.
ὑπερπίμπλημι γόμου — nimis onero.
ὑπερπίμπλημι — nimis repleo.
ὑφίημι — submitto, demitto.
469. Ubi fatiscit (quod 469. Τοῦ πλοίου ἁρμονία, ἡ — commissura.
διαχαίνω — fatisco, hiatu diducor.
multoties fit), nautea per ὑποσάρπου ὄντος εἰσρέω — influo, illabor.
hiscentes rimas illabitur, (διαχαίνοντος) ὕδωρ διὰ ἐξαντλέω — exhaurio.
atque in carinam confluit: ῥαγάδων, εἰς τὴν τρόπιν ἴουλος, ὁ — muscus.
κεραμεῖον, τό — figuli officina,
unde antlia exantlatur seu εἰσρεῖ, ὃ χρὴ ἐξαντλεῖν figlina.
sentinatur. Post, ut rimulae ἀντλίᾳ, εἶτα τοὺς μνίον, τό — muscus.
omnes stipentur, phalangis ναυπηγοὺς δεήσει τοῦ ὁλκός, ὁ — remulcus, quo naves ex
uno mari in alterum per
in siccum subducitur; et πλοίου εἰς γῆν ὁλκοῖς continentem traducuntur.
commissurae stupa aut ἀνηγμένου ἁρμονίας καὶ πακτόω — compingo, coagmento.
musci coma referciuntur ac συναφὰς τῇ τοῦ λίνου πιττόω — oppico, pice illino.
ῥαγάς, ἡ — fissura, rima.
ferruminantur, tandemque δευτέρου στύπῃ, ἢ μνίῳ στύπη, ἡ — stupa*; cf. τὸ στυπεῖον.
oppicantur naupegis. (βρύῳ) πακτοῦν τε καὶ συναφή, ἡ — commissura.
πιττοῦν. τρόπις, ἡ — carina, ima navis pars.
τοῦ πλοίου ὑποσάθρου — quum
navis fatiscit.
ὑπόσαθρος — rimosus.
470. Navigatione peracta, 470. Τῆς ναυτιλίας αὐτίκα — statim.
ναύσταθμος — navale, navium
actutum navigia in portum ἐκτελεσθείσης αὐτίκα πρὸς statio.
appellenda sunt, aut certe γῆν ὁρμητέον, ἢ οῥμάω — appello navem.
in opportunam stationem ναύσταθμον ζητητέον
(navale) deducenda. ἐστίν.
471. In navigabili flumine 471. Ἐν πλοΐμοις ἀκάτιον, τό — acatium, velum
maximum in navi.
raro triremibus ac liburnicis ποταμοῖς χρεία σχεδὸν λιβυρνική* (sc. ναῦς), ἡ — liburnica,
onerariis, ut plurimum vero οὐδεμία τριήρων, genus navigii triremis figuram
lintribus, scaphis, cymbis et λιβυρνικῶν φορτηγῶν, habens.
πλόϊμος — navigabilis.
phaselis utimur, qui remis ἀλλ’ ὡς πολύ, μονοξύλων σκαφίδιον, τό — scapha.
σχεδία, ἡ — ratis.
provehuntur, immo et σκαφιδίων, ἀκατίων, τριήρης, ἡ — triremis.
ratibus. φασήλων φάσηλος, ὁ — phaselus, navigium
κωπηλατουμένων, καὶ oblongum.
φορτηγός (sc. ναῦς), ἡ — navis
σχεδιῶν. oneraria.
χρεία, ἡ — usus.
472. Ubi vadum deest, 472. Ὅπου πόρος οὐκ διαπεράω — trajicio.
ναῦλον, τό — naulum, portorium.
pontone trajiciunt, ἔστι, τῷ πορθμείῳ πορθμεῖον, τό — ponto quo flumen
diciturque trajectus: sed ποταμὸν διαπερατέον trajicitur.
portitor naulum poscit. ἐστίν. ὁ τόπος πορθμὸς πορθμεύς, ὁ — portitor, vector.
πορθμός, ὁ — trajectus.
λέγεται. ὁ δὲ πορθμεὺς πόρος, ὁ — vadum quod pedibus
ναῦλον αἰτεῖ. transiri potest.
473. Alibi fiunt pontes 473. Ἀλλαχόθι μὲν ἀλλαχόθι — alibi.
γέφυρα, ἡ — pons.
lapidei vel sublicii, et γέφυραι λίθιναι, ξύλιναι, γεφύριον, τό — ponticulus.
pensiles: itemque ponticuli. ἐπικρεμεῖς (κρεμασταὶ) ἐπικρεμής — pensilis.
καὶ γεφύρια κρεμαστός — pensilis.
λίθινος — lapideus.
κατασκευάζονται.
474. Urinatores quaevis 474. Οἱ δύται εἰς βυθὸν ἀνερευνάω — investigo.
δύτης, ὁ — urinator.
profunda tranant submersa ἑαυτοὺς ἐφιέντες τὰ ὑποβρύχιος — submersus,
perquirentes. καταποντιζόμενα demersus.
ἀνερευνῶσιν.

XLIV. DE ITINERIBUS. XLIV. ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΚΑΤΑ

ΓΗΝ ΠΟΡΕΙΑΣ.
475. Viator, quo tendit, 475. Τὸν ὁδοιπόρον δεῖ εὐθυοπέω — rectam viam sequor,
recto itinere progredior.
recta sine ambagibus ἄνευ περιοδείας ὁδοιπόρος, ὁ — viator.
proficiscatur, ad εὐθυπορεῖν. περιοδεία, ἡ — ambages, circuitus.
deverticula ne divertat. πορεία, ἡ — iter.
476. Semitae causa viam 476. Τῆς ἀτραποῦ χάριν, ἄτραπος, ἡ — semita.
ἔμπειρος — peritus.
ne deserat, nisi tritus sit ἐμπείρου μὴ παρόντος κύων, ὁ/ἡ — canis.
callis et itineris dux ὁδηγοῦ, οὐ χρὴ τῆς ὁδοῦ ὁδηγός, ὁ — dux viae seu itineris.
comesve peritus praesto. παρατρέπεσθαι. παρατρέπομαι — deverto, deflecto a
via.
477. Avia (devia) et 477. Ὁ τὰ ἄβατα καὶ τὰ ἄβατα — avia.
ἄβατος — avius.
salebras qui metuit, δυσχωρίας φοβούμενος, μὴ δυσχωρία, ἡ — salebrae.
nusquam deviet. ἐκπατείτω. ἐκπατέω — extra viam tritam
evagor, a via deflecto.
478. Bivium et trivium 478. Ἡ δίοδος, τρίοδος ἀπαντάω — occurro, obviam venio.
εἰς ἀριστερά — ad sinistram,
fallax est: quapropter ne ἀπατηλή, ὅπως οὖν τῆς sinistrorsum.
erres, obvios sciscitare, qua ὁδοῦ μὴ διαμάρτῃς, τοὺς βαδίζω — eo.
eundum? Num hac an illac, ἀπαντῶντας ἐρώτα ποῖ εἰς δεξιά — ad dextram, dextrorsum.
δίοδος, ἡ — bivium.
prorsum an rursum, χρὴ βαδίζειν, τῇ μέν, ἢ τῇ ἐρωτάω — interrogo, quaero ab
dextrorsum an sinistrorsum δε, πρόσω ἢ ὀπίσω, εἰς aliquo.
flectendum sit? δεξιὰ ἢ ἀριστερά. ἤ — an.
ὅπως μή — ne.
ὅπως — ut.
 ποῖ — quo, quorsum.
τῇ μὲν ἢ τῇ δέ — hac an illac.
τῇ — hac, illac.
τῇδε — hac.
τρίοδος, ἡ — trivium.
479. Tramites et compita 479. Ἡ τρίβος, τὰ ἄμφοδα ἄμφοδον, τό — compitum.
τρίβος, ἡ,ὁ — trames, semita, callis.
non aeque seducunt. οὐχ οὕτως ἀπατηλά.
480. Peregrinari ut absque 480. Ὅπως ἄνευ ἐμπόρευμα, τό — merx.
ξενιτεύω — peregrinor.
interprete possis, idioma ἑρμηνέως ξενίζεσθαι
calle. δύναιο, γλώττας μάνθανε.
481. Peregre ituro ocreae 481. Τῷ ἀποδημήσοντι ἀποδημέω — peregrinor.
ἁρμοστός — conveniens.
competunt aut perones ob ἁρμοστὰ ταῦτα· βακτηρία, ἡ — baculus.
caenum; et petasus πηλοβατίδες*, πέτασος, διφθέρα, ἡ — rheno (reno), velamen
(galerus) ob solem; et rheno διφθέρα, κατωνάκη, villosum humeros pectusque
tegens.
aut mastruca ob frigus; et τρίβων, διφθέρα, φαινόλη διφθέρα — lacerna.
lacerna scortea vel penula e ἐξ ἐρίου πηκτή, βακτηρία ἔριον, τό — lana.
coacta lana ob pluvias; et πρὸς ὑποστήριγμα. κατωνάκη, ἡ — mastruca, vestis
pellicea; cf. ὁ κατωνάκης.
baculus (baculum) seu πέτασος, ὁ — petasus, galerus,
scipio, quo nitatur: tegmen capitis latum et expansum.
adminiculo enim est. πέτασος, ὁ — petasus, tegmen
capillo solem arcens.
πηλοβατίς, ἡ — pero; cf. ἡ ἀρβύλη, ἡ
ἀσκήρα.
τρίβων, ὁ — lacerna, penula, vestis
quae tunicae inducitur adversus
aëris injuriam.
πρὸς ὑποστήριγμα — adminiculi
causa.
ὑποστήριγμα, τό — adminiculum.
482. Opus et viatico ad 482. Καί γε μὴν ἐφοδίου ἀγοράσματα, τὰ — venalia.
δαπάνη, ἡ — sumptus, impensa.
faciendas impensas: vel πρὸς τὰς εἰς πορείαν ἐφόδιον, τό — viaticum.
literis (tessera) collybisticis δαπάνας, ἢ κολλύβου καί γε μήν — porro.
ab aliquo collybista. παρὰ κολλυβιστοῦ, χρείαν κολλυβιστής, ὁ — collybista,
campsor, qui dat vel accipit
ἔχει. litteras collybisticas.
κόλλυβος, ὁ — collybus, litterae
collybisticae, in quibus scriptum
est de quadam summa pecuniae
ab eo qui eas recepturas sit,
persolvenda.
χρεία, ἡ — opus.
483. Sed et patientia: sub 483. Οὐδὲν δὲ γ’ ἧττον αἰθριοκοιτέω — sub dio cubo.
ὑπομονή, ἡ — patientia.
dio enim pernoctare μεγάλης ὑπομονῆς· θαμὰ
obtingit. γὰρ αἰθριοκοιτέον ἐστίν.
484. Ubi ubi es, quīcum 484. Ὅπου πότε γῆς ἂν ᾖς ὅπου ποτὲ γῆς — ubicunque
terrarum.
(quocum) sis attende, quid σκέπτου τί λάθρα ὅπου ποτέ — ubicunque.
occulte geratur quam πράττεται. ποτέ — unquam.
sagacissime aucupans. πράττω — ago, gero.
485. In peregrinationibus 485. ἐν πορείαις γὰρ ἄπιστος — intutus.
ἀποσφάττω — jugulo.
enim intuta sunt omnia. ἅπαντα ἄπιστα καὶ ἁρπαξίβιος — raptu vivens.
Latrones trucidant, ἐπισφαλῆ· οἱ λῃσταὶ ἐπισφαλής — periculosus, intutus.
καπηλεῖον, τό — diversorium,
praedones spoliant, piratae ὁδοιποροῦντες caupona.
arreptos abducunt. His ἀποσφάττουσιν, οἱ καταλύτης, ὁ — hospes.
igitur latrocinantibus ac ἅρπαγες τοὺς ξενιτεύοντας λῃστής, ὁ — latro.
λωποδυτέω — spolio, praedor.
praedantibus ne obvies, λωποδυτοῦσιν· οἱ πειραταὶ ξενοδοχεῖον, τό — hospitium, locus
cauto opus. Immo ne in αὐτοὺς ἀνδραποδίζουσιν. ubi hospites recipiuntur,
hospitiis quidem, φρόντιζε μὴ τοιούτοις diversorium.
ξενοδόχος (ξενοδόκος), ὁ — hospes,
praesertim apud caupones, ἁρπαξιβίοις ἐμπέσῃς· οὐδὲ qui peregrinos excipit.
hospes ab hospite tutus est. πάντως ἀσφαλῆ τὰ ξένος, ὁ — hospes, qui apud aliquem
ξενοδοχεῖα καὶ καπηλεῖα. in hospitio est.
ὁδοιδοκέω — vias insideo.
ὁ ξένος (καταλύτης) παρὰ ὁδοιδόκος, ὁ — latro, is qui vias
τῷ ξενοδόκῳ ἀκινδύνως insidet ac viatores intercipit.
ἀεὶ οὐκ ἔχει. παρά — apud.
πειρατής, ὁ — pirata, praedo
marinus.
φροντίζω — caveo.
486. Ut sarcinam tuam 486. Ὅπως τὰ πρὸς ἀργυροθήκη, ἡ — loculus in quo
servatur pecunia.
commode gestes, vidulus, ὁδοιπορίαν ἐπιτήδεια εὐφόρως — leviter, facile, commode.
mantica, pera συσκευαζόμενος δύναιο εὔχρηστος — utilis, quo opus est.
(sacciperium), bulga, εὐφόρως βαστάζειν, ἱπποπήρα, ἡ — bulga, sacculus quo
equites necessaria itineri secum
marsupium (crumena, εὔχρηστα τάδε· σακκίον, ferunt; n.b. fere plurale.
loculus, funda), denique πήρα, ἱπποπήρα, μαρσύπιον, τό — marsupium; cf. ὁ
sinus opus est. ἀσκοπήρα, μαρσύπιον, μάρσυπος, τὸ βαλάντιον.
ὁδοιπορία, ἡ — iter.
ἀργυροθήκη, κόλπος. σακκίον, τό — sacculus.
συσκευάζω — in fasciculum colligo,
in sarcinam connecto.
487. Ut expeditior sis, 487. Εὐσκεύει ἵνα ἐμποδών, τό — impedimento, ab
ἐμποδών (adverbium).
impedimentis ne te εὐκολώτερον πορεύῃ· αἱ εὐκόλως — expedite.
aggravato: remorantur ἀποσκευαὶ ἐμποδών εἰσιν. εὐσκευέω — impedimentis modice
enim festinos. me onero.
πορεύομαι — proficiscor.
488. Si maturandum 488. Ὅπου χρὴ σπεύδειν δρομικός — velox.
κέλης, ὁ — veredus.
(celerandum) est, veredis δρομικοῖς ἵπποις καὶ πάροχος, ὁ — equus veredus.
(celetibus) uti praestat, κέλησι χρηστέον ἐστίν.
quam meritoriis equis.
489. E longinquo reducem 489. Οἴκαδέ σε ἐξ ἐξ ἀλλοδαπῆς (sc. χώρας) — e terra
peregrina.
salvum et sospitem ἀλλοδαπῆς ἐπανελθόντα ἀλλοδαπός — extraneus,
laetabundi tui te excipient. σῶον, ἀνόσητον peregrinus.
(εὔρωστον), οἱ ἐπιτήδειοι ἀνόσητος — salvus, sospes.
ἐκδέχομαι — excipio.
περιχαρεῖς ἐκδέξονται. ἐπιτήδειος — necessarius, amicus.
εὔρωστος — bene valens.
οἴκαδε — domum.
συζευγνύω — conjungo, adjungo.
σῶος — salvus.

XLV. DE MERCATURA. XLV. ΠΕΡΙ ΤΗΣ

ΕΜΠΟΡΙΑΣ.
 490. Mercatores, bona 490. Οἱ ἐμπορίαν ἀκερδῶς — sine lucro, cum damno.
ἀλλαχόθεν — aliunde.
aliunde allata non absque ἐμπορευόμενοι ἄνευ — sine.
lucro (quis enim cum (ἐργαζόμενοι) ἀλλαχόθεν ἀργύριον, τό — argentum.
damno negotiaretur?) προσενεγκάμενοι τὰ ἐμπορία, ἡ — mercatura.
ἐπί — cum.
dividunt. ἐμπορεύματα, οὐκ ἄνου ἐπιζημίως — cum damno.
κέρδους αὐτὰ ἐπ’ ἀργυρίῳ ἐργάζομαι — negotior.
καταλλάττονται· τίς γὰρ καταλάττω ἐπ’ ἀργυρίῳ — divendo.
καταλλάττω — commuto,
ἀκερδῶς καὶ ἐπιζημίως permuto.
πραγματεύεσθαι κέρδος, τό — lucrum.
προαιροῖτο; πραγματεύομαι — negotior.
προαιροῦμαι — praeopto, malo.
προσφέρω — affero.
491. In emporiis celebria 491. Ἐν ἐμπορίοις ἀγορά, ἡ — mercatus.
ἀνιαρός — molestus.
exercentur commercia: πλεῖσταί τε καὶ μεγάλαι ὁ αὐτόθεν (sc. ὤν vel οἰκῶν) — qui
oppidatim mercatus συναλλαγαί. κατὰ πόλεις δ’ in ipso loco habitat, incola.
solenes et nundinae ἀγοραὶ ἐτήσιαι δημοτελεῖς, αὐτόθεν — in ipso loco.
δημοτελής — publicus.
instituuntur. Monopolia καὶ παντοπωλίαι γίνονται. ἐμπόριον, τό — emporium, locus ubi
incolis molesta esse et ἡ μονοπωλία οὐδαμῶς mercatura exercetur.
parum conducibilia οινωφελής, μᾶλλον δὲ τοῖς ἐτήσιος — anniversarius, quotannis
fieri solitus.
notorium est. αὐτόθεν (κατοίκοις) κοινωφελής — publice utilis.
ἀνιαρά ἐστιν. μονοπώλιον, τό — monopolium,
arbitrium vendendi quo quis solus
quidpiam vendere potest.
παντοπωλία, ἡ — mercatus,
nundinae.
κατὰ πόλεις — oppidatim.
πόλις, ἡ — urbs, oppidum.
συναλλαγή, ἡ — commercium.
492. Et propolae et 492. Οἱ προπώλαι, ἀγύρτης, ὁ — circulator.
ἀξιόω — postulo, peto, volo, cupio.
institores et tabernarii παλιγκάπηλοι, γρυτάρια, τὰ — (dim. ab ἡ γρύτη)
quaestum facientes in γρυτοπώλαι, γελγοπώλαι, scruta, merces frivolae.
cadurcis suis, et ἀγύρται περιαγοραῖοι γρυτοπώλης, ὁ — scrutarius, is qui
res frivolas vendit.
circumforanei et scrutarii γρυτάρια καὶ ῥῶπον ἔμπορος (sc. ναύτης), ὁ —
(grytopolae) cum scrutis καταπιπράσκοντες, negotiator, mercator.
suis frivolis negotiatore dici ἔμποροι προσαγορεύεσθαι καταπιπράσκω — vendo, venundo.
παλιγκάπηλος, ὁ — institor,
volunt. ἀξιοῦσιν. revenditor.
περιαγοραῖος — circumforaneus.
πέρναμαι — veneo.
προπώλης, ὁ — propola, is qui
merces prius emit, ut pluris
revendat.
ῥῶπος, ὁ — merx parvi pretii.
τί μή — quidni.
493. Et quidni? Ubique 493. Καὶ τί μή; πανταχοῦ διατιμάω — aestimo, pretium pono.
ἕως ἄν — donec.
sane merx licet (venit), τὰ ἀγοράσματα πέρναται, προστίθημι — expono, propono.
venditor venalem exponit, ἀπεμπολεῖται· τὰ ὤνια ἐν πώλης, ὁ — venditor.
et indicat quanti: emptor πωλητηρίῳ ὁ πώλης πωλητήριον, τό — forum, taberna,
ubi res venales exponuntur.
licetur (licitatur) donec προτιθεὶς διατιμᾷ, ὁ δ’ συνάλλαγμα, τό — conventio.
conveniant. ὠνητὴς ἀντωνεῖται, ἕως ἂν ὑπερθεματίζω — licitor, contra
licitor.
τὸ συνάλλαγμα γένοιτο. ὠνητής, ὁ — emptor.
τὰ ὤνια (sc. χρήματα) — merces
quae venduntur.
ὤνιος — venalis.
494. Sed qui mercatur, ne 494. Ὁ ὠνοῦμενος, ὅπως ἀργυροῦς — argenteus.
ἀσσάριον, τό — as, moneta.
se defraudet in emptione, μὴ ὑπὸ τῶν τιμιοπωλῶν δαληρός*, ὁ — thaleros, moneta
nummorum (qui aurei sunt, νοσφίζοιτο, τὸ νόμισμα Germanica.
vel argentei, vel aerei) χρυσοῦν, ἀργυροῦν, δηνάριον, τό — denarius, moneta.
ἡμιασσάριον, τό — semissis, as
teneat valorem: ut oboli, χάλκειον, καὶ τὴν ἀξίαν dimidius.
semoboli, teruncii, semissis, αὐτοῦ, γινωσκέτω, οἷον ἡμιόβολος*, ὁ — semiobolus,
assis, grossi, denarii, ὀβολοῦ, ἡμιοβόλου, moneta.
κορωνατός*, ὁ — coronatus, moneta.
floreni, solidi imperialis, ἡμιασσαρίου, ἀσσαρίου, νόμισμα, τό — numisma, moneta.
scutati, coronati, etc. γροσσοῦ, δηναρίου, νοσφίζω — defraudo.
φλορηνοῦ, δαληροῦ, ὄβολος, ὁ — obolus, moneta.
ὄλυνθος, ὁ — grossus, moneta.
σκουτάτου, κορωνατοῦ. σκουτατός*, ὁ — scutatus, moneta.
τιμιοπώλης — rerum pretiosarum
venditor.
φλωρηνός*, ὁ — florenus, muneta.
χρυσοῦς — aureus.
ὠνοῦμαι — mercor, emo.
495. Nec qui vetustus 495. Οὐδὲ τὴν παλαιὰν Ἀττικός — Atticus, ex Attica regione.
δραχμή, ἡ — drachma, moneta.
rerum aestimationes τιμὴν σαφῶς μαθεῖν ἑκατόν — centum.
investigat, nescius sit σπουδάζων ἀγνοείτω ἡμέτερος — noster.
talenti Attici, quod valuisse τάλαντον Ἀττικὸν ξ’ μνῶν, μνά, ἡ — mina, moneta Attica.
παλαιός — vetus, antiquus, priscus.
volunt antiquarii sexaginta μνᾶν ἑκατὸν δραχμῶν, ἢ σαφῶς — plane, liquido.
minas: mina autem valuit υ’ σεστερτίων; τοῦτον δὲ β’ σέρις*, ἡ — scariola, herba.
centenos denarios κρουκιγερῶν ὡσεῖ κατὰ τὸ ταλαιπωρέω — vexo.
ὡσεί — circiter, fere.
(drachmas) seu ἡμέτερον νόμισμα εἶναι.
quadringentos sestertios:
sestertius autem duos
circiter crucigeros monetae
Germanicae.
496. Pretium annonae 496. Σιτοδείας ἐπ' ἔλαττον βαδίζω — decresco.
βαρυτιμεῖται ὁ σῖτος — fit annonae
ingravescit aut remittit (σπανοσιτίας) ἐμπεσούσης, gravitas.
prout ejus raritas aut ὁ σῖτος βαρυτιμεῖται, ἡ δὲ βαρυτιμοῦμαι — pretio augeor.
affluentia est: sed nihil τιμὴ αὐτοῦ ἐπ’ ἔλαττον ἐπ’ ἔλαττον βαδίζω — imminuor,
decresco.
carius constare ajunt, quam βαδίζει, εὐωνίας οὔσης· ἔλαττον — minus.
quod precibus emitur. οὐδὲν δέ, φασίν, πλείονος ἢ εὐχή, ἡ — preces.
τὸ ὤνιον εὐχῶν ἐστιν. εὐωνία, ἡ — affluentia rei quae facit
ut vili pretio fit, vilitas.
πλείων — plus.
σιτοδεία, ἡ — penuria annonae sc.
rei frumentariae.
σπανοσιτία, ἡ — penuria annonae.
χωρίζομαι — secernor, remaneo.

XLVI. DE VESTIARIIS XLVI. ΠΕΡΙ ΤΗΣ

 OPIFICIIS. ΙΜΑΤΟΥΡΓΙΚΗΣ.
497. Linum et cannabis 497.* Τὸ λίνον, κάνναβίς ἐναποβρέχω — macero.
ἱματουργική (sc. τέχνη), ἡ — ars
macerantur in lacunis, et τε ἐν ὑδροδόκοις vestiaria.
exsiccata frangibulo ἐναποβρέχεται, ξηραίνεται κάνναβις, ἡ — cannabis.
conteruntur, tum κτενὶ γναφικῷ κναφάλου ξαίνω — carmino, carpo.
ξαντικός — ad carminandum
carminantur (caruntur) τε καὶ στύπης pertinens.
carmine, remanente ibi κεχωρισμένης. σκόλλυς (σκόλλις), ὁ — floccus,
flocco, hic stupa. villus, cirrus.
συντρίβω — contero.
ὑδροδόκος, ὁ — lacuna, lacus.
498. Dehinc netrices 498. Αἱ χερνήτιδες ἄτρακτος, ὁ — pensum, quod
netrices colo applicant.
penso ad colum applicato κλῶσμα ἠλακάτῃ ἠλακάτη, ἡ — rotulus, fusus, colus.
fila trahunt (nent), sive περιδέουσαι, πηνίον κατάγω — deduco.
rotula sive fuso cum κατάγουσι, κατακλώθουσι κατακλώθω — fila deduco, stamina
deduco.
verticillo. τῷ κλωστῆρι ἢ ἀτράκτῳ κλῶσμα, τό — pensum quod colo
σφόνδυλον ἐχούσῃ. applicatur.
κλωστήρ, ὁ — rotula coli, fusus.
κτείς, ὁ — pecten.
περιδέω — circumligo.
πηνίον, τό — stamen, stilum.
συνάγω — colligo.
σφόνδυλος — verticillus coli.
χερνῆτις, ἡ — netrix.
499. Ex fuso fila in 499. Ἐκ ῥόμβου αἱ ἀγαθίς, ἡ — glomus.
ἱστός, ὁ — tela.
girgillum deducuntur, inde ἀγαθίδες συνάγονται, μηρύω — glomero.
in rhombum, ex rhombo μηρύονται, καὶ ἰστὸς ῥόμβος, ὁ — rhombus, machina
glomerantar glomi, et fit γίνεται. quam agitando tramam
glomeramus.
tela.
500. Textor conculcans 500. Ὁ ὑφαντὴς τοὺς ἀμείβω — alterno,.
διασμιλεύω — aliquam rem versor
insilia (binae complanatae ὑποβάτας (διεσμιλευμένα dolis utendo.
(aequatae) trabeculae sunt, δύο δοκίδια) παραλλήλως δοκίδιον, τό — trabecula.
quae alternatim (vicissatim) ἀμείβοντας τοῖς ποσὶν δύο — duo.
ἐνυφαίνω — intexo.
consurgunt et recidunt), καταπιέζει, τῷ στήμονι τὴν ἡλιόω — ad solem expando.
stamini tramam κρόκην ἐνυφαίνει καὶ κακοήθεια, ἡ — prava consuetudo.
(subtegmen) subtexit, et ita σινδόνα καὶ λεπτὸν λίνον καταπιέζω — calco.
κρόκη, ἡ — trama, subtemen, id
linteum et carbasum ποιεῖ. οὗτος ἡλιούμενος quod stamini inseritur.
conficit: quod ut candescat, λευκαίνεται. λεπτὸν λῖνον, τό — carbasus,
insolatur. linteum tenue.
λευκαίνω — dealbo.
παραλλήλως — ex opposito.
σινδών, ἡ — sindon, linteum
pertenue.
στήμων, ὁ — stamen.
ὑποβάτης, ὁ — insile, scabellum; cf.
τὸ ὑπόβαθρον.
ὑφάντης, ὁ — textor.
501. Bilix duplicatum, et 501. Δίμιτος παρυφὴν βίλιξ (sc. ὀθόνιον), τό* — bilice
linteum.
trilix triplicatum licium διπλῆν, τρίμιτος τριπλῆν παρυφή, ἡ — licium, tela.
requirit. αἰτεῖ. τρίλιξ*, ἡ — trilix, lini genus.
 502. Idem propemodum 502. Ταὐτὸν σχεδὸν ἐν συμβάλλω — fio.
τάλαρος, ὁ — colus, per quem fila
in lanificio fit: quod ταλασιουργίᾳ τεχνικωτέρᾳ deducuntur.
artificiosius contexitur. οὔσῃ, συμβαίνει. ταύτῃ — hactenus.
τεχνικός — artificiosus.
503. Pectitur lana vel 503. Τὸ ἔριον ὑπὸ τοῦ ἀκρατής — evanidus, fugax.
βαθύχρουν χρῶμα, τό — densus,
gossipium (bambacium) et ταλασιουργοῦ ποκάζεται, satur color.
carminatur a lanario, netur ὑπ’ εἰροκόμου πεκτεῖται βάπτω — tingo.
a lanifica, dein texitur, et (πέκεται, διαξαίνεται), ὑπὸ βαφεύς, ὁ — tinctor.
γναφεύς, ὁ — fullo.
pani transeunt in pannum καταγούσης, καὶ δευσοποιὸν χρῶμα, τό — color
laneum: quem fullo χερνήτιδος νήθεται, indelibilis.
constipat et condensat, ὑφαίεται, καὶ οὕτω ῥάκος εἰροκόμος (sc. ἀνήρ), ὁ — lanarius,
qui lanam carminat.
tinctor in cortina tingit, γίνεται· ὁ γναφεὺς ἐμπιλεῖ ἐμπιλέω — constipo.
quendam saturo, quendam τει καὶ ὑποστύφει, ὁ ἐξίτηλος — dilutus, evanidus.
diluto, [et] quendam βαφεὺς ἐν λέβητι ἢ εὐαγής — evanidus fugax.
νήθω — neo, filum duco.
pertinace, quendam βαθύχρῳ (εὐαγεῖ), ἢ πεκτέω — carmino.
evanido (fugaci) tinctus. ἐξιτήλῳ, ἢ δευσοποιῷ πέκω — pecto.
χρώματι, ἢ ἀκρατεῖ, ποκάζω — carmino.
ῥάκος, τό — pannus.
βάπτει. ταλασιουργία, ἡ — lanificium; cf. ἡ
ταλασία.
504. Sartor forfice scindit, 504. Ὁ ἀκεστὴς τῇ τομίδι ἀκεστής, ὁ — sartor.
ἀναῤῥάπτω — rursus consuo.
acu et digitali indumenta τέμνει, τῇ βελόνῃ καὶ βελόνη, ἡ — acus, instrumentum.
suit: sed ne suturae δακτυλήθρᾳ τὴν ἐσθῆτα δακτυλήθρα, ἡ — digitale,
notabiles sint, quandoque ῥάπτει. ἵνα δ’ αἱ ῥαφαὶ μὴ digitorum involucrum.
διαῤῥηγνύω — dissuo.
et dissuit, rursumque ἐμφανεῖς ὦσι, ἐῤῥαμμένα ἐμφανής — conspicuus.
scissuras consuit plicatque. διαῤῥηγνύει, ἀναῤῥάπτει ῥάπτω — suo, consuo.
καὶ συμπλέκει. τέμνω — seco, scindo.
τομίς, ἡ — forfex.
505. Qui vetera sarciunt 505. Οἱ ἐπισκευασταὶ ἐπισκευαστής, ὁ — veteramentarius,
qui vetera vestimenta sarcit.
(resarciunt) veteramentarii, (παλαιουργοῦντες) τὰ ἱματιοκάπηλος, ὁ — vestiarius, qui
qui interpolant mangones καττύματα vestes vendit.
sunt, ablecta (interpola) μετασκευάζουσιν, οἱ κάττυμα, ἡ — veteramentum,
veteris calceamenti corium.
venditantes. κομμωταὶ αὐτὰ κληρονομέω — haeres fio, sum.
μετασχηματίζουσι καὶ κομμωτής, ὁ — mango, qui vestes
πωλοῦσιν. veteres interpolat.
μετασκευάζω — reficio, reparo.
μετασχηματίζω — interpolo, in
aliam formam verto.
506. Coriarius coria lixivio 506. Ὁ σκυτοδέψης τὸ γονή, ἡ — genitura.
δεύω — irrigo, madefacio.
elaborat: e quibus sutor σκῦτος κονίᾳ στακτῇ δεύει, καλτίκιος, ὁ — calceus, caliga.
(calcearius) calceamenta in ὁ σκυτοτόμος ἐξ αὐτοῦ μέτρον, τό — modulus, formula.
sutrina ad modulum ὑποδήματα ἐν νῆμα, τό — filum.
ὀπήτιον, τό — subula, qua corium a
(formulam, mustricolam) σκυτοτομείῳ πρὸς μέτρον sutoribus perforatur; cf. τὸ
subula et filo piccato τοῦ καλτικίου, τῷ ὀπητίῳ ῥάφιον.
conficit. καὶ νήματι πισσοκωνήτῳ πισσοκώνητος — picatus.
σκυτοδέψης, ὁ — coriarius.
συῤῥάπτει. σκῦτος, τό — corium.
σκυτοτόμιον, τό — sutrina.
 σκυτοτόμος, ὁ — sutor.
στακτή, ἡ — lixivium coriarii.
συῤῥάπτω — consuo.
507. Pellio e pellibus 507. Ὁ διφθεροποιὸς δέρμα, τό — pellis.
δερμάτινος — pellicius.
pellicia construit. δερμάτων διφθέρας, καὶ διφθεροποιός — pellio, qui pellicea
δερμάτινα εἵματα conficit.
κατασκευάζει. εἶμα, τό — vestis, amiculum.
κατασκευάζω — compono, conficio.
508. Alutarius alutas 508. Ὁ βυρσοδέψης τὸ βυρσοποιός (sc. ἀνήρ), ὁ — cerdo,
opifex sordidus.
praebet; sed omnes hi per σκῦτος παρέχει. πάντες δὲ σκωπτόμενος — per ludibrium.
ludibrium cerdones τοιοῦτοι σκωπτόμενοι
audiunt. βυρσοποιοὶ λέγονται.

XLVII. DE VARIIS XLVII. ΠΕΡΙ ΠΟΙΚΙΛΩΝ

VESTIUM GENERIBUS. ΕΙΔΩΝ ΤΩΝ
ΕΣΘΗΜΑΤΩΝ.
509. Vestis ad 509. Ἡ ἐσθὴς τοῖς ἐκ γυμνότης, ἡ — nuditas.
ἔσθημα, τό — vestimentum.
obtegendam nuditatem e παραδείσου ἐκβληθεῖσι μαψιδίως — vanitatis gratia.
paradiso ejectis data, stulte πρὸς τὸ τῆς γυμνότητος παράδεισος, ὁ — paradisus,
a phrygione acu pingitur et σκέπασμα δοθεῖσα, ὑπὸ viridarium.
παρυφαίνω — texo.
ad fastum adhibetur. ποικιλτοῦ μαψιδίως χρυσῷ ποικιλτής, ὁ — phrygio, qui acu
καὶ μαργαρίταις pingit.
παρυφασμένη, τῇ σκέπασμα, τό — velamen,
tegumentum.
ὑπερηφανίᾳ ὑπηρετεῖ. υπερηφανία, ἡ — fastus, superbia.
ὑπηρετέω — inservio, servio, ad
aliquid adhibeor.
510. Moles nobis est et 510. Βάρος ἐστὶ καὶ ἀμπέχω — induo, amicio.
ἐκδύομαι — exuo.
remora, dum induitur toties τριβή, ἣν τοσαυτάκις δεῖ ἐνδύομαι — induo.
et exuitur. ἐνδύσασθαί τε καὶ τοσαυτάκις — toties.
ἐκδύσασθαι. τριβή, ἡ — retardatio, remora.
511. Alii laxa veste 511. Οἱ μὲν ἐσθῆτι κοσμέω — orno.
κροσσός, ὁ — fimbria; cf. τὸ
gaudent, alii stricta, habitu πλατείᾳ, οἱ δὲ στενῇ, κράσπεδον.
vario et quandoque ποικιλτῇ, κροσσοῖς ἢ παραίρημα, τό — limbus,
segmentato. παραιρήμασι κεκοσμημένῃ segmentum vestis.
πλατύς — amplus.
χαίρουσιν. ποικιλτός — varius, versicolor.
512. Vestitus lugubres 512. Αἱ ἐσθῆτες πενθικαί· ἀναξυρίδες, αἱ — bracca, femorale;
cf. τὰ περισκελῆ.
sunt epomis, calyptra, ἡ ἐπωμίς, κάλυπτρα, ἀνδρικός — virilis.
ricinus (ricinium). Virilis πέπλον. ἀνδρικαί· θώραξ γνάφαλον, τό — tomentum quod
autem familiaris amictus χειριδωτός, κολόβιον, culcitris infarcitur.
ἐπωμίς, ἡ — epomis, vestis humeros
est thorax cum manicis, περιζώματα (σκέλεαι), tegens.
colobium, subligaculum τήβεννα ποδήρης, μανδύη, θώραξ, ὁ — thorax, pectoris amictus.
(femoralia, braccae), toga χλαμὺς δέ, σάγος κάλυπτρα, ἡ — calyptra, quae servit
capiti operiendo.
talaris, lacerna. Chlamys (περιθωρακίδιον) χλαῖνα, κολόβιον, τό — colobium, tunica sine
vero, sagum, abolla, laena, χρυσοϋφὴς τήβεννα, manicis.
paludamentum, caligae καλίγια, στρατιωτικαί. πενθικός — lugubris.
πέπλον, τό — peplus lugubris, rica.
militaria sunt. περιθωρακίδιον, τό — vestis quae
thoraci superinduitur.
ποδήρης (sc. χιτών), ὁ — toga talaris.
σάγος, ὁ — sagum, vestis militaris.
σκελεά, ἡ — caliga, ocrea.
σπεῖρον, τό — lacerna, tunica.
στρατιωτικός — militaris.
τήβεννα, ἡ — toga.
χειριδωτός — manicatus,
manuleatus.
χλαῖνα, ἡ — laena, vestis crassa
quae hieme superinduitur.
χλαμύς, ἡ — chlamys, vestis
militaris.
χρυσοῦφής — auro intertextus.
513. Femineus: amiculum 513. Γυναικεῖαι· ἀδικέω — injuriam facio.
ἀμπεχόνιον, τό — amiculum
(amictorium), palla striata, ἀμπεχόνιον (στολὴ foemineum.
stola, supparus (peplum πτυχώδης) πέπλος, κυκλάς, ἄμπυξ, ὁ — reticulum muliebre.
carbasinum), cyclas, στηθόδεσμον, ἄμπυξ, βέλτιον — melius.
γυναίκειος — muliebris.
calantica (reticulum, rica), κεκρύφαλος, περιζώνιον, κεκρύφαλος, ὁ — vitta mulierum.
praecinctorium (castula, ταινία, τιάρα. κυκλάς, ἡ — cyclas, genus seminae
semicinctium), vitta albens, vestis magnificum.
πέπλος, ὁ — peplum carbasinum.
mitra. περιζώνιον, τό — lumbare,
praecinctorium; n.b. τὸ περίζωμα.
πτυχώδης — rugosus, multas plicas
habens.
στηθόδεσμον*, τό — pectorale, fascia
pectoralis; cf. τὸ περιστήθιον.
στολή, ἡ — stola, tunica longior.
ταινία, ἡ — calantica, vitta, tegmen
capitis muliebre.
τιάρα, ἡ — tiaria, mitra.
514. Communis: 514. Κοιναὶ ἑκατέροις· ἄκαμπος — non flexus.
ἀνά — per.
theristrum, indusium, θέριστρον, χιτώνιον ἑκάτερος — uterque.
interula (subucula), pileus, (χιτωνίσκος), ὑποδύτης, ἐμβάς, ὁ — soccus.
galerus acuminatus, pileus πῖλος, θολία, τιάρα, θέριστρον, τό — theristrum, vestis
subtilis et aestiva.
nocturnus, tiara, tunica, χιτῶνες, χειροθῆκαι, θολία, ἡ — petasus, pileus ad
chirothecae, tibialia, περισκελίδες, ὑποδήματα arcendum solem.
periscelides (genualia, (ἔχοντα περιείλημα, καλοπόδιον, τό — calceus ligneus
vel durus.
fasciae crurales), calcei ἱμάντας), ποδεῖον, κόθορνος, ὁ — cothurnus.
(soleas obstragulum [et] κρηπίδες, σανδάλια φελλῷ κρηπίς, ἡ — crepida.
corrigias habentes), calones, μαλακά, κόθορνοι ἐμβάδες, κρύσταλλος, ὁ — glacies.
μαλακός — mollitus.
socci, crepidae, subere ὑποδήματα τραγικά, περιείλημα (sc. τοῦ ὑποδήματος), τό
mollita sandalia, cothurni καλοπόδια σεσιδηρωμένα — obstragulum calcei.
(tragoedis cumprimis οἷς τάχει θαυμαστῷ ποσὶν περισκελίς, ἡ — periscelis, fascia
cruralis.
usitati), et calopodia ἀκάμπτοις, ἀνὰ πῖλος, ὁ — pileus; cf. τὸ πίλον.
ferrata, quibus mira κρύσταλλον φέρονται. ποδεῖον, τό — socculus laneus; cf. τὸ
dexteritate et incredibili πόδειον, ὁ πῖλος.
σανδάλιον, τό — sandalium.
celeritate per conglaciatas τραγικός — tragoedorum proprius.
aquas labuntur. ὑποδύτης, ὁ — subucula, vestis
 interior.
φελλός, ὁ — suber, cortex.
χειροθήκη*, ἡ — chirotheca.
χιτών, ὁ — tunica.
χιτώνιον, τό — indusium.
χιτώνιον, τό — tunicula; cf. τὸ
ἐχέσαρκον.
515. Omnia, ubi convenit, 515. Ἅπαντα ἀγκτήρ — fibula.
ὄγκος, ὁ — uncinulus.
aciculis, uncinulis προσηκόντως βελόναις, σφαιρίδιον, τό — nodulus.
(spintheribus), fibulis, ὀγκίνοις (ἀγκίστροις),
nodulis, et globulis σπινθῆρσι, ἀγκτῆρσι,
connectuntur (nexantur, σφαιριδίοις συνάπτεται.
adstringuntur).
516. Cingulo nos 516. Ζωστῆρι ἡμᾶς ἀναλύω — solvo.
ἀποζωννύω — discingo.
cingimus et discingimus, ζωννύομέν τε, καὶ διασοφίζομαι — dilanio, discerpo.
ligulas nodis astringimus ἀποζωννύομεν ἱμᾶσι δυσλύτως — firmiter.
aut solvimus. (σφαιρωτῆρσι), δυσλύτως ἐγκομβόω — ligo.
ζωννύω — cingo.
πλεγματεύομεν (κοσύμβρῳ ζωστήρ, ὁ — cingulum.
ἐγκομβοῦμεν) καὶ πλεγματεύω — adstringo nodos.
ἀναλύομεν. πόρπη, ἡ — fibula, vinculum; cf. ἡ
περόνη.
σφαιρωτήρ, ὁ — corrigia, ligula.
517. Pallio amicimur et 517. Τὸ ἀμπεχόνιον ἀμπεχόνιον, τό — pallium.
ἀνανεοῦμαι — instauro, renovo.
ornamur. περικείμενοι κοσμοῦμεθα. πανοῦργος — versipellis, veterator.
περίκειμαι — amictus sum.
518. Ornamenta 518. Ὁ κόσμος κάλλυντρον, τό — redimiculum, quo
cincinni redimuntur.
adjiciuntur: redimicula προστίθεται, κάλλυντρα οὐλή, ἡ — cincinnus.
(quibus cincinni et alia οἷς βόστρυχοι ἀναδέονται, πεζίς, ἡ — lacinia.
redimiuntur), taeniae, ἀποόεσμοι (ταινίαι), ὤα, ἡ — limbus, segmentum
vestimenti.
fimbriae, limbi, institae, κροσσοί, παραιρήματα,
segmenta, syrmata σύρματα, λημνίσκοι,
(peniculamenta), lemnisci, παρυφαί (πεζίδες).
laciniae.
519. Item annuli, torques 519. Δακτύλιοι, ἑλικτῆρες, δακτύλιος, ὁ — annulus.
ἐλικτήρ, ὁ — inauris, quae auri
(muraenulae), monilia, ὅρμοι, περιδέραια, ψάλια, appenditur.
armillae (brachialia), ἐνώτια, ἐλλόβια, ἐλλόβιον, τό — ornamentum ab
inaures (quae auriculae σταλάγμια (χρυσουργῶν auricula dependens, inauris.
ἐνώτιον, τό — inauris, qua aures
lobo insertae, stalagmia ἔργα), ῥάκια, ῥινόμακτρα, ornantur.
nominantur), aurifabrorum στρόφια, καψιδρώτια. καψιδρώτιον, τό — sudarium.
et gemmariorum opera; nec ὅρμος, ὁ — monile.
περιδέραιον, τό — monile.
non linteola, muccinia, ῥινομάκτρον, τό — muccinium,
strophia, sudaria. linteolum quo nares abstergimus.
σταλάγμιον, τό — stalagmium,
inauris genus oblongum.
ψάλλιον, τό — armilla.
520. Bardocuculli 520. Ὰβόλλα, χείμαστρον ἄβολλα, ἡ — bardocucullus, pallii
genus e panno crassiore, cucullum
naviculatorum, centones ναυτῶν, ῥαπτὸν adjectum habens, ac nautis et
(qui ex paniculis et ex (συῤῥαφθὲν ἐξ aurigis usitatum.
ἀγρός, ὁ — ager.
assumentis consarcinati ἐπιβλημάτων καὶ διάγω — dego.
sunt) inopum sunt: qui ἐπιῤῥαμμάτων), πενήτων ἐπίβλημα, τό — additamentum
rurantur, levidensi ἐστίν· οἱ ἐν ἀγρῷ panniculi.
ἐπίῤῥαμμα, τό — panniculus qui
tunicantur. διάγοντες εὐτελὲς assuitur.
ἀμπέχονται. ῥάκιον, τό — vestis vilis.
ῥαπτόν — centro, vestis ex
panniculis consarcinata.
χείμαστρον, τό — vestis hiemalis.
521. Gynaeceum suum 521. Τὸ γυναικεῖον ἀμφίπολος, ὁ/ἡ — famulus, famula.
γυναικωνῖτις, ἡ — gynaeconitis,
sibi mundum habet, κόσμον, αἱ οἰκοδέσποιναι gynaeceum, domus pars ubi
matronae pedissequas. ἀμφιπόλους (ἀκολούθους) mulieres versantur.
ἔχουσιν. κόσμος, ὁ — mundus muliebris,
apparatus.
οἰκοδέσποινα, ἡ — matrona.

XLVIII. DE XLVIII. ΠΕΡΙ ΤΗΣ

ARCHITECTURA ET ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ.
FABRILIBUS ARTIFICIIS.
522. Primitus in specubus 522. Ἐν ἀρχῇ ᾤκουν ἐν ἁπανταχόθι — ubique, passim.
ἀρχιτεκτονική (sc. τέχνη), ἡ —
(cryptis), cavernis, tabernis, σπηλαίοις (κοιλώμασι) architectura, ars aedificia
et frondeis tabernaculis, ut σκηναῖς (σκηνώμασι) exstruendi.
et cespitiis (caespitiis), καλύβαις, καλιαῖς· νῦν δὲ καλιάς, ἡ — tugurium.
καλύβη, ἡ — casa.
tuguriolis, gurgustiolisque ἁπανταχόθι τῆς γῆς σχεδὸν κοίλωμα, τό — caverna.
habitabatur: nunc aedificiis δίστεγα καὶ τρίστεγα νῦν — nunc.
distegis et tristegis omnia οἰκήματα φαίνεται. σκηνή, ἡ — tabernaculum, casa,
tugurium.
referta sunt. σκήνωμα, τό — tabernaculum.
τρίστεγον (sc. οἴκημα), τό — domus
trium contignationum.
523. Haec alicubi excelsa 523. Ταῦτα ἐνιαχοῦ ἐνιαχοῦ — alicubi.
μεθυστικός — ebriosus.
sunt, alibi humilia. ὑψηλά, ἄλλῃ πη ταπεινά
ἐστιν.
524. In casa exili quis 524. Ἐν μικρᾷ καλιάδι τίς ἀσμένως — libenter.
lubens degit? ἂν ἀσμένως οἰκοῖ;
525. Architectus jactis 525. Τεκτόναρχος ἀρχιτέκτων, ὁ — architectus, qui
structuris aedificiorum praeest.
substructionibus aedificat, (ἀρχιτέκτων) ὑπωθεὶς θεμέλιον, τό — fundamentum.
adjutantibus fabris, securi θεμέλια, συνεργούντων οἰκοδομέω — aedifico, exstruo
et malleo (marculo) opus τεκτόνων, πελέκει, καὶ domum.
πέλεκυς, ὁ — securis.
suum peragentibus. σφύραις (ῥαιστῆρσι) ῥαιστήρ, ὁ — malleus.
χρωμένων, οἰκοδομεῖ. συνεργέω — adjuvo.
σφύρα, ἡ — malleus.
τεκτόναρχος, ὁ — architectus.
τέκτων, ὁ — faber.
τέμνω — caedo, succido.
526. Faber murarius 526. ὁ τειχοποιὸς ἐκ ἄλειμμα, τό — pigmentum.
ψύψου κάμινος — (fornax) calcaria.
(caementarius) a caemento χαλίκων ὑπὸ λιθουργοῦ, γύψος, ἡ — gypsum.
et saxo, a lapicida (latomo) καὶ κονιάτου σκαφείῳ κάθετος — perpendiculum.
reciso, et e lateribus in παρασκευασθέντων, κάμινος γύψου — fornax calcaria.
κάμινος, ἡ — fornax.
calcaria excoctis, calceque πλίνθων ἐν γύψου καμίνῳ κονία, ἡ — calx; cf. ἡ τίτανος.
bene subacta ὀπτῶν, κειμένων ἐν κονίαμα, τό — tectorium, albarium.
conferruminatis ad libellam συστάσει κατὰ τὴν κονίαμα, τό — albarium,
tectorium.
et perpendiculum muros κάθετον, καὶ κονίας λιθουργός, ὁ — lapicida.
fabricatur: quos tectorio (ἀσβέστου) ὕδατι μιασμός, ὁ — stuprum, incestus.
incrustat aut gypso dealbat πεφυραμένης, λευκώματι, ξυλόφρακτον ἔργον — opus
intestinum e ligno quo parites
aut opere intestino ἀλείμματι, κονιάματι, convestiuntur.
illigatisque emblematibus ξυλώσει (ἔργοις ξυλόφρακτος — e lignis
convestit. ξυλοφράκτοις) τοῖχον compactus.
ξύλωσις, ἡ — opus intestinum.
περιβάλλων, τοιχοῖ. ὀπτός — excoctus.
περιβάλλω — induco.
πλίνθος, ὁ — later.
σύστασις, ἡ — ordo.
τοιχοποιός — faber murarius,
caementarius.
τοῖχος — paries, murus domesticus.
τοῖχον περιβαλών τοιχῷ — facit
parietem sc. murum, quem
tectorio etc. inducit.
τοιχόω — murum sc. parietem
facio.
χάλιξ, ὁ,ἡ — caementum.
527. Lignarius (tignarius) 527. Ὁ ὑλουργὸς δοκὸν ἀγκτήρ — ansa ferrea.
ἀνέλκω — sursum traho, attollo
faber, trabe ferreis ansis ἀγκτῆρσι σιδηροῖς attrahendo.
firmata, ad amussim (creta ἐμπεδουμένην τῇ ῥυκάνῃ ἀποπηδάω — desilio.
vel rubrica signatam) ascia ξύει, καὶ πελεκίζει πρὸς διαστρέφω — distorqueo.
δοκός, ὁ — trabs, tignum.
asciat (segmentis et assulis στάθμην Κιμωλίᾳ ἐμπεδέω — firmo.
dissilientibus), terebra ἐπίχριστον μεμιλτωμένην, ἐπίχριστος — illitus, inunctus.
terebrat (forat), trochleis σκινδαλμῶν καὶ οὕτως δὲ οὐκ ἔχων — quum vero
haud est ejusmodi sc. aliter se
elevat, parietes coagmentat, πελεκημάτων habet, alioqui.
[et] clavis consolidat, quos ἀποπηδώντων, τρυπάνῳ ἔχω cum adv. — nonnunquam
distorte impactos forcipe τρυπᾷ, τροχαλίᾳ ἀνέλκει, notat qualitatem vel morem.
ἔχω — habeo me.
dentato, qui bisulcus est, τοίχους λαβαῖς σιδηραῖς ἧλος, ὁ — clavus.
emolitur. Parietinas autem συνάπτει, τῶν ἥλων τοὺς ἡμιῤῥαγής — bisulcus, bifidus.
restaurat. διεστραμμένους τῇ λαβίδι λαβίς, ἡ — forceps.
μιλτόω — rubrica illino.
ὀδοντωτῇ ἐξέλκει, τοίχους ξύω — polio.
ἡμιῤῥαγεῖς καὶ πτωσίμους πελέκημα, τό — segmentum,
(χαμαιρεπεῖς) ἀνανεοῦται. frustulum quod bipenni
detruncatur.
πελεκίζω — deascio.
πτώσιμος — caducus.
ῥυκάνη, ἡ — runcina, dolabra major.
σκινδαλμός (σκινδάλαμος), ὁ —
assula.
τροχαλία, ἡ — trochlea, machina
cujus ope onera gyrando
elevamus.
τρυπανάω — terebro, perforo.
τρύπανον, τό — terebra.
 τυχών — quilibet, vilis.
ὑλουργός, ὁ — lignarius faber.
χαμαιῤῥεπής — in terram vergens
sc. inclinans.
528. Ligna ne cariem 528. Τὰ δένδρα ἵνα μὴ πανσέληνον, τό — plenilunium.
σαπρός — putris, cariosus.
sentiat, post plenilunium σαπρὰ γένηται μετὰ στάθμη, ἡ — amussis, regula.
succidantur. πανσέληνον τημτέον ἐστίν.
529. Lignator arbores 529. Ὁ ξυλοτόμος τὰ ἀγκαλίς — fascis sarmentorum.
ξυλοτόμος, ὁ — lignator.
sternit et ramis truncat, δένδρα τέμνων καὶ πρίζω — seco, disseco.
serra reciprocando dissecat, καταβάλλων, πριστῆρι πριστήρ, ὁ — scobs eorum quae
scobe recidente tuditeque (ῥινήματος εἰς γῆν serra secantur, segmentum.
ῥίνημα, τό — scobs; cf. τὸ ῥίνισμα.
cuneum adigit, itaque findit καταπίπτοντος) πρίζει, σφηνόω — findo.
et ubi diffidit strues σφύρᾳ ξυλίνῃ σφηνοῖ, τὰ σχιστός — fissus.
componit, ut et δὲ ξύλα σχιστὰ καὶ τὰς φρύγανον, τό — virgultum,
sarmentum.
sarmentorum fasces et ἀγκαλίδας φρυγανικῶν
decisa virgulta. συντίθησιν.
530. Scriniarius 530. Ὁ κιβωτοποιὸς ἑνόω — unio.
κολλάω — conglutino, glutine
(arcularius, capsarius) σανίδας σκεπάρνῳ καὶ compingo.
asseres runcina et dolabra ἀξίνῃ πελεκᾷ, περόναις* κόμμι τηκτόν — gummi liquatum,
edolat, subscudibus ἑνοῖ, κόλλᾳ κολλᾷ, τῷ vernix.
περόνη, ἡ — subscus, fibula.
coadunat et coarctat, κόμμι ἀρκευθίνῳ ὑποχρίει. σκέπαρνον, τό — dolabra, runcina.
glutine (colla) conglutinat, ὑποχρίω — sublino, illino.
vernice illinit.
531. Faber ferrarius in 531. Ὁ σιδηρεὺς ἄκμων, ὁ — incus.
ἐκτείνω — diduco.
ustrina follibus inflat (χαλκεὺς) ἐν σιδηρείῳ ἔλασμα, τό — lamina.
ignem, emollitumque et φύσαις φυσᾷ, τὸν σίδηρον ἐξάττω — exsilio.
forcipe prehensum ferrum λαβιδίῳ δεδραγμένον, καὶ λαβίδιον, τό — forceps.
μαλάττω — emollio.
super incude cudit, ut πυρὶ μεμαλαγμένον ἐπ’ πέταλον, τό — bractea.
stricturae emicent, inque ἄκμονι τύπτων, ὥστε πλόκιος — plexilis.
laminas et bracteas diducit. σπινθῆρας ἐξᾴττειν, εἰς σιδηρεῖον, τό — fabri ferrarii
officina, ferraria; cf. ἡ
ἐλάσματα, πέταλα σιδηρουργία.
ἐκτείνει. σιδηρεύς, ὁ — faber ferrarius.
σπινθῆρες — structurae.
τύπτω — cudo.
φῦσα, ἡ — follis.
φυσάω — sufflo, inflo.
χαλκεύς, ὁ — faber ferrarius.
532. Serarius 532. Ὁ κλειθροποιὸς καὶ ἀγλαΐζομαι — splendeo.
ἀναξύω — abrado, limo.
(claustrarius) et polio ὁ λεαντὴρ τῇ ρίνῃ ῥινίζει, λειουργέω — laevigo, explano.
(politor) lima limat ρὑκάνῃ ἀναξύει, καὶ ξέσμα, τό — ramentum, scobs.
(reliquiae sunt ramenta); λειουργεῖ· ὥστε τὸ ἔργον ξέστης**, ὁ — politor.
ῥίνη, ἡ — lima.
planula vero laevigat et στίλβειν καὶ ἀγλαΐζεσθαι; ῥινίζω — limo.
polit, ut niteat. τὸ λοιπὸν ῥίνισμα (ξέσμα) ῥίνισμα, τό — ramentum, scobs; cf.
λέγεται. τὸ ῥίνημα.
533. Eodem pertinent 533. Τούτοις δεῖ τοὺς ἁμαξουργός, ὁ — carpentarius.
αὐτοματουργός, ὁ — automatorum
fabri aerarii, carpentarii χαλκοτύπους, sive horologiorum confector.
(plaustrarii), stannarii, ἀμαξουργούς, χωνευτάς, ἐναριθμέω — accenseo, annumero.
ἐξορκίζω — conjuro.
automatarii: item αὐτοματουργούς, οἰσυοπλόκος, ὁ — vietor, doliarius;
scandularii, vietores πλινθουργούς, πιθοποιούς cf. ὁ λυγιστής.
(doliarii), tornatores, (πυτινοπλόκους, πλινθουργός, ὁ — laterarius.
πυτινοπλόκος, ὁ — vietor (vitor).
vitriarii, et qui restes οἰσυοπλόκους), τορνευτάς, σχοινοπλόκος, ὁ — restiarius, restio.
torquent, restiones. ὑαλουργούς, τορνευτής, ὁ — tornator.
σχοινοπλόκους ἐναριθμεῖν. ὑαλουργός, ὁ — vitrarius, vitriarius.
χαλκοτύπος, ὁ — faber aerarius,
aerifusor.
χαλκουργός, ὁ — faber aerarius.
χωνευτής, ὁ — fusor aeris vel stanni.
534. Operarii (operae 534. Οἱ ἐργάται ἀναφορεύς, ὁ — vectis.
ἀντιλογέω — obloquor.
mercenariae), mercede προσμισθοῦνται τοῦ τὰ ἐργάτης, ὁ — operarius.
conducuntur ut ministrent, βάρη τοῖς ἀναφορεῦσι μοχλίον, τό — vectis .
ut vectibus onera tollant, βαστάζειν, μοχλίοις αἴρειν, προσμισθόω — mercede loco,
conduco.
phalangis volvant, etc. κυλινδεῖν, καὶ φαλαγγοφορέω — phalangis sc.
φαλαγγοφορεῖν. cylindris ligneis volvo.
535. Figulus ex argilla 535. Ὁ κεραμεὺς πηλοῦ καλυπτήρ, ὁ — operculum.
κεράμειος, ὁ — figulinus.
ollas, fidelias, opercula, χύτρας, κεράμια, κεραμεύς, ὁ — figulus.
aliaque figlina fingit. καλυπτῆρας (πώματα), καὶ πηλός, ὁ — argilla.
τὰ λοιπὰ κεράμεια πίθος, ὁ — dolium.
πλάττω — fingo.
πλάττει. πῶμα, τό — operculum.
χύτρα, ἡ — olla.
536. Domus alte fundata, 536. Ὁ οἶκος γωνιόω — in angulos formo.
κατασκεδάννυμι — dispergo,
assabre instructa, angulis ὑψιθέμεθλος, καλῶς dissipo.
bene solidata, columnisque οἰκοδομηθείς, ἰσχυρῶς οἶκος, ὁ — domus.
stabilita, perstat diutissime γεγωνιωμένος καὶ πολυχρόνιος — diu durabilis.
στηλόω — stabilio.
incolumis. ἐστηλωμένος, πολυχρόνιός ὑψιθέμεθλος — alte fundatus, alta
ἐστιν. fundamenta habens.
537. Alias ruit defetiscens, 537. Οὕτως δ’ οὐκ ἔχων, ἔρεισμα, τό — sulcimentum,
statumen.
fiuntque ruinae ac rudera. ἐρείψιμον στέγος (ἐρείπιον) ἐρέπτω — comedo.
ἐστίν. στέγος, ὁ — domus.
538. Vacillantem itaque 538. Ἀναγκαῖον οὖν ἀθυρόγλωσσος — garrulus, loquax,
lingua effrenis.
pilis vel aliis fulcris fulciri, ἐρειπόμενον, στηρίγμασι ἀνακγαῖον — necesse est.
labantem refici aut dirui, στηρίζειν, ἀντηρῖσι ἀναῤῥύω — restauro.
collapsam destructamve καταπεπτωκότα ἀντηρίς, ἡ — tibicen, fulcrum
aedificio adjectum.
instaurari (reparari) et ἀναῤῥύσασθαι, καὶ ἀπόδεσμος, ὁ — fascia circa caput
renovari necesse est. παλαιὸν ἀνανεώσασθαι. mulierum.
ἐκφερουμυθέω — foras elimino,
evulgo.
ἐρειπωτός — caducosus.
καταπίπτω — decido.
καταπίπτω — collabor.
κρόταλος — garrulus.
στήριγμα, τό — fulcrum.
539. Domicilium amplum 539. Οἶκος μέγας εὖ, ἑκυρά, ἡ — socrus, cujus siliam
aliquis habet uxorem.
commodam facit στενός, κακῶς οἰκεῖται. εὖ — bene.
habitationem, arctum
incommodam.

XLIX. DE DOMO XLIX. ΠΕΡΙ ΟΙΚΟΥ ΚΑΙ

EJUSQUE PARTIBUS. ΑΥΤΟΥ ΜΕΡΩΝ.
540. Ingressurus per 540. Εἰσελευσόμενος διὰ ἀλλοτριοφθονέω — alienis bonis
invideo.
anticam in aedes, ne a janua τοῦ προθύρου εἰς οἶκον, ἀνοίγω — aperio.
aberres, in vestibulo τοῦ μὴ τῆς θύρας ἀποπλανῶμαι τῆς θύρας — aberro a
subsiste, et frontispicium ἀποπλανᾶσθαι, ἐν janua.
ἀποπλανῶμαι — aberro.
intuere. Demum, si ligula προπυλαίῳ (προδόμῳ) ἐκκρέμαμαι — propendeo.
non prominet, ut attracto ὑφίστασο, τῇ ὀροφῇ ἐπίσπαστρον, τό — ligula vel
vecte patescat, pulsa προσβλέψας, τοῦ δ’ funiculus in janua.
ἐφαιωροῦμαι — jacto, ostento.
cornice (cantharo, marculo). ἐπισπάστρου διὰ τῆς ὀπῆς κόπτω — pulso.
μὴ ἐκκρεμαμένου, οὐ κορώνη, ἡ — cornix, annulus ferreus
δυνάμενος τὴν θύραν quo fores pulsantur.
ὀπή, ἡ — foramen.
ἀνοίγειν, τῇ κορώνῃ αὐτὴν ὀροφή, ἡ — frontispicium domus.
κόπτει. πρόδομον, τό — vestibulum; cf. ὁ
πρόδομος.
πρόθυρον, τό — anticum, ostium.
προπύλαιον, τό — vestibulum.
προσβλέπω — intueor, adspicio.
ὑφίσταμαι — subsisto.
541. Si quis per 541. Προκύπτοντος τοῦ δέομαι — rogo.
ἐπαράσσω — impingo, allido.
transennam (septum θυρωροῦ διὰ τῶν θυρωρός, ὁ — janitor.
cancellatum) vel per καγκέλλων ἢ κιγκλίδων κιγκλίς, ἡ — cancelli, clathri.
clathros (id est, ferramenta σιδηρῶν ἢ ξυλίνων, αὐτοῦ παραστάς, ἡ — postis.
προκύπτω — prospecto.
lignave reticulato textu) δεήθητι τὴν θύραν ὑπέρθυρον, τό — limen superius,
prospectat, aperiatur roga. ἀνοίγειν, φυλάττου δὲ μὴ supraliminare.
Si janitor aperit (patefacit), τοὺς πόδας τῷ ὑποθύρῳ, ὑπόθυρον, τό — limen inferius,
subliminare; cf. ἡ ὑποθυρίς.
pedem, ne ad limen οὐδὲ τὴν κεφαλήν, τῷ
offendas, attole; caput, ne ὑπερθύρῳ, ἐπαράσσῃς,
ad superliminare allidas ἀμφοτέρωθι παραστάδες
(impignas), submitte. εἰσίν.
Utrinque postes erunt.
542. Ubi intromissus 542. Εἰσδοχῆς τυχών, εἰσδοχῆς τυγχάνω — intromittor.
εἰσδοχή, ἡ — receptio, admissio.
pertransiveris, ostium μοχλοῖς ἢ κατακλεῖσι τὴν κατακλείς, ὁ — obex.
occlude, pessulum θύραν πακτοῦ. μοχλός, ὁ — pessulus.
obdendo aut obicem πακτόω — obsero, claudo.
τυγχάνω εἰσδοχῆς — intromittor.
saltem. τυγχάνω — impetro, obtineo.
543. Cardines ne 543. Τοὺς σρόφιγγας, ἡσυχῇ — lente.
τρομερὸν ἠχέω — strideo.
strideant, aut fores crepent, ὅπως μὴ τρομερὸν ἠχῶσιν ἠχέω — sono.
lente commove. ἢ λίγγωσιν ἡσυχῇ κίνει. λίγγω — crepo, strideo.
στρόφιγξ, ἡ — cardo ostii.
544. Ex atrio in caetera 544. Ἐκ προαυλίου εἰς δωμάτιον, τό — cubiculum.
ἑστιαοτόριον, τό — coenaculum; cf.
conclavia aditus est. Per ἑστιατόριον, προκοίτιον, τὸ ἁπώγαιον, τὸ ἀπώγεον, τὸ
scalas aut cochleam, ad δωμάτιον; διὰ κλιμάκων ἢ ἀνώγεων, ὁ ἀνώγεως.
κλίμαξ, ἡ — scala.
superiores contignationes κοχλιῶν εἰς τὰ ὑπηρῷα κοχλίας, ὁ — cochlea, scala in gyrum
(tabulata) penetra. εἴσοδόν ἐστιν. ducta.
προαύλιον, τό — atrium.
προκοίτιον, τό — conclave, quod
ante cubiculum est; cf. ὁ
προκοιτών.
τρομερὸν ἠχέω — stridulum sono,
strideo.
τρομερός — tremulus.
ὑπερῷον, τό — superior aedium
pars, superior contignatio.
545. Tectum columinibus 545. Τὸ τέγος τῷ δοκίς, ἡ — tigillum.
ἐπίκειμαι — incumbo, super aliqua
incumbit; tignis et tigillis ὀροφώματι ἐπίκειται, ταῖς re jaceo.
tegulae et imbrices vel δοκοῖς καὶ δοκίσι οἱ κάρφινος — stramineus.
scandulae. Culmen κέραμοι στρογγυλοειδεῖς, ἢ κέραμος, ὁ — tegula.
ὀρόφωμα, τό — columen.
stramineum est. σχίδακες, ἢ κάρφινον στέγασμα, τό — culmen, tegmen
στέγασμα ἐπίκειται. domus.
τέγος, τό — tectum.
546. Additamenta sunt 546. Αἱ προσθῆκαι εἰσὶν ἀδίκως — injuste, per injuriam,
injuria.
projecturae, suggrundia, ἐκφοραί, γεισώματα, γείσωμα, τό — suggrundium, pars
meniana*, procestria, et προτεγίσματα, προστέγια, tecti prominentis quae stillicidium
anteridibus (antibus) τρόχιλοι (***τριχίλαι) arcet ne quid damni parieti fiat; cf.
τὸ γείσσωμα, τὸ γείσον.
innixae pergulae ac podia, ὀρθοστάταις ἐρειδόμενοι, ἐκφορά, ἡ — projectura, supercilium
ut et coronides. Aquilegia προβολαί, ἐξώστραι, vel prominenteia parietis ad
ut plurimum subterranea κορώνιδες· ὑδραδωγίαι, ὡς stillicidium arcendum.
κορωνίς, ἡ — coonis, apex sc.
sunt. τὸ πολύ, ὑπουδαῖαι. fastigium aedificii.
ὀρθοστάται, αἱ — antes, pilae muris
obnitentes et aedificium fulcientes.
ὀρθοστάτης, ὁ — fulcimentum.
προβολή, ἡ — pergula, projectio in
aedibus.
προσθήκη, ἡ — additamentum.
προστέγιον (προτέγιον), τό —
suggrundium, tecti prominentia,
tectum parieti praefixum imbris
arcendi caussa.
προτέγισμα, τό — suggrundium, id
quod tecto superjectum est ad
imbrem arcendum.
ὑδραγωγία, ἡ — aquaeductus,
aquagium.
ὑπουδαῖος — subterraneus.
547. Impluvium areola 547. Τὸ μεσαύλιον ἔξοδος, ἡ — exitus.
κλείς, ἡ — clavis.
non contecta dicitur, ubi ὕπαιθρόν ἐστιν. δι’ μεσαύλιον*, τό — impluvium,
impluit. Per posticum ὀπισθοδόμου ἔξοδος quadratus locus sine tecto in
exitus est alio. ἄλλοσέ ἐστιν. aedibus ubi imber in domum
impluere potest.
ὀπισθόδομος, ὁ — posticum.
ὕπαιθρος — subdialis, sub dio.
548. Sera clave (clavicula) 548. Τὸ κληεῖθρον τῇ διοίγω — refero, recludo.
κλειδόω — obsero, claudo.
clauditur et recluditur κλειδὶ κλειδοῦταί τε καὶ
(obseratur et reseratur). διοίγεται. κλεῖθρον, τό — sera.

L. DE HYPOCAUSTO. L. ΠΕΡΙ ΤΟΥ

ΥΠΟΚΑΥΣΤΟΥ.
549. Hypocaustum 549. Τὸ ὑπόκαυστον τῇ θερμαίνομαι — calefio.
θερμαίνω — calefacio.
(vaporarium), fornace καμίνῳ θερμαίνεται. ὑπόκαυστον, τό — hypocaustum,
calescit. locus cujus pavimentum inferne
calefit.
550. Fenestrae sunt 550. Αἱ θυρίδες ὑάλιναι, δικτιωτός — cancellatus, clathratus.
θυρίς, ἡ — fenestra.
vitreae ac ligneae, et hae ξύλιναι, δικτυωταί, λάβη, ἡ — manubrium.
cancellatae (clathratae). καγκέλλωταί εἰσιν. ὑπότριμμα, τό — intrita, cibus
intritus et comminutus.
551. Pavimentum fistuca 551. Τὸ ἔδαφος τῇ τυπάδι ἀποθήκη, ἡ — repositorium,
conditorium.
pavitum aut tessellatum ἐδαφίζεται, ἢ παντοίων δέραιον, τό — collare.
est. Laquear (lacunar) λίθων σύγκειται, τὸ ἐδαφίζω — pavio.
tabulatum, idque vel φάτνωμα ἢ σανίδωμα, ἢ ἔδαφος, τό — pavimentum, solum.
παντοῖος — varius, multiplex.
segmentatum ψαλίδωμά ἐστιν. σύγκειμαι — consto, compositus
(scalpturatum) vel sum ex aliqua re.
fornicatum. φάτνωμα, τό — lacunar, laquear.
ψαλίδωμα, τό — fornicatum opus.
552. Servandis rebus 552. Τῶν χρημάτων, καὶ ἀγγοθήκη, ἡ — capsa; cf. ἡ κυψέλη.
ἄῤῥιχος, ὁ/ἡ — cophinus.
receptacula (reconditoria) τῶν σκευῶν ἀποθήκαι ζύγαστρον, τό — armarium.
sunt: arcae (cistae), armaria, εἰσίν· αἱ κιβωτοί, κίσται, κάλαθος, ὁ — calathus, sportula.
risci, capsae, capsulae λάρνακες, ἀγγοθῆκαι, κερματήριον*, τό — capsula fictilis
in qua nummi asservantur.
fictiles; transportandis vero, σκευοθῆκαι, κιβώτια, κιβώτιον, τό — capsula; cf. καψίδιον.
sportae (corbes), cophini, ζύγαστρα, ῥίσκοι, κιβωτός, ὁ — arca; cf. ἡ κυψέλη.
calathi, quasilli, etc. κερματήρια*, ἄῤῥιχοι, κίστη, ἡ — cista.
κόφινος, ὁ — cophinus, corbis,
σπυρίδες, κόφινοι, κάλαθοι, sporta.
ταλαρίσκοι. λάρναξ, ὁ — arca, cista.
ῥίσκος, ὁ — riscus, cista pelle
inducta.
σκευή, ἡ — supellex.
σκευοθήκη, ἡ — armarium,
vasorumque repositorium.
τάλαντον, τό — pondus.
χρῆμα, τό — res.

LI. DE COENACULO. LI. ΠΕΡΙ ΤΟΥ

ΔΕΙΠΝΩΤΗΡΙΟΥ.
553. Mensae mappis 553. Ἐπὶ τράπεζαν ὀθόνῃ ἁλοδοχεῖον, τό — salinum; cf. ὁ
ἁλοδόχος.
stratae, disci (sive sint orbes ἐπιτραπεζίῳ στρωτὴν ἀντλητήριον (sc. ἀγγεῖον), τό —
sive quadrae) κύκλοι καὶ ἁλοδοχεῖον haustrum, vas ad hauriendum.
superimponuntur, ut et ἐπιτίθενται. δειπνοτήριον, τό — coenaculum; cf.
saepius τὸ ἑστιατόριον, τὸ
salinum. ἀπώγαιον, τὸ ἀνώγεον, τὸ
ἀνώγεων, ὁ ἀνώγεως..
ἐπιτραπέζιος ὀθόνη, ἡ — mappa
quae est super mensa.
ζημία, ἡ — damnum, dispendium.
 κύκλος, ὁ — orbis, quadra.
ὀθόνη, ἡ — mappa.
στρωτός — stratus, tectus.
554. Apponuntur e 554. Ἐκ τοῦ φερνίου ἄρτος, ὁ — panis.
κολλύρα, ἡ — collyra, frustulum
canistro panis, collyrae, aut ἄρτος, κολλῦραι, τόμοι, panis; n.b. ὁ κόλλιξ.
bucceae scissae, tum προσφοραί, προφέρονται. προσφορά, ἡ — ferculum.
fercula. τόμος, ὁ — frustum.
φέρνιον, τό — sporta, canistrum.
555. Invitati convivae a 555. Οἱ κεκλημένοι ἀριστάω — prandeo.
δαιτυμών, ὁ — conviva.
convivatore (convivante) in δαιτύμονες (συμπόται) ὑπὸ δίκρανος, ὁ — furcula.
triclinium (cenaculum) τοῦ ἑστιάτορος εἰς εἰσσάγω — introduco.
introducuntur. δειπνοτήριον εἰσάγονται. ἑστιάτωρ, ὁ — convivator, qui
convivium instituit.
καλέω — invito.
556. Et ubi super 556. Λουσάμενοι ἐκ ἀγχοῦ — prope, juxtim.
ἀποδειλιῶν — timidus, ignavus.
malluvium e gutturnio, aut προχόου ἢ χειρονίπτρου, ἢ ἀποδειλιάω — timeo, formido.
super pelvim ex aquali, se λεκάνης, καὶ χειρομάκτρῳ ἕδρα, ἡ — sedile.
laverunt, et mantili ἀπομεμαγμένοι ἐπὶ θράνος, ὁ — scamnum.
κίκιννος, ὁ — cincinnus, capillorum
terserunt, per scamna, vel θράνων ἢ ἑδρῶν ὑπὸ cirrus.
disposita sedilia, suppositis πόδια ἐχουσῶν, ἀγχοῦ λεκάνη, ἡ — pelvis.
scabellis, juxtim assident καθίζουσιν, ἐπὶ στιβάδων λούομαι — lavo me.
πλόκαμος, ὁ — crines plexi et intorti.
(assidunt), aut accumbunt. κατακλίνονται. πρόχοος — aqualis, gutturnium, vas
aquarium quo aqua manibus
datur.
στιβάς, ἡ — stratum, stragulum.
ὑποπόδιον, τό — suppedaneum.
χειρόμακτρον, τό — mantile,
linteolum manibus abstergendis.
557. Extemplo in 557. Αὐτίκα ὁ δαιτρός, ὁ — structor mensae.
ἕτοιμος — proptus, paratus, in
procinctu est structor, qui τραπεζοκόμος (δαιτρός) procinctu.
dapes appositas, et τῶν σιτίων παρατεθέντων παρατίθημι — appono.
aggestas praelibat, et προγεύων, καὶ αὐτὰ προγεύω — praegusto cibum.
σιτία, τὰ — dapes.
dispertitur (distribuit). διαμερίζων, ἕτοιμός ἐστιν. σιτίον, τό — cibus.
τραπεζοκόμος, ὁ — structor, qui
mensam ornat et instruit.
558. Fuscula, pulmenta 558. Ζωμός, πόλτος, ἔδεσμα, τό — edulium, ferculum.
ζωμός, ὁ — jus, jusculum.
(pultes), et intritae, προσφάγιον, ὑπότριμμα, κοχλιάριον, τό — cochlear.
cochlearibus, caetera edulia κοχλιαρίῳ. τὰ δὲ λοιπὰ μαχαιρίς, ἡ — culter.
cultro aut furcula (quam ἐδέσματα μαχαιρίδι, καὶ
manubrio tene) sumuntur. δικράνοις, ὧν τὴν λαβὴν
δράσσε, λαμβάνεται.
559. Civiles labia non 559. Οἱ ἀστεῖοι τὰ χείλη ἀπομόργνυμι — abstergo.
ἀστεῖος — urbanus.
exerta lingua lingunt, τῇ γλώσσῃ προτεθείσῃ οὐ ἐκμαγεῖον, τό — mantile, mappula,
lambuntve, sed mappella λείχουσιν, ἀλλὰ τῷ qua ad abstergendum utimur.
(mappula) detergunt. προσοψίῳ (ἐκμαγείῳ, καψιδώτιον, τό — mappula.
λείχω — lingo.
καψιδρωτίῳ, ῥινομάκτρῳ) προσόψιον, τό — mappula, faciale;
ἀποργνύουσιν. cf. προσοψίδιον.
προτείνω — exsero.
 τοιοῦτος — talis, hujusmodi.
560. Neque 560. Οὐδὲ ἀστείως — urbane, decenter.
ἔγκαφος — bolus, buccella.
tuburcinantur, nec bolos καταβροχθίζοντες τοὺς ἔνθεσις, ἡ — bolus, buccella.
aut frusta glutiunt, sed βόλους ἢ ψωμοὺς ἐρέσσω — remigo.
mandendo (mansitando) ἐρέπτουσι (κάπτουσιν). κάπτω — avide voro.
καταβροχθίζω — devoro, deglutio.
comedunt. ἀλλὰ τὸ βρῶμα ἀστείως μαστάζω — manduco.
μαστάζουσι (μασῶνται). μασῶμαι — manduco.
561. Muscae abiguntur 561. Αἱ μυῖαι τῇ μυιοσέβῃ ἀποσοβέω — abigo.
μυῖα, ἡ — musca.
flagello (muscario). ἀποσοβοῦνται. μυιοσόβη, ἡ — muscarium, quo
muscae abiguntur.
562. Depromuntur e 562. Ἐξ ἄβακος αἱ φιάλαι ἄβαξ, ὁ — abacus.
ἄβαξ, ὁ — abacus, in quo
repositorio phialae (κρατῆρες) ἐπίχρυσοι, servantur vasa potoria.
(crateres, paterae) σκύφοι, κύαθοι (κύλικες), ἀναίτιος — insons, innoxius, culpa
deauratae, scyphi (calices, κυλίκια ἑνὶ ποτίσματι vacans.
ἔκπωμα, τό — poculum.
cyathi), et pocilla quae uno κενούμενα, ἐκπώματα καθαρίζω — mundo, defrico.
sorptu exhauriri ac educi ὑαλᾶ, καὶ κεραμικὰ κενόω — vacuo, exhaurio.
possunt, vitra, et cululli; προχειρίζονται, ἃ κεραμικός — argillaceus, ex argilla
factus.
eaque proluta et in echino ἐκλουόμενα καὶ κρατήρ, ὁ — crater, capax poculum.
defricata in abaco καθαριζόμενα εἰς ἄβακα κύαθος, ὁ — cyathus, vas potorium.
reponuntur. ἀποκατατίθεται. κυλίκιον, τό — pocillum.
κύλιξ, ἡ — calix.
πότισμα, τό — haustus, sorptus.
προχειρίζω — promo, depromo.
σκύφος, τό — scyphus, capax
poculum.
ὑαλοῦς — vitreus.
φιάλη, ἡ — phiala, planum et
repandum poculum.
563. Patera est patulo 563. Τὸ δέπας ἀκυρόω — abrogo, irritum facio.
ἀμφικύπελλον, τό — patera.
orificio poculum. (ἀμφικύπελλον) ποτήριον πλατύστομος — patulo orificio.
πλατύστομόν ἐστιν. ποτήριον, τό — poculum.
564. Tum pincerna 564. Τότε ὁ οἰνοχόος τὸ ἀκρατοποτέω — propino.
ἐγχέω — infundo.
temetum, quod expromsit μέθυ, ὁ ταμίας προχοΐδος ἢ ἐκκεχυμένως — effuse, liberaliter.
cellarius, ex obba vel hirnea κανθάρου ἐγχεῖ, καὶ κάνθαρος, ὁ — cantharus, vas.
(cirnea) vel cantharo, ὀρέγει. προπίνοντες δ’ ματτυάζω — genio indulgeo, deliciis
fruor.
infundit, et porrigit: ἄλλοι ἄλλοις μέθυ, τό — vinum, temetum.
propinantque alii aliis ἀκρατοποτοῦσι, καὶ χύδην οἰνοχόος (οἰνόχοος), ὁ — pincerna.
geniales haustus. (ἐκπλέως, ἐκκεχυμένως) ὀρέγω — porrigo, praebeo.
προχοΐς, ἡ — obba, hirnea, vas ex
ματτυάζουσιν. quo vinum in pocula infunditur.
χύδην — abunde.
565. Opiparum 565. Τὸ συμπόσιον ἀδικέω — injuria afficio, injurius
sum in aliquem.
convivium lautas habet περιττόν, καὶ τρυφηλὸν εὐτελής — tenuis.
epulas, et matteas (mattyas) ματτύας, νωγαλεύματα καὶ λιτός — simplex, tenuis.
aliaque palati scitamenta, et ποικίλας προσφορὰς ἔχει· ματτύα, ἡ — deliciae ciborum,
lautitiae omnis generis quae in
quidem diversos missus: αἱ οἰκοσιτίαι εὐτελέστεραί eduliis adhiberi solent.
domicenia moderatiora et τε καὶ λιτώτεραί εἰσιν. νωγάλευμα, τό — edulium suave et
frugaliora sunt. delicatum, scitamentum
 coquorum; cf. τὸ νώγαλα.
οἰκοσιτία, ἡ — domicoenium, coena
domestica.
παρίστημι — sisto.
περιττός — eximius.
συμπόσιον, τό — convivium.
τρυφηλός — lautus, opiparus.
566. Assaturis 566. Ἐπ’ ὀπτοῖς τὰ τὰ εἰς ἀναστόμωσιν βρώματα — cibi
appetitum invitantes.
superadduntur in scutellis ἐμβάμματα, ῥάφανος, καὶ ἀναστόμωσις, ἡ — appetitus
embammata (intinctus), τὰ εἰς ἀναστόμωσιν concitatio.
raphanus et salgamata, βρώματα ταριχηρά, οἷον Γερμανός, ὁ — Germanus.
ἔμβαμμα, τό — embamma,
olivae, cappares, ἐλαίαι, κάππαρις, σίκυς, jurulentum, quo panis vel
cucumeres, beta rubra; σεῦτλον ἐρυθραῖον, καὶ τὰ obsonium integitur.
tandemque bellaria λοιπὰ τραγήματα ἐπί — praeter.
ἐπίδειπνον, τό — bellaria, coena
(tragemata). (ἐπίδειπνα) secundaria.
παρακαθίστανται. ἐρυθραῖος — ruber.
ὀπτά — carnes assae.
παρακαθίστημι — juxta colloco sc.
appono.
σεστέρτιον*, τό — sestertius, moneta
Romana.
σεῦτλον ἐρυθραῖον — beta rubra.
σεῦτλον, τό — beta, oleris genus;
cf. τὸ τεῦτλον (Att.).
σίκυς (σίκυος, σικυός), ὁ — cucumis.
ταριχεύω — salio, sale condio.
ταριχηρός — sale conditus.
τραγήματα — bellaria.
τράγημα, τό — quod secundis
mensis apponitur.
567. Verum enimvero 567. Τὰ ἡδύσματα δὲ καὶ ἄρτυμα, τό — condimentum.
εὐδιάλογος — lepidus, festivus.
placida et festiva colloquia, ἀρτύματα κάλλιστα αἱ εὐόμιλος — festivus.
lepidaeque confabulationes, λέσχαι εὐόμiλοι ἥδυσμα, τό — aroma, condimentum.
praecipuum sunt (εὐδιάλογοι), παιδιὰ καὶ λέσχη, ἡ — colloquium,
confabulatio.
condimentum, προσδιαλέξεις ἐπιτερπεῖς. προσδιάλεξις, ἡ — colloquium.
oblectamentumque.
568. Edaciores jentant, 568. Οἱ βορώτεροι ἀκρατίζομαι — jento.
ἀπέχομαι — abstineo.
prandent merendam edunt, ἀκρατίζονται. ἀριστῶσι, ἄριστον, τό — prandium.
et cenant: sed qui δειελιοῶσι, δειπνοῦσιν· οἱ ἀρκοῦμαι — contentus sum.
sedentariam vitam agunt, δὲ ἑδραῖοι χειρώνακτες τοῦ βορός — edax.
δειπνέω — coeno.
jentaculo et merenda διανηστισμοῦ τε καὶ ἑδραῖος — sedentarius.
abstineant, prandio et cena προδείπνου, ἀρίστῳ καὶ προδειπνέω — merendam sumo.
contenti. δείπνῳ ἀρκούμενοι, πρόδειπνον, τό — merenda.
ἀπέχονται.
569. Ter de die saturari, 569. Τρὶς καθ’ ἡμέραν βλαβερός — nocuus, noxius.
διακόρως ἔχω — satior.
nimium est: et nocet nisi χορτάζεσθαι (βρωμάτων ἐμφοροῦμαι — repleor, satior, cibis
parce fiat. ἐμφορεῖσθαι, διακόρως affatim fruor.
ἔχειν) πολὺ καὶ βλαβερόν καθ’ ἡμέραν — quotidie.
κλεπτοδόχος, ὁ — qui res furtivas
ἐστιν. apud se recipit.
πελεκάω — dedolo.
 πολύς — nimius.
τρίς — ter.
χορτάζομαι — saturor, satior.

LII. DE CUBICULO CUM LII. ΠΕΡΙ ΤΟΥ

PERTINENTIBUS. ΚΟΙΤΩΝΟΣ.
570. In dormitorio, 570. Ἐν εὐναστηρίῳ τὸ ἐκλείπω — deficio.
εὐναστήριον, τό — cubiculum,
sponda cubile sistinet. Sed λέκτρον, τὸ κλινοπόδιον, dormitorium.
deficiente lecto, storea aut τὰ πλευρὰ τῆς κλίνης εὐνή, ἡ — lectus.
matta substernitur. συνέχει, εὐνῆς δ’ κλίνη, ἡ — lectus.
κλινοπόδιον, τό — lecti pes.
ἐκλειπούσης, ῥῖπος ἢ κοιτών, τό — cubiculum.
φορμὸς ὑποστρώννυται. λέκτρον, τό — lectus, cubile.
πλευρόν, τό — sponda lecti.
ῥῖπος, τό — storea, matta.
ὑποστρώννυμι — substerno.
φορμός, ὁ — storea, teges.
571. Strato 571. Σισύρα λευκή, ἐπιβάλλω — superinjicio.
εὐήθεια, ἡ — simplicitas.
superinjiciuntur candida ἐπίβλημα, ὑπαυχένιον τῇ σισύρα, ἡ — lodix.
lodix, toralia, et cervical. στρωμνῇ (τῷ στρωμνή, ἡ — stratum, lectus.
Tegetibus et stragulis nos ὑποστρώματι) ἐπιβάλλεται. ὑπαυχένιον, τό — cervical, quod
cervici supponitur.
integimus. ὑπόστρωμα, τό — stragulum.
572. Pulvinar plumeum 572. Τὸ ὑποκεφάλαιον ἐκτίλλω — evello.
ἐμβύω — impleo, farcio.
est; culcitra (culcita) πτίλοις πιλωτόν ἐστι, τὸ πιλωτός — fartus.
tomento aut evulsis plumis ὑπόστρωμα γναφάλῳ, ἢ πτίλον, τό — pluma, penna mollis.
farta. πτίλοις ἐκτετιλμένοις ὑπόστρωμα, τό — culcitra,
stragulum plumis vel tomento
ἐμβύεται. fartum.
573. Matula vesicae 573. Ἀναγκαῖα τῷ εὐμάρεια, ἡ — latrina.
οὐρητρίς, ἡ — matula, matella.
levandae, et secessus κοιτῶνι σκεύη, ἡ οὐρητρίς,
(latrina) alvo exonerandae; ἀφεδρών.
cubiculo necessaria
requisita sunt.
574. Grabatus cum 574. Ὁ κράβατος μετὰ κράββατος (κράβατος), ὁ —
grabatus, lectus ad quietem
conopeis pro meridiana aut κωνωπείου τοῦ meridianam.
pomeridiana quiete est. μεσημβριάζειν ἕνεκα κωνοπεῖον, τό — conopeum, velum
παρασκευάζεται. ad arcendos culices.
μεσημβριάζω — meridior, meridie
dormio.
575. Qui supinus cubat et 575. Ὁ ὕπνος ὕπτιος ἐφιάλτης, ὁ — incubus, corporis
nocturna oppressio et suffocatio
dormit, incubo (ephialte) ἐπιάλτην (ἐφιάλτην), quaedam, vocis spiritusque
molestatur; qui pronus, πρηνὴς ἄσθμα φέρει. liberum meatum intercipiens.
anhelitu. πρηνής — pronus.
ὁ ὕπνος ὕπτιος — supinum dormire.
ὁ ὕπνος πρηνής — pronum
cubare.
ὕπτιος — supinus, resupinus.
φέρω — sustineo, patior.
576. Si edormisti et 576. Ἀφυπνίσας καὶ ἀφυπνίζω — edormio.
ἐκκοιμῶμαι — evigilo.
evigilas, ne obdormias ἐκκοιμηθεὶς ἀγρύπνει, μὴ
rursum: expergefactus πάλιν εἰς ὕπνον βαθύτερον κατακοιμητής, ὁ — cubicularius,
cubiculi praefectus.
(expergiscens) expergefac ἐμπέσῃς, ἐγερθεὶς ἄλλους
alios. ἔγειρε.
577. Hiberno (brumali) 577. Χειμῶνος ἡ κατὰ τὸ αἰνέω — laudo, probo.
κατά — circa.
tempore antelucana περίορθρον σπουδή, κατά — circa.
diligentia (industria) αἰνεῖται. ἡ κατὰ τὸ περίορθρον σπουδή —
probatur. antelucana industria.
περίορθρον, τό — diluculum.
σπουδή, ἡ — diligentia, industria.
τελματώδης — palustris.
χειμῶνος — hieme, hiberno sc.
brumali tempore.

LIII. DE BALNEO ET LIII. ΠΕΡΙ ΤΟΥ

MUNDITIA (MUNDITIE). ΒΑΛΑΝΕΙΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ
ΚΑΘΑΡΟΤΗΤΟΣ.
578. Limpida faciem 578. Ὕδατι διαυγεῖ τὸ βαλανεῖον, τό — balneum.
καθαρότης, ἡ — mundities.
saepius abluere munditiei πρόσωπον πολλάκις προαγωγικός — ad lenocinium
est; fuco fucare, spurcitiei ἀπολούειν πρὸς aptus.
ac lenocinii. καθαρότητός ἐστι, φυκοῦν φυκόω — suco.
δ’ αὐτὸ ῥυπαρὸν καὶ
προαγωγικόν.
579. In lavacris, balneis, et 579. Ἐν λουτροῖς, ἀνάντης — acclivis.
ἔκμαγμα, τό — illuvies.
thermis, sordes, illuvies, et βαλανείοις, θερμοῖς ὁ πόρος, ὁ — porus, meatus
paedores (squalores) ῥύπος, ἔκμαγμα, σπίλωμα, cuticularis.
eluuntur. Sudores in assis ἐν ὑποκαύστοις ἱδρὼς τῶν ῥύπος, ὁ — sordes, squalor.
σπίλωμα, τό — squalor.
eliciuntur, adapertis poris. πόρων ἀνεῳγμένων
ἀπολούεται.
580. Ubi tamen honestatis 580. Αἰδοῦς δὲ χάριν ἐκεῖ ἀποβλέπω — suspicio, colo.
ἐκεῖ — ibi.
ergo (causa, gratia) περιζωνίων καὶ μηροδετῶν μηροδέτης, ὁ — castula,
subligacula (subligaria) et δεῖ. praecinctorium.
castulae locum habent. παλαιοῦμαι — obsolesco.
περίζωμα, τό — subligaculum,
pannus quo verenda teguntur.
581. Sed et vestimenta 581. Αἱ ἐσθῆτες ἄμυλον, τό — non molitus, τὸ
ἄμυλον amylum, consectio
lavantur ac mundantur πλύνονται σμήγματι, ἢ quaedam ex tritico per dies aliquot
sapone (smegmate), aut σαρώτρῳ ἱματικῷ in aqua macerato et lacte expresso,
everruntur setaceo pectine σαροῦνται, ἢ σπόγγῳ (ὁ/ἡ ἄμυλος genus placentiae).
δεῖ — opus est.
vel scopula, aut πολυτρήτῳ ἀπομάσσονται, ἐπίφθονος — invidiae obnoxius,
exterguntur spongia. τὰ δέραια λινᾶ ἀμύλῳ invidiosus.
Collaria roborantur amylo. στύφεται. ἱματιοκάπηλος, ὁ — vestiarius.
λινοῦς — linteus.
πολύτρητος — foraminibus plenus.
σαρόω — everro, mundo.
σάρωθρον, τό — scopula.
σμῆγμα, τό — smegma, sapo.
σπόγγος, ὁ — spongia.
στύφω — denso, spisso.
 582. Cilicio et pumice nos 582. Τῷ κιλικίῳ ἢ ἐκβάλλω — deverro.
ἵππουρις, ἡ — equisetum, herba qua
fricamus. Vascula κισήριδι ἡμᾶς κνώμεθα τὰ ad vasorum munditiem utimur.
stramento (stramine) vel σκεύη κάρφει ἢ ἱππούριδι Κιλίκιον, τό — Cilicium.
equiseto stringuntur, ut ἀπομάσσεται, ἵνα τὸ ὀξίζω — acesco.
σάρμα, τό — quisquiliae, purgamina
sincera sint; ne, si quid ἐγχεόμενον μὴ ὀξίζῃ. τὰ verrendo collecta.
infundas, acescat. σάρματα σαρώτρῳ σάρωθρον, τό — scopae.
Quisquiliae (purgamina, ἐκβάλλεται.
purgamenta) scopis a
scopariis deverruntur.
583. Ubi puteos non 583. Ὅπου φρέατα οὐκ ἄμβων, ὁ — crepido, qua puteus
circumdatur.
effodiunt, e quibus ἐξορύττεται, ἐξ ὧν, χείλει ἢ ἀφειδής — non parcus.
(crepidine circumdatis) ἄμβωνι περιβεβλημένων, διασφαγή, ἡ — incile, intercisio.
tollenone et haustro vel ὕδωρ τῷ κηλωνίῳ, διώρυξ, ἡ — incile, canalis in quem
aqua confluit.
situlis hauriant, ἀντλητηρίῳ ξυλίνῳ, κάλπις, ἡ — situla, vas quo aquam
aquaeductus per tubos et καλπίδι ἀντλεῖται, haurimus.
canales aut incilia fieri ὑδραγωγία διὰ σιφώνων, κηλώνιον, τό — tolleno,
instrumentum quo aqua e puteo
convenit. σωλήνων, καὶ διωρύγων hauritur.
γίνονται. προθύμως — alacri animo, libenter.
σωλήν, ὁ — canalis, tubus.
φρέαρ, τό — puteus.
χεῖλος, τό — crepido, qua puteus
circumdatur.
584. Tonsor in tonstrina 584. Ὁ κουρεὺς ἐν ἀποτίλλω — vello.
ἄρχω — regor.
crines forfice tondet (olim κουρείῳ τὸ τρίχωμα τῇ καταπονέω — fatigo, labore conficio.
vellebant aut intervellebant, τομίδι κουρίζει (πρόπαλαι κουρεῖον, τό — tonstrina.
ut et ovium vellera) aut τὴν κεφαλήν, ὥσπερ καὶ κουρεύς, ὁ — tonsor.
κουρίζω — tondeo.
deglabrat novacula. τὰ κώδια, ἀπετίλλοντο) ἢ κώδιον, τό — vellus.
ξυρῷ ἀποξύει. ξυρός, ὁ — novacula; cf. τὸ ξυρόν.
ὑπόδημα, τό — calceus.
585. Balneator insuper 585. Ὁ βαλανεὺς προσέτι ἀποσκήψει χρῶμαι — scarifico.
ἀπόσκηψις, ἡ — scarificatio.
scarificat. ἐγχαράξει χρᾶται. βαλανεύς, ὁ — balneator.
ἐγχάραξις, ἡ — scarificatio.
ἐπαίρω — tollo.
586. Coma (caesaries) 586. Ἡ κόμη (ἔθειρα) τῶν ἔθειρα — coma.
ἐνουλίζω — comam crispo
quam Germani, sicut Poloni Γερμανῶν, καὶ προκόμιον calamistro.
antias (capronas) alunt, τῶν Σαρματῶν κτενὶ κάλλυντρον, τό — calamistrum, quo
pectine pectitur et comitur. κτενίζεται, κίκιννος καὶ capilli crispantur.
κτενίζω — pecto.
Calamistro cincinni passi, πλόκαμος καλαμίδι προκόμιον, τό — antiae, capronae,
rejecti, et refugi crispantur. (καλλύντρῳ) ἐνουλίζεται. coma anterior.
Σαρμάτης, ὁ — Polonus.
587. Unctiones, suffimenta 587. Τὰ χρίσματα, ἁπαλῶς διατεθείς — delicatus,
voluptuarius.
(suffitus), et odoramenta, θυμιάματα, ῥαντίσματα διατίθεμαι — sum, constitutus sum.
aspersionesque ex ampullis ἁπαλῶς διατεθέντων δίδυμοι (sc. παῖδες, etc.), οἱ —
voluptuariorum sunt, τρύφημα καὶ ἡδυπάθεια. gemelli.
δυναστεία, ἡ — ditio, territorium.
quibus delibuti fragrant. ἡδυπάθεια, ἡ — voluptas.
θυμίαμα, τό — suffitus,
 suffimentum.
τρύφημα, τό — deliciae.
χρίσμα, τό — unctio.

LIV. DE CONJUGIO ET LIV. ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΓΑΜΟΥ

AFFINITATE. ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΠΙΓΑΜΙΑΣ.
588. Conjugium est quum 588. Ὁ γάμος ἐστὶν ἀνδρόω — marito.
ἀνήρ, ὁ — vir.
maritus et maritata ut ἀνδρὸς καὶ γυναικὸς γάμος, ὁ — nuptiae, matrimonium.
conjuges cohabitant. ἠδρωμένης νομίμη δικάζω — jus dico.
συμβίωσις. ἐπιγαμία, ἡ — affinitas, necessitudo
per connubium contracta.
νόμιμος — legitimus.
συμβίωσις, ἡ — convictus,
conjunctio, conjugium.
589. Caelebs 589. Ὁ μνηστὴρ γαμήσων ἀγνός — castus.
ἄθικτος — intactus, illibatus,
matrimonium initurus, παῖδά τινα ἐπίγαμον intemeratus.
dispicit sibi quam procet et μνᾶται, οὐχ οὑτως εὐειδῆ ἁρμοζόντως ἔχει — bene convenit,
exambiat virginem nubilem καὶ ἐπίπροικον ζητῶν, ὡς pulchre quadrat.
ἀψηλάφητος — intactus, illibatus.
(viraginem), si non ἁγνήν, ἀμίαντον καὶ γαμέω — uxorem duco.
elegantem aut dotatam, καλῶς τεθραμμένην. χῆρος ἐπίγαμος — nubilis.
tamen pudicam, illibatam, δὲ χήραν εὑρίσκει. τοιαύτη ἐπίπροικος — dotatus, dotem
afferens.
pudiceque educatam; at συζυγία ἁρμοζόντως ἔχει. μνηστήρ, ὁ — procus, qui nuptias
viduus viduam. Huiusmodi puellulae ambit.
consortium compar est, et μνῶμαι — ambio, uxorem peto,
procor.
pulchre quadrat. συζυγία, ἡ — conjugium.
τρέφω — educo.
χήρα, ἡ — viduus.
590. Dos et forma 590. Ἡ προὶξ καὶ ἀντεραστής — rivalis.
εὐμορφία, ἡ — forma, pulchritudo.
nonnunquam rivales εὐμορφία ἀντεραστὰς κατασκελετεύω — emacero.
exciunt. ἐνίοτε ἐγείρουσιν. μοιχεία, ἡ — adulterium.
προΐξ, ἡ — dos.
591. Procus quum obtinet 591. Ὁ μνηστὴρ τῆς ἀποτυγχάνω — non compos fio rei,
frustror aliqua re.
ut sibi despondeatur, fit παρθένου οὐκ ἀποτυχὼν γαμοῦμαι — nubo.
sponsus; et quae nubit, νυμφίος, ἡ δὲ γαμουμένη γυνή, ἡ — mulier, foemina.
sponsa. Ille suum νύμφη ἐστίν. παρανύμφους νύμφη, ἡ — sponsa.
νυμφίος, ὁ — sponsus.
pronubum δ’ ἔχουσιν. παράνυμφος, ὁ — pronubus.
(paranymphum), haec suas πλύνω — lavo.
pronubas habet.
592. A nuptiis maritus et 592. Μετὰ τὸν γάμον γαμετή, ἡ — uxor.
ἐπαύλια, τὰ — repotia, convivium
uxor (marita) dicuntur. ἐκεῖνος πόσις, αὐτὴ δὲ quod postridie nuptias habetur.
Postridie repotia fiunt. γαμετὴ λέγεται, καὶ τῇ τῇ ἐφεξῆς (sc. ἡμέρᾳ) — postero die,
ἐφεξῆς τὰ ἐπαύλια postridie.
ἐφεξῆς — deinceps, postea.
(***ποτοστρόφια, Hed.) πόσις, ὁ — maritus.
γίνονται.
593. Qui natam elocavit, 593. Οἱ γαμίσαντες τὴν ἀγχιστεύς, ὁ — cognatus.
ἀνδραδέλφη, ἡ — glos, soror mariti;
socer est, et socrus; qui θυγατέρα ἑκυρὸς καὶ cf. ὁ γάλοως.
duxit, gener; quae nupsit, ἑκυρά, ὁ γαμήσας ἀνδράδελφος, ὁ — levir, frater
nurus. Reliqui agnati ex eo γαμβρός, ἡ γεγαμημένη mariti.
ἀπειλέω — minor.
se affinium titulo νύμφη, οἱ δὲ λοιποὶ ἀσπάζομαι — compello, nomino.
cohonestant. Levir (laevir) ἀγχιστεῖς καὶ κατ’ γαμβρός, ὁ — gener, qui filiam
glorem compellat. ἐπιγαμίαν προσήκοντες alicujus uxorem habet.
γαμίζω — filiam eloco, nuptum do.
λέγονται· ὁ ἀνδράδελφος ἑκυρός, ὁ — socer.
τὴν ἀνδραδέλφην (γαλόων) οἱ κατ’ ἐπιγαμίαν προσήκοντες —
ἀσπάζεται. affinitate conjuncti.
προσήκω — attineo, contingo.
594. Si connubium non 594. Τοῦ γάμου οὐκ ἀποπέμπομαι — repudio.
ἀπόπεμψις, ἡ — repudium.
arrideret, permissum erat ἀρεστοῦ ὄντος, ἐξῆν πάλαι ἀρεστός εἰμι — placeo, arrideo.
olim nuptam repudiare, τὴν γυναῖκα ἀρεστός — gratus.
fiebatque divortium. Hodie ἀποπέμψασθαι, πρᾶξις ἐκπλέως — abunde, largiter.
νυνί — nunc.
nil, nisi obitus, et si αὕτη ἀπόπεμψις ἐκαλεῖτο· πρᾶξις, ἡ — actio, res, factum.
alteruter adulteret, eos νυνὶ δὲ θάνατος καὶ συμπλέκω — plico.
seiungit. μοιχεία αὐτὸν μόνον
διαλύουσιν.

LV. DE PUERPERIO. LV. ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΛΟΧΕΙΑΣ.

595. Ut sexus, ita 595. Τὸ γένος, καὶ ἡ λοχεία, ἡ — puerperium.
συνουσία, ἡ — coitus, concubitus.
conjugalis copula συνουσία τῆς τεκνοποιΐας τεκνοποιΐα, ἡ — liberorum
thalamusque prolis αἰτία ἐστίν. procreatio.
(posterorum) causa est.
596. Vir in utre liquorem, 596. Ὁ ἀνὴρ ἐν ὀσχέᾳ θυγάτηρ, ἡ — filia.
κύημα, τό — foetus.
infantaria (gravida) mulier (διδύμοις) τηρεῖ σπέρμα, κυοφορέω — foetum in utero gesto.
in utere (matrice, vulva) γυνὴ δ’ ἐπίφορος ἐν γαστρὶ ὀσχέα, ἡ — scrotum, testium
foetum gestans, uter plus (μήτρᾳ, ὑστέρᾳ) τὸ κύημα involucrum; cf. ὁ ὀσχεύς.
πότερος — uter.
praestat? κυοφορεῖ· πότερος τούτων τὸ στρατευτικὸν μίσθωμα —
τῇ γονῇ πλεῖον ξυνενήνοχε; stipendia militum.
στρατευτικός — militaris.
συμφέρω — ad aliquid confero.
597. Haec profecto, quae 597. Γυνὴ δηλαδὴ μὴ ἀποκυέω — abortio, aborior.
δηλαδή — profecto.
ὠμοτοκοῦσα (ἀποκυοῦσα),
nisi abortit, filios et filias τρίδυμος — trigeminus.
enititur, quandoque ἀλλ’ υἱούς τε καὶ
gemelos, raro tergeminos. θυγατέρας, διδύμους,
τριδύμους, τίκτουσα.
598. Puerpera si 598. Τὴν τοκάδα παιδίον διανηστισμός, ὁ — jentaculum.
κόριον, τό — pupa, puellula.
puellulum peperit, sex ἐκτετοκυῖαν ς’ ἑβδομάδας, νενόμισται — moris est.
septimanis (hebdomadibus) κόριον δὲ ιβ’ λανθάνειν, νομίζω — instituo.
latitare lege tenetur; si νενόμισται. παιδίον, τό — puerulus, filiolus,
pusio.
filiolam (puellam), bis τοκάς, ἡ — puerpera.
totidem.
599. Pater gignit, mater 599. Ὁ πατὴρ γεννᾷ, ἡ θάλπω — foveo.
πατήρ, ὁ — pater.
parturit, mox partitura. μήτηρ ἐπίτοκος τὸ τεχθέν — infans.
Ambo liberos educant, (ὑπεψηνισμένη), ὠδίνουσα ὑπεψηνισμένη, ἡ — propinqua
suaviantur (osculantur), in τίκτει, ἄμφω τὸ τεχθὲν partui, paritura; n.b. a ψηνίζω.
φιλέω — osculor.
sinu gremioque refovent. τρέφουσι, φιλοῦσι, καὶ ἐν ὠδίνω — partus doloribus crucior, a
partu doleo, parturio.
κόλπῳ θάλπουσιν.
600. Vitricus et noverca 600. Ὁ ἐπιπάτωρ ἀγαπάω — amo, diligo.
ἀποστερέω — privo aliqua re, adimo
privignos et privignas non (μητρυιός), καὶ ἡ μητρυιὰ aliquid.
eo modo diligunt quia ille τοὺς προγόνους οὐχ οὕτως γεννήτειρα, ἡ — genetrix.
genitor non est, haec non εἰλικρινῶς ἀγαπῶσιν· γεννήτωρ, ὁ — genitor.
δέον, τό — officium, id quod
edidit. Detrahunt iis plus ἐκεῖνος γὰρ γεννήτωρ, incumbit alicui.
quam conferunt. A neutro αὕτη δὲ γεννήτειρα οὐκ εἰλικρινῶς — sincere, vere.
functioni satis fit. ἔστι, πλείονα αὐτοὺς μητρυιά, ἡ — noverca.
μητρυιός, ὁ — vitricus.
ἀποστεροῦσιν ἢ διδόασιν. οὐδέτερος — neuter.
οὐδέτερος τὶ δέον ποιεῖ. πρόγονος, ὁ — privignus.

LVI. DE COGNATIONE. LVI. ΠΕΡΙ ΤΗΣ

ΣΥΓΓΕΝΕΙΑΣ.
601. Qui eiusdem sunt 601. Οἱ ἐγγὺς τοῦ γένους ἀγχίσπορος — propinquus, qui est
ex eadem progenie.
progeniei et prosapiae, καὶ ἀγχίσποροι, ὅμαιμοι οἱ ἐγγύς τοῦ γόνους (sc. ὄντες) —
cognati et consanguinei λέγονται, ὡσεὶ ἀδελφοί, genere propinqui.
dicuntur, ut sunt fratres et ἀδελφαί, αὐτάδελφοι, ὅμαιμος — consanguineus.
παππεπίπαππος, ὁ — atavus.
sorores (praesertim ὁμογάστριοι, πάππος, πάππος, ὁ — avus.
Germani, nam uterinos esse μάμμη. πρόκριμα, τό — praejudicium,
non tanti habetur), avus, et judicium in gratiam alterius.
συγγένεια, ἡ — cognatio.
avia. συμβίωσις, ἡ — consuetudo,
conversatio.
τήθη, ἡ — avia, matris mater.
602. Item proavus, 602. Ὁ πρόπαππος, ἡ ἀπόπαππος, ὁ — abavus; cf. ὁ
ἐπίπαππος.
proavia, abavus, abavia, προμάμμη, ἀπόπαππος, ἐπιτήθη, ἡ — abavia.
atavus, atavia. Quod supra ἐπιτήθη, δίσπαππος, πρόγονοι — majores.
est, majores vocamus. δισμάμμη, οἱ λοιποὶ προμάμμη, ἡ — proavia, avi mater;
cf. ἡ ἐπιτήθη (et aviae mater).
πρόγονοι (προπάτορες). πρόπαππος, ὁ — proavus.
προπάτορες, οἱ — majores.
τρίμαμμα, τό — tritavia.
603. Collaterales sunt 603. Οἱ πλάγιοι· θεῖος, ἀνεψιοί, οἱ — consobrini, liberi
fratris vel sororis.
patruus et amita, avunculus πατραδέλφη θεῖος — patruus.
et matertera, patrueles, (***πατραδελφή, Hed., μητράδελφος — avunculus, matris
sobrini (consobrini), et Schrev.), μητράδελφος, frater.
μητροκασιγνήτη, ἡ — matertera,
amitini. μητροκασιγνήτη, matris soror.
ἐξάδελφοι, ἀνεψιοί. πατραδέλφη, ἡ — amita, patris
soror.
604. In descendentium 604. Ἐν τῇ κάτω τάξει μεταγενέστεροι, οἱ — posteri.
ταμιοῦχος, ὁ — promus condus,
serie sunt nepos et neptis, εἰσίν υἱωνός, υἱωνή, praefectus cellae penuariae.
proneptos et proneptis, τριτέγγονος, τριτεγγόνη τριτεγγόνη, ἡ — proneptis,
cum omni posteritate. μεθ’ ἁπάντων ἀπογόνων trineptis*.
τριτέγγονος, ὁ — pronepos,
(μεταγενεστέρων). trinepos*.
ὑιωνή, ἡ — neptis, filii filia.
ὑιωνός, ὁ — nepos, filii filius.
 605. Sunt qui cum careant 605. Ἄπαιδες υἱοὺς ἄπαις — prole carens.
ἀπείθεια, ἡ — recusarum
sobole ac haeredibus, ἑαυτοῖς εἰσποιοῦσι τοῦ obsequium, obedientiae recusatio.
extraneos adoptant ut bene κληρονομεῖν, ἃ δικαίως ἀποικίζω — domo ejicio.
parta cernant. Sunt e ἐκτήσαντο· ἄλλοι δι’ ἀποκηρύττω — abdico filium.
ἀποκληρόω — exhaeredo.
contrario, qui suos ob ἀπείθειαν αὐτοὺς δικαίως — juste, bene, per fas.
inobedientiam exhaeredant ἀποκληροῦσι εἰσποιέω — adopto.
abdicantque. (ἀποκηρύττουσι) καὶ
ἀποικίζουσιν.
606. Superstitibus pupillis 606. Τοῖς ὀρφανοῖς καὶ διαθήκη, ἡ — testamentum.
νοθείᾳ ἐνεχόμενος — nothus,
(orphanis) et minorennibus ἀνήβοις ἐπίτροποι ταῖς spurius.
tutores testamento dantur, διαθήκαις δίδονται, οὗ ἐνέρχομαι — teneor, obnoxius
haereditatis conservandae τηρεῖσθαι τὰ πατρῷα, ὧν sum.
ἐπίτροπος, ὁ — tutor.
gratia, cuius et posthumi ὀψίγονοι μὲν, μηδαμῶς δὲ νοθείᾳ ἐνεχόμενος — nothus,
participes sunt, minime οἱ ὑποβολιμαῖοι, νόθοι spurius.
vero spurii et nothi. (νοθείᾳ ἐνεχόμενοι) νοθεία, ἡ — natales spurii.
ὀρφανός, ὁ — orphanus, pupillus,
μετέχουσιν. orbus parentibus; n.b. ab ὀρφανός
—ή —όν.
ὀψίγονος — posthumus.
607. Illi autem si tutela 607. Ἐκεῖνοι τὴν ἀποδίδωμι — edo.
γραμματεῖον, τό — inventarium.
deposita inventaria ἐπιτροπείαν ἀποθέντες, ἐπιτροπεία, ἡ — tutela minoris
(repertoria) non edant, de οὐδὲ γραμματεῖα aetate.
rationibus conturbatis haud ἀποδόντες, χρεωκοποῦντες ὑποπτεύω — suspectum habeo.
χρεωκοπῶν ὑποπτεύομαι — de
inique suspecti sunt. ὑποπτεύονται. rationibus conturbatis sum
suspectus.
χρεωκοπέω — rationes distraho sc.
conturbo, defraudo pupillum.
608. Testanti autem 608. Τῷ δὲ διαθέτῃ τὰ διαθέτης, ὁ — testator, qui
testamento aliquid statuit.
facultas est, facultates suas χρήματα διαθέσθαι ἔξεστι, διατίθεμαι — de bonis meis testor.
partiendi, deque iis καὶ διδόναι ᾧτινι ἂν ὅστις ἄν — quicunque.
dispensandi et legandi cui βούλοιτο, τὸ ἥμισυ, τὸ ὅστις — qui.
χρήματα — bona, facultates.
videtur, dimidium τρίτον, τέταρτον, ἕκτον
(semissem), trientem, μέρος.
quadrantem, sextantem,
dodrantem.

LVII. DE OECONOMIA. LVII. ΠΕΡΙ ΤΗΣ

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ.
609. Quomodo 609. Ἡ οἰκονομικὴ διδάσκω — doceo.
οἰκοδεσποτέω — familiam rego,
oeconomus, paterfamilias διδάσκει οἰκοδεσποτεῖν τε administro.
et materfamilias familiam καὶ εὐπειθεῖν. οἰκονομία, ἡ — rei domesticae
(famulitium) administrare, administratio.
οἰκονομική (sc. ἐπιστήμη), ἡ —
famuli et famulae obedire oeconomica, scientia rei familiaris
debeant, oeconomica dispensandae.
praescribit.
610. Herus est qui servum 610. Οἰκοδεσπότης, ὁ ἀνδράποδον, τό — mancipium.
habet; hera, quae servam; θεράποντα ἔχων, ἀπελεύθερος — libertus.
ἀπελευθερόω — manumitto.
verna, qui servit ubi natus οἰκοδέσποινα, ἡ θεραπαινίς, ἡ — serva; cf. ἡ
est; mancipium, in quem θεραπαινίδια ἔχουσα, θεράπαινα.
vitae et necis potestas est; οἰκότριψ, ἀνδράποδον θεράπων, ὁ — servus, famulus.
οἰκέτης, ὁ — servus, verna.
libertus, manumissus. οἴκοι γεγενημένον, οἰκοδέσποινα, ἡ — hera,
ἀπελεύθερος, οἰκέτης materfamilias.
ἀπελευθερωθείς ἐστιν. οἰκοδεσπότης, ὁ — paterfamilias,
herus.
οἰκότριψ, ἡ — verna, servus e
parentibus servis domi natus.
611. Pensum facienti 611. Τὸ ἔργον ποιήσαντι, ἐπιμήνιος — menstruus.
ἐφημέριος — diurnus.
dimensum suum debetur, τὸ σιτομέτριον, τὰ σιτία σιτίον, τό — cibarium demensum.
diurnum, menstruum, ἐφημέρια, ἐπιμήνια, σιτομέτριον, τό — demensum
annuum. ἐνιαύσια ὀφείλεται. cibarium.
612. Liberis (praesertim 612. Τῶν παίδων τοῖς ὁ ἄγαν — nimius.
ἄγαν — nimis.
morigeris) parentes multa εὐπειθέσι οἱ γονεῖς πολλὰ αἱμύλος — blandior alicui.
indulgent. Indulgentia συγχωροῦσιν, ἡ δὲ ἄγαν ἀνάξιος — indignus.
tamen, si nimis blanda est, συγχώρησις αὐτοὺς πέρα γονεύς, ὁ — parens.
τοῦ γένους ἐξίσταμαι — degenero.
natos segnes ac degeneres τοῦ μέτρου αἱμύλη, εὐπειθής — obediens.
facit. ὀκνηροὺς καὶ τοῦ γένους μέτρον, τό — modus.
ἀναξίους ἀπεργάζεται. πέραν — praeter, ultra, extra.
συγχώρησις, ἡ — remissio,
ὁρῶμεν τοιούτους indulgentia.
ὁσημέραι τοῦ γένους
ἐξίστασθαι.

LVIII. DE URBE. LVIII. ΠΕΡΙ ΤΗΣ

ΠΟΛΕΩΣ.
613. Urbes et castella 613. Τὰς πόλεις τε καὶ τὰ πρόβολος, ὁ — propugnaculum.
τεῖχος, τό — murus, moenia.
muniunt moenia, aggeres, φρούρια τὸ τεῖχος, τὸ φρούριον, τό — castellum, castrum;
valla (vallos), χῶμα, χαράκωμα cf. ἡ φρουρά.
propugnaculaque. (χάρακες), προβόλους χαράκωμα, τό — vallum.
χάραξ, ὁ — vallum.
ὀχυροῦσιν. χῶμα, τό — agger terra aggesta
factus.
614. Intervallum 614. Τὸ διάστημα τάφρον βάσιμος — pervius.
διάστημα, τό — intervallum,
(interstitium) habet fossam. ἔχει, τὸ δὲ* (δ’?) ὑποτείχιον interstitium loci.
Pomerium intro est, qua τοῖς πολίταις πορεύσιμόν ὀπισθοτείχιον, τό — pomoerium.
civibus ad moenia patet ἐστι (βάσιμον). πολίτης, ὁ — civis.
πορεύσιμος — pervius, accessu
accessus. facilis.
σπλαγχνοσκόπος, ὁ — haruspex,
extispex; cf. ὁ ἱεροσκόπος.
615. Porta habet claustra 615. Ἡ πύλη, κλεῖθρα, βλῆτρον, τό — pessulus, repagulum.
δικλίδες, αἱ — valvae.
sua, valvas, repagula et δικλίδας, βλῆτρα (μοχλοὺς) καταῤῥάκτης, ὁ — cataracta, vectis,
cataractas. καὶ καταῤῥάκτας ἔχει. obex portae.
πύλη, ἡ — porta.
616. Plateae lapidibus 616. Αἱ πλατεῖαι ἀγυιά, ἡ — vicus, platea utrinque
contiguas aedes habens.
sunt stratae, quae si λιθόστρωτοι, ἔχουσαι
utrinque contiguas aedes ἀμφοτέρωθι συναφῆ καὶ αἴθουσα, ἡ — porticus.
ἐχόμενος — contiguus, conjunctus.
habeant, vici dicuntur, ut et ἐχόμενα οἰκήματα ἀγυιαὶ λιθόστρωτος — lapidibus stratus.
forum cum porticibus ne λέγονται· ἡ ἀγορὰ περικίων — columnatus, columnis
lutosae sint ambulationes. περίστυλος (περικίων) cinctus.
περίστυλος — columnatus.
στοὰς (αἰθούσας) διὰ τὰς συναφής — conjunctus, contiguus.
ὁδοὺς ὑποπήλους, ἔχει. ὑπόπηλος — lutosus; cf.
τελματώδης.
617. Angiporti (angiporta) 617. Οἱ στενωποὶ ὡς ἐπὶ πόριμος — pervius.
στενωπός*, ὁ — angiportus.
ut plurimum impervii sunt. τὸ πολὺ οὐ πόριμοί εἰσιν.
618. Suburbiis oppidum 618. Τὰ προάστεια πόλιν ἀνεμογνώμων*, τό — triton, petalum
quod turri imponitur.
ampliatur, turribus (quae in μεγεθύνει, οἱ δὲ πύργοι ἐν κορυφόω — fastigo, cacumino.
summis metis bracteam κορυφῇ πέταλον μεγεθύνω — amplifico.
versatilem superimpositam (ἀνεμογνώμονα) ἔχοντες, προάστειον (προάστιον), τό —
suburbium.
habent) decoratur, λιθινῷ τείχει τειχισθέντες, καλῶς τειχισθείς — bene muratus.
potissimum si lapide καὶ καλῶς κορυφωθέντες, τειχίζω — muro cingo.
structae sint et fastigiatae κοσμοῦσιν.
(cacuminatae).
619. Non cuncti incolae 619. Οὐχ ἅπαντες ἔνοικοι ἀτελής — immunis, juribus
praecipuis ornatus.
privilegiarii sunt, sed ἀτελεῖς, ἀλλὰ μόνον οἱ ἐγχώριος (sc. ἀνήρ), ὁ — indigena,
indigenae et municipes. ἐγχώριοι καὶ πολῖται. qui ex aliquo loco ortus est.
ἔνοικος, ὁ — incola.
εὐπειθέω — obedio, obtempero.
620. Ex his quidam a 620. Τούτων ἔνιοι ἐν ἀλειτούργητος — immunis a censu
et oneribus publicis.
censu et oneribus publicis ἀτελείᾳ (ἀλειτούργητοι) ἀτέλεια, ἡ — immunitas.
immunes sibi privatim διὰ προνομίου, ἰδιάζουσιν. ἰδιάζω — privatim vivo.
vivunt. διὰ προνομίου — jure praecipuo.
προνόμιον, τό — jus praecipuum.
621. Peregrini et inquilini 621. Οἱ ξένοι καὶ μέτοικοι ἀργύριον, τό — census, vectigal.
μέτοικος, ὁ — inquilinus, incola.
sunt vectigales. ἀργύριον τελοῦσιν. τελέω — persolvo, pendo.
622. Templum, 622. Ὁ ναός, τὸ βουλευτήριον, τό — curia.
ὁπλοθήκη, ἡ — armamentarium.
senaculum, βουλευτήριον, ὁπλοθήκη, ὀχύρωμα, τό — munimentum.
armamentarium, aerarium, ταμεῖον, σιτοβολών, τῆς σιτοβολών, ὁ — granarium.
granaria civitatis robur πόλεως ὀχυρώματά ἐστιν. ταμεῖον (ταμιεῖον), τό —
promptuarium.
sunt.
623. At cisternae, 623. Τὰ δ’ ἐκδοχεῖα ἐκδοχεῖον, τό — cisterna, aquae
receptaculum.
horologia, scholae bene (λάκκοι), ὡρολογεῖα, εὐτακτέω — bene constitutus sum.
ordinatae, belli regiminis σχολαὶ εὐτακτοῦσαι, λάκκος, ἡ — cisterna; cf. ἡ δεξαμενή.
indicium ac documentum. καλῆς πολιτείας τεκμήριά πολιτεία, ἡ — civitatis regimen.
τεκμήριον, τό — argumentum,
ἐστιν. documentum, certum signum.
ὡρολογεῖον, τό — horologium,
horarium.
624. Pone praetorium 624. Ἐξόπισθεν τοῦ ἀπόπατος, ὁ — recessus.
ἀφεδρών, ὁ — forica, latrina, cloaca.
custodia poni solet; in πραιτωρίου τὸ δεσμωτήριον, τό — carcer.
recessibus, foricae. δεσμοτήριον, ἐν ἀποπάτοις ἐξόπισθεν — pone.
ἀφεδρῶνές εἰσιν. πραιτώριον, τό — praetorium.
 625. Diversoria, 625. Τὰ πανδοχεῖα, ἄσυλον (sc. χωρίον vel τέμενος), τό
— asylum, locus qui refugio est
cauponae, popinae, pro καπηλεῖα, ὀπτανεῖα τοῖς sontibus.
advenis parantur; asyla ξένοις, τὰ ἄσυλα νοσοκομεῖον, τό — nosocomium,
(refugia) pro sontibus; κακούργοις, τὰ ξενοδοχεῖα valetudinarium.
ὀπτανεῖον (ὀπτάνιον), τό — popina.
xenodochia pro τοῖς πένησι, τὰ νοσοκομεῖα πανδοχεῖον, τό — diversorium; cf.
pauperibus; nosocomia τοῖς νοσοῦσι οἰκοδομεῖται. τὸ κατάλυμα, τὸ ξενοδοχεῖον.
(valetudinaria) pro aegris.
626. Basilica est augusta 626. Βασίλειον οἶκος βασίλειος — regalis, regius.
βασιλική (sc. οἰκία), ἡ — basilica,
aedes, vel domus. βασιλικός. domus ampla, regia.
627. Specula in editiore 627. Σκοπὴ ἐν ὑψηλῷ ἀγρυπνέω — vigilo.
σκοπή, ἡ — specula.
loco sit, vigiles autem τόπῳ ἔστω, οἱ φύλακες δ’ φύλαξ, ὁ — vigil.
vigiles. ἀγρυπνείτωσαν.
628. Vicini ac propinqui 628. Οἱ γείτονες ἀλλήλοις ἀλλήλοις — sibi, alter alteris, alius
alii.
mutua sibi officia ἀνθυπουργήματα ἀνθυπούργημα, τό — mutuum
(ministeria) debent. ὀφείλουσι· συνήλυδες officium.
Convenae aliunde ἀλλαχόθεν συντρέχουσιν. σύνηλυς — convena.
συντρέχω — concurro, confluo.
confluunt.

LIX. DE TEMPLO. LIX. ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΝΑΟΥ.

629. Aedituus 629. Ὁ νεώκορος ἠχείῳ ἠχεῖον, τό — campanarum sonus.
ναός, ὁ — templum, aedes sacra.
campanarum pulsu coetum τὸν λαὸν πρὸς τὰ ἱερὰ νεώκορος, ὁ — aedituus.
ad sacra convocat. συγκαλεῖ.
630. Ubi conventum est, 630. Τούτου ἀναγνωστήριον, τό — pluteus,
pulpitum.
cantorum chorus ad συνεληλυθότος οἱ κιβωτοποιός, ὁ — scriniarius,
pluteum psalmos et ψαλμῳδοὶ πρὸς τὸ arcularius.
hymnos (cantilenas ἀναγνωστήριον ψάλλουσι συνέρχομαι — convenio.
ὑμνέω — hymnos sc. cantiones
spirituales) decantat. (ὑμνοῦσιν). sacras canto.
ψάλλω — psallo, canto.
ψαλμῳδός, ὁ — psaltes, cantor.
631. Concionator 631. Ὁ ἐκκλησιαστὴς ἁγιόγραφα, τὰ — sancta scripta.
ἀνάβαθρον, τό — suggestus,
(ecclesiastes) e suggestu πρὸς τὸν δῆμον λόγον ἐν pulpitum.
(pulpito) concionaturus ἀναβάθρῳ δημηγορήσων, ἀπόκρυφοι βίβλοι, οἱ — libri
Spiritum Sanctum invocat, τὸ ἅγιον πνεῦμα ἐπικαλεῖ, apocryphi sc. qui vulgo
adjunguntur libris divinis, sed non
textum Biblicum (e Bibliis) τὰ θεῖα μυστήρια ἐκ τῶν habentur ut illi a Deo traditi.
authenticum, ejusque ἁγιογράφων αὐθεντικῶν αὐθεντικός — authenticus,
mysteria et alia mystica διερμηνεύει, τὰς γραφὰς auctoritate justa munitus.
γραφή, ἡ — scriptum, liber.
concionando interpretatur; τῆς ἑκατέρας διαθήκης, Δεκάλογος, ὁ — decalogus, decem
scripturas utriusque καὶ βίβλους κανονικὰς praecepta Dei.
Testamenti (instrumenti) ex μᾶλλον, ἢ ἀποκρύφους δημηγορέω — concionor.
διερμηνεύω — interpretor.
libris potius canonicis διερμηνεύει, πρὸς ἐκκλησιαστής, ὁ — concionator, qui
quam apocryphis citat; ad μετάνοιαν ἀνθρώπους de rebus sacris loquitur ad
contritionem et κατὰ τὸν δεκάλογον καλεῖ populum.
εὐαγγελίζομαι — doctrinam Christi
poenitentiam καὶ ἐποτρύνει, τοῦς ἐφ’ annuncio, evangelium praedico.
(resipiscientiam) juxta ἁμαρτίαις λυπουμένους τῷ θεῖος — divinus.
decem praeceptorum θανάτῳ Ἰησοῦ θρησκεία, ἡ — religio.
Ἰησοῦς, ὁ — Jesus, servator noster.
(decalogi) tenorem σταυρωθέντος καθολικός — catholicus.
hortatur; contrita corda παραμυθούμενος κανονικός — canonicus.
satisfactione meritoque εὐαγγελίζεται, καὶ οὕτως ὁ κατηχέω — doceo aliquem aliquid,
erudio aliquem in aliqua re.
Christi crucifixi solatur: hoc λαὸς θρησκείαν καθολικὴν λαός, ὁ — populus.
scilicet modo Evangelium ὀρθῶς κατηχεῖται. μετάνοια, ἡ — poenitentia prave
praedicans, et Catholica actorum.
μυστήριον, τό — mysterium, res
religione auditores rite sacra.
imbuens. ἀποσυνάγωγον καθίστημι — a
communione ecclesiae segrego
aliquem, alicui sacris interdico.
ὁ/ἡ* ἀποσυνάγωγος — synagoga
sc. coetu motus.
παραμυθοῦμαι — solor, consolor.
σταυρόω — cruci affigo, in crucem
ago.
632. Peracta precatione 632. Μετὰ τὰς εὐχὰς τὰς ἀφίημι — remitto culpam, dimitto.
ἑορτή, ἡ — festus, feriae.
(oratione) festa indicit et ἑορτὰς κηρύσσων, τὸν κηρύσσω — indico, edico.
concionem (quae quo λαὸν τοσούτῳ λαός, ὁ — concio.
fequentior, eo charior) προσφιλέστερον,ὅσῳπερ μετὰ — post.
νέος — tiro.
dimittit. πολυανθρωπότερος πολυάνθρωπος — frequens.
γέγονε,ἀφίησιν. προσφιλής — gratus, carus.
633. Nonnunquam 633. Ἐνίοτε τοὺς νέους ἀκάθαρτος — impurus.
ἀπόῤῥητος τελετή — coena
catechizat (hoc est, κατηχεῖ, ἐν βαπτιστηρίῳ dominica.
periclitatur catechumenos), βαπτίζει, ἐνίοτε ἐξορκίζων ἀπόῤῥητος — arcanus.
baptizat ad baptisterium, τὰ πνεύματα ἀκάθαρτα, βαπτίζω — baptizo, aqua sacra
abluo.
alibi cum alibi sine τὴν ἀπόῤῥητον τελετὴν βαπτιστήριον, τό — baptisterium,
exorcismo, ubi susceptores (σύναξιν, εὐχαριστίαν) fons ad quem aqua sacra
sunt arbitri initiationis. ἱερουργεῖ. abluimur.
ἡ ἀπόῤῥητος τελετή — coena
Synaxin sacram seu dominica.
Eucharistiam ministrat. τελετή, ἡ — caerimonia.
634. Absolvit poenitentes, 634. Τὰς ἁμαρτίας τοῖς ἁμαρτία, ἡ — peccatum.
ἀμετανόητος — quem non poenitet
a Sacramentis arcet μετανοοῦσιν ἀφίησι, τῆς δὲ prave actorum, resipiscere nolens.
impoenitentes, hypocritas μυσταγωγίας τοὺς ἀπείργω — arceo.
conscientiae suae commitit. ἀμετανοήτους ἀπείργει, ἁμαρτίας ἀφίημι — peccatorum
veniam denuncio.
τοὺς ὑποκριτὰς τῇ ἑαυτῶν γραμματοφόρος, ὁ — nuncius.
συνειδήσει ἐπιτρέπει. μετανοέω — resipisco, poenitet me
peccatorum.
μυσταγωγία, ἡ — coena dominica.
συνείδησις, ἡ — conscientia, mentis
judicium.
ὑποκριτής, ὁ — hypocrita,
simulator.
635. Encaeniae et 635. * Αἱ ἑορτάσιμοι ἐγκαίνια, ἡ — encaenia, festus dies
novi templi memoriae dictus.
anniversariae feriae ἡμέραι, οἷον ἐγκαίνια, καὶ ἑορτάζω — diem festum celebro.
(exempli gratia compitalia) ἑορταὶ ἐνιαύσιοι, ἑορτάσιμος — festus, feriatus.
solemnitate debita biduo, ἑορταστικῶς β’ (δυσίν), γ’ ἑορταστικῶς — solenniter.
κομπιτάλια*, ἡ — compitalia, festum
triduo, octiduo celebrantur. (τρισίν), θ’ (ὀκτὼ) ἡμέραις
 ἑορτάζονται. quod in compitis sc. viarum
divortiis celebratur.
636. Ceremoniae non 636. Οἱ ἱερατικοὶ θεσμοὶ ἀδιάφορα (sc. χρήματα) — res
mediae.
apud omnes eaedem sunt, τῆς χειροτονίας τῶν ἀδιάφορος — medius, indifferens.
nec ordinandi et initiandi τελουμένων εἰς ἱερέας ἀνομοιότης, ἡ — dissimilitudo,
ministros mos idem. Sed (ἐπισκόπους, disparitas.
ἀρχιμανδρίτης, ὁ — archimandrita,
disparitas haec innoxia est. πρεσβυτέρους) ποικίλοι· abbas, monachorum primas.
ἀνομοιότης δ’ ἀβλαβὴς ἐν θεσμός ἱερατικός, ὁ — ritus
ἀδιαφόροις ἐστίν. sacrorum.
ἱερατικός — sacratus, sacer.
ἱερεύς, ὁ — sacerdos.
τελέω εἰς ἱερέα — sacerdotem initio
aliquem.
τελέω — initio sacris.
χειροτονία, ἡ — creatio, ordinatio.

LX. DE ECCLESIA. LX. ΠΕΡΙ ΤΗΣ

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ.
637. Parochus (curio) 637. Ὁ λειτουργὸς ἀποδεκτήρ, ὁ — quaestor, tribunus
aerarii.
legitime accitus est suae νομίμως αἱρεθεὶς τῆς ἐκκλησία, ἡ — coetus, ecclesia.
paroeciae inspector; illius ἑαυτοῦ παροικίας ἐπίσκοπος, ὁ — inspector, is qui
autem antistes, totius ἐπόπτης, τούτου δ’ ἔφορος, habet inspectionem.
ἔφορος, ὁ — ephorus, inspector,
dioecesis. ὅλης τῆς διοικήσεως praeses.
ἐπίσκοπός ἐστιν. λειτουργός, ὁ — parochus, minister
ecclesiae.
νόμιμως — legitime.
παροικία, ἡ — paroecia, parochia,
loci spatium intra quod habitantes
eodem sacerdote utuntur.
πάροχος, ὁ — parochus, sacerdos
intra aliquod loci spatium
constitutus.
638. Praesules 638. Οἱ προστάται, ἁρμοστήρ, ὁ — praepositus,
antistes, praesul.
(praepositi), abbates ἀρχιμανδρίται ἀσκήτρια, ἡ — sanctimonialis,
(archimandritae), et priores (ἁρμοστῆρες), mulier sacris meditationibus
cucullatis monachis κοινοβιάρχαι τῶν μονάχων, vacans.
διάκονος, ὁ — diaconus, minister
monasteriisque (coenobiis); ἱερίδες τῶν ἀσκητριῶν ecclesiae.
abatissae, monialibus προΐστανται. οἱ διάκονοι ἐλεημοσύνη, ἡ — stips, quae
(vestalibus); sacellani, τῶν συμβολῶν καὶ pauperibus erogatur.
ἐπόπτης, ὁ — inspector.
sacellis; diaconi collectis et ἐλεημοσυνῶν ἡμίεφθος — semicoctus.
eleemosynae praesunt. φροντίζουσιν. ἱερίς, ἡ — abbas foemina.
κοινοβιάρχης, ὁ — coenobiarcha,
coenobii praefectus, abbas.
μοναχός — monachus, solitariam
degens vitam.
προστάτης, ὁ — praesul, primas
sacerdotum.
639. Primitiae et decimae 639. Αἱ ἀπαρχαὶ καὶ ἀναχωρητής, ὁ — anachoreta, is qui
in solitudine vivit.
sacerdotibus (presbyteris) δεκάται τοῖς ἱερεῦσι ἀπαρχή, ἡ — primitiae.
offeruntur. Eremitae ὀφείλονται. οἱ ἀναχωρηταὶ δεκάτη (sc. μέρις), ἡ — decima pars,
(anachoretae) eremum ἐρημάζουσιν. decimae.
inhabitant.
640. Archiepiscopi, 640. Οἱ ἀρχιεπίσκοποι, ἀθεότης, ἡ — impietas.
αἵρεσις, ἡ — haeresis, salsa in rebus
episcopi, et orthodoxi ἐπίσκοποι, καὶ οἱ sacris doctrina.
mystagogi in conciliis ὀρθόδοξοι μυσταγωγοὶ ἐν αἱρετικός, ὁ — haereticus.
(synodis) schismata et ταῖς συνόδοις τὰς αἱρέσεις ἀναιρέω — condemno.
ἀποστάτης, ὁ — apostata, qui a
miscellas sectas ἀναιροῦσι, τοὺς αἱρετικοὺς religione deficit.
componunt. Haereticos, βλασφήμους, ἑτεροδόξους, ἀρχιεπίσκοπος, ὁ — archiepiscopus.
blasphemos, cum asseclis ἀβούλους φιλοκαίνους, ἀφορμή, ἡ — causa.
βεβαιόω — stabilio.
heterodoxis, et temerariis ἀποστάτας βιασμός — violentia.
novatoribus, apostatasque, ἀποσυναγώγους καθιστᾶσι, τὸ βιαστικόν — violentia adhibita.
ab Ecclesiae unione τὸν τῆς διδαχῆς ἀληθείας βιαστικός — violentus.
βλάσφημος — blasphemus,
excommunicant. Doctrinae κανόνα βεβαιοῦσιν. τὸν maledicus in Deum.
canonem constabiliunt. Χριστιανισμὸν δὲ (οὗ διασπείρω — dissemino.
Christianismum autem αὐθαίρετον ὁμολόγημα διδαχή, ἡ — doctrina.
ἐπίσκοπος, ὁ — episcopus,
(cuius professionem φιλεῖ Χριστὸς) βιασμῷ οὐ dioeceseos in ecclesia inspector.
spontaneam adamat σπουδάζουσι διασπείρειν, ἑτερόδοξος (sc. ἀνήρ), ὁ — qui a
Servator noster) violenta τὸ γὰρ βιαστικὸν veris dogmatibus religionis est
alienus.
coactione et correctione ἀθεότητος, ὑποκρίσεως κανών, ὁ — norma, regula.
proferre aut suffulcire non μαρτυριῶν ἀφορμὴν μαρτυρία, ἡ — martyrium, mortis
allaborant. Hoc enim si non μεγίστην δίδωσιν. aut malorum perpessio pro aliqua
doctrina.
atheismi, certe aut μυσταγωγός, ὁ — sacerdotum
hypocriseos, aut martyrii princeps, rerum divinarum doctor.
mare longe patens atque ὀρθόδοξος — orthodoxus, recte in
rebus sacris sentiens, qui de
inundans aperit. religione Christiana recte sentit.
σύνοδος, ἡ — synodus, concilium.
ὑπόκρισις, ἡ — simulatio, simulata
probitas.
Χριστιανισμός, ὁ — doctrina et
religio Christiania.

LXI. DE ETHNICORUM LXI. ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΤΩΝ

JUDAEORUMQUE ΕΘΝΙΚΩΝ ΤΕ ΚΑΙ
SUPERSTITIONIBUS. ΙΟΥΔΑΙΩΝ
ΕΘΕΛΟΘΡΗΣΚΕΙΑΣ.
641. Pagani (gentiles, 641. Οἱ ἐθνικοὶ ἱερεῖς ἐν ἀγνίζομαι — lustro me.
ἐθελοθρησκεία — superstitio.
ethnici) sacrificuli in ναοῖς τε καὶ ἄλσεσι ἐπὶ ἐθνικός, ὁ — gentilis, idolorum
delubris, lucisve suis, βωμῶν τοῖς θεοῖς ζῶα cultor.
sacrificia, libamina, et ἱέρευον, θυσίας ἔθυον, εἰδωλοτατρέω — idola sc. deorum
simulacra colo.
hostias (victimas) super λίβανον ἔσπενδον, ἐκτελέω — facio, conficio.
aras (altaria) immolabant, καθαρσίῳ θυσία, ἡ — sacrum, sacrificium.
thura libabant et adolebant, (***περιῤῥαντικῷ, Hed., θύω — sacrifico.
ἱερεύω — sacrifico, immolo.
et sic idolis suis operantes LSJ) ὕδατι ἡγνίζοντο, καθάρσιον (sc. ἱερεῖον), τό —
(sacrificantes) lustralique εἰδωλολάτρουν, καθάρσια piaculum, piaculare sacrum.
aqua sese lustrantes et hinc ἐξετέλουν, ἅπαντα μιαρά. καθάρσιος — lustralis.
μιαιρός — abominandus.
ficte litantes, piacula σπένδω — libo.
expiabant. Sed abominatio
illa fuit.
642. Profanum apellabant, 642. Τὸ ἔξω τοῦ ναοῦ ἀνίερος — profanus.
ἱερός — sacer.
ceu minus sacrum, ἀνίερον, μὴ καθιερούμενον, καθιερόω — consecro.
quicquid extra fanum esset τὸ δ’ ἔσω ἱερὸν ἡγοῦντο. Λεωκόριον, τό — delubrum,
non consecratum; templum.
augustum contra.
643. Pontifex infulatus 643. Ὁ ἱεροφάντης ἄδυτον, τό — adytum, locus arcanus
in templis.
adytum (sacrarium) μιτροφόρος εἰς ἄδυτον εἰσδύνω — ingredior.
introibat. Flamines εἰσέδυ, οἱ ἱερουργοὶ ἐπὶ θυμιατηρίου θυμιάω — turibulo
thuribulo (acerra) λινόδετοι ἐπὶ θυμιατηρίου sc. acerra suffio.
θυμιατήριον, τό — turibulum,
suffiebant, cymbalis, λιβανωτῷ θυμιῶντες, acerra.
tintinnabulis, nolis, κυμβάλοις, κροτάλοις, θυμιάω — suffio.
crotalisque tinnientes. κώδωσιν ἐκωδώνιζον. ἱερουργός, ὁ — sacrificus.
ἱεροφάντης, ὁ — pontifex.
Καῖσαρ, ὁ — Caesar.
κύμβαλον, τό — cymbalum,
instrumentum aeneum concavum.
κώδων, ὁ — tintinnabulum.
κωδωνίζω — tinnio.
ἐπὶ λιβανωτοῦ θυμιάω — turibulo
suffio.
λιβανωτός, ὁ/ἡ — acerra,
turibulum.
μιτροφόρος — infulatus, ferrens
quod Graece μίτρα nominatur.
644. Vates (mantes) 644. Οἱ μάντεις αὐτῶν ἀπραξία, ἡ — justitium, vacatio a
jure dicendo.
eorum, sagae et piatrices ἐματεύοντο ἐνθουσιῶντες. ἐνθουσιάω — insanio, divino furore
vaticinabantur, et futura τὰ μέλλοντα, οὐ agor.
praedicebant, non ex θεοφορηθέντες, ὥσπερ οἱ θεοφοροῦμαι — numine afflatus
sum.
numinis afflatu προφήται τῶν Ἰουδαίων, κληρούμενος θεσπίζω — sortilegio
(inspiratione) ut prophetae ἀλλ’ οἰωνιζόμενοι, sc. ex sortibus vaticinor, oraculum.
Israelis sed ex auspiciis, σπλαγχνοσκοποῦντες, κληροῦμαι — sortes duco.
κληρωτής, ὁ — sortilegus.
auguriis, haruspicina, κληρούμενοι ἐθέσπιζον· μαντεύω — vaticinor.
sortibusque (sortilegiis) ἐντεῦθεν οἰωνισταί, μάντις, ἡ — vates.
superstitiosis: inde σπλαγχνοσκόποι, οἰωνίζομαι — augurium capio,
auspicor, auguror.
auspices, augures, harioli, κληρωταί. οἰωνιστής, ὁ — augur, auspex.
aruspices, sortilegi dicti. προφήτης, ὁ — propheta, vates.
σπλαγχνοσκοπέω — extra sc. viscera
inspicio.
645. Hinc hariolari et 645. Διὰ ταύτην τὴν θεσπίζω — divino.
augurari, pro divinare αἰτίαν τὸ θεσπίζειν,
usurpabant. οἰωνίζεσθαι ἔλεγον.
646. Habebant et oracula, 646. Εἶχον δὲ χρησμοὺς χρησμός, ὁ — oraculum, responsum,
quod redditur ab aliquo numine
verum erronea, a Vejove ψευδεῖς τῶν petentibus.
profecta. κακοδαιμόνων.
647. Indigetes seu 647. Τοὺς ἥρωας καὶ ἀναθηματίζω — devoveo, detestor.
demortuos heroas divis ἡρωΐνας τοῖς οὐρανίδαις ἡρωΐνη, ἡ — heroina, virago.
ἥρως, ὁ — heros.
accensebant, anathemate ἐνηρίθμουν, καταγελάω — derideo aliquid.
ferientes aut plane ἀναθεματίζοντες, καὶ οὐρανίδης, ὁ — coelicola, divus.
internecantes suae κτείνοντες τοὺς τῆς ταύτης
superstitionis derisores. δεισιδαιμονίας
καταγελῶντας.
648. Iudaei in synagogis 648. Οἱ Ἰουδαῖοι ἐν αἴσχιστα ἀγορεύω — turpissime
alcui maledico sc. convicior
praeputia circumcidunt, συναγωγαῖς ἑαυτῶν τὴν aliquem.
Sabbato feriantur, et ἀκροβυστίαν ἀγορεύω — dico, loquor.
maledictis spurcissimis περιτεμνόμενοι σαββάτου αἴσχιστα ἀγορεύω — turpissime
maledico alicui.
impetunt Messiam ἡσυχάζουσι, Χριστὸν αἰσχρός — turpissimus.
nostrum. Veteres δεινῶς βλασφημῶσιν ἀναβαπτιστής, ὁ — anabaptista, is
Anabaptistae, et eius (αἴσχιστα ἀγορεύουσιν). οἱ qui baptismum iterandum esse
statuit.
commatis maleferiati πάλαι ἀναβαπτισταὶ καὶ βλασφημέω — impie de aliquo
homines fanatici erant. οἱ λοιποὶ ῥᾳδιουργοί, loquor.
ἐνθουσιασταὶ γεγόνασιν. ἐνθουσιαστής, ὁ — fanaticus.
ἡσυχάζω — quiesco a labore, ferior.
ὁ πάλαι — vetus, antiquus.
περιτέμνω — circumcido.
ῥαδιουργός — sceleratus homo,
veterator.
τοῦ σαββάτου (sc. ἡμέρᾳ) — die
sabbati.
σάββατον, τό — sabbatum, dies
sacer apud Judaeos.
συναγωγή, ἡ — synagoge,
conventus, coetus.

LXII. DE CURIA. LXII. ΠΕΡΙ ΤΟΥ

ΒΟΥΛΕΥΤΗΡΙΟΥ.
649. In curia senatus 649. Ἐν τῷ βουλευτηρίῳ βουλεύω — consulto, delibero,
consilia agito.
consessus suos, et de ἡ βουλὴ (γερουσία) γερουσία, ἡ — senatus.
republica curas agit. συνεληλυθυῖα περὶ τῶν συμφέρω — expedio, utilis sum.
κοινῇ συμφερόντων
βουλεύεται.
650. Asservatur ibidem 650. Ἐκεῖ τὸ λεύκωμα, τὰ ἀγωνίζομαι — caussam dico.
δημόσιος — populus, plebs.
matricula civium (leucoma, γράμματα δημόσια, καὶ λεύκωμα, τό — album, matricula,
album) et tabulae publicae ὑπομνήματα τηρεῖται. catalogus civium.
actaque civica (breviarium). ὡς τὰ πολλά — plerumque.
ὑπόμνημα, τό — commentarius.
651. Consul aut proconsul 651. ὁ ὕπατος ἢ ἅγνιος — sanctus.
ἀνθύπατος, ὁ — proconsul.
deliberanda proponit, ἀνθύπατος, τὰ βουλευτὰ βουλευτής, ὁ — senator.
consulares et senatores προτίθησιν· οἱ βουλευταὶ βουλευτός — deliberandus.
sententias dicunt, pedarii αὐτὰ ψηφίζονται· οἱ ὕπατος, ὁ — consul.
χαμαιδικαστής — judex pedarius sc.
(pedanei) superiorum χαμαιδικασταὶ τοῖς ἄλλοις pedaneus, qui sine arbitrando in
placita assensu probant ut τάχους ἕνεκα συντίθενται· relinquorum sententiam abit.
succinctior sit deliberatio; αὐτὸς δ’ ἐς τέλος ψηφίζομαι — decerno, statuo.
ille tandem concludit. συμπεραίνει.
 652. Notarius vel 652. Ὁ ἐπὶ τῶν ὁ ἐπὶ τῶν ἀποῤῥήτων — scriba
publicus.
secretarius cancellis septus ἀποῤῥήτων ἐντὸς γράφω — litteris consigno, scribo.
acta consignat. Et ita κιγκλίδων τὰ ψηφισθέντα τὰ πατρῷα (sc. χρήματα) — bona
quisque suo munere γράφει, καὶ οὕτως ἕκαστος paterna.
πατρῷος — a patre relictus.
fungitur. τὸ δέον πράττει. πράττω — facio.
653. Ministratores illis 653. Οἱ διάκονοι αὐτῶν γραμματεύς, ὁ — scriba publicus.
διάκονος, ὁ — minister, ministrator.
sunt apparitores, stratores, εἰσίν· οἱ διάκονοι δημόσιοι διαχρῶμαι — consumo.
accensi, scribae, et (ἐπίχειρες), ῥαβδοῦχοι, θυρωρός, ὁ — stator, apparitor,
praecones. θυρωροὶ γραμματεῖς, minister publicus.
κατεσθίω — consumo.
κήρυκες. κήρυξ, ὁ — praeco.
ῥάβδουχος, ὁ — lictor.
654. Plebs in tribus 654. Ὁ δῆμος φυλετευθεὶς βουλή, ἡ — consilium.
δήμαρχος, ὁ — tribunus plebis.
distributa suos habet δημάρχους, προτιθέντες τῇ δῆμος, ὁ — nugator popularis qui
tribunos, per quos βουλῇ τὰ αὐτῷ δοκοῦντα gratiam populi captat.
plebiscita feruntur ad καὶ νενομισμένα, ἔχει. τὰ αὐτῷ δοκοῦντα — quae ipsi
videntur.
ratihabitionem senatus νομίζω — decerno.
consulto. προτίθεμαι — propono.
φυλετεύω — in tribus describo.
655. Habent et opifices 655. Οἱ ἐργάται τὰ ἀποπειράω — tento aliquem captis
speciminibus.
collegia seu curias suas, ἑταιρικὰ συστήματα ἐργάτης, ὁ — opifex.
ordinis causa: ubi novitius εὐταξίας χάριν ἔχουσιν, ἑταιρικός — sodalitius, socialis.
artificium professurus ὅπου πρωτοπείρου τινός, εὐπατρίδης, ὁ — patricius.
εὐταξία, ἡ — bonus ordo.
censoribus et curionibus τῶν κατὰ τέχνην ἔργων οἱ καλέω — cito, arcesso, in jus voco.
dat specimen. Romae ἐπιστάται καὶ τιμηταὶ παρέχω — obeo, facio.
autem tres erant ordines: ἀποπειρῶσιν. ἐν Ῥώμῃ δὲ πρωτόπειρος τῶν κατὰ τέχνην
ἔργων — is qui vult opificium
senatorius, equestris, et πάλαι τρεῖς τάξεις ἦσαν, aliquod profiteri, et prima artis
plebeius; cui opponitur τῆς γερουσίας, καὶ suae documenta edit.
patricius. εὐπατριδῶν, τῆς ἱππάδος, πρωτόπειρος (sc. ἀνήρ), ὁ —
novitius.
τοῦ δήμου. Ῥώμη, ἡ — Roma, urbs.
σύστημα, τό — conventus,
collegium.
τιμητής, ὁ — censor.

LXIII. DE IUDICIIS. LXIII. ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΔΙΚΩΝ.

656. Duobus de familia 656. Δυοῖν περὶ τῆς ἀμφισβητέω — discepto, contendo,
litigo.
herciscunda aut de κληρονομίας ἢ ἄλλου τινὸς ἀναβολὴν ποιέω — aliquid dissero,
quacunque controversia ἀμφισβητούντων, πολλὴ profero.
disceptantibus, tertium ἀνάγκη τὸν τρίτον πολλὴ ἀνάγκη (sc. ἐστί) —
magnopere necesse est.
intervenire necesse est, qui παραγενόμενον ἀνάγκη, ἡ — necessitas.
litem dirimat aut de quo διαλλακτήν τε καὶ ἄπειρος — infinitus.
altercantur diribeat. Alias διαιτητὴν τὴν δίκην ἀποβαίνω — abeo.
διαιτής, ὁ — judex privatus, arbiter;
rixae et contentiones, διαλύειν, ἵνα μὴ ὑπὸ cf. ὁ δοξαστής, ὁ διαγνώμων.
intemperie litigandi φιλονεικίας τὸ δύσερι τῶν διαλλακτής, ὁ — pacificator,
incrudescente, in infinitum δικαζομένων εἰς ἄπειρον conciliator.
διαλύω — dirimo.
ibunt. ἀποβήσηται.
 δικάζομαι — lites ago, litigo.
δίκη, ἡ — judicium, lis.
τὸ δύσερι — contentiones.
δύσερις — contentiosus.
εὐγενής — nobilis.
κληρονομία, ἡ — haereditas.
παραγίνομαι — advenio, intervenio.
φιλονεικία, ἡ — pertinacia, rixandi
cupiditas.
657. Aut igitur arbitrum 657. Διαιτητὰς οὖν ἢ ἀλλήλους — inter se, alter alterum,
alius alium, πρὸς ἀλλήλους inter
sibi vel judicem selectum ἐκκρίτους δικαστὰς πρὸς se.
(compromissarium) ἀλλήλους μὴ δυνάμενοι οὐδὲν ἄλλο ἤ — non nisi.
deligant, quorum arbitrio καταλλάττεσθαι, δίαιτα, ἡ — arbitrium, arbitri
sententia.
acquiescant utrinque. Aut αἱρείτωσαν, ὧν τὴν δίαιταν διαιτητής, ὁ — arbiter.
sectentur forum, et ἑκάτεροι ἀποδέχοιντο, ἢ οὐ δικάσιμος — nefastus.
experiantur jure per δίκην ἀλλήλοις διὰ τῶν δικάσιμος — fastus, juri dicendo
proprius.
causidicos: praesertim συνηγόρων ἐπαγέτωσαν. ἔκκριτος — selectus.
compromissi, vel ἐπάγω — intendo, infero.
commissionis, vel καταλλάττω — concilio.
συνήγορος, ὁ — causarum patronus,
amicabilis compositionis causidicus.
pacificis mediis rejectis.
658. Qui adversario dicam 658. Ὁ διώκων τὸν γράφομαι — accuso, instimulo,
convenio, postulo.
scribit (impingit), citat et φεύγοντα (ἐν αἰτίᾳ ὄντα) δεσμεύω — vincio.
arcessit eum ad praetorem πρὸς τὸν τῶν κεφαλικῶν διοίκησις, ἡ — dioecesis, jurisdictio,
(praeterquam nefasto die), ἐπιστάτην, πλὴν ἡμέρας spatium loci, intra quod aliquis jus
dicit.
insimulat, et accusat οὐ δικασίμου, καλῶν διώκω — judicio persequor.
noxiae. κακουργίας τινὸς ἐπιστάτης, ὁ — praefectus.
γράφεται. κακουργία, ἡ — injuria, factum
injustum, delictum, maleficium.
τὰ κεφαλικά — res capitales.
ὁ φεύγων — reus.
659. Ad actoris 659. Τοῦ κατηγόρου ὁ ἐν αἰτίᾳ ὤν — reus.
ὁ αἰτίαν ἔχων — reus.
petitionem, pacificatione ἀσυναλλάκτως αἰτία, ἡ — culpa.
(quae ante omnia διατιθεμένου, ὁ αἰτίαν αἰτιῶμαι — culpo, inculpo, accuso,
contentioso judicio ἔχων ἐγκαλεῖται, πρὸς τὴν incuso.
ἀκούω — audio.
praeferenda est) frustra et δίκην ἁπαντᾷ, καὶ πρὸς δίκην ἀπαντάω — litem
in vanum tentata, accersitur ἀγωνίζεται, ἢ αὐτὸς contestor.
reus, qui vel ipse vel per αἰτιαθείς, ἢ αὐτοῦ ἀπαντάω — respondeo.
ἀπολογία, ἡ — excusatio, exceptio,
procuratorem ἐπιμελητής, ἡ γραφὴ καὶ ἡ defensio.
(mandatarium) comparet. ἀπολογία ἀκούεται. τοῦ ἀρνοῦμαι — diffiteor, nego.
Accusatio et excusatio γεγραμμένου τὸ ἔγκλημα ἀσυναλλάκτως διατίθεμαι —
abhorreo a compositione, alienus
percipitur cognosciturque. ἀρνουμένου, ἐλέγχων ἢ sum a conciliatione.
Si diffitetur, admittuntur μαρτύρων δεήσει. τούτους αὐτόπιστος — per se fide dignus,
probationes vel per δὲ μὴ αὐτοπίστους ὄντας, satis per se auctoritatis habens.
ἐγκαλέω — convenio, accuso.
instrumenta vel per testes, ἐνόρκους ληπτέον ἐστίν. ἔγκλημα, τό — actio, accusatio.
et illos quidem juratos, si ἔλεγχος, ὁ — documentum,
autoritas per se non sufficit. instrumentum*.
ἔνορκος — juratus, jurejurando
 obstrictus.
ἐπιμελητής, ὁ — procurator.
κατήγορος, ὁ — actor, accusator.
κτήματα, τὰ — bona, facultates.
λαμβάνω — adhibeo.
μάρτυς, ὁ — testis.
πιστῶς — fideliter.
660. Advocatus seu 660. Πρόδικος τοὺς τὸ δίκαιον — justitia.
δίκαιος — justus.
patronus clientes (utpote πρόσφυγας μὴ ἀπολειπέτω, δικοῤῥάφος, ὁ — rabula, malus
qui se in clientelam et ἀλλὰ πιστῶς αὐτοῖς causidicus.
patrocinium eius συνηγορείτω, οὐδαμῶς δὲ ἐγγλωττογάστωρ, ὁ — rabula, malus
causidicus.
contulerunt) ne deferat sed πέρα τοῦ δικαίου. ἵνα μὴ μῖσος, τό — odium.
defendat, ex aequo tamen δικολόγος (δικοῤῥάφος) πέραν — praeter, contra.
et bono ne rabula audiat. εἶναι ἀκούοι. πρόδικος, ὁ — patronus, is qui
causam defendit.
πρόσφυξ, ὁ — cliens.
συνηγορέω — patrocinor, patrocinio
meo defendo.
χρῆμα, τό — pecunia.
661. Vitet et iudex 661. Ὁ δικαστὴς ἀδωρότατος χρημάτων — pecuniā*.
ἀδωρότατος — plane incorruptus.
praejudicia maximopere, φυλαττέσθω τὰ ἀπαλλάσσω — removeo ab aliqua
neque favore (gratia) vel προκρίματα, χάριν, μῖθος, re.
malevolentia (odio) ἔλεον, χρημάτων ἐνιαύσιος — annuus.
καταστίζω — compungo, stigmate
praeoccupatus, nec ἀδωρότατος ἔστω, φόβου, noto.
misericordia flexus, nec προσωποληψίας, παθῶν κρίνω — judico.
largitionibus corruptus, ἁπάντων ἀπαλλαγεὶς, τὴν κρίσιν κρίνω — judicium
exerceo, judico.
neque timiditate aut κατὰ τὰ δίκαια ὀρθῶς τὴν κρίσις, ἡ — judicium.
aliorum offensa deterritus, κρίσιν κρινέτω. προσωποληψία, ἡ — personae
vel personarum respectu respectus, gratia vel odium.
motus, errorve aut mentis
perturbatione
(contricatione) implicatus,
huc aut illuc propendeat.
Sed nude secundum
probatorum evidentiam ex
juris norma, atque aequitate
rerum decernat.
662. Si assessores adsunt, 662. Τῶν παρέδρων ἀφίημι — absolvo reum.
δικαστής, ὁ — judex.
praesidis est suffragia παρόντων πρὸς δικαστοῦ ἔγκλημα, τό — culpa, crimen.
colligere; illorum ferre (προέδρου) ἐστὶ κελεύειν, ἐν τῷ τῶν κακούργων καταδικάζειν
libere, sed juste ut sontes ἐλευθερίως τε καὶ δικαίως — sontes condemnando.
κακοῦργος — maleficus.
damnentur, insontes τὴν ψῆφον φέρειν· πρὸς δ’ καταδικάζω — condemno.
absolvantur. ἐκείνων, ἐν τῷ τῶν πάρεδρος, ὁ — assessor in judicio;
κακούργων καταδικάζειν, n.b. a πάρεδρος —ον.
ψῆφον τίθημι — suffragor, fero
καὶ τοὺς ἀναιτίους τῶν suffragium.
ἐγκλημάτων ἀφεῖναι, ψῆφος, ἡ — suffragium.
δικαίως τὴν ψῆφον θέσθαι.
663. Nam decreta et 663. Ἀπρεπὲς γὰρ τὰ ἀρχή, ἡ — magistratus.
edicta consensu facta κοινῇ ψηφισθέντα ἐπί — apud.
κοινῇ — communiter, publice,
retractare ac rescindere ἀκυροῦν. communi sententia; cf. κοινῶς.
indecens est.
664. Causae decisio ut 664. Ἡ καταδίκη ὡς ἀναβολή, ἡ — dilatio.
ἀπολογοῦμαι — defendo me.
promulgata est, ocius τάχιστα ἐκτελείσθω, τοῦ ἀπολύω — absolvo.
exsecutio fiat, nisi κινδυνεύοντος ἐκκηρύσσω — denuncio.
condemnatus protestetur et (κατακρίτου) οὐκ ἐκτελείσθω — exsequi oportet.
ἐκτελέω — exsequor.
ad tribunal superius ἀπολογουμένου, οὐ δ’ ἐς ἔλεος, τό — misericordia,
provocet (appellet). Ibi δικαστήριον μεῖζον commiseratio.
justitio comperendinationi ἐφιέντος (ἐπικαλοῦντος) ἐς — ad.
ἐφίημι — appello, provoco.
aut etiam sequestrationi τῆς δ’ ἀπραξίας καταδίκη, ἡ — judicatum, res
locus est. ἐκκηρυττομένης ἢ judicata.
ἀναβολῆς τῆς κρίσεως, ἢ ὁ κινδυνεύων — qui de causa sua
periclitatur, condemnatus.
μεσεγγυῆς μεσεγγυή, ἡ — sequestratio.
(***μεσεγγυήσεως), τάχιον — citius.
πολλάκις ἀπολύεται.
665. Sed et vadantur 665. Οἱ δικαζόμενοι ἀναγκάζω — cogo.
βασανίζω — torqueo.
quandoque litigatores, ut ἑαυτοὺς ἐπὶ τὴν ἀρχὴν ἐγγύησις, ἡ — vadimonium.
vadimonium obeuntes sese παριστάναι, ἐγγυήσεσιν, ἅς ἐξομολογοῦμαι — spondeo,
sistant. ὁμολογοῦσι καὶ polliceor.
μάστιξ, ἡ — flagellum.
παρέχουσιν, ἐνίοτε ὁμολογέω — promitto.
ἀναγκάζονται. πανουργῶν — facinorosus,
maleficus.
πανουργέω — scelus admitto.
666. Interdum 666. Ὑπὲρ δὲ τοῦ ἄτη, ἡ — damnum.
ἐγγυάω — spondeo.
interceditur sententiae, et γεγραμμένου, τῶν ἐγγυητής, ὁ — vas, sidejussor, praes.
dilatio adhibetur propter ἐγγυητῶν τοὺς δικαστὰς ἱκετεύω — supplico.
intercessiones, et vadium ἱκετευόντων, ἀναβολὴν τῆς καταδίκη, ἡ — judicati exsecutio.
ὑπέρ — pro.
fidejussiones. Sed quod καταδίκης ποιοῦνται.
quis spondet, praestare ἐγγύα, πάρα δ’ ἄτη.
tenetur.

LXIV. DE MALEFICIIS ET LXIV. ΠΕΡΙ ΤΩΝ

SUPPLICIIS. ΚΑΚΟΥΡΓΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ
ΑΥΤΩΝ ΤΙΜΩΡΙΑΣ.
667. Dum petulanter 667. Τῶν ἁμαρτιῶν ἁμαρτία, ἡ — delictum.
ἀνόσια δρῶν — maleficus.
peccatur et peccata πληθυνομένων τε καὶ ἀνόσιος — nefandus, iniquus.
cumulantur, in σωρευομένων τοὺς ἀνόσια ἀτιμώρητος — impunitus, inultus.
delinquentes δρῶντας προφανῶς αὐτεξούσιον, τό — licentia, ab
αὐτεξούσιος —ον.
animadvertendum est, τιμωρητέον, καὶ ἢ θάνατον δράω — facio.
manifestoque sceleratis aut ἢ ζημίαν αὐτῶν ζημία, ἡ — mulcta.
mors infligenda aut καταγνωστέον ἐστίν· θάνατος, ὁ — supplicium.
καταγινώσκω — alicui poenam
minimum mulcta ἀτιμώρητος γὰρ κακουργία irrogo.
irroganda, ne impunitas in χείρων ἀεί, ὑπ’ πληθύνω — multiplico.
licentiam abeat. Qua porro αὐτεξουσίου, ἀπέβη. πρός — inter.
deteriores fiunt. προφανῶς — manifesto.
σωρεύω — cumulo.
τιμωρέω — punio aliquem, in
aliquem animadverto.
τιμωρία, ἡ — poena, supplicium.
668. Ad castigandos, 668. Τιμωρητικὰ δὲ τῶν ἀπειθέω — non obedio, obsequi
recuso.
coercendos, atque κακῶν, καὶ τοῖς νόμοις βασανιστήριον, τό — tormentum,
compescendos improbos ac ἀπειθούντων τάδε· αἱ instrumentum tortorium.
inobedientes virgae sunt, ῥάβδοι, μάστιγες, πέδαι, δήμιος (sc. δοῦλος), ὁ — lictor,
carnifex.
flagella (mastiges), χεῖρες σιδηραῖ, κλοιοί, διάβολος (sc. ἀνήρ), ὁ —
compedes, manicae, κύφωνες (ποδοστράβαι), calumniator, criminator.
numellae, cippi, ergastula, εἰρκταί, φυλακαί, ξύλα εἱρκτή, ἡ — carcer.
θανατόω — morte afficio.
carceres, tormenta, βασανιστήρια, σταυρός. κλοιός, ὁ — vinculum quod collo
patibula: ῥαβδοῦχοι καὶ δήμιοι circumdatur, numellae, boja,
ut per lictores et carnifices τοὺς πανουργοῦντας, furca.
πέδη, ἡ — compes.
facinorosi rapiantur, μάλιστα δ’ ἀπελπισμένους, ποδοστράβη, ἡ — cippus, vinculi
vinciantur, constringantur, ἕλκουσι, δεσμεύουσι, genus.
verberentur, torqueantur et τύπτουσι, βασανίζουσι, ῥάβδος, ἡ — virga.
σίδηρος, ὁ — ferreus.
excrucientur, aut etiam θανατοῦσιν. σταυρός, ὁ — crux, furca,
letho afficiantur desperati. patibulum.
τιμωρητικός — ad castigandum sc.
puniendum pertinens, quo aliquis
punitur.
φυλακή, ἡ — carcer.
669. 669. ἀνακρεμάω — suspendo.
ἀνδροφόνος — homicida.
▪ Fures enim, saccularii ▪ Βαλαντιοτόμοι, κλέπται ἀποκεφαλίζω — capite trunco, caput
(manticularii), et τῶν δημοσίων amputo.
depeculatores ἀνακρεμῶνται· βαλαντιοτόμος, ὁ — crumenarum
sector, saccularius.
suspenduntur; ▪ oἱ μοιχοὶ καὶ δημοσιόω — bona publica.
▪ moechi et homicidae ἀνδροφόνοι διασπάω — discerpo.
(percussores) ἀποκεφαλίζονται· τὴν γλῶτταν ἐκτέμνω — alicui
linguam exscindo sc. exseco,
decollantur; ▪ οἱ λῃσταί, πειραταί, aliquem elinguo.
▪ latrones, piratae, sicarii, ἱερόσυλοι τροχίζονται, ἐμβάλλω — injicio.
et sacrilegi crurifragio καὶ τὰ ὀστᾶ ἐμπρηστής, ὁ — incendiarius.
ἐχθρός, ὁ — hostis, ab ἐχθρός —ά —
plectuntur (quondam ξυντρίβονται, πάλαι όν.
cruci affigebantur); ἐσταυρώθησαν· ἱερόσυλος, ὁ — sacrilegus.
▪ parricidae cum ▪ οἱ πατραλοίαι ἱερουργέω — sacra celebro,
administro.
serpentibus culeo insuti (πατροφόνται) εἰς ἰσόω — aequo, aequiparo.
et aquis submersi σάκκον μετ’ ὄφεων καταποντίζω — aquis submergo.
suffocantur; ἐμβεβλημένοι καταπρήθω — comburo.
καυτήρ, ὁ — cauterium, serum quo
▪ anus veneficae, lamiae καταποντίζονται· stigma inuritur; cf. τὸ καυτήριον
(striges), et incendiarii ▪ αἱ λαμίαι, στρίγες, (καυστήριον).
rogo cremantur; ἐμπρησταὶ ζῶντες κλέπτης τῶν δημοσίων —
depeculator.
▪ perduelles (rei καταπρήθονται· κλέπτης, ὁ — fur.
perduellionis) quadrigis ▪ οἱ προδόται, ἐχθροὶ τῆς κλώψ, ὁ — fur.
in diversum actis ἑαυτῶν πατρίδος λαμία, ἡ — lamia, saga monstruosa,
incantatrix saeva.
discerpuntur, bonaque τεθρίππῳ
 eorum publicantur διασπασθέντες τὸν βίον παιδοφόντης, ὁ — puerorum
interfector, infanticida; cf. ὁ
(confiscantur); ἀθλίως τελευτῶσι, τὰ δὲ παιδοφονεύς.
▪ calumniatores maligni κτήματα αὐτῶν πατραλοίας, ὁ — parricida.
elinguantur, insigniores δημοσιοῦται· πατρίς, ἡ — patria.
πόρνη, ἡ — scortum, meretrix.
capitaliter puniuntur; ▪ οἱ διάβολοι τὴν προδότης, ὁ — proditor.
▪ prostibulis impudicis γλῶτταν ἐκτέμνονται ἢ προΐστημι — praeficio.
cauterio stigmata κτείνονται· στρίξ, ἡ — strix, saga, incantatrix.
συντρίβω — contundo.
inuruntur; ▪ αἱ πόρναι καυτῆρι τελευτάω — finio, morior.
▪ qui surrepta clanculum κατεστιγμέναι τροχίζω — rota contundo.
receptant, lavernionibus περιπατοῦσιν·
ipsis aequiparantur. ▪ οἱ κλεπτοδόχοι τοῖς
κλωψὶ ἰσοῦνται.
670. Colapho seu alapa 670. Τυχαῖον τὸ κολαφίζομαι — alapam accipio.
κολαφίζω — colaphum impingo,
caedi ob quidvis contigit. κολαφίζεσθαι, κόνδυλος alapam do.
Talitrum jocosum est. παίγνιόν τι. κόνδυλος, ὁ — talitrum.
πόλεμος, ὁ — bellum.
τυχαῖον (sc. ἐστί) — facile contingit.
671. Supplicii mitigatio fit 671. Τῆς τιμωρίας ἄνεσις ἄνεσις, ἡ — remissio, mitigatio.
ἀπενιαυτισμός — exsilium, pr. unius
vel relegatione, vel ἢ ὀστρακισμῷ anni.
proscriptione, qua cum (ἀπενιαυτισμῷ) ἢ διαχεόμενος συνίσταμαι —
infamia quis relegatur. καταγραφῇ γίνεται. diffundendo sc. diffusione orior.
διαχέω — diffundo.
ἐπίβλημα, τό — stragulum torale.
καταγραφή, ἡ — proscriptio.
672. Exul in loco 672. Ὁ φυγὰς ἐν ἀειφυγίαν φεύγω — exsulo, in exsilio
vivo.
determinato exulat, exterris φυγαδευτηρίῳ ἀειφυγίαν ἀειφυγία, ἡ — perpetuum,
vagatur, profugus nullibi φεύγει, ἔξορος πλανᾶται, exsilium.
consistit. ἔκδημος μηδαμοῦ ἔκδημος — profugυs.
ἔξορος — extorris.
ἡσυχάζει. ἡσυχάζω — tranquille vivo.
μηδαμοῦ — nullibi, nusquam.
φεύγω ἀειφυγίαν — exsulo, in exsilio
vivo.
φυγαδευτήριον, τό — locus confugii
sc. quo confugit exsul.
φυγάς, ὁ/ἡ — exsul.

LXV. DE STATU REGIO. LXV. ΠΕΡΙ ΤΗΣ

ΜΟΝΑΡΧΙΑΣ.
673. Potestates esse, 673. Τὸ ἐξουσιαστικὸν αἱρέτης, ὁ — elector.
αἱρέω — eligo.
omnium interest, ne κοινωφελές ἐστι, τοῦ τὸν ἀνίσχυρος — infirmus, minus
potentior minus potentem ἀνίσχυρον potens.
opprimat. Sed quum unus ὑποδυνατωτέρου μὴ ἀρχή, ἡ — imperium.
αὐτοκράτωρ, ὁ — Caesar,
rerum potitur, monarchia κατισχύεσθαι. ἑνὸς ἀρχὴ Imperator.
dicitur, et ipse monarcha μοναρχία, ἄρχων μόνος, τὸ ἐξουσιαστικὸν κοινωφελές ἐστι —
(quanquam Caesares μονάρχης. οἱ Καίσαρες esse quosdam cum potestate in
alios, omnium interest.
collegas sibi legere soliti ὑπὸ τῶν ζ’ ἐκλεγόντων ἐξουσιαστικός — potestatem
sunt). Imperator a ἀρχόντων αἱροῦνται. habens.
septemviris (electoribus) αὐτοκράτορες (δισσαρχαὶ) κατισχύω — opprimo.
μονάρχης, ὁ — monarch, qui solus
eligitur. συλλειτουργοὺς ἐνίοτε imperat.
ἔχουσιν. μοναρχία, ἡ — monarchia, unius
dominatus seu imperium.
Ῥωμαῖος — Romanus.
συλλειτουργός, ὁ — collega, socius.
674. Qui si ex legum 674. Κατὰ νόμον οὗτος βασιλεύω — regno, impero.
νόμος, ὁ — lex.
praescriptio regnat, rex est; βασιλεύων βασιλεύς, ὠμῶς σκῆπτρον, τό — sceptrum.
si ex libidine (ut quod libat, δὲ τοὺς ὑπηκόους τύραννος, ὁ — tyrannus, injustus
liceat) etiam sub corona κατατρύχων σὺν τῷ princeps.
ὑπήκοος, ὁ — civis, is qui principis
sceptroque, tyrannus. στεφάνῳ τε καὶ σκήπτρῳ imperio subest.
τύραννός ἐστιν.
675. Sedes eius in 675. Ἐν τῇ μητροπόλει ἁλουργίς, ἡ — vestis purpurea.
αὐλικός (sc. ἀνήρ), ὁ — aulicus.
metropoli est, ubi in solio κατοικῶν, καὶ ἐπὶ θρόνου ἐλεφάντινος — eburneus.
sedet eburneo (ex ebore ἐλεφαντίνου καθήμενος, ζωωτός — acu pictus, animalium
fabrefacto), bysso σινδόνα μεγαλοπρεπῶς figuras intextas habens.
θρόνος, ὁ — thronus, solium.
(sindone), purpura βυσσίνην ἀμπεχόμενος, καὶ κάθημαι — sedeo.
(coccino), trabeaque acu ἁλουργίδα ζῳωτὸν καὶ κατοικέω — habito, resideo, sedem
picta magnifice vestitus, κατάστικτον, ἐν ὄχλῳ habeo.
μεγαλοπρεπῶς — magnifice.
aulicorum vero caterva αὐλικῶν καὶ δορυφόρων μητρόπολις, ἡ — metropolis, urbs
stipatus. σοβεῖ. prima provinciae.
σοβέω — magnifice me ostento.
676. Qui vel sunt 676. Σύμβουλοι δέ εἰσιν ἀποδέχομαι — accipio.
ἀπόῤῥητος — qui est ab epistolis.
consiliarii tum caeteri tum οὗτοι, ἢ τῷ ἄρχοντι ἀρχιγραμματεῦς, ὁ — scribarum
intimi, vel praefecti ut οἰκειότατοι, ἢ κοινοί. praefectus, scriba primicerius.
aulae magister, ensifer, ἔφορος τῆς αὐλῆς καὶ αὔλειος, ὁ — atriensis; cf. ὁ αὐλικός,
ὁ αὐλάρχης.
dapifer, pocillator, ἔπαρχος, ξιφοφόρος, αὐλή, ἡ — aula.
praegustator, magister σιτοφόρος (***διαιτοφόρος, βασιλεύς, ὁ — rex.
stabuli, cancellarius suos Forc.), προγεύστης διαιτοφόρος**, ὁ — dapifer.
διάκονος δημόσιος, ὁ — apparitor,
amanuenses (a manibus) (***προτέθνης, Hed.), minister publicus; cf. ὁ ἐπίχειρ, ὁ
habens, secretarius, οἰνόχοος (ὁ πρὸς κύλιξιν), ὑπερέτης, ὁ διάκονος δημόκοινος.
cubicularii, atrienses, ἵππαρχος ἔπαρχος, ὁ — praefectus.
ἐπιστολιογράφος, ὁ — scriba,
celeres (a pedibus). (***ἀρχιπποκόμος), ὁ τῶν amanuensis; cf. ὁ
ἱκεσίων προϊστάμενος, ἐπιστολογράφος, ὁ γραμματεύς.
ἀρχιγραμματεύς ἔχων ὑφ’ ἔφορος, ὁ — magister, praefectus.
ὁ τῶν ἱκεσῶν προϊστάμενος —
ἑαυτῷ ἐπιστολογράφους, ὁ supplicum libellorum magister.
ἐπὶ τῶν ἀποῤῥήτων, ἱκεσία, ἡ — supplicatio.
κατακοιμηταί ἵππαρχος, ὁ — comes stabuli,
magister equitum, i.q. ὁ
(κατακοιμισταί a ἱππάρχης.
κατακοιμιστής) ὁ πρός κύλιξι — pocillator, pincerna.
(***κατακοιμασταί, Hed.), κώμαρχος, ὁ — comarchus, pagi vel
vici dominus.
αὔλειοι (***μεσαύλιοι, ξιφοφόρος (ξιφηφόρος), ὁ — ensifer.
Hed.), ἀνδράποδα προγεύστης, ὁ — praegustator.
(ἐπίχειρες*). προΐσταμαι — praesum.
προχειροφόρος**, ὁ — celer, is qui
est a pedibus; cf. ὁ/ἡ ὀξύπους, .
 σύμβουλος, ὁ — consiliarius.
τῷ ἄρχοντι συντετηκότες —
principis amici.
συντήκω — adhaereo.
τέθριππον (sc. ἅρμα), τό —
quadrigae.
ὑφ’ (pro ὑπό) — sub.
φρούραρχος, ὁ — praesidiariae
cohortis praefectus.
677. Alibi habet, aut 677. Ἄλλοθι ἔχει καὶ ἄλλοσέ ποι — aliorsum.
αὐτοκράτωρ, ὁ — qui liberam
aliorsum legat vicarios, ἄλλοσέ ποι τοπάρχας, τῶν plenamque potestatem habet.
satrapas, quaestores. προσόδων ταμίας πέμπω — mitto, amando.
Publicanos et legatos, qui (ἐκλογεῖς), τελώνας, πρεσβευτής, ὁ — legatus.
τελώνης, ὁ — publicanus, qui
diplomate regio insctructi, πρεσβευτὰς πολυκρατεῖς portorium redemit.
res expediunt. πέμπει. τοπάρχης, ὁ — praesectus regionis.
678. In defunctorum 678. Τούτοις τεθνηκόσι οἱ ἀνθυποκαθίστημι — substituo,
surrogo, sufficio.
locum substituuntur διάδοχοι ἀντιχαρίζομαι — munera rependo.
(sufficiuntur, subrogantur) ἀνθυποκαθίστανται. διαδέχομαι — succedo.
alii, qui successores
dicuntur.
679. Regia aulaeis 679. Τὸ βασίλειον ἁρμονική (sc. ἀοιδή), ἡ — concentus
vocum vel sonorum.
(peristromatis), tapetibus, αὐλαίοις, περιστρώμασι, βασίλειον, τό — regia.
picturisque regaliter τάπησι, γραφαῖς βασιλικῶς — regie, regaliter.
refulget personatque vel (ζωγραφίαις) βασιλικῶς γραφή, ἡ — pictura.
εὐάρεστος γίνομαι — placeo.
concentu vel instrumentis κεκοσμημένον, ἁρμονικῇ ὀργανική (sc. ἀοιδή), ἡ — cantus
musicis. καὶ ὀργανικῇ περιηχεῖται instrumentorum sc. tibiarum vel
nervorum.
περιηχοῦμαι — persono.
περίστρωμα, τό — aulaeum,
tapetium.
ταπεινόφρων — qui est animo
demisso.
680. Fabulatores, 680. Ἀδολέσχαι, μωροί, ἀδολέσχης, ὁ — nugator.
ἀπαρχαιοῦμαι — obsolesco.
moriones (nugigeruli), παράσιτοι (ψωμοκόλακες), γένος, τό — gens, natio.
gnathones, sycophantae συκοφάνται ἐν αὐλαῖς διατρίβω — moror, commoror.
aularum appendices sunt. διατρίβουσιν. τὸ τῶν εὐνοῦχος, ὁ — eunuchus, spado.
μωρός — morio.
Eunuchorum usus desuevit εὐνούχων γένος παράσιτος, ὁ — parasitus,
(obsolevit). ἀπηρχαιώθη (ἐπαλαιώθη). mensarum assecla.
συκοφάντης, ὁ — sycophanta,
delator.
ψωμοκόλαξ, ὁ — parasitus.
681. Majestas invidiae 681. Τὸ βασιλικὸν ἀξίωμα τὸ βασιλικὸν ἀξίωμα — majestas
regia.
obnoxia (invidiosa) est, sed ἐπίφθονον, ἡ δὲ πραότης ἀξίωμα, τό — dignitas.
clementia praesidii vice ἀντὶ φρουρᾶς ἔσται. βασιλικός — regius, regalis.
erit. πρᾳότης, ἡ — clementia.
φρουρά, ἡ — praesidium, custodia.
682. Non tam principem 682. Οὐχ οὕτω τοῦ εὔνοια, ἡ — propensa voluntas.
θησαυρός, ὁ — thesaurus, gaza.
satellites tutantur, nec tam ἄρχοντος οἱ πλουτίζω — dito, locupleto.
locupletant fisci reditus aut σωματοφύλακες προμάχομαι — tutor, defendo
repositi thesauri (gaza), προμάχονται aliquem.
ταμεῖον (ταμιεῖον), τό — aerarium.
quam subditorum amor. (ὑπερμαχοῦσιν), οὐδ’ οὕτω ὑπερμαχέω — defendo, tueor.
πρόσοδοι τοῦ ταμείου, ἢ
θησαυροὶ αὐτὸν
πλουτίζουσιν, ὡς ἡ τῶν
ὑπηκόων εὔνοια.
683. Angariis igitur, 683. Ἀγγαρείαις τοίνυν, ἀγγαρεία, ἡ — ministerium, operae
praestandae.
tributis, et exactionibus ne εἰσφοραῖς, καὶ δασμοῖς οὐ δασμός, ὁ — trubutum, vectigal.
exhauriantur. Congiariis δεῖ αὐτοὺς κατεσθίειν διανομή, ἡ — largitio (ad populum).
potius et donativis (ταλαιπωρεῖν, διαχρᾷσθαι), εἰσφορά, ἡ — tributum, collatio.
ἐπίδοσις, ἡ — congiarium,
demulceantur et μᾶλλον δὲ λαμπραῖς donativum, quod populo datur.
deliniantur. ἐπιδόσεσι καὶ διανομαῖς εὔνοια, ἡ — caritas.
αὐτῶν εὔνοιαν κτήσασθαι. κτῶμαι — mihi concilio.
λαμπρός — luculentus, amplus.
μᾶλλον — potius.
ταλαιπωρέω — aerumnis et
laboribus vexor.
684. Imperandum sic 684. Οὕτως τοῦ λαοῦ δεῖ ἀναγκαστός — coactus.
ὑπακοή, ἡ — obsequium.
populo, ut illi parere lubeat. ἄρχειν, ὡς αὐτὸς ἂν ὕπειξις, ἡ — obsequium.
Obsequia coacta periculosa ἄρχεσθαι βούλοιτο,
sunt. ὑπακοή (ὕπειξις) γὰρ
ἀναγκαστή ἐπισφαλής.

LXVI. DE REGNO ET LXVI. ΠΕΡΙ ΤΗΣ

REGIONE. ΒΑΣΙΛΕΙΑΣ ΤΕ ΚΑΙ
ΧΩΡΑΣ.
685. Regno sunt liberi 685. Ἡ βασίλειά ἐστι τοῦ βασιλεία, ἡ — regnum, imperium.
κατάστασις, ἡ — status.
ordines, statutorum vinculo δήμου μοναρχουμένου μοναρχοῦμαι — ab uno regor, unius
inter se colligati. κατὰ νόμους κατάστασις. imperio gubernor.
μοναρχέω — solus impero.
686. In arduis negotiis 686. Τῶν πραγμάτων οἱ ἀγραυλοῦντες — rustici.
ἀγραυλέω — rusticor.
(causis) concientur comitia, χαλεπῶς ἐχόντων οἱ ἀγροδίαιτος — rusticus.
sed e primatibus et μεγιστᾶνες, ἔξαρχοι, μεγιστᾶνες, οἱ — primates, proceres,
proceribus (optimatibus), πρωτεύοντες, δυνάσται, summates, magnates.
πρᾶγμα, τό — res, negotium.
ducibus, comitibus, εὐγενεῖς σύνοδον ποιοῦσιν. πρωτεύων, ὁ — primas, optimas.
baronibus, et nobilitate. οἱ γεωργοὶ (ἀγροδίαιτοι, σύνοδος, ἡ — conventus, comitia.
Rustici iis non intersunt, ἀγραυλοῦντες) τοῖς ὑποχείριος — parens alicui, imperio
alicujus obnoxius.
sed ruri occupantur et κωμάρχοις εὐπειθεῖς χαλεπῶς ἐχόντων τῶν πραγμάτων
comarchis obsequuntur. (ὑποχείριοι) τὴν γῆν — in negotiis difficilibus, in rebus
γεωργοῦσιν. arduis.
χαλεπῶς — difficulter.
687. In territorio suo 687. Ἐν τῇ ἑαυτοῦ δημωφελέω — populo sc. reipublicae
prosum.
quilibet magistratus sancire δυναστείᾳ ἕκαστος ὅ τι ἄν — quodcunque.
potest quod vult. Sed velle προστάττειν δύναται, ὅτι προστάττω — jubeo, impero.
non debet nisi quod publice ἂν δοκοίη, οὐδὲν δ’ ἄλλο, ἢ
expediat. δημωφελεῖν* δεῖ.
 688. Ditio (dominium) est, 688. Ἐπικράτεια, ὅπου τις δορυάλωτος, ὁ — bello subactus.
ἐπαρχία, ἡ — provincia.
ubi quis dominatur; τῶν πραγμάτων κρατεῖ· ἐπικράτεια, ἡ — ditio, dominium.
districtus, ubi διοίκησις, ὅπου δήμῳ τις κρατέω τῶν πραγμάτων — rebus
jurisdictionem habet; δικάζει, ἐπαρχία praesum, praesideo.
κρατέω — impero.
provincia, quam devicit. δορυάλωτός ἐστιν.
689. Gentes finitimae de 689. Τὰ ἔνθη ὁμοροῦντα ἀμμορία, ἡ — confinium.
ὅ τι ἄν — quodcunque, si.
oris, confiniis et limitibus περὶ τῆς χώρας ἔθνος, τό — gens, populus.
ambigunt plerumque. Sed περιοικίδος, ἀμμορίας, ἕλος, τό — palus, locus palustris.
si limitent fines et τερμάτων, ὡς τὰ πολλὰ ἐπίορκος — perjurus, perfidus.
εὐκαίρως — mature, opportune,
paciscantur, foedus est, ἀμφισβητοῦσιν· ὁροθεσίᾳ tempestive.
quod perjuri temerant δὲ σπονδοποιοῦνται ὁμολογοῦμαι — spondeo, paciscor.
violantque. (***σπονδοποιοῦσι) ὁμολογέω — paciscor, pactiones
facio.
ἀλλήλοις, ὁμολογοῦντα τε τὰ ἔθνη ὁμοροῦντα — gentes
καὶ ὅρκια πηγνύουσιν. conterminae.
ἐπίορκοι δὲ ὁμορέω — iisdem finibus utor.
ὅρκιον, τό — foedus jurejurando
παρασπονδοῦσιν. sancitum.
ὁροθεσία, ἡ — designatio
terminorum, termini positi.
παρασπονδέω — contra foedus
facio, foedus violo.
περιοικίς, ἡ — finitima.
πηγνύω — pango.
σπονδοποιοῦμαι — foedus facio.

LXVII. DE PACE ET LXVII. ΠΕΡΙ ΤΗΣ

BELLO. ΕΙΡΗΝΗΣ ΤΕ ΚΑΙ
ΠΟΛΕΜΟΥ.
690. Pacatus status 690. Ἡ εἰρήνη εἰρήνη, ἡ — pax.
εὐκταῖος — optatus.
optatissimus est. Sed εὐκταιότατον, πολλάκις δὲ ἐφικτός — qui obtineri potest,
aliquando nisi vi armorum μάχαις μόνον ἐφικτόν. obtinendus, parabilis.
obtineri nequit. μάχη, ἡ — pugna, proelium.
691. Siquidem turbatores 691. Οἱ στασιώται καὶ ἐμφύλιος — obstruo.
ἐπανάστασις, ἡ — seditio, rebellio,
factitiosi et clancularii, ὀχλαγωγοὶ στάσεις κρύφα tumultus.
clandestinas factiones ac ἐν ταῖς πόλεσι καθίσταμαι — orior.
conspirationes στασιάζουσιν κρύφα — clam.
ὀχλαγωγός, ὁ — populi turbator sc.
(conjurationes) (ὀχλοκοποῦσι), concitator, qui populum ad res
disseminant; et cum συνομωμοκότες δὲ novas sollicitat.
conjurarunt, tumultus ac φανερὰν ἐπανάστασίν τε ὄχλησις, ἡ — turba, tumultus.
ὀχλοκοπέω — populum concito,
seditiones concitant, quae καὶ ὄλησιν ἐγείρουσιν· ἡ δὲ commoveo.
nisi sedantur, bella μὴ παυομένη, πολέμου στασιάζω στάσιν — factionibus
intestina erunt. ἐμφυλίου αἰτία contendo, seditionem moveo.
στασιάζω — seditionem excito.
καθίσταται. στάσις, ἡ — seditio, factio.
στασιώτης — factiosus, seditiosus,
turbator.
συνομωμοκώς — conjuratus.
συνόμνυμι — conjuro.
φανερός — manifestus.
 692. Hostis externus 692. Ἀποφύλιος ἐχθρὸς ἀμυντικός — ad injuriam
propulsandam, sc. ad
extrinsecus irrumpit, ἑτέρωθεν ἐπιβάλλει, καθ’ defendendum aptus.
adversus quem bello οὗ δυνάμεως ἀμυντικῆς ἀποφύλιος — externus.
defensionis causa suscepto δεόμεθα. δέομαι — egeo, opus habeo.
δύναμις, ἡ — vis bellica, copiae.
opus est. ἐπιβάλλω — invado, irrumpo.
ἑτέρωθεν — extrinsecus.
κατά — adversus, contra.
κατά — adversus, contra.
693. Id per fecialem 693. Ὁ φητιάλις ἀγγέλω — denuncio.
ἀντίπαλος (sc. ἄθρωπος), ὁ —
denunciatur, aut per (πρεσβευτἠς) τὸν πόλεμον hostis.
caduceatorem pax petitur si ἀγγέλλει, ὁ δὲ κῆρυξ ἀπαράσκευος — imparatus, haud
quis se imparatum aut σπονδοφόρος εἰρήνην praeparatus.
βασκανία, ἡ — fascinatio.
hostili potentiae imparem αἰτεῖ, ὅταν τις σπονδοφόρος, ὁ — caduceator.
arbitratur. ἀπαράσκευος, ἢ ὑστερίζομαι — superor, vincor.
ἀσθενέστερος τοῦ φητιάλις, ὁ — fecialis; cf. ὁ
σπονδοφόρος.
ἀντιπάλου ὑστερίζεται.
694. Imbellis et imbecillis 694. Ὁ ἀδύναμος ἀδύναμος — imbellis, viribus
defectus.
nequicquam bellare (ἄνισχυς) κενοσπούδως ἄνισχυς — imbellis, infirmus.
(belligerare) occipiet. πολεμησείων ματαιοπονεῖ. κενοσπούδως — nequicquam,
frustra.
ματαιοπονέω — operam perdo,
ludo, frustra laboro.
πολεμησείω — bellare cupio.
695. Apparatus enim 695. Ἡ τοῦ πολέμου ἄπειρος — maximus.
δαπάνημα, τό — sumptus.
bellicus multa deposcit: παρασκευὴ δαπανηρόν. δαπανηρός — suptuosus.
militem, qui scribendus στρατιώτας δεῖ δεκάρχης, ὁ — decurio, qui decem
(auctorandus), armandus, καταλέξασθαι, militibus imperat.
δεῖται — opus est.
et in diribitorio lustrandus οἰκειοῦσθαι, ὁπλίζειν, ἐξετάζω — lustro militem.
est, commeatum, auxilia, ἐξετάζειν ἐν λογιστηρίῳ καταλέγω — scribo, colligo, cogo
dapsilesque sumptus. καὶ ἀπαριθμεῖν· τροφῆς, milites.
λογιστήριον, τό — diribitorium,
συμμαχίας, δαπανημάτων locus in quo fit lustratio et
ἀπείρων δεῖται. recensitio militum.
οἰκειόω — paro, comparo.
ὁπλίζω — armo.
σιτοπομπεία, ἡ — commeatus,
procuratio frumenti sc. annonae.
στρατιώτης, ὁ — miles.
συμμαχία, ἡ — auxilia.
τροφή, ἡ — pabulum.
696. Mature ergo stips 696. Εὐκαίρως οὖν τὸ ἀπαριθμέω — recenseo, numero.
μίσθωμα, τό — stips, merces,
cogenda, sicut et cibaria στρατευτικὸν μίσθωμα καὶ stipendium militum.
(victualia), et praestituendi τὴν στροφὴν συλλεκτέον συλλέγω — cogo.
qui erogent. ἐστίν· ἁπάντων δὲ ταμίας
δεήσει προστήσασθαι.
697. Tum congregandus 697. Ἔπειτα τὴν ἀρχιστρατηγός, ὁ — imperator
exercitus.
et ordinandus exercitus per στρατιὰν συνειλεγμένην διατάσσω — ordino, dispono.
legiones, cohortes, διάταττε καὶ διαίρει εἰς ἑκατοντάρχης, ὁ — centurio, qui
vexillationes, turmas, λεγεῶνας σπείρας, λόχους, centum militibus imperat.
praeficiendique decuriones, ἴλας. ἅπασιν ἐφίστανται ἐφίστημι — praeficio, praepono.
ἴλη, ἡ — ala, turma equitum.
centuriones, tribuni δεκάρχαι, ἑκατοντάρχαι, ἵππαρχος, ὁ — magister equitum.
(chiliarchi), quibus φύλαρχοι (χιλίαρχοι), ὁ δ’ λεγεών, ἡ — legio.
adduntur optiones, ἀρχιστρατηγὸς τῶν ὅλων λόχος, ὁ — agmen, manipulus.
ὅλος — omnis.
omnibus denique προΐσταται. σπεῖρα, ἡ — cohors.
imperator. στρατιά, ἡ — exercitus, copiae.
φύλαρχος, ὁ — tribunus militum.
χιλιάρχος, ὁ — chiliarchus, mille
militum praefectus.
698. Tirones 698.* Οἱ νεοσύλλεκτοι αὐθαίρετος — volo, miles
voluntarius.
intermiscentur veteranis. τοῖς γεγυμνασμένοις γυμνάζω — exerceo, exercito.
Velones et dimachae* cum σύμμικτοί εἰσιν· οἱ διμάχης, ὁ — dimachus, miles
peditatu vel equitatu se αὐθαίρετοι καὶ διμάχαι τῷ dupliciter pugnans, qui ex equo
vel pedes depugnat.
conglomerant. Lixae, πεζῷ καὶ τῷ ἱππικῷ ἐθελοντής, ὁ — volo, miles
calones et caculae (ut συμμιγεῖς μάχονται· οἱ voluntarius.
mediastini) ad servitia λεῖξαι, σκευοφόροι, καὶ τὰ ἱππικός — equitatus.
μεσαύλιος δοῦλος, ὁ — mediastinus
adsciscuntur. ὅπλα βαστάζουσιν. servus; cf. ὁ σκευοφόρος (?).
μισθοφορέω — stipendia mereo.
νεοσύλλεκτος, ὁ — tiro, miles novus.
ὅπλα, τὰ — arma.
πεζόν, τό — peditatus.
σκευοφορέω — impedimenta sc.
sarcinas fero.
σκευοφόρος, ὁ — lixa, calo.
συμμιγής — permixtus.
σύμμικτος — immixtus.
699. Armaturae satis erit, 699. Ἅλις ὁπλισμάτων ἅλις — satis.
ἀλυσίδωτος — ex hamis consertus.
si tectus sis lorica, galea ἔσται, εἰ θώρακι σταδίῳ, ἀσπίς, ἡ — clypeus, scutum.
(casside) cum cudone, scuto πίλῳ σκυτίνῳ, θυρεῷ, ἔφιππος — eques.
vero, seu clypeo (ancili, ἀσπίδι περιφερεῖ, θυρεός, ὁ — scutum.
θώραξ, ὁ — thorax, lorica.
parma, pelta, cetra) et hasta ἀλυσινδωτῷ πέλτῃ κατάφρακτος — loricatus.
sis instructus, quibus σκεπασθήσῃ· ἔφιπποι κῶνος, ὁ — galea, cassis.
dimices. Cataphracti* ὁπλίται κατάφρακτοί εἰσιν. ὅπλισμα, τό — armatura.
ὁπλίτης, ὁ — armatus.
tamen circumquaque πέλτη, ἡ — scutum breve formam
loricati sunt. habens lunae dimidiatae.
περιφερής — orbicularis, rotundus.
σκεπάζω — tego, operio.
σκύτινος — e corio factus.
ταμίας, ὁ — cellarius, cellae vinariae
praefectus.
700. Classis navalis etiam 700. Ἡ ναυμαχία ὄγκους ἁρπαγή, ἡ — harpago, uncus.
ναυμαχία, ἡ — navale proelium.
uncos aduncos, (ὀγκίνους σιδηροῦς) καὶ ὄγκινος, ὁ — uncinus, uncus.
recundosque (harpagones) ἁρπάγας προσαιτεῖ. ὄγκος, ὁ — uncus, uncinus.
hamasque poscit. προσαιτέω — insuper, praeterea
requiro.
σιδηρουργός, ὁ — ferreus.
701. Gladius accomodatur 701. Οἱ στρατιῶται τὰ ἕλκω — educo.
ἐντίθημι — recondo.
ad latus, vel baltheo ξίφη ὑπεζωσμένοι καὶ κολεός, ὁ — vagina.
appenditur, ut e vagina πρόχειρα ἔχοντες, ταχέως ξίφος, τό — gladius.
stringatur promptius, αὐτὰ ἐκ κολεῶν ἕλκουσι πρόχειρος — ad manum.
σπάω ἐκ κολεῶν — virginis educo.
evaginatusque recondatur (σπῶσι) καὶ αὖθις αὐτὰ σπάω — traho.
capulo tenus. ἐντιθέασιν. ὑποζώννυμι — accingo.
702. Sagittarii e pharetra 702. Οἱ τοξόται τὰ βέλη βέλος, τό — sagitta.
εἰσβολὴν ποιέω — ingruo.
sagittas promere, arcum ἐκ τῆς φαρέτρας εἰσβολή, ἡ — impetus, aggressus.
nervo tendere, προφέρειν, τόξου νευρὰν ἰοβολέω — jaculor.
ingruentesque sagittando ψάλλειν (συντείνειν) καὶ νευρά, ἡ — nervus quo arcus
tenditur.
protelare consuescant. τοὺς ἐσβολὴν ποιοῦντας τοξεύω — sagitto, sagittis ferio.
τῷ τοξεύειν (ἰοβολεῖν) τόξον, τό — arcus.
φυγαδεύειν ἐθιζέσθωσαν. φάρετρα, ἡ — pharetra, theta
sagittarum.
φυγαδεύω — fugo, depello.
ψάλλω — tendo, intendo.
703. Sclopetarii sclopeta 703. Οἱ πυροβολομάχοι βάλλω — jacio.
εὐστόχως — perite, sollerter.
nitrato (tormentario) ἐκ σιδηρῶν σωλήνων θειώδης — nitratus.
pulvere, plumboque alite πυροβόλων ψήγματι θειώδει μολύβδινος — plumbeus.
onerent, post aptato πεφορτισμένων σφαιρία πυροβολομάχος*, ὁ — sclopetarius,
miles qui sclopetis sc. fistulis
dracone (martulo) μολύβδινα εὐστόχως igniariis dimicat.
displodant, sed ad scopum βάλλουσιν. πυροβόλος — igniarius.
prorsus collimantes. σφαιρίον, τό — globulus.
σωλήν, ἡ — fistula.
πεφορτισμένος — onustus.
φορτίζω — onero.
φυλακή, ἡ — excubiae, vigiliae.
ψῆγμα, τό — pulvis.
704. Expeditione suscepta 704. Τὸν ἐκστρατεύσαντα διατίθεμαι — dispono.
διοχυρόω — circummunio.
castra metari, tentoria δεῖ τίθεσθαι τὸν χάρακα, ἐκστρατεύω — expeditionem
paxillis figere, κατασκευάζεσθαι, τὰς suscipio, exercitum in
munitionibus sese vallare, κλισίας ἥλοις ξυλίνοις expeditionem educo.
ἐκτανύω — intendo.
excubiis circummunire, et ἐκτανύειν, τάφροις τε καὶ ἧλος, ὁ — paxillus.
strategematis priusquam χάραξι τὸ στρατόπεδον κλισία, ἡ — tentorium.
acie pugnare opus est. διοχυροῦν, φυλακὰς προκοιτία, ἡ — excubiae, vigiliae
ante castra.
προκοιτίας διατίθεσθαι, στρατήγημα, τό — strategema.
στρατηγήμασι χρῆσθαι, στρατοπεδεύομαι — castra pono,
ὅπου ἐπάναγκες. castrametor.
στρατόπεδον, τό — castra.
τίθεμαι χάρακα — vallum jacio.
705. Emittendi subinde 705. Κατασκόπους ἄνοπλος — inermis.
ἐκπέμπω — emitto.
sive armati, sive inermes ἀνόπλους καὶ ἐνόπλους ἔνοπλος — armatus.
speculatores et exploratores ἐκπεμπτέον ἐστιν, ὧν μέγα ἐξέρχομαι — exeo, abeo.
(corycaei), quorum in ἐν πολέμοις ὄφελος, ὡς καὶ ἡμεροδρόμος, ὁ — hemerodromus,
diurnus cursor.
militia insignis usus est, ut τῶν συνθημάτων, οἷς οἱ κατάσκοπος, ὁ — speculator,
et tesserae (symboli) qua στρατιώται ἑαυτοὺς explorator.
sui se recognoscunt. διαγνωρίζουσιν. ὄφελος, τό — usus.
πρωΐ τῆς ἡμέρας — ante diem.
Hemerodromi sub noctem ἡμεροδρόμοι πρωῒ τῆς πρωΐ — ante tempus.
reversionem faciunt ἡμέρας ἐξελθόντες, ὀψὲ σύνθημα, τό — signum, tessera.
(remeant). ἑπανέρχονται.
706. Excursiones, vel 706. Τὰς ἐκδρομὰς ἀγεληδόν — catervatim.
pabulationis quum ποιοῦντες προνομῆς χάριν, ἀναστάτωσις, ἡ — vastatio,
populatio.
frumentatum itur vel σιτολογοῦσιν. ἁρπαγῆς δὲ* ἁρπαγή, ἡ — praeda.
praedae causa, fiunt ἕνεκα ἀγεληδὸν ἐκδρομή, ἡ — excursio.
agminatim (catervatim), ἐκδραμόντων, ἅπαντα τὰ τῷ ῤίκῳ μὴ ἡμώνεμα — res
domui haud junctae, ruta caesa.
non sine populatione idque ὅλως ἀναστατῶσει ὄλλυμαι — pereo.
saepe hujusmodi, ut ne in ὄλλυται. προνομή, ἡ — pabulatio,
rutis quidem (quod dicitur) frumentatio.
σιτολογέω — frumentor, frumentum
et caesis quicquum residui comporto.
permaneat.
707. Induciae si 707. Ἐκεχειρίας ἀσφάλισμα, τό — pignus, obses.
ἐκεχειρία, ἡ — induciae.
panguntur, dantur obsides. συντιθεμένης ὅμηροι ὅμηρος, ὁ — obses.
(ἀσφαλίσματα) ἀλλήλοις συντίθημι — pango, paciscor, facio.
δίδονται.
708. Ad proelium educta 708. Εἰς τὴν ἐκ ἄγημα, τό — ala exercitus.
ὀχυρόω — munio.
copiae, vel in cuneum συστάσεως μάχην τῆς παράταξις, ἡ — acies instructa.
coguntur, vel in phalangem στρατιᾶς ἐξαγομένης, ἡ εἰς τὴν ἐκ συστάσεως μάχη τὴν
(quadratam aciem) alis παράταξις σφηνός, ἢ στρατιὰν ἐξάγω — copias in
proelium sc. aciem educo.
munitam. φάλαγγος εἶδος, ἀγήμασι σφηνίσκος, ὁ — cuneus, ordo
ὠχυρωμένη, ἔχει. militum.
φάλαγξ, ὁ — phalanx, acies
quadrata.
709. Vexilla in medio 709. Τὰ σημεῖα ἐν μέσῳ ξιφομάχαιρα, ἡ — magnus gladius,
ensis.
ferunt signiferi, quos σημειοφόροι βαστάζουσιν, πρόμαχος, ὁ — antesignanus, is qui
antesignani cum spathis οἷς οἱ πρόμαχοι σὺν ταῖς pugnam init in prima acie.
(romphaeis) praecedunt. ξιφομαχαίραις σημαία, ἡ — vexillum, signum
militare.
προηγοῦνται. σημειοφόρος — signifer.
710. Tympanistae 710. Οἱ τυμπανίσται ἀνακλητικόν σημαίνω — receptui
cano.
(tympanotribae), tibicines, (χαλκοτύποι ὀτρυντῆρες), ὀρθός — rectus.
aeneatores classicum σαλπιγκταί, στρογγύλαις ὀτρυντὴρ χαλκόκτυπος — aeneator,
canentes, tubarum et σάλπιγξι, ἢ ὀρθαῖς τὸ is qui tympano aeneo pulsando
milites ad pugnam incitat.
lituorum (cornuum) πολεμικόν, καὶ μετὰ τὴν ὀτρυντήρ, ὁ — incitator; cf. ὁ
(quorum hi flexi, illae μάχην τὸ ἀνακλητικὸν στρύντης.
directi aeris sunt) σημαίνουσιν. πολεμικόν (sc. σημεῖον), τό —
classicum.
ingeminato clangore atque σαλπιγκτής, ὁ — buccinator.
tympanorum strepitu ad σάλπιγξ, ἡ — tuba, buccina.
alacritatem inflammant στρογγύλος — flexus.
τυμπανιστής, ὁ — tympanista.
(incendunt). Post χαλκόκτυπος ὀτρυντήρ — aeneator.
dimicationem receptui χαλκόκτυπος — aere pulsato
cantant (canunt). sonum edens.
711. Velites usitate 711. Οἱ ἀψιμάχοι τῆς κατάρχομαι — initium facio.
μετ’ ὀλίγον (sc. χρόνον) — non
pugnae initium velitando μάχης κατάρχονται, μετ’ multo post, brevi post.
faciunt. Mox toto agmine ὀλίγον πανστρατὶ εἰς τὰς ὁμόσε φέρομαι — concurro, manus
concurritur. χεῖρας συνάπτουσιν (ὁμόσε consero.
ὁμόσε — eodem.
φέρονται). πανστρατί — toto agmine, cum
omnibus copiis.
 ψιλός (sc. στρατιῶτης*), ὁ — veles,
miles levis armaturae.
712. Eminus quidem 712. Ἐξ ἀποστάσεως ἀγκύλη, ἡ — amentum, lorum
hastae aut jaculo obvinctum, quo
lapides fundis et catapultis, λίθους πετροβόλοις καὶ jacitur.
tela balistis, glandes καταπέλταις, τὰ βέλη ἀκόντιον, τό — jaculum, telum.
tormentis et sclopis σφενδόναις, σφαιρία ἀπόστασις, ἡ — distantia.
βαλλίστρα, ἡ — balista, tormentum
(stlopis), jacula (spicula πυροβόλοις, ἀκόντια bellium quo jacula ejiciebantur.
missilia) amentis ἀγκύλαις ἀφιεῖσιν. καταπέλτης, ὁ — catapulta, machina
ejaculando. bellica omnis generis jacula
effundens.
πετροβόλος, ὁ — funda qua
jaciuntur lapides.
πυροβόλος — ὁ πυροβόλος fistula
igniaria.
713. Cominus autem, 713. Ὁμόσε δὲ εἰς χεῖρας ἀκλίς, ἡ — aclis, tragula, teli genus,
quod amento longe jaci potest, ut
sarissis et lanceis πολεμίοις συμμίξαντες peracto vulnere possit revocari.
mucronatis (cuspidatis), σαρίσσαις καὶ δόρασι ἅρπη, ἡ — ensis falcatus.
hastisque et bipennibus προστόμοις, ἔγχεσι δόρυ, τό — hasta.
ἐγχειρίδιον, τό — pugio.
magno nisu vibratis λογχωτοῖς καὶ πελέκεσι κατακόπτω — caedo, concido.
transverberando; caestibus, ἐχθρὸν διελαύνουσιν· κορύνη, ἡ — clava.
clavis, calis, aclydibus κορύναις, ῥοπάλοις, λαθραῖος — occultus.
λογχωτός — mucronatus.
(tragulis) proturbando; ἀκοντίσμασι, ἀγκυλίσι, μάχαιρα, ἡ — machaera, gladius
frameis, pugionibus κέστραις τύπτουσι· longus ab altera tantum parte
pungendo et confodiendo; ῥομφαίαις, λαθραίαις acutus.
παραξιφίς, ἡ — gladiolus, pugio.
ensibus, machaeris (sicis), παραξίφεσι, ἐγχειριδίοις ὁ πολέμιος — hostis.
acinacibus (harpis) διαπείρουσι· ξίφεσι, πρόστομος — praeacutus,
caedendo. μαχαίραις, ἅρπαις mucronatus.
ῥόπαλον, τό — clava.
κατακόπτουσιν. σάρισσα, ἡ — sarissa, hastae genus.
συμμίγνυμι ὁμόσε εἰς χεῖρας
πολεμίοις — cominus cum
hostibus manum consero.
συμμίγνυμι — consero manus.
714. Fit strages cruenta, 714. Ἀλλ’ οὐκ ἀναιμωτί. ἀναιμωτί — sine cruore.
θόρυβος, ὁ — tumultus.
cadunt promiscue hinc et ἐξ ἑκατέρου γὰρ μέρους κέστρα, ἡ — sudes, genus teli
hinc, ejulatu et boatu πλεῖστοι μετὰ θορύβου καὶ militaris.
horrendo ac tremendo. κραυγῆς βαρυγδούπου πίπτω — cado.
φρικώδης — horribilis, horrendus.
πίπτουσιν.
715. Conflictu durante 715. Τοῖς εἰσωθέω — intrudo, intro compello.
οἱ τῆς ἐφεδρείας τάξιν ἔχοντες —
succenturiati ex insidiis συμπλεκομένοις, οἱ τῆς milites in insidiis constituti,
supervenientes a tergo ἐφεδρείας τάξιν ἔχοντες, succenturiati.
adoriuntur (invadunt), ὄπισθεν εἰσβάλλοντες ἐφεδρεία, ἡ — insidiae, copiae
occultae quae hostem
aciem disturbant. Fugant, ἐφεδρεύουσι, τὴν supervenientes invadunt; cf. ἡ
insectantur, contrucidant. παράταξιν καταλύουσι, ἐπιβουλή, ἡ ἐνέδρα, ἡ
τοὺς δὲ φεύγοντας ἐπιβούλευσις.
ἐφεδρεύω — supervenio, immineo ut
κατακόπτουσιν. cum hoste congrediar.
καταλύω — dissolvo, disturbo.
συμπλέκομαι — manus consero,
confligo, proelior.
 716. Illi terrore panico 716. Οὗτοι οὖν ἔκφοβοι ἢ ἔκδοτος — dedititius.
ἔκφοβος — exterritus, consternatus.
perculsi partim se dedunt, ὑπόσπονδοι γίνονται, ἢ νικάω — vinco.
aut capiuntur; partim ἁλίσκονται, ἢ φεύγοντες φεύγω — fugio.
fugiunt et dispersi περιπλανῶνται.
palantur.
717. Civitas rebellis et arx 717. Πόλις ἀποστάτις, ἀκρόπολις, ἡ — arx.
ἀντιπεριωθέω — coarcto, angusto.
castrumve (quo se clade ἀκρόπολις, φρούριον, εἰς ὃ ἀπόστατις πόλις, ἡ — urbs rebellis.
affecti et profligati φυγαδευθέντες κατέφυγον, καταφεύγω — consugio.
recipiunt) circumsistitur, πολιορκεῖται, καὶ κριοδόχη, ἡ — machina arietaria.
πολιορκέω — obsideo, oppugno.
obsidetur, undique κριοδόχαις
circumvallatur, angustatur, ἀντιπεριωθεῖται.
et machinis muralibus
oppugnatur.
718. Obsessi cum 718. Οἱ πολιορκηθέντες ἰσχύς, ἡ — vis, impetus.
praesidiariis propugnantes ἐκδρομὴν ἐκ φρουρίου
si erumpunt repelluntur, et ποιοῦντες, ἰσχύϊ μείζονι
impetu majore debellantur. εἰσωθούμενοι νικῶνται.
719. Expugnata ante 719. Ἁλοῦσα κατὰ ἀπόλωλε — everti solet.
ἀπόλλυμι — perdo, vasto.
ultroneam deditionem urbs κράτος διαρπάζεται, καὶ ἐξερημόω — desolo.
diripitur. Aliquando et ἐνίοτε ἐξηρημωμένη κατὰ κράτος — per vim.
aboletur, ad internecionem πανωλέθρως ἀπόλωλε. κράτος — vis.
πανωλέθρsως — funditus, cum
exciditur, desolatur, et internecione.
funditus evertitur. φανερόω — declaro.
720. Munimenta 720. Πάντα τὰ προαλίσκω — prius, antea capio.
(procestria), si quae antea ὀχυρώματα προαλόντα
fuerunt occupata, ἀποδίδοται.
recuperantur.
721. Victores adepta 721. Οἱ καλλίνικοι τῶν θριαμβεύω — triumpho, triumphum
ago.
palma, spoliis et manubiis ἐχθρῶν λαφύροις καὶ καλλίνικος (sc. ἀνήρ), ὁ — victor.
onusti, trophaeis erectis, σκυλεύμασι πεφορτισμένοι, λάφυρον, τό — spolium.
ovantes, et paeana τρόπαιον ἱστάντες πιαινίζω — paenas sc. cantilenas
cano ob adeptam victoriam.
concinentes cum triumpho παιανίζοντές τε καὶ σκύλευμα, τό — spolium, manubiae.
redeunt a certamine. θριαμβεύοντες ἐκ τῆς τρόπαιον, τό — tropaeum, signum
μάχης ἐπανέρχονται. victoriae.
722. Ubi strenui ob 722. Οἱ ἀριστεύοντες τὰ ἀλλαγή, ἡ — permutatio.
ἀριστεῖον, τό — praemium.
heroica facinora insignibus ἀριστεῖα λαμβάνουσιν· οἱ ἀριστεύω — optime gero me in bello
condecorati nobilitantur; προδόται καὶ στασιῶται aut certamine.
proditores, turbarumque τιμωροῦνται· οἱ αὐτόμολοι αὐτόμολος (sc. ἀνήρ), ὁ —
transfuga, desertor exercitus.
auctores plectuntur; καὶ λιποτάκται ἐλευθερόω — libero.
transfugae et desertores (λειποτάκται) κτείνονται· λειποτάκτης, ὁ — desertor exercitus.
multantur; saucii sanantur; τραυματίαι θεραπεύονται· λυτρόω — redimo.
λυτρωτής, ὁ — redemptor, is qui
captivi redimuntur a οἱ ἁλισκόμενοι ὑπὸ τῶν captivos pretio redimit.
redemptoribus, aut λυτρωτῶν λυτροῦνται, ἢ δι’ τραυματίας, ὁ — homo vulneratus,
permutatione liberantur et ἀλλαγῆς ἐλευθεροῦνται. saucius.
postliminio redeunt.
723. Ad extremum 723. Τέλος ἀναζευγνύω — discedo, castra
moveo.
stipendiis (quantum ἀναζευγνύουσι, ἀποστρατεύομαι — emereor.
quisque meruit) exsolutis, σκευαγωγοῦσι, τοῖς ἀποτάσσω — exauctoro militem.
miles exauctoratur atque μισθοφοροῦσι τὸ ἱκανὸν ἀστράτευτος γίνομαι — rude donor,
missionem accipio.
exarmatur, emeriti rude ποιοῦσι, καὶ αὐτοὺς ἀστράτευτος — immunis a militia.
donantur. Qui pro patria ἀφωπλισμένους ἀφίημι — missum facio, dimitto.
occubuere, adorea (ἀπεστρατευμένους, ἀφορμίζω — exarmo.
μισθοφορῶν — stipendiarius miles,
afficiuntur. ἀποταξαμένους), ἀφιεῖσιν· mercenarius.
οἱ ἀφηλικέστεροι σκευαγωγέω — impedimenta sc.
ἀστράτευτοι γίνονται. οἱ vasa et utensilia castrensia aveho.
τιμάω — honore afficio.
ὑπὲρ τῆς πατρίδος
τεθνηκότες τιμῶνται.

LXVIII. DE SCHOLA ET LXVIII. ΠΕΡΙ ΤΗΣ

INSTITUTIONE. ΣΧΟΛΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΤΩΝ
ΠΑΙΔΩΝ ΑΓΩΓΗΣ.
724. Quoniam literati ad 724. Αἱ σχολαί, ἐν αἷς οἱ ἀγράμματος — illiteratus.
ἀγωγή, ἡ — institutio.
omnia habiles esse, idiotae ἀγράμματοι παιδεύονται ἀπαίδευτος — indoctus.
vice versa parum societati πανταχοῦ ὠφέλιμαι. οἱ ἐπιτήδειος — aptus, idoneus.
humanae conferre γὰρ πεπαιδευμένοι πρὸς εὐφυής — aptus, idoneus.
πεπαιδευμένος — eruditus.
deprehenduntur, scholis ἅπαντα εὐφυεῖς τε καὶ παιδεύω — doceo, instituo, erudio.
(phrontisteriis), ubi rudes ἐπιτήδειοι, οἱ δὲ συμφέρω — conduco, prosum.
erudiantur, opus est. ἀπαίδευτοι ὀλίγον ἀεὶ τῷ σχολή, ἡ — schola, ludus.
κοινῷ βίῳ συνενηνόχασιν.
725. At hae non sunt, ut 725. Οὐδ’ εἰσὶ κατὰ τὸ ἀβέλτερος — fatuus, stolidus.
βασανιστήριον, τό — carnificina.
fatui opinantur, τοῖς ἀβελτέροις δοκοῦν, διδάσκαλος, ὁ — praeceptor,
carnificinae, sed ludus; βασανιστήρια, ἀλλὰ magister, doctor.
dummodo discipulus παιδιά, ὅταν εὐμαθής τις κατὰ τὸ τοῖς ἀβελτέροις δοκοῦν —
ex stultorum sententia sc. ut stultis
docilis, calidum, διδασκάλου ἱκανοῦ καὶ videtur.
cordatumque nanciscatur φρονίμου ἐπιτύχοι. ἐπιτυγχάνω — nanciscor, consequor.
praeceptorem. εὐμαθής — docilis.
ἱκανός — habilis.
726. Ille enim si discit 726. Ἀμφότεροι γὰρ ἀπαυστί — sine cessatione.
ἀπολαύω — perfruor.
sponte, percontatur μεγίστης ἡδονῆς δεξιῶς — dextra.
(quaerit) avide, et auscultat ἀπολαύουσι, ὁ μὲν ἐθελοντί — sponte.
attente. Hic si docet ἐθελοντὶ μαθὼν, ἐπιθυμητικῶς — avide, cupide.
σπουδαίως — studiose, attente.
lubenter, informat provide ἐπιθυμητικῶς ζητῶν, καὶ
et inculcat assidue. Uterque σπουδαίως ἀκούων, ὁ δὲ
eximio perfruitur ἀσμένως, φρονίμως, δεξιῶς,
delectamento. ἀπαυστὶ διδάσκων.
727. Quod et paedagogi, 727. Τοῦτο τοῖς ἀντιλαμβάνω — pro aliqua re
accipio.
ludimagistrorum adjutores, παιδαγωγοῖς, καὶ ἄλλοις δίδακτρον, τό — minerval, id quod
aliique quibus salaria δίδακτρα, τῆς παιδείας pro doctrina solvitur.
(didactra, minervalia) ἀντιλαμβάνουσι, παιδαγωγός, ὁ — paedagogus,
persolvuntur, attendant. προσεκτέον ἐστίν. ludimagister.
παιδεία, ἡ — institutio.
προσέχω — attendo.
728. Adjungenda tamen 728. Τῇ παιδείᾳ τὴν ἀσέλγεια, ἡ — petulantia,
improbitas.
institutioni disciplina, νουθεσίαν τε καὶ τὴν νουθεσία, ἡ — castigatio, correptio.
censura et ferula, ne vel ῥάβδον προστιθέον, τοῦ ὄκνος, ὁ — pigritia, segnities,
dissolutio, vel desidia τὴν ἀσέλγειαν, ὄκνον, desidia, ignavia.
προστίθημι — adjungo.
surrepat. ῥαθυμίαν εἰς σχολὰς μὴ ῥαθυμία, ἡ — desidia, ignavia.
εἰσδῦναι.
729. Qui monita 729. Ὁ ὀλιγωρῶν τῶν διαπράζω — diripio.
ἐξάμηνον, τό — semestre, sex
(monitiones) non moratur, παραινέσεως, τυπτέσθω. menses; cf. ὁ ἐξάμηνος (sc.
vapulet. χρόνος).
ὀλιγωρέω — non curo, negligo,
contemno.
παραίνεσις, ἡ — admonitio,
monitum.
730. Cathedram docentes 730. Εἰς καθέδραν οἱ καθέδρα, ἡ — sedile.
ὁ κατωτέρω — inferior.
conscendunt; subsellia διδάσκαλοι ἀναβαίνουσι, σκιμπόδιον, τό — subsellium; n.b.
discentium sunt. αἱ ὑφεδρίαι (αἱ κατωτέρω dim. a σκίμπους.
καθέδραι, σκιμπόδια) ὑφεδρία, ἡ — subsellium.
χάρτης, ἡ — charta.
μανθανόντων εἰσίν.
731. Calamo (cujus crena 731. Καλάμῳ γραφικῷ, ᾧ γραφεῖον, τό — stilus.
ἐγκόπτω — incido, scalpello
scalpello (scalpro) ἐντομὴ καλαμίδι tempero.
temperatur) scribimus in ἐγκόπτεται, ἐν χάρτου ἢ ἐντομήν καλάμῳ ἐγκόπτω —
chartae vel membranae περγαμηνοῦ σελίσι, crenam pennae incido sc. scalpello
tempero.
paginis. Stylo in γραφείῳ δὲ τοῦ ἐξαλείφειν, ἐντομή, ἡ — incisio, crena.
pugillaribus (codicillis) ut ἐν πινακίδι γράφομεν. ὁ περγαμηνός — membrana, charta
expungi possit. pergamena.
πινακίδες, αἱ — pugillares.
σελίδιον, τό — paginula, pagella.
σμιλίον, τό — scalpellum.
732. Si quid formator 732. Οἱ μαθηταὶ τὰ ὑπὸ ἀπομανθάνω — dedisco.
ἐκφράζω — dicto.
studiorum dictat, excipitur. τοῦ διδασκάλου ἐπανορθόω — corrigo.
Idemque mendas ἐκφραζόμενα ἐν χάρτῃ ἱκανὸν ποιέω — stipendium
(soloecismos) quas in curia γράφουσιν, οὗτος τὰ persolvo.
μαθητής, ὁ — discipulus.
fudit emendat, παραγεγραμμένα, μεταδιδάσκω — dedoceo.
commonstrans quod vitiose ἐπανορθοῖ, μεταδιδάσκων, ὅ τι — quod, quidquid.
positum, adeoque dedocens ὅ τι δεῖ ἀπομαθεῖν. παραγεγραμμένον — mendum
scripturae.
quod dediscendum. παραγράφω — perperam scribo.
733. Memoriae quod 733. Ὅ τι θέλεις τῇ μνήμῃ ἀναγιγνώσκω — lego.
τὰ βιβλία θεόπνευστα — libri divini,
mandare vis, relege et καταλαβεῖν, πολλάκις sanctae litterae.
repete tecum frequenter: ἀναγίνωσκε, καὶ κατὰ βιβλίον, τό — liber, codex.
non cursim, obiter, et σεαυτὸν ἐπανακύκλει, οὐκ γνώμη, ἡ — sententia.
ἐπανακυκλέω — revolvo, repeto.
perfunctorie, sed rebus ἐπιδρομάδην, καὶ ἐπιδρομαδήν — cursim, raptim.
intentus, ita inhaerebit. παρέργως, ἀλλ’ ἐπιμελῶς. ἐπιμελῶς — assidue, studiose.
Palmarium autem esto, προὔργου δὲ μάλιστα θεόπνευστος — a Deo dictatus,
divinus.
gnomas ex Bibliis tirunculis ἔσται, τῶν βιβλίων
instillare. θεοπνεύστων γνώμας τοῖς κατά — apud, secundum.
κατά — apud.
παισὶν πρωτοπείροις καταλαμβάνω — comprehendo.
προτιθέναι. παρέργως — obiter, perfunctorie.
πρωτόπειρος (sc. ἀνήρ), ὁ — tiro,
qui incipit discere.
σεαυτόν — te ipsum.
734. Repetitio tacita est, 734. Ἡ ἀνάληψις σιγαλέη ἀνάληψις, ἡ — repetitio lectionis.
ἀποστοματίζω — memoriter dico,
recitatio clara, examen ἔστω. ἐμφώνως δὲ καὶ recito.
quotidianum vel ἐναργῶς ἀποστομάτιζε. ἡ ἔκτακτος — extraordinarius.
extraordinarium. ἐξέτασις καθημερινή, ἢ ἐμφώνως — ingenitus.
ἐναργῶς — clare.
ἔκτακτός ἐστιν. καθημερινός — quotidianus.
σιγαλέος — tacitus.
735. Si feliciter proficere 735. Ἐπιθυμῶν προκοπὴν ἀντιστασιάζω — adversor.
διηγοῦμαι — narro, commemoro.
vis, quicquid modo ἐν τοῖς μαθήμασιν εὐτυχῶς εὐτυχῶς — feliciter.
comprehendisti, statim et e προκόπτειν, ὡς τάχιστα μάθημα, τό — studia, litterae.
vestigio alteri enarra. ἄλλῳ τινὶ, ἃ ἐξέμαθες, προκοπή, ἡ — processus,
progressus.
διηγοῦ. προκόπτω εὐτυχῶς προκοπήν —
felices progressus facio.
προκόπτω — proficio.
736. Decet enim te 736. Πρέπον σοι ἐναμίλλως — pariter.
ἰσάζω — aequiparo.
praeclarum σπουδαίῳ ὁδηγῷ ἕπεσθαι, πρέπον σοί (sc. ἐστι) — decet te.
praemonstratorem ὅποι ἂν προηγῆται, καὶ προηγοῦμαι — praeeo.
quacumque praeit studiose τοὺς συμμαθητὰς σπουδαῖος — bonus.
συμμαθητής, ὁ — condiscipulus.
imitari, condiscipulos ἐναμίλλως μιμεῖσθαι, ἕως
itidem certatim aemulari ἂν αὐτοὺς ἰσάσῃς, ἢ
donec adaequaveris aut ἀγχινοίᾳ νικήσῃς.
(solertia nempe fretus)
viceris.
737. E trivialibus scholis, 737. Ἐκ παιδαγωγείων ἀκαδημία (ἡ ἀκαδήμεια), ἡ —
academia, locus ubi omnes
quae diligenter (***σχολῶν disciplinae docentur.
frequentandae sunt, παιδοτριβικῶν / ἀναγορεύω — renuncio, proclamo.
promoventur classici παιδοτριβείων, Hed., LSJ) ἐνεβητήριον, τό — gymnasium,
schola insignior.
gradatim ad gymnasia, ubi εἰς ἃς σπουδαίως θεολογία, ἡ — theologia, rerum
exercitia fervent. Inde ad φοιτητέον ἐστίν. οἱ divinarum scientia.
academias (Lycea, σχολαστικοὶ εἰς γυμνάσια ἰατρική, ἡ — ars medicina,
medicina.
Athenaea), quae (ἐνηβητήρια) καὶ νομική (sc. ἐπιστήμη), ἡ —
baccalaureos, magistros, et προαγωγῇ εἰς ἀκαδημίας jurisprudentia.
doctores creant. ἀναβαίνουσιν· ἐν ταύταις παιδαγωγεῖον, τό — schola trivialis.
προαγωγή, ἡ — promotio,
τῆς φιλολογίας, progressus.
φιλοσοφίας, θεολογίας, σπουδαίως — diligenter.
ἰατρικῆς, νομικῆς σχολαστικός — scholasticus.
φιλολογία, ἡ — philologia,
διδάσκαλοι ἀναγορεύονται. linguarum scientia.
φιλοσοφία, ἡ — philosophia.
φοιτάω — in locum aliquem ito vel
commeo, locum frequento.
 LXIX. DE MUSEO. LXIX. ΠΕΡΙ ΜΟΥΣΕΙΟΥ.
738. Idoneus musis locus 738. Ὁ ἐπιτήδειος ταῖς ἀμάρτυρος — a testibus remotus,
solitarius.
solitarius est, a turba μούσαις τόπος ἠρεμαῖος ἄνοχλος — a turba remotus,
remotus, ubi studiosus (ἀμάρτυρος), ἥσυχός solitarius.
bibliothecam, pulpitum, (ἄνοχλός, ἀτάραχός) ἐστιν. ἀτάραχος — turba carens, quietus.
βιβλιοθήκη, ἡ — bibliotheca.
atramentariam cum ἐν τούτῳ ὁ περὶ τὰ ἠρεμαῖος — quietus.
calamario (graphiario) μαθήματα σπουδάζων τὴν ἥσυχος — quietus.
cultelloque scriptorio βιβλιοθήκην, τὸν καλαμοθήκη, ἡ — calamarium,
theca ubi calami reponuntur.
habebit. ὀκτρίβαντα, τὸ μελανοδοχεῖον, τό —
μελανοδοχεῖον μετὰ τῆς atramentarium.
καλαμοθήκης, καὶ σμίλην μουσεῖον, τό — museum, locus
studiis destinatus.
ἔχει. ὀκρίβας, ὁ — pulpitum.
σμίλη, ἡ — scalpellum.
739. Libellos (codices) 739. Τὰ βιβλία καθαρῶς, ἔκλεκτος — selectus.
καθαρῶς — munde.
munde tractet, quos non οὐδὲ πολλά, ἀλλ’ ἐκλεκτὰ κλυστήριον, τό — clyster,
permultos sed selectos μεταχειριζέτω. medicamentum quo alvus eluitur.
obtineat. μεταχειρίζω — tracto.
740. Quorsum enim, 740. Τίνος χάριν ὦγαθὲ ἔλεγχος, ὁ — index; cf. ὁ πίναξ.
ἐξαγιγνώσκω — perlego.
amabo, numerosa et in βιβλία τοσαῦτα, εἰς τόμους κτῶμαι — comparo.
tomos divisa volumina, διαιρεθέντα κτήσῃ, ὧν μόλις — vix.
quorum indices vel ἔλεγχον μόλις ταπεινός — abjectus.
τόμος, ὁ — tomus, pars libri.
catalogum vix perlegit ἐξαναγνώσῃς; χάριν τινος — quorsum, quem ad
possessor? finem.
ὠ ‘γαθέ (pro ὦ ἀγαθέ) — o bone.
741. Lituris eos ne 741. Οὐδ’ αὐτοῖς κηλίδας ἁστερίσκος, ὁ — asteriscus, stellula.
γραφικός (sc. ἀνήρ), ὁ — scriptorius.
maculet. Asteriscis ad ἐξαλείψει προστρίψῃς, ἐν ἐξάλειψις, ἡ — litura.
marginem notatis δ’ ἐσχατιᾷ ἀστερίσκους ἐσχατιά, ἡ — margo.
reminiscentiam sublevare ἀναμνήσεως χάριν καί τοί γε — atque etiam.
κηλίς, ἡ — macula.
nemo vetat, quin imo σημειῶσαι οὐδεὶς κωλούει· νουνεχόντως — prudenter.
consultum est. καὶ μὴν καὶ ὑπ’ ἐνίων οὐδείς — nemo.
νουνεχόντως προστρίβω κηλίδα — aliquid
maculo.
συμβουλεύεται. προστρίβω — infero,concilio.
σημειόω — signo, designo.
742. Si quid incidit, 742. Ἂν τὶ εἰς νοῦν ἔλθῃ, ἀπόβλητος — rejectaneus.
ἀφανίζομαι — excido memoria, ex
evanescere (excidere) ne οὐκ ἔα τοῦτο ἀφανισθῆναι, animo discedo.
patiaris. Annota protinus ἀλλ’ αὐτίκα οὐκ ἐν ἄφετος — rejectaneus, qui facile
non in rejectaneas schedas ἀποβλήτοις (ἀφέτοις) amittitur.
ἐάω — sino.
vel pittacium sed in σχέδαις ἢ πιττακίοις, ἀλλὰ ἔγγραφος — inscriptus.
palimpsestum παλιμψέστῳ, εἶτα ἐγγράφω — inscribo.
(membranam deletitiam), ἐφημερίσι καὶ προχείροις ἐφημερίς, ἡ — ephemeris, libellus in
quo acta diruna sive quotidianae
indeque in diarium vel ὑπομνήμασιν ἔγγραφε. τὰ observationes consignantur,
adversaria, quae continuo ὀπισθόγραφα ἀμφοτέρωθι diarium, commentarius.
penes te aut in promptu ἔγγραφά ἐστιν. ὀπισθόγραφος — opisthographus,
ab aversa parte inscriptus.
(obviam) sint. παλίμψηστος, ὁ — palimpsestus,
Opistographum utrinque membrana deletitia.
exaratum est. πιττάκιον, τό — tabula, pugillare.
πρόχειρος — quem in proptu
habeas, penes te positus.
σχέδη, ἡ — scheda, schedula.
ὑπομνήματα — adversaria.
743. Lucubranti ad 743. Τῷ νυκτογραφοῦντι ἅπτω — accendo.
ἑλάνη**, ἡ — sulphuratum, filum in
lychnum, cereus pro κηρόπλαστος μᾶλλον τοῦ sulphure intinctum; cf. ἡ ἑλένη.
sebacea candela conducit. ἐκ στέατος πεπλασμένου ἔναυσμα, τό — fomes.
Cui accendendo λύχνου συμφέρει. ὅπως δὲ κηρόπλαστος — cereus.
λύχνον, τό — lucerna, candela.
ignitabulum (ignarium, τοῦτον δύναιο ἅπτειν, νυκτογραφέω — lucubro.
chalybs) cum fomite πυρεῖον (χάλυψ) ἔναυσμα, χορδή, ἡ — chorda.
(suscitabulo), silice, et χάλιξ (πυρίτης λίθος),
suphuratis adsit. θειῶδες κάρφος (ἑλάνη)
παρέστωσαν.
744. Tedae fumant et 744. Αἱ δᾷδες τύφουσι, δᾷς, ἡ — taeda, arbor.
νυκτογραφία, ἡ — lucubratio; cf. ἡ
fumigant, qua de re καὶ τύφονται, βλαβεραὶ νυκτερεία.
lucubrationibus insigniter οὖν τῇ νυκτογραφία τύφω — fumo, fumigo.
officiunt. (***νυκτερείᾳ, Hed., LSJ) τύφω — fumo.
εἰσίν.
745. Candelabrum 745. Τὸ λυχνεῖον ἀπομυκτήριον*, τό — emunctorium.
ἀποτρίβω — conculco.
(lychnuchus), sit pensile, κρεμαστὸν ἔστω, τὸ βρωμέω — foeteo.
umbraculum viride, σκιάδειον χλωρόν. τὸ θρυαλλίς, ἡ — ellychnium lucernae.
emunctorium praesto, quo ἀπομυκτήριον* πρόχειρον, λυχνεῖον, τό — candelabrum.
μύκης, ὁ — fungus elychnii.
identidem emunge, ne ᾧ θαμὰ τὴν θρυαλλίδα ὅλος — integer.
ellychnium obumbret, et ἀπόμυσσε, τὸν μύκητα σκιάδιον, τό — umbella,
fungum, ne foeteat, ποδὶ τοῦ μὴ βρωμεῖν, umbraculum quod lucernae
apponitur.
opprime. ἀπότριβε.
746. Proditurus lucernam 746. Ἐξελευσόμενος ἐξέρχομαι — domo exeo, prodeo.
ἰπνός, ὁ — laterna.
absque laterna ne feras, λυχνίαν ἄνευ φανοῦ λαμπάς, ἡ — fax, funale.
facibus (faculis) non (ἱπνοῦ) μὴ φέρε, ταῖς λυχνία, ἡ — lucerna.
fidendum. λαμπάσιν οὐ πίστευε. οὐ — ne.
πιστεύω — fido.

LXX. DE GRAMMATICA. LXX. ΠΕΡΙ ΤΗΣ

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ.
747. Grammaticus literas 747. Ὁ γραμματικὸς τὰ ἀμελέω — negligo.
γραμματική (sc. τέχνη), ἡ — ars
orthographice juxta γράμματα ὀρθογραφικῶς grammatica.
calligraphiam et γράφει, καλλιγραφίας τε διαστίζω — interpugno.
etymologiam pingit καὶ ἐτυμολογίας οὐκ ἐκφωνέω — pronuncio.
ἐμφατικός — emphaticus, habens
(majusculis sola ἀμελεῖ, τὴν ἀρχὴν τῶν tacitam vim et significationem.
periodorum capita, et περιόδων, καὶ τὰ ἐμφατικὰ ἐτυμολογία, ἡ — etymologia,
emphatica), syllabas μεγάλοις γράμμασι originis verborum indicatio,
notatio.
copulat, dictiones σημειοῖ, τὰς συλλαβὰς καλλιγραφία, ἡ — calligraphia, ars
(vocabula) flexiles συνάπτει, τῶν φωνῶν τὰς literas pingendi.
comparat, movet, declinat κλιτὰς συγκρίνει, κινεῖ, κλιτός — flexilis, significatione
grammaticorum.
et conjugat. Phrases μετακλίνει, τὰς φράσεις μετακλίνω — declino vel conjugo.
syntactice construit, et συντάττει, τὸ ὀρθογραφικῶς — recte et ex regulis
orthographiae sc. recte scribendi
significationes (quid et σημαινόμενον ἐξερευνᾷ, scientiae.
quomodo significent) τὸν λόγον ὀρθῶς περίοδος, ἡ — periodus, certa
enucleat, sermonemque διεστιγμένον ἐκφωνεῖ. verborum comprehensio
perfectum sensum continens.
interpunctum legitime τὸ σημαινόμενον — significatio.
pronunciat. συγκρίνω — per gradus comparo.
συλλαβή, ἡ — syllaba.
συντάττω — compono, construo.
φράσις, ἡ — dictio, genus loquendi.
φωνή, ἡ — dictio.
748. Ancillantur huic 748. Οἱ βιβλιογράφοι ἀγχίνοια, ἡ — sollertia, dexteritas.
ἀποτελέω — perficio, absolvo.
librarii et typographus, (γραμματοκύφωνες) βιβλιοπηγός, ὁ — bibliopegus,
eiusque operae, qui e τυπογράφοι καὶ ἐργάται librorum compactor.
loculamentis typos ταύτῃ τῇ τέχνῃ βιβλιοπώλης, ὁ — bibliopola,
mercator qui libros vendit.
depromentes coagmentant, δουλεύουσιν, οἱ ἐκ θηκῶν γραμματοκύφων, ὁ — librarius, qui
prelo subjiciunt, libros τοὺς τόπους ταχίστῃ libros describit.
excudunt. Absolutisque ἀγχινοίᾳ ἐξαιροῦντες δουλεύω — servio.
ἐξαιρέω — depromo.
editionibus bibliopego συζευγνύουσι ἐργάται — operae.
(glutinatori, compactori (συζευγνύασι), τῷ πιεστῆρι θήκη, ἡ — loculamentum.
librorum) compingendos χάρτην ὑποτίθενται, ὅλα πιεστήρ, ὁ — prelum.
βιβλίον συμπήξεως χάριν δίδωμι
tradunt: quos bibliopola βιβλία χαλκογραφοῦσι, καὶ βιβλιοπήγῳ — librum bibliopego
venundat. ἀποτελεσθέντα ταῦτα τῷ do compingendum.
βιβλιοπηγῷ συμπήξεως σύμπηξις, ἡ — compactio.
ταχύς — celer, velox.
χάριν διδοῦσιν, ἃ τυπογράφος, ὁ — typographus, qui
βιβλιοπώλης πωλεῖ. libros formis litterarum chartae
imprimendis describit.
ὑποτίθεμαι — suppono, subjicio.
χαλκογραφέω — aereis litterarum
formis exscribo.

LXXI. DE DIALECTICA LXXI. ΠΕΡΙ ΤΗΣ

(LOGICA). ΔΙΑΛΕΚΤΙΚΗΣ
(ΛΟΓΙΚΗΣ).
749. Dialectus (logicus) 749. Ὁ διαλεκτικὸς ἀπόφασις, ἡ — enunciatum,
effatum.
ratiocinans quid de quo dici συλλογιζόμενος τὰ περὶ ἀσφάλεια, ἡ — certa et explorata
possit et quare pervestigat, ἑκάστου ὑποκειμένου ratio, explorata veritas.
ambigua distinguit, κατηγορούμενα, καὶ τὰς διαλεκτική (sc. τέχνη), ἡ —
dialectica, ars disserendi.
obscura declarat, effati αἰτίας σκοπεῖ, τὰ διατέμνω — disseco, discindo.
cuiusvis certitudinem ὁμωνύμως λεγόμενα διαχωρίζω — distinguo.
examinat; tractationes διαχωρίζει, τὰ δυσνόητα διέξοδος, ἡ — verbosa narratio.
δυσνόητος — obscurus, intellectu
(diexodos) intricatas φανεροῖ, ἑκάστης difficilis.
liquido explanat, atque in ἀποφάσεως ἀσφάλειαν ἐλευθερίως — liberaliter.
sectiones (pericopas) ἐξετάζει, τὰς διεξόδους ἐξετάζω — examino, inquiro,
perscrutor.
discindit. συστέλλει, καὶ εἰς κατηγορέω — praedico, enuncio de
περικοπὰς διατέμνει. aliqua re.
ὁμωνύμως λεγόμενον — ambigue
dictum.
 ὁμωνύμως — ambiguus.
περικοπή, ἡ — sectio.
συλλογίζομαι — ratiocinor,
argumentor.
συλλογισμός, ὁ — syllogismus,
ratiocinatio.
ὑποκείμενον, τό — subjectum, res
quae tractatur.
750. De quocunque 750. Περὶ ἑκάστου ἀγχίνους — argutus.
ἀμφισβητήσιμος — controversus,
axiomate, themate et ἀξιώματος, θέματος, dubius.
quaesito (zetemate, ζητήματος (προβλήματος) ἀμφοτέρως — in utramque partem.
problemate) disserens, de διαλεγόμενος, τὰ ἄπορα τε ἀξίωμα, τό — axioma,
pronunciatum, effatum.
quaestionibus dubiis in καὶ ἀμφισβητήσιμα ἄπορος — dubius.
utramque partem ἀμφοτέρως σκοπεῖται. αὐτοσχεδιαστί — ex tempore.
argumentando disputat, συλλογισμοὺς διὰ τὸ διὰ τὸ ἀγχίνους εἶναι — quoniam
arguti sunt.
argumenta et consequentias ἀγχίνους εἶναι, πλέκει, καὶ διά cum inf. — quia, quoniam.
syllogismis argute innectit, ἅπαντα μεθοδικῶς δικοσμέω — digero, dispono.
methodoque apta et συντάττει. διλέγομαι — dissero.
Ἐλαφηβολιών, ὁ — Februarius.
apposita omnia digerit. ἐμπλέκω — innecto.
ζήτημα, τό — quaestio.
θέμα, τό — thema, propositio.
κατηγορικός — categoricus, ad
categoriam sc. praedicamentum
pertinens.
μεθοδικῶς — artificiosa ratione.
σαμβύκη, ἡ — sambuca,
instrumentum musicum.
σκοποῦμαι — considero.

LXXII. DE RHETORICA LXXII. ΠΕΡΙ ΤΗΣ

ET POESI. ΡΗΤΟΡΙΚΗΣ ΤΕ ΚΑΙ
ΠΟΙΗΣΕΩΣ.
751. Rhetor disertus 751. Ὁ ῥήτωρ εὐεπὴς ἀκροατής, ὁ — auditor.
ἀσκέω — meditor.
formulas discendi φράσεις ἐκλέγων, λόγους διαμέτρησις, ἡ — dimensio.
conquirit, ad facundiam ἀσκῶν, τὰ ῥήματα εἰρωνεία, ἡ — ironia, figura orationis,
(eloquentiam) stylum μετωνυμίᾳ, εἰρωνείᾳ, qua aliud verbis significamus,
aliud re sentimus.
exercet, variat et colorat μεταφορᾷ, συνεκδοχῇ οἷον ἐκλέγω — eligo, exquiro.
verba tropis (metonymia, τρόποις, ἀπὸ τῆς ἰδίας ἐκφορά, ἡ — pronunciatio.
ironia, metaphora, et σημασίας πρὸς ἄλλην τινὰ ἐκφώνησις , ἡ — pronunciatio.
εὐεπής — facundus, disertus.
synecdoche), illa nempe a δι’ ὁμοιότητα εὐφωνία, ἡ — euphonia, numerus
nativo significatu ad alium μετενεχθεῖσιν, λόγον καὶ vocum suavis auribus.
assimilatione quadam σχήμασι τῶν λέξεων, καὶ θηράω — sector.
καλλιεπέω — eleganter compono
effictum transferens. τοσοῖσδε τῶν γνωμῶν orationem.
Orationem figuris ποικίλων, εὐφωνίαν τινὰ λέξις, ἡ — dictio.
(schematis) tam dictionum θηρᾷ. λόγος, ὁ — oratio.
μεταφέρω — transfero.
(quarum decem (Τὰ σχήματα τῆς λέξεως μεταφορά, ἡ — metaphora,
recensentur) quam totidem δέκα εἰσίν· ἐπίζευξις, translatio, figura quum rem non
sententiarum expolit: idque ἀναδίπλωσις, κλῖμαξ, proprio sed alieno vocabulo
propter similitudinem vocamus.
vel geminatione, vel ἀναφορά, ἐπιστροφή, μετωνυμία, ἡ — metonymia, figura
rhetorica, nominis pro nomine
iteratione, vel συμπλοκή, ἐπανάληψις, posito.
agnominatione euphoniam ἐπάνοδος, παρονομασία, ὁμοιότης, ἡ — similitudo.
consectans, vel logismo aut πολύπτωτον· τῆς γνώμης ποίησις, ἡ — poësis.
ποικίλλω — varie distinguo, vario.
dialogismo auditorium δέκα· ἐκφώνησις, ῥῆμα, τό — verbum, dictum.
permovens. ἐπιφώνημα, ἐπανόρθωσις, ῥητορική (sc. τέχνη), ἡ — rhetorica,
Actionem denique ἀποσιώπησις, ἀποστροφή, oratoria, ars.
ῥήτωρ, ὁ — rhetor, orator.
gestibus animat. προσωποποιΐα, ἀπορία, σημασία, ἡ — significatio,
ἀνακοίνωσις, πρόληψις, significatus.
συγχώρησις.) συνεκδοχή, ἡ — synecdoche, figura
rhetorica, quum pars pro toto aut
Λόγῳ κεκαλλιετημένῳ totum pro parte ponitur.
καὶ ἡδείᾳ ἐκφωνήσει συντίθεμαι — assentior.
(ἐκφορᾷ) τοὺς ἀκροατὰς σχῆμα, τό — figura.
τρόπος, ὁ — tropus, deflexio a
κινεῖ. verborum usu communi.
752. Facundus orator in 752. Ὁ ῥήτωρ εὐήγορος, τὸ ἀμφισβητούμενον — caussa
controversa.
panegyri declamaturus, πρὸς τὰ ῥητορικὰ ἀμφισβητέω — discepto,
aliquando abrupte προγυμναζόμενος καὶ contendo, litigo.
auspicatur. Saepius exordio φωνασκῶν, ἐν πανηγύρει ἀνασκευάζω — refuto.
ἄρχω — dicere incipio, auspicor.
praemisso, sese insinuat, ἐνίοτε ἄνευ προοιμίου δηλωτικός — ad declarandum
benevolentiam captans. ἄρχεται, προοιμιαζόμενος pertinens, declarandi vim habens.
Post, causam ex statibus δ’ εὔνοιαν κτᾶται, τὸ δικαστικός — judicialis.
ἐναργῶς — evidenter, perspicue,
(conjecturali, definitivo, ἀμφισβητούμενον ἐκ τῶν luculenter.
juridiciali) investigatam, στάσεων, τῆς στοχαστικῆς, ἔξω — praeter.
oratorie proponit et ὁριστικῆς, δικαστικῆς ἐπιμετρέω — addo, adjicio.
εὐήγορος — facundus.
dilucide. Tum confirmat ἐρευνᾷ, σκέπτεται, εὔνοια, ἡ — benevolentia.
persuasoriis rationibus ῥητορικῶς τε καὶ ἐναργῶς κατασκευάζω — argumentis probo,
valide, illustrat exemplis τὴν ὑπόθεσιν προτίθησι, confirmo.
κτῶμαι — capto, comparare studeo.
prolixe, tametsi non dilatet, πείθει, κατασκευάζει, μακρολογέω — copiose differo.
vel amplificet, nec δηλωτικοῖς παραδείγμασι μηκύνω — amplifico, dilato.
digrediatur abs re. χρώμενος μακρολογεῖ, οὐδ’ ὁριστικός — definitivus.
πανήγυρις, ἡ — panegyris, oratio
Objectiones refutat (refellit) ἔξω σκοποῦ τὸν λόγον quae in coetu celebri habetur.
exacte, sed considerate. μηκύνει. τὰ ἐναντία παράδειγμα, τό — exemplum.
Epilogo qua praemeditate, περιεσκεμμένως παρασκευὴ ἐκ παρασκευῆς —
meditatus, praemeditatus.
qua ex tempore perorat. ἀνασκευάζει. τέλος πείθω — persuadeo.
ἐπίλογον ἢ ἐκ παρασκευῆς περιεσκεμμένως — considerate.
ἢ αὐτοσχεδιαστὶ ἐπιμετρεῖ. προγυμνάζομαι — exerceo me in
aliqua re, exerceo aliquid.
προιμιάζομαι — prooemio sc.
exordio utor.
προοίμιον, τό — exordium,
praefatio.
τὰ ῥητορικά (sc. χρήματα) —
oratoriae sc. ad oratorem
pertinentes.
ῥητορικός — oratorius.
ῥητορικῶς — oratorie.
σκέπτομαι — delibero, consulto.
 στάσις, ἡ — status.
ὑπόθεσις, ἡ — argumentum,
controversia.
φωνασκέω — vocem exerceo, vocem
formo, declamo.
753. Proverbia (adagia) et 753. Αἱ παροιμίαι, ἄπειμι — absum.
ἀπόφθεγμα, τό — sententia brevis et
dicta (apophthegmata), ut ἀποφθέγματα, συγκρίσεις acuta.
et comparationes, τὸν λόγον πάνυ κοσμοῦσιν, βραχέως — breviter.
orationem luculenter ὃν γνωμολογικῶς τε καὶ γνωμολογικῶς — sententiose.
ἐμφατικός — gravis, nervosus.
exornant: quam etiam βραχέως πολλὰ καθαρῶς — pure.
nervosam vocamus quoties ἐκφράζοντα ἐμφατικόν, παροιμία, ἡ — proverbium.
strictim et sententiose, καθαρῶς ὄντα ῥωμαϊκόν, περίκομψος — comptus.
Ῥωμαϊκός — Latinus.
comptam vero quoties περίκομψον καλοῦμεν. σκοπός, ὁ — scopus, consilium,
Latine, hoc est, pure propositum.
emendateque rem enunciat. σύγκρισις, ἡ — comparatio.
τέταρτον, τό — quadrantal,
quartarius, mensura, quarta
sextarii pars, quadrans, quarta
pars librae.
754. Sed poëta e prosa 754. Ὁ δὲ ποιητὴς ἐκ ἀνάγραμμα, τό — anagramma,
carmen in quo verbum vel plura
(soluta) ligatam faciens, πεζοῦ λόγου ἐπικὸν (ἔπη, litterarum trajectione et
versus et rhythmos ῥυθμοὺς) ποιῶν κομψεύει, transpositione facta latius
concinnat eleganter; καὶ ἐπιθαλάμια, explicantur.
ἀναδίπλωσις, ἡ — reduplicatio,
carmina (metrum) ἐπικήδεια, προπεμπτικά, ejusdem verbi repetitio.
modulatur decenter; ἐπιγράμματα, ἀνακοίνωσις, ἡ — communicatio,
nuptialia carmina ἀναγράμματα μελῳδεῖ. ὁ figura oratoria, quum auditores
consulimus.
(epithalamia), funebria δὲ τῶν ἄλλων προὔχων ἀναφορά, ἡ — anaphora, repetitio
carmina (epicedia), στεφάνῳ δαφνίνῳ verbi quod fuit initio orationis.
propemptica*, inscriptiones στεφανοῦται. ἀπορία, ἡ — addubitatio, figura
rhetorica, quum quaerimus quid
(epigrammata), aut quemadmodum pro rei
anagrammata*, etc. fingit dignitate dicamus, nec reperire
ingeniose. Qui si excellit, nos ostendimus.
ἀποσιώπησις, ἡ — aposiopesis sc.
laurea coronatur. reticentia, figura orationis, quum
aliquid nos reticere dicimus, et
tamen tacite intelligitur.
ἀποστροφή, ἡ — aversio, figura
rhetorica, quum avertimur ab eo
ad quem praecipue dirigitur
oratio, et ad alium convertimus.
ἀριστεῖα, τὰ — praemii loco.
δάφνινος — laureus.
ἐπανάληψις, ἡ — >resumptio, figura
orationis, repetitio eorundem
verborum simul positorum
ejusdemque sententiae post multa
interjecta cum aliqua periodi
conlusione.
ἐπανόρθωσις, ἡ — correctio, figura
orationis, quum supra dictum
verbum verbo sequenti corrigitur.
ἐπίγραμμα, τό — epigramma, genus
 poematis.
ἐπίζευξις, ἡ — epizeuxis, figura
orationis, quum eadem vox
geminatur cum vehementia.
ἐπιθαλάμιον, τό — carmen nuptiale.
ἐπικείδιον*, τό — epicedium,
funebre carmen.
ἐπικὸς λόγος, ὁ — ligata oratio.
ἐπιστροφή, ἡ — conversio, reversio,
figura orationis, quum plures
sententiae in eodem verbo
definiunt.
ἐπιφώνημα, τό — epiphonema,
dictum superioribus additum cum
exclamatione.
ἔπος, τό — carmen, versus.
κλίμαξ, ἡ — climax gradatio,
ascensus, figura orationis, quum ex
re ad rem quasi per gradus
venitur.
κομψεύω ποιῶν** — concinno,
compono eleganter.
μελῳδέω — compono carmen.
παρονομασία, ἡ — paronomasia,
annominatio, figura rhetorica,
quum post verbum praedictum
aliud ponitur fere idem sonans.
πεζὸς λόγος — prosa oratio.
πεζός — pedestris.
ποιητής, ὁ — poëta.
πολύπτωτον, τό — polyptotum,
figura rhetorica, quum saepius
eadem pars orationis repetitur sed
immutatis declinationibus casuum
aut generibus aut numeris .
πρόληψις, ἡ — prolepsis, anticipatio,
figura orationis, quum ea quae quis
alicui rei opponere possit
occupantur et iis respondetur.
προπεμπτικόν (sc. ἔπος), τό —
propempticum, carmen quo
abeuntem bonis votis
prosequimur.
προσωποποιΐα, ἡ — prosopoeia,
personae confictio, figura orationis,
quum rebus inanimatis personam
et orationem tribuimus.
προὔχω — praesto, antecello alicui.
ῥυθμός, ὁ — rhythmus, numerus sc.
modulus certa dimensione
constans.
στεφανόω — corono.
στοχαστικός — conjecturalis.
συγχώρησις, ἡ — concessio, figura
rhetorica.
συμπλοκή, ἡ — symploce,
complexio, figura rhetorica, quum
saepius ab una parte orationis
incipimus, et toties in una
 eademque desinimus.

LXXIII. DE MATHESI ET LXXIII. ΠΕΡΙ ΤΗΣ

PRIMUM DE ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΙ
ARETHMETICA. ΠΡΩΤΟΝ ΤΗΣ
ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΗΣ.
755. Mathematicae 755. Αἱ μαθηματικαὶ ἀριθμητικὴ (sc. τέχνη), ἡ —
arithmetica, numerorum ars.
disciplinae pariter sunt ἐπιστήμαι ὁμῶς σρήσιμαι λεπτολόγος — subtilis.
utiles et subtiles. καὶ λεπτολόγοι μαθηματική, ἡ — mathesis,
(λεπτόλογοι) εἰσίν. mathematica, ars.
μαθηματικός, ὁ — mathematicus, ad
mathesin pertinens.
ὁμῶς — simul.
756. Arithmetica numeros 756. Ἡ ἀριθμητικὴ τοὺς ἀγροικός — rusticus.
ἀφαίρεσις, ἡ — subtractio.
(decades, hecatontades vel ἀριθμούς, δεκάδας, ἀφαίρεσις, ἡ — subtractio.
centurias, chiliades vel ἑκατοντάδας, χιλιάδας, δεκάς, ἡ — decas, decuria.
millia, myriades vel μυριάδας συνθέσει, ἑκατοντάς, ἡ — centuria, multitudo
centum numero conficiens.
decades millia*) computat, ἀφαιρέσει, ἐξίημι — exeo.
qui invicem compendiose πολλαπλασιασμῷ, μυριάς, ἡ — myrias, numerus decem
addantur, subtrahantur, διαιρέσει ἀρριθμεῖ χρωμένη millium.
πεντεκαίδεκα — quindecim.
multiplicentur, dividantur: σημείοις ἢ ψήφοις ἐπ’ πολλαπλασιασμός — multiplicatio.
sive id fiat cifris, sive ἄβακος. ἄγροικοι δὲ τῷ σύνθεσις, ἡ — additio.
calculis (abaculis) super δέκα, δώδεκα, χιλιάς, ἡ — chilias, quantitas
millenaria.
abacum. Sed ruricolae per πεντεκαίδεκα, εἴκοσιν, ψῆφος, ἡ — calculus.
decusses, duodenas, ἑξήκοντα ἀριθμῷ χρῶνται.
quindenas, vicenas, et
sexagenas supputant.

LXXIV. DE GEOMETRIA. LXXIV. ΠΕΡΙ ΤΗΣ

ΓΕΩΜΕΤΡΙΑΣ.
757. Geometra quasi 757. Ὁ γεωμέτρης οἱονεὶ γεωμέτρης, ὁ — geometria, is qui
terram metitur.
ludibundus figuras παιδιώδης τὰ σχήματα γεωμετρία, ἡ — geometria, ars terrae
contemplatur, et metitur θεωρεῖ, τὰ διαστήματα metiendae.
distantias, prope an procul μετρεῖ, εἰ τὶ ἐγγὺς ἢ ἐπίλογος, ὁ — conclusio, peroratio,
pars extrema orationis.
absit (distet) aliquid. ποῤῥωτέρω ἄπεστιν. θεωρέω — considero, contemplor.
οἱονεί — veluti, tanquam.
παιδιώδης — ludibundus.
758. Ad amussim 758. Κατευθυντηρία τὰς ἀποκρύπτω — supprimo.
γραμμή, ἡ — linea.
(regulam) ducit lineas (puta γραμμὰς εὐθείας, πλαγίας, γωνία, ἡ — angulus.
rectas, vel obliquas, non σπείρας, ἕλικας· κανόνι διαβήτης, ὁ — circinus,
curvas, spirales, aut τὰς γωνίας, τῷ δὲ διαβήτῃ instrumentum quo circulus fit.
διαγράφω — designo.
volutas) ad normam κύκλον (οὗ τὸ μέσον ἕλιξ — intortus, volutus.
angulos, circino vero κέντρον, τὸ δ’ ἔσχατον εὐθύς — rectus.
circulum, cuius punctum περιφέρεια) διαγράφει. κατευθυντηρία, ἡ — regula ad quam
lineas ducimus.
medium, centrum, circuitus περιφέρεια, ἡ — peripheria,
seu ambitus, circumferentia circumferentia.
(peripheria) appellatur. πλάγιος — obliquus, transversus.
σπεῖρα, ἡ — spira, linea flexuosa,
orbes faciens in se non redeuntes.
759. Conus turbinatus est; 759. Ὁ κῶνος κύβος, ὁ — cubus, figura geometrica.
κυκλοτερής — teres.
cylindrus teres; cubus στρομβώδης, κύλινδρος κύλινδρος, ὁ — cylindrus, figura
quadratus; prisma στρογγύλος, κύβος geometrica.
laterosum; globus τετράγωνος, τὸ πρίσμα κυρτός — convexus.
κώνιος — turbinatus.
rotundus, externa πολυγώνιον, ἡ σφαῖρα κῶνος, ὁ — conus, figura geometrica.
superficie convexus, interna στρογγυλοειδής, τὴν ἔξω τὴν ἔξω περιφέρειαν — externo
concavus. περιφέρειαν κυρτή, τὴν δ’ ambitu.
περιφέρεια, ἡ — forma globi,
ἔσω κοίλη ἐστίν. circuitus, ambitus.
πολυγώνιος — multangulus,
angulosus.
πρίσμα, τό — prisma, corpus
geometricum.
στρογγύλος — rotundus.
τετράγωνος — quadratus.
τμητός, ὁ — incisus.
760. Circularis figura 760. Ὁ κύκλος σχῆμα διαβεβρωμένος — lacunosus, a
διαβιβρώσκω exedo.
absolutissima ac ἐντελέστατόν τε καὶ ἐπικαμπής — anfractus.
divinissima est, omnia θειότατον, πάντα περιέχον, πολύκολπος — sinuosus.
complectens. Nihil habet οὐδὲν τραχύ, σκληρόν προχδέχομαι — admitto.
ὑπέροχος — eminens.
asperitatis, nihil offensionis, τμητόν, ἐπικαμπές
nullas incisuras, nullos (γωνιῶδες), ὑπέροχον,
anfractus, nihil eminens, κοίλον προσδέχεται.
nihil lacunosum.
761. Omnis dimensio fit 761. Ἅπασα διαμέτρησις τελέω — perficio.
τρίγωνον, τό — triangulum.
per triangulum διὰ τριγώνου τελεῖται.
(triquetrum). Pondere, πάντα μέτρῳ, καὶ ἀριθμῷ,
mensura, numero Deus καὶ σταθμῷ διέταξεν ὁ
omnia fecit. θεός.

LXXV. DE MENSURIS ET LXXV. ΠΕΡΙ ΤΩΝ

PONDERIBUS. ΜΕΤΡΩΝ ΚΑΙ ΣΤΑΘΜΩΝ.
762. Mensurae 762. Τὰ μέτρα τῶν βῆμα, τό — passus.
δάκτυλος, ὁ — digitus, mensura.
continuorum sunt granum, συνεχῶν, σιτάριον, δεκάπους, ὁ — decempeda, mensura
digitus, palmus, spithama, δάκτυλος, δοχμή, σπιθαμή, decem pedum.
ulna, pes, passus, orgyia (id κύβιτον (πῆχυς), πούς, δοχμή, ἡ — palmus, mensura
duorum digitorum.
est, quinque vel sex pedes), βῆμα, ὀργυιά, δεκάπους, καταμετρέω — dimetior.
decempeda, stadium, στάδιον, μίλιον, λεύκη. κύβιτον, τό — cubitus, ulna.
milliare, leuca. His metimur τούτοις πάντα λεύκη, ἡ — milliarium Gallicum
mille quingentum passuum.
omnia. καταμετροῦμεν. μέτρον, τό — mensura.
μίλιον, τό — milliare.
ὀργυία, ἡ — orgyia, mensura quae
fere sex pedes significat sive
expansionem utriusque manus,
interdum tamen et passum sive
quinque pedes notat.
 σιτάριον, τό — granum.
σπιθαμή, ἡ — spithama, dodrans,
mensura duodenum digitorum.
στάδιον, τό — stadium, spatium in
sexcentos pedes porrectum, sive
centum viginti quinque passuum.
σταθμός, ὁ — pondus.
763. Liquidorum: culeus, 763. Τῶν διύγρων· ἀσκός, ἀμφορεύς, ὁ — amphora, mensura
capiens octo congios et
amphora, urna, congius, ἀμφορεύς, στάμνος, χοῦς, quadraginta octo sextarios.
sextarius, hemina, ξέστης, ἡμίξεστον, ἀσκός, ὁ — uter, culeus.
quadrantal (quartarius), τέταρτον, ὀξύβαφον, διυγρός — liquidus.
ἡμίξεστον, τό — hemina, dimidius
acetabulum, triental, τρίτον, κύαθος, μύστρον. sextarius.
cyathus, ligula. κλύζω — abluo, eluo.
κύαθος, ὁ — cyathus, mensura
capiens sescunciam.
μύστρον, τό — lingula, cochlearis
plenum.
ξέστης, ὁ — sextarius, mensura.
ὀξύβαφον, τό — acetabulum,
mensura capiens cyathum unum
et dimidium.
στάμνος, ὁ,ἡ — urna, mensura
capiens amphoram dimidiam.
τρίτον*, τό — triental, mensura,
tertia pars sextarii.
χοῦς, ὁ — congius, mensura capiens
sextarios sex.
764. Aridorum: 764. Τῶν ξηρῶν· δράξ, ἡ — manipulus.
ἡμιμόδιος*, ὁ — semodius, modii
medimnus (sex modii μέδιμνος, τριτεύς, μόδιος, dimidium.
Romanorum), trimodium, ἡμιμόδιος, χοῖνιξ κοτύλη, ἡ — cotyla, pondus novem
modius, semodius, quartale (τέταρτον), κοτύλη. unciarum.
μέδιμνος, ὁ — medimnus, mensura
(choenix), cotyla. continens centum et octo libras.
μόδιος, ὁ — modius, mensura
sedecim sextariorum.
περιέχω — contineo.
τριτεύς, ὁ — trimodius, mensura
capiens libras viginti.
χειροπληθές, τό — manipulus.
χοῖνιξ, ὁ — choenix, mensura
continens libras tres et uncias
quatuor cum dimidia.
765. Pondera sunt: 765. Τάλαντα (σταθμοὶ) ἀσσάριον, τό — as, pondus.
γραμμή, ἡ — scrupulas, tertia pars
centenarius, continens ut τάδε. ἑκατονταλαντία ρ’ drachmae.
plurimum libras λίτρας σταθμικὰς δίλιτρον, τό — bilibre, dupondium.
zygostaticas centum, libra περιέχουσα, λίτρα, δραγμή, ἡ — drachma, mensura.
ἑκατονταλαντία, ἡ —
(pondo, as), semilibra ἡμίλιτρον, τέταρτον, centupondium.
(semissis), quadrans, uncia, οὐγγία, δίδραχμον (τῆς ἐξάγιον, τό — sextula, sexta unciae
duella, sicilicus, sextula, οὐγγίας τριτημόριον), pars.
ἡμίλιτρον, τό — semilibra, semissis.
drachma, scrupulum. Unde ἀσσάριον, ἑξάγιον, λίτρα, ἡ — libra.
emergunt dupondium δραχμή, γραμμή, δίλιτρον, οὐγγία (οὐγκία), ἡ — uncia,
(bilibre), tripondium τρίλιτρον, τετράλιτρον. mensura; cf. τὸ δωδεκατημόριον.
σταθμικός (sc. ἀνήρ), ὁ —
(trilibre), quadripondium,
etc. stathmicus, qui in ponderando
requiritur.
τάλαντον, τό — talentum, moneta.
τετράλιτρον, τό — quadripondium,
quatuor librae.
τρίλιτρον*, τό — tripondium, tres
librae.
τριτημόριον τῆς οὐγγίας — triens
unciae, duella.
τριτημόριον, τό — triens, tertia
pars.
ὑπουργός, ὁ — adjutor, qui operam
navat alicui, minister.
766. Si quid a libripende 766. Σηκώματος ὑπὸ τοῦ ἀκιπένσερ*, ὁ — acipenser, piscis.
ζυγός, ὁ — scapus bilancis, ex quo
(zygostate) in bilance ad ζυγοστάτου ἐν στατῆρι lances pendent; cf. τὸ ζυγόν.
sacoma appenditur ποιουμένου, τὸν κανόνα ἐκ ζυγοστάτης, ὁ — libripens,
(penditur, libratur), examen ζυγοῦ ἐξιόντα, καὶ ἐν τῇ ponderibus praefectus.
ἰσοστάδιον, τό — aequilibrium.
quod scapo exit et per λαβῇ κινούμενον σκόπει, εἰ κανών, ὁ — examen sc. lingula
aginam sese agitat, pensita τὰ ἡμιζύγια οὕτως ἰσοῖ, librae.
an stateram* aequet, ut ὥστε ἰσοστάσιον λάβη, ἡ — foramen in scapo librae
excavatum in quo examen sc.
aequilibrium sit. (ἰσοῤῥοπίαν) εἶναι. lingula movetur.
σήκωμα, τό — sacoma, quod lanci
trutinae appensum aut adjunctum
aequalitatem ponderis conciliat.
σκοπέω — observo.
στατήρ, ὁ — bilanx.
τρυτάνη, ἡ — trutina, libra; cf. ὁ
σταθμός, ὁ ζυγός.
767. Trutina 767. Ἡ τρυτάνη τῶν ἀργυροκόπος, ὁ — monetarius.
βάρος, τό — pondus.
monetariorum est. Statera ἀργυροκόπων ἐστίν, τὸ δ’ ἐσχατιά, ἡ — extremum.
lanificarum* est portatilis ἡμιζύγιον κομιστικὸν τῶν κομιστικός — portatilis.
libra, altera parte uncinum ταλασιουργῶν ἐστιν, ἔχον μετακινέω — amoveo, dimoveo.
προσάγομαι — affero, concilio.
habens, altera pondus, ἐν ἐσχατιᾷ μιᾷ ὄγκον, ἐν σταθμίζω — pondero.
quod centro admotum plus, ἑτέρᾳ δὲ βάρος· ὄγκος τῷ τρυτάνη, ἡ — trutina, lanx
amotum minus ponderat. κέντρῳ προσαγόμενος monetaria.
βαρύτερον, ἀπὸ δὲ τούτου
μετακινούμενος,
κουφότερον σταθμίζει.
768. Si quid superadjicitur 768. Εἴτι προστίθεται, ἐπίσαγμα, τό — mantissa, quae
merci emptae superadditur.
(superpondio adaugetur) ἐπίσαγμα προσκατάβλημα, τό — mantissa,
auctarium est (mantissa). (προσκατάβλημα) auctarium, accessio.
καλεῖται.

LXXVI. DE OPTICA ET LXXVI. ΠΕΡΙ ΤΗΣ

PICTURA. ΟΠΤΙΚΗΣ ΤΕ ΚΑΙ
ΓΡΑΦΗΣ.
769. Opticus radios visus 769. Ὁ ὀπτικὸς τὰς ἀκτίς, τό — radius.
ἀναβλύζω — provenio.
et visibilia objecta (unde ἀκτῖνας ὁρατικάς, καὶ τὰ γραφική (sc. τέχνη), ἡ — ars pictoria.
ichnographia, ὁρατὰ ἐρευνᾷ, ἵνα τί τὰ ζοφοειδής — obscurus.
orthographia, μὲν διαυγῆ, τὰ δὲ σκιώδη, ἵνα τί — cur, quamobrem.
ἰχνογραφία, ἡ — ichnographia,
scenographia, totaque τὰ μὲν διαφανῆ, τὰ δὲ jacens areae deformatio et
sciagraphia dimanat) ζοφοειδῆ, καὶ ταῦτα descriptio futuri operis.
scrutatur, cur alia sint διακρίνων διόπτρας τὰ μέν ... τὰ δέ — alia ... alia.
ὀπτική (sc. τέχνη), ἡ — optica,
pellucida, alia opaca, alia κατασκευάζει. ἐντεῦθεν ἡ disciplina mathematica quae circa
perspicua, alia obscura ἰχνογραφία, ὀρθογραφία, visum versatur.
discernens, et juxta id σκηνογραφία, καὶ ἡ ὅλη ἀκτῖνες ὁρατικαί — radii fisus.
ὁρατικός — ad visum pertinens.
conspicilia efformans. σκιαγραφία ἀναβλύζει. σκηνογραφία, ἡ — scenographia,
prospectus aedificii adumbratio.
σκιαγραφία, ἡ — sciagraphia,
aedificii atque ejus partium
delineatio.
770. Hinc pictor ad 770. Καὶ ὁ γραφεὺς πρὸς ἀρχέτυπον, τό — exemplar.
Βοηδρομιών, ὁ — Augustus, mensis.
exemplar vivi effigiem ἀρχέτυπόν τι γραφήν τινα γραφεῖον, τό — penicillus.
delineat, penicilloque σκιαγραφεῖ, εἶτα τῷ γραφεύς, ὁ — pictor.
discretis pigmentis linit, γραφείῳ χροΐζει, ποικίλει, γραφή, ἡ — effigies, imago.
ἐπισκιάζω — adumbro imaginem.
variegat, interundat. ἐπισκιάζει. ἡ ἐγκαυστικὴ ποικίλλω — variego, variis coloribus
Encaustice aurificum et χρυσοχόων καὶ κεραμέων pingo.
figulorum, encausto sua τὰ ἑαυτῶν ἔργα ἐγκαύστῳ σκιαγραφέω — adumbro, delineo.
χροΐζω — coloro.
opera exornantium, ἐπικοσμούντων, γραφικῆς
picturae species est. εἶδός τίς ἐστιν.
771. Statuarius statuam 771. Ὁ λιθόξοος ἄγαλμα ἄγαλμα, τό — statua, imago.
γλύφω — sculpo.
sculpit et caelat, et super γλύφει, κοιλαίνει, καὶ καλλίμορφος — perelegans,
basi (stylobate) collocat. Si στυλοβάτῃ ἐπιτίθησι, formosus, pulchre effictus.
immanis est, colossum τοῦτο ὑπερμέγεθες ὄν, κιθάρα, ἡ — cithara.
κόλοσσος, ὁ — colossus, statua
dices. Si perelegans, κόλοσσον, καλλίμορφον δέ, ingens.
polycletium opus. πολύκλειτον τέχνημα λιθόξοος, ὁ — statuarius.
κάλει. Πολυκλήτειος, ὁ — Polycletius,
Polycleto statuario celebri dignus.
στυλοβάτης, ὁ — stylobates,
columnae basis sc. fundamentum.
772. Solaria (sciaterica) 772. Οἱ σκιοθῆραι γνώμων, ὁ — gnomon, index solarii.
κλέψυδρα, ἡ — clepsydra, horariu
gnomone, clepsydrae fluore (σκιαθῆραι) τῷ γνώμονι, αἱ quod fluxu aquae movetur.
(defluxu) horas κλεψύδραι τῇ ῥεύσει τὰς ῥεῦσις, ἡ — fluor, defluxus.
demonstrant. ὥρας δεικνύουσιν. σκιαθήρας, ὁ — solarium, in quo
tempus per umbram designatur.

LXXVII. DE MUSICA. LXXVII. ΠΕΡΙ ΤΗΣ

ΜΟΥΣΙΚΗΣ.
773. Musicus melodias 773. Ὁ μουσικὸς μετὰ τὰ ἠχεῖον, τό — instrumentum
musicum.
(melos) canit, et post προᾴσματα τὰ ἠχεῖα κρούω — pulso.
praeludia (praecentiones) κρούων μελῳδεῖ. μουσική, ἡ — musica, ars.
instrumenta pulsat. πρόᾳσμα, τό — praecentio,
praeludium.
774. Symphonia est 774. Ἡ συμφωνία ἐστὶ διαφωνία, ἡ — dissonantia.
δύσφωνος — absonus.
plurium concentus quorum συνῳδία τῶν ἐναρμονίως ἐναρμονίως — scite, apte, composite
consonantia (harmonia) μελῳδούντων, ἡδεῖα (ad modulos musicae).
grata est, dissonantia ἀκούεσθαι, καθάπερ ἡ συμφωνία, ἡ — symphonia,
consonantia vocum.
absurda (absona). διαφωνία δύσφωνός ἐστιν. συνῳδία, ἡ — concentus.
775. Organum pinnis 775. Τὸ ὄργανον ἀνίημι — remitto.
ἐπιτείνω — intendo.
tactilibus et fistulis constat; πτερύγων καὶ σωλήνων ἐπιτόνιον, τό — epitonium,
cithara, nablium, testudo (συρίγγων) συμπήγνυται, ἡ verticillus, paxillus, quo fides
(chelys), lyra, sambuca, [et] κιθάρα, νάβλιον, χέλυς, tenduntur vel remittuntur.
λύρα, ἡ — lyra, instrumentum
pandura chordis quae λύρα, σαμβύκη, πανδούρα musicum.
collabis (epitoniis) χορδὰς τοῖς ἐπιτονίοις ὄργανον, τό — organum, musicum
intenduntur et remittuntur. ἐπιτεινομένας τε καὶ instrumentum.
πανδοῦρα, ἡ — pandura,
ἀνιεμένας ἔχουσιν. instrumentum musicum, triplici
chorda instructum.
συμπήγνυμαι — consto, compositus
sum ex aliqua re.
σωλήν, ἡ — tibia organi.
χέλυς, ἡ — chelys, testudo,
instrumentum musicum.
776. Fides plectro 776. Τὰ νεῦρα τῷ κρούω — fides plecto.
νεῦρον, τό — fides, instrumentum
(pectine) ut resonent πλήκτρῳ τοῦ ἠχεῖν musicum.
plectuntur. κρούεται. πλῆκτρον, τό — plectrum, quo
chordae tanguntur.
777. Utriculus (tibia 777. Ὁ ἄσκαυλος ὑπ’ ἀπηχέω — dissono, sonum
discrepantem edo.
utricularis) ab utriculario ἀσκαύλου ἐμφυσώμενος, ἀσκαύλης, ὁ — utricularius, qui
inflatus et crembalum καὶ τὸ κρέμβαλον tibiam utricularem inflat.
discrepantes edunt sonos. ἀπηχοῦσιν. ἀσκαυλός, ὁ — tibia utricularis.
ἐμφυσάω — intestinus, civilis.
κρέμβαλον, τό — crembalum,
instrumentum musicum.

LXXVIII. DE LXXVIII. ΠΕΡΙ ΤΗΣ

ASTRONOMIA. ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑΣ.
778. Astronomus siderum 778. Ὁ ἀστρονόμος τὰς ἀστρολόγος, ὁ — astrologus, qui ex
astris futura praedicit.
motus considerat, τῶν ἀστέρων κινήσεις, ὁ ἀστρονομία, ἡ — astronomia,
astrologus eorundem ἀστρόλογος τὴν δύναμίν τε siderum scientia.
efficaciam et influxus. καὶ ἐνέργειαν αὐτῶν ἀστρονόμος, ὁ — astronomus, qui
habet siderum scientiam.
σκοπεῖ. ἐνέργεια, ἡ — efficacia.
779. E fastis 779. Ἐκ τῶν ἐφημερίδων οὐκ ἄγνωτον — haud ignoratur.
ἄγνωτος — ignotus.
(ephemeridibus) constat a οὐκ ἄγνωτον, τὰ γενέθλια Γενέλθια, ἡ — Natalia Christi.
Natalitiis Christi Pascha τοῦ πάσχατος τρίμηνον, δίμηνον, τό — bimestre, tempus
recedere ut minimum τούτου δὲ τὴν πεντηκοστὴν duorum mensium.
Ἐπιφάνεια, ἡ — Adventus, tepus
trimestri, Pentecosten a σχεδὸν δίμηνον, καὶ memoriae adventus Christi
Paschate prope bimestri, ταύτης τὴν ἐπιφανείαν dictum.
inde Adventum circiter ἐξάμηνον ἀπέχειν. ἐφημερίς, ἡ — fasti, Kalendarium.
πάσχα, τό — pascha, festum
semestri. paschatos; n.b. indecl..
πεντηκοστή, ἡ — festum
pentecostes.
τρίμηνον, τό — trimestre; cf. ἡ
τρίμηνος, ἡ τριμηνιαία.
 780. Illic sunt Ianuarius, 780. Μῆνές εἰσι ιβ’. ὁ Ἀνθεστηριών, ὁ — November*.
Γαμηλιών, ὁ — Januarius.
Februarius, Martius, isthic Γαμηλιών, Ἐλαφηβολιών, Ἑκατομβαιών, ὁ — Junius.
Aprilis et Majus, hic Iunius, Μουνυχιών, Θαργηλιών, Θαργηλιών, ὁ — Aprilis.
Iulius (Quintilis), Augustus Σκιροφοριών, Μαιμακτηριών, ὁ — September.
Μεταγειτνιών, ὁ — Julius, Quintilis,
(Sextilis), September, Ἑκατομβαιών, mensis.
October, November; Μεταγειτνιών, Βοηδρομιών, Μουνυχιών, ὁ — Martius, mensis.
December postremus est. Μαιμακτηριών, Ποσειδεών, ὁ — December.
Πυανεψιών, ὁ — October.
Πυανεψιών, Ἀνθεστηριών, Σκιροφοριών, ὁ — Majus.
Ποσειδεών.
781. Quilibet istorum 781. Ἕκαστος τούτων ἐν εἶδος*, ἡ* — Idus, dies octavus post
Nonas mensium in Kalendario
mensium in calendario ἐφημερίδι Ῥωμαϊκῇ Romano.
Romano suas Calendas, καλάνδας, νόνας, εἰδοὺς θρόμβος, ὁ — tumulus terrae.
Nonas, et Idus habuit. ἔχει. νόνναι, αἱ — Nonae, quintus dies
mensis, sed in Martio, Majo, Junio
et Octobri septimus.
Ῥωμαϊκός — Romanus.
[1642 ed.]* Visum est heic
pro pueris adnotare versus
mnemonicos (memoriales):
Triginta Aprilis, Juni,
Septemque Novemque,
Uno plus reliqui, viginti
Februus octo.
Prima dies mensis
cujusque est dicta
Kalendae:
Sex Nonas Majus,
October, Julius et Mars,
Quatuor at reliqui: tenet
Idus quilibet octo:
Inde dies alios omnes dic
esse Calendas.
Quas retro numerans
dices a mense sequenti.
782. Intra triennium 782. Ἐντὸς τριετηρίδος ἀνάγω — reduco.
δίσεκτος, ὁ — bissextus, annus, cui
(trieterida) accessio fit ἐμβόλιμος γίνεται· ἡ dies interponitur.
mensis intercalaris ὀλυμπιὰς συντελεσθεῖσα ἐμβολισμός, ὁ — intercalatio mensis.
(embolimi), id est, decimae ἔτος δίσεκτον ἀνάγει. Ὀλυμπιάς, ἡ — Olympias, tempus
quatuor annorum.
—tertiae lunationis. συντελέω — compleo, perago.
Lustrum Iulianum τριετηρίς, ἡ — triennium.
quadriennio quoque
completo bissextilem
annum reducit.

LXXIX. DE LXXIX. ΠΕΡΙ ΤΗΣ

 GEOGRAPHIA. ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ.
783. Geographus et 783. Ὁ γεωγράφος καὶ ἀθέμιστος — capitalis, injustus,
nefarius.
cosmographus, regionum κοσμογράφος τὰς χώρας, ἀντίπους, ὁ — antipus, qui pedes
(etiam quas ipse non καὶ ἐφ’ ἃς οὐκ ἐφίκεται, ἐν nobis obvertit.
peragravit) situm describit, ἠπείρῳ, νήσοις, ἀντλέω — haurio.
ἄντοικοι, οἱ — antoeci, qui habitant
quae sint in continente, χεῤῥονήσοις, τὰς in opposita nobis parte, sed in
insulis, peninsulis; quae παραλίους, μεσογαίους, ἐν eodem nobiscum circulo
maritime, quae in τὰ αὐτῶν κλίματα, meridiano.
γεωγραφία, ἡ — geographia, terrae
meditullio, et quonam παραλλήλους χωρογραφεῖ, descriptio.
tractu; sub qua zona et τούς τε παροίκους, γεωγράφος, ὁ — geographus, is qui
climate vel parallelo; quos ἀντίποδας, περιοίκους, terram describit.
ἐπί — per.
habeant hi aut illi accolas ἀντοίκους καὶ τοὺς τούτων ἐφίκομαι — permeo, pervado,
(paroecos) et quibus ὅρους θεωρεῖ. perago.
terminis (finibus) ab illis ἤπειρος, ἡ — continens, terra firma.
κλίμα, τό — clima, coeli positus.
dispescantur et κοσμογράφος, ὁ — cosmographus,
disterminentur; quos qui mundum describit.
antipodes, perioecos, νῆσος, ἡ — insula.
ὅρος, ὁ — terminus, finis.
antoecos, etc. παράλιος — maritimus.
παράλληλος (sc. κύκλος) —
interstitium, unus ex parallelis
circulis orbis.
πάροικος (sc. ἀνήρ), ὁ — accola.
περίοικος, ὁ — circumhabitor.
χεῤῥόνησος, ἡ — peninsula.
χωρογραφέω — describo regionem,
loca regionis describo.

LXXX. DE HISTORIA. LXXX. ΠΕΡΙ ΤΗΣ

ΙΣΤΟΡΙΑΣ.
784. Quum res gesta 784. Ἡ ἱστορία ἐστὶ τῶν γεγονώς — factus.
ἐπάνοδος, ἡ — >regressio, figura
narratur, historia est. πραχθέντων τε καὶ orationis, quum paucis praepositis
Quum autem ficta, fabula. γεγονότων, μῦθος δὲ τῶν ad narrationem recurrimus.
πεπλασμένων διήγησις. ἱστορία, ἡ — historia.
μῦθος, ὁ — fabula.
πλάττω — confingo, comminiscor.
785. Illas historicus 785. Τὰ μὲν ἱστορέω — memoriae prodo,
recenseo.
recenseat, has annalium ἱστοριόγραφος ἱστορείτω, ἱστοριόγραφος, ὁ — historicus,
monumentis (chronicis) τὰ δὲ τοῖς ὑπομνήμασιν historiarum scriptor; cf.
inserere capitale sibi ducat. ἐγγράφειν ἀθέμιστον ἱστοριογράφος (Dor.).
ὄρεξις, ἡ — cibi appetitus.
ἡγεῖσθω.
786. Et ut pateat genuina 786. Ὅπως δὲ φανερὸν δημοσία γράμματα — publicus.
τὰ περιστατικά — res circumstantes.
non suppositia esse, rem γένοιτο ἀληθῆ, οὐκ περιστατικός — circumstans.
simul cum circumstantiis in ὑποβολιμαῖα εἶναι, τὰ ὑποβολιμαῖος — supposititius.
commentaria referat. περιστατικὰ εἰς τὰ
δημόσια γράμματα
ἐγγραφέτω.
 LXXXI. DE MEDICINA. LXXXI. ΠΕΡΙ ΤΗΣ
ΙΑΤΡΙΚΗΣ.
787. Sanis optima et 787. Τοῖς ὑγιαίνουσι ἀβιοστότατος — minime violentius.
ἀβίαστος — sine violentia.
maxime salutaris medicina κάλλιστον, ἀσφαλέστατον, δίαιτα, ἡ — diaeta, moderata vitae
diaeta est quia securissima ἀβιαστότατον ἴαμα ἡ ratio.
et sine violentia. διαίτα. ἴαμα, τό — medicina.
ὁ ὑγιαίνων — sanus.
ὑγιαίνω — sanus sum, valeo.
788. Ne bibas vel edas nisi 788. Οὐ πῖθι οὐδ’ ἔσθιε γαργαλίζω — titillo.
διάγω — vivo.
siti et fame stimulatus μὴ διψῶν ἢ πεινῶν· ἐσθίω — edo, comedo.
(quod saliva ad τεκμήριον δὲ τῆς ὀρέξεως, ἰσχύω — valeo.
conspectum cibi palatum ὁ σίαλον, τὸ ὑπερῷον, τοῦ ἰσχύω τὸ σῶμα — valeo corpore.
σίαλος, ὁ — saliva; cf. τὸ σίαλον.
titillans innuet). Ita valebis βρώματος ὁρωμένου, ὑγιῶς — salubriter.
et vigebis. γαργαλίζων,* καὶ οὕτως
ὑγιῶς διάξεις καὶ τὸ σῶμα
ἰσχύσεις.
789. Quocirca appetitum 789. Ἄσιτος οὖν ἄγευστος — jejunus.
ἄσιτος — jejunus.
praestolare jejunus. (ἄγευστος) τὴν τῆς τροφῆς ἔφεσις, ἡ — appetitus.
ἔφεσιν προσδέχου. μηχανῶμαι — machinor, molior,
struo, agito.
προσδέχομαι — exspecto.
790. Sed et invaletudo, si 790. Εἰ πού σοι ἀσθένεια ἀπόσχησις, ἡ — abstinentia.
ἀσθένεια, ἡ — viribus deficio, cf. ὁ
te incessit, abstinentia et εἰσῆλθε, τῇ ἀποσχέσει τε κόπος.
quiete curatur, quod καὶ ἡσυχίᾳ θεραπεύεται. διάκορος — satiatus.
advertant qui non nisi τοῦτο οἱ μὴ νηστεύοντες, εἴ που — sicubi, si quando.
εἰσέρχομαι — incesso aliquem.
saturi jejunant, nec nisi πλὴν ὅταν διάκοροι ἢ ἡσυχία, ἡ — quies.
operatione fracti quiescunt. ὑπέρκοροί εἰσιν, οὐ δὲ λήγω — cesso ab aliqua re.
πόνου λήγοντες εἰ μὴ οὐδὲν μεταμέλει — non poenitet.
μεταμέλει — poenitet me.
καταπονηθέντες, μνημονεύω — adverto aliquid, ejus
μνημονεύτωσαν. memini.
νηστεύω — jejuno.
ὑπέρκορος — supra modum satur.
791. Frictiones,
fomentationes, embrochae, 791. Τὰ κνίσματα δρώπαξ, ἡ — dropax, unguentum
deglabrandae cuti accomodum.
venae sectiones, cucurbitae, (τρίψεις), θερμάσματα, ἐμβροχή, ἡ — infusio,
emplastra, malagmata, ἐμβροχαί, φλεβοτομία, medicamentum quod infunditur.
dropaces, cataplasmata, ἐγχάραξις, ἔμπλαστρα, ἔμπλαστρον, τό — emplastrum; cf. ἡ
ἔμπλαστρος.
linimenta, cerata (cerota), μαλάγματα, δρώπακες, ἔξωθεν — extrinsecus.
nec non odoramina, καταπλάσματα,μαλακτικά θέρμασμα, τό — fomentatio.
suffimenta, et omnia , κηρωτά, ἀρώματα, κατάπλασμα, τό — cataplasma,
medicamentum quod ex viridibus
forinsecus superimposita θυμιάματα, καὶ τὰ λοιπὰ simplicibus decoctisque factum
partim demunt tormenta, ἔξωθεν ἐπιθέντα ἢ aegrae corporis parti adhibetur.
partim mitigant et leniunt. ἀνώδυνα ἢ πραϋντικά κνισμός, ὁ — frictio corporis.
κολλύριον, τό — collyrium,
Ut et apophlegmatismi et ἐστιν· ὡς καὶ οἱ medicamen oculorum.
collyria. ἀποφλεγματισμοὶ καὶ τὰ μάλαγμα, τό — malagma,
κολλύρια. emplastrum ad emolliendam
duritiem.
 πραϋντικός — leniendi et mitigandi
vim habens.
φλεβοτομία, ἡ — venae sectio sc.
incisio.
792. Remedia digerentia, 792. Τὰ διαφορητικά, ἀνύσιμος — efficax, potens.
γογγύλια, τὰ — catapotia, pillulae.
purgantia (cathartica), καθαρτικά, ἐπισπαστικά, ἔκλειγμα, τό — ecligma,
evacuantia, sudorifera, [et] ἱδρωτικά, ῥωστικά, ἢ ποτὰ electuarium, quod ori impositum
corroborantia efficacius ἢ ἀποζέματα statim liquefit, ac deinde
deglutitur.
medentur sive sint (ἀφεψήματα), ἢ καταπότια ἐνεργής — efficax.
potiones, apozemata (γογγύλια), ἢ ἐκλείγματα ἐπιθετικός — infestus.
(decocta), sive pilulae ἐνεργῆ (ἀνύσιμα, καταπότια, τὰ — catapotia, pillulae.
ῥωστικός — corroborans.
(catapotia), sive illinctus, συντελικὰ) φάρμακα. συντελικός — efficax.
etc. φάρμακον, τό — medicamentum.
793. Adversus 793. Τὰ ἐνέματα, τὸ ἀκόμπως — vocabulum
praefiscine sc. citra arrogantiam.
obstructiones alvo ciendae κλυστήρια, χαλαστικὰ ἀκόμπως — citra ambitionem.
applicantur enemata ὄντα, κλύζει, ὡς καὶ τὸ ἀνεμεσήτως — vocabulum
(clysteria), vel balani βάλανοι. τὰ ἀλεξιφάρμακα praefiscini.
ἀνεμεσήτως — citra invidiam.
(suppositoria) vel globuli. τῷ ἰῷ, τὰ περιάμματα, καὶ βάλανος, ἡ — balanus,
Antidotis (alexipharmacis) τὸ τῷ ἀνεμεσήτως καὶ medicamentum quo utimur ad
venena, amuletis fascina ἀκόμπως τὸν φθόνον alvum deducendam.
ἐναντιοῦμαι — adversor.
pelluntur. Haec etiam παραιτεῖσθαι, τῇ βασκανίᾳ ἔνεμα, τό — enema, medicamentum
verbulo praefiscini. ἐναντιοῦται. quod per inferna in alvum
infunditur.
ἰός, ὁ — venenum.
τῷ ἀνεμεσήτως — vocabulo sc.
dictione praefiscini.
παραιτοῦμαι — amolior, deprecor.
περίαμμα, τό — amuletum,
quidquid annectitur alicui
corporis parti ad arendas noxas.
φθόνος, ὁ — invidia.
794. Ex inspectione lotii et 794. Τοῦ οὐρήματος καὶ ἀνατί — impune.
ἀποφλεγματισμός, ὁ —
arteriae pulsu pertentato τῆς ἀρτηρίας, οἱ ἰατροὶ apophlegmatismus,
indicinam petunt vel ἡμερῶν κριτικῶν καὶ ἐτῶν medicamentum quo utimur ad
conjecturam faciunt medici, κλιμακτηρικῶν eliciendam pituitam.
ἀτιμωρήτως — impune.
praesertim diebus criticis et στοχάζονται· σκωπτόμενοι γένοιτο — utinam esset.
anno climacterico. Salsum πικρῶς, ὅτι αὐτοῖς μόνοις ἐκποδὼν ποιέω — e medio tollo,
in hos scomma est, solis ἀτιμωρήτως (ἀναιτίως) occido.
ἰατρός, ὁ — medicus.
licere impune occidere. ἐκποδὼν τοὺς ἀνθρώπους κλιμακτηρικός — climactericus,
Utinam non verum! ποιεῖν ἔξεστιν. γένοιτο septimus quisque et nonus annus
ψευδές. aetatis humanae quos astrologi
putant esse fatales.
κριτικός — criticus, ita vocatur apud
medicos dies quo exitii aut salutis
notae apparent.
ὅτι ἔξεστι — quod liceat.
ὅτι — quod.
οὔρημα, τό — lotium, urina.
πικρῶς — amare, acerbe.
 στοχάζομαί τινος — conjicio ex
aliqua re.
στοχάζομαι — conjicio,
conjecturam facio.
795. Gregales eorum sunt 795. Οἱ ὑπουργοὶ αὐτῶν ἀλάβαστρον, τό — vas ex alabastro.
ἄλειμμα, τό — unguentum.
chirurgi et pharmacopolae. εἰσιν οἱ χειρουργοὶ καὶ βλωμός, ὁ — morsus, bolus.
Hi pharmaca, unguenta φαρμακοπώλαι. οὗτοι τὰ δηλόω — indico.
(chrismata), serapia ἰατήρια φάρμακα, ἥδυσμα, τό — conditum.
ἰατήριον, τό — pharmacum,
(syrupos), eclegmata ἀλείμματα, σεράπια*, medicamentum.
(electuaria), condita, ἐκλεικτὰ ἡδύσματα, καρύκευμα, τό — condimentum,
extracta, pastillos, τροχίσκους, βλωμούς, conditum.
μυροθήκιον, τό — myrothecium,
trochiscos (orbiculos), [et] παρασκευάζοντες, ἐν τοῖς repositorium unguentorium et
morsellos praeparantes in τῶν μυροθηκίων πυξιδίοις aliarum rerum bene olentium.
myrotheciorum loculis, ἅπαντα τηροῦσι· σημείοις σεμνός — gravis.
σινίστημι — consisto.
forulis (thecis), pyxidibus τούτοις χρώμενοι οἷς συνέστηκε — consistit.
(pyxidiculis), [et] alabastris δηλοῦσιν. τροχίσκος, ὁ — trochiscus, pastillus.
sigillatim reservant. In φαρμακοπώλης, ὁ — pharmacopola,
qui medicamenta vendit.
praescriptionibus hisce χειρουργός, ὁ — chirurgus, qui
utuntur notis, ne nescius manus medicas alicui affert.
sis:
g. Granum. g. σιτάριον.
℈ Scrupulus. ℈ γραμμήν.
℥ Uncia. ℥ οὐγγίαν.
Ʒ Drachma. Ʒ δραχμήν.
℔ Libra. ℔ λίτραν.
S. Semis. S. ἥμισυ.
qt. Quartarius. qt. τέταρτον.
M. Manipulus. M. χειροπληθὲς
δεσμίδιον.
P. Pugillus. P. δρακά.
q. s. Quantum q. s. ὅσον ἅλις.
satis.
q. l. Quantum q. l. ὅσον δοκεῖ.
libet.

LXXXII. DE ETHICA IN LXXXII. ΠΕΡΙ ΤΗΣ

GENERE. ΗΘΙΚΗΣ.
796. Virtus in 796. Ἡ ἀρετὴ ἐν ἁμαρτάνω — pecco.
ἐλλείπω — deficio.
mediocritate consistit. μετριότητι, ἡ δὲ κακία ἐν ἔλλειψις, ἡ — defectus.
Vitium est cum in excessu ὑπερβολῇ καὶ ἐλλείψει ἠθική, ἡ — ethica, doctrina morum,
tum in defectu. Excedere συνέστηκεν. τὸ γὰρ ab ἠθικός —ή —όν.
κακία, ἡ — vitium.
enim et deficere transgredi ὑπερβάλλειν τε καὶ ὑπερβάλλω — excedo.
utique est. ἐλλείπειν ἁμαρτάνειν
ἐστίν.
797. Si quis peccat 797. Τὸ ἀλιτεῖν ἀβλέπτημα, τό — delictum,
incogitantia, delictum ἀπερισκέπτως πταῖσμα peccatum.
ἄγος, τό — scelus.
(lapsio) est; si voluntarie, (ἀβλέπτημα), ἐκ ἁλιτέω — pecco, delinquo.
malitia; si studio, nequitia; προαιρέσεως, μοχθηρία ἀπερισκέπτως — inconsiderate,
si malitiose (maligne), (κακοήθεια), ἐξεπιτηδὲς, imprudenter, incaute.
θέλω δεινπαθεῖν τινα — nolo alicui
scelus; si enormiter et ῥᾳδιούργημα, ἐθελοκάκως, aegre facere.
spissius, flagitium; si ut ἅγος ὑπερβαλλόντως, δεινοπαθέω — aliquid aegre fero.
aegre faciat alicui, μίασμα, τὸ δεινοπαθεῖν ἐθελοκάκως — malitiose, maligne.
ἐθέλω — volo.
perversitas. ἄλλον ἐθέλειν ἐξεπιτηδές — consilio, de industria.
κακομηχανία λέγεται. κακοήθεια, ἡ — malignitas.
κακομηχανία, ἡ — perversitas.
μίασμα, τό — flagitium, piaculum.
μοχθηρία, ἡ — malitia, improbitas.
ἐκ προαιρέσεως — consulto, studio,
data opera.
προαίρεσις, ἡ — consilium,
studium.
πταῖσμα, τό — delictum, noxa,
culpa.
ῥαδιούργημα, τό — nequitia,
veteratorium facinus.
ὑπερβαλλόντως — enormiter.
798. Et talia qui patrat 798. Ὁ μηχανώμενος αἰσχύνομαι — pudet me rei.
πανώλεθρος (sc. ἀνήρ), ὁ — homo
(designat) perditus est. τοιαῦτα, εἰ αὐτῷ οὐδὲν perditus.
Quem nec piget nec pudet, τῶν ἡμαρτημένων
errati. μεταμέλει, οὐδὲ τοῖς
αἰσχροῖς αἰσχύνεται,
πανώλεθρός ἐστιν.
799. Qui perperam agere 799. Μοχθηρός, ὁ τὸ τὸν ἀκαθαρσία, ἡ — impuritas.
ἀμεταβλήτως τῆς γνώμης ἔχω —
susque deque habet, pravus πέλας κακουργεῖν, ἐν neutiquam patior me a consilio
est. Contra, qui se a malo οὐδενὶ λόγῳ τιθέμενος. ὁ deduci sc. avocari.
prohibet, probus: δὲ τοῦ πανουργεῖν ἀμίαντος — impollutus.
κακουργέω — malo afficio.
omnimode impollutus ἀπεχόμενος ἀγαθός ἐστιν, καταρῶμαι — detestor, exsecror.
abhorret, detestatur et ὁ ἀμίαντος πᾶσαν ἐν οὐδενὶ λόγῳ τίθεμαι — nihil
exsecratur omne impurum. ἀκαθαρσίαν ἀποστρέφεται pensi habeo, susque deque habeo.
μοχθηρός — malus, pravus,
καὶ καταρᾶται. improbus.
τὸ πανουργεῖν — maleficum.
ὁ πέλας — alter, alius homo, qui
nimirum ita dicitur ob commune
vinculum quo homines inter se
continentur.
πέλας — prope.
τίθημαι ἐν οὐδενὶ λόγῳ — nihil
pensi habeo.
800. Consuetudo vitiosa 800. Ἡ κακοήθεια κατὰ ἀντιτείνω — resisto.
βαθύῤῥιζος — qui altas radices egit.
sensim irrepit, cui sero μικρὸν εἰσερπύζει, ᾗ εἰσερπύζω — irrepo.
obsistitur postquam ἐῤῥωμένῃ ὀψὲ ἂν κατὰ μικρόν — paullatim.
invaluit. Quandoquidem ἀντιτείνοις. τὰ βαθύῤῥιζα ἐῤῥωμένος — confirmatus.
ῥώννυμαι — invalesco.
radicata raro extirpantur. σπανιάκις ἐκριζοῦται.
LXXXIII. DE PRUDENTIA. LXXXIII. ΠΕΡΙ ΤΗΣ
ΦΡΟΝΗΣΕΩΣ.
801. Ex dignitate 801. Ἕκαστον τῆς ἀξίας τῆς ἀξίας — ex dignitate.
ἀξία, ἡ — dignitas.
unumquodque aestimare τιμῆσαι φρονήσεως ἀπόβλητος — vilis.
prudentiae statumen est, ne ἔρεισμα, ὅπως μὴ τὰ ἀτίζω — vilipendo.
res maximi momenti πολύτιμα ἀτίζοιτο, οὐδὲ τὰ ἐρείψιμος — ruinosus.
πολύτιμος — magni momenti.
postferantur φαῦλα καὶ ἀπόβλητα προτιμάω — pluris facio, majoris
(posthabeantur) et nullius ἐκείνων προτιμῷτο. aestimo, praefero, antepono.
pensi ac titivillitio vix τιμάω — aestimo.
φαῦλος — levis, nullius pretii,
dignae magni pendatur. contemnendus.
φρόνησις, ἡ — prudentia, sapientia.
802. Antequam inceptes 802. Πρίν τινος ἄρχεσθαι ἐπιγάστριον, τό — venter, ab
ἐπιγάστριος —ον.
quidpiam, operae pretium προὔργου ἔσται ἀκριβῶς μάτην — frustra, incassum.
est accurate pensiculare ἐξετάζειν, εἰ ἔξεστιν, εἰ προύργου — operae pretium.
utrum debeas et possis et δυνατόν, εἰ ὠφέλιμον, μὴ
utrum e re sit necne, ne μάτην πονῇς.
frustra (incassum) labores.
803. Sis cautus et 803. Ἐπιχειρῶν εὐσκόπως — apte, recte.
καιροφυλακτέω — occasionem
providus, prospice finem, πράγματι, τοῦ capio, tempus observo.
provide viam atque προφυλάττεσθαι δεομένῳ, προνοέω — provideo, prospicio.
modum, et attende εὐσκόπως καὶ φρονίμως τὸ πρᾰγμα τοῦ προφυλάττεσθαι
δεόμενον — res ubi cautio opus
occasioni: praesertim si τέλος, καὶ τὰ μέσα est.
quid paraturus es, ubi προνοῶν, καιροφυλάκτει. προφυλάττομαι — praecaveo.
praecauto opus est. τέλος — finis.
φρονίμως — prudenter, sapienter.
804. Nam insipientis, 804. Οἱ ἀνόητοι ἀκρομανής — insanus.
ἀνόητος — insipiens, demens,
stolidi, et dementis est (φρενοπλῆγες, stultus.
inconsulto [et] sine παρακινητικοί, ἀσκόπως — sine certo consilio sc.
intentione certa ferri; παράκρουστοι), ἀσκόπως proposito.
ἀσυγχώρητος — illicitus.
insani, stulti, et vecordis φερόμενοι, τῶν εὐκαιρία, ἡ — opportunitas.
illicita appetere; perdeliri, ἀσυγχωρήτων ὀρέγονται. νυμφόληπτος — lymphaticus,
vesani, et furiosi ἀκρομανεῖς δὲ καὶ amens.
παρακινητικός — mente motus,
(lymphatici, furibundi) νυμφόληπτοι ἀδύνατα demens.
impossibilia suscipere; διώκοντες, ἀπερισκέπτως παράκρουστος — stolidus, stultus.
imperiti et inconsiderati τῆς εὐκαιρίας ἀμελοῦσιν. πνεῦμα, τό — spiritus, flatus.
φρενοπλήξ — furiosus, demens.
negligere opportunitatem.
805. Ubi inter plurima 805. Προτεθείσης ἀδύνατος — qui fieri vel effici non
potest.
datur optio, deliberandum αἱρέσεως ἐπὶ πολὺν χρόνον αἵρεσις, ἡ — optio, electio.
diu quod statuendum βουλευτέον, ὁ ἅπαξ ἅπαξ — semel.
semel; supervacaneis vero ὁριστέον καὶ προαιρετέον· ὁρίζω — statuo, constituo.
περισσός — supervacuus,
supersedendum. τῶν δὲ περισσῶν ἀφεκτέον superfluus, nimius.
ἐστίν. προαιρέω — statuo, constituo.
ἐπὶ πολὺν χρόνον — diu, multum.
806. Et quicquid instituis 806. Περὶ τῶν ἐπιτηδείων ἄμεινον — melius, satius.
τὰ ἐπιτήδεια — quae facienda
consulta exquisite. Itane, an ἀκριβῶς βουλεύου, εἰ videntur.
secus satius sit post οὕτως ἢ ἄλλως ἄμεινον· ταχέως — mox, statim.
χειράγρα, ἡ — chiragra, morbus
exsequere celeriter, sed εἶτα ταχέως τε καὶ articularis in manibus.
caute. πεφυλαγμένως τὰ καλῶς
βουλευθῆναι δοκοῦντα
ἐκτέλει.
807. Circumspectus etsi 807. Ὁ περιεσκεμμένος ἀδίστακτος — indubitatus, certus.
ἀπόβασις, ἡ — eventus.
de eventu considit eumque τὴν ἀπόβασιν ἀδιστάκτῳ ὁτιοῦν — quidquam.
praecipit, circumspectat ἐλπίδι προλαμβάνων, ὅμως περισκεμμένος — circumspectus,
tamen, ne sese praecipitet. περισκοπεῖ, οὐδ’ ὁτιοῦν cautus.
προλαμβάνω — praevenio, anticipo.
κατεσπευσμένως πράττει. φαυλισμός, ὁ — irrisio, probrum.
808. Quia usu venit, ut 808. Ἐνδέχεται βραδὺν βάδην — pedetentim.
ἐνδέχομαι — usu venio, accido.
tardus velocem (celerem, ταχέος φθάσαι, βάδην οὖν πορεύομαι — eo, vado.
pernicem), antevertat. πορεύεται. φθάνω — praevenio.
Pedetentim igitur
promoveat.
809. Quod abscondi 809. Τὰ ἐπίκρυφα οὐκ ἀναφαίνω — manifesto.
ἀποκρύπτω — celo.
debet, non palam venditat. ἀναφαίνει φρόνιμος, ταχυπείθεια*, ἡ — credulitas; cf. ἡ
Abstrudit, non obtrudit. μᾶλλον δὲ ἀποκρύπτει. πίστις.
810. Quod ei non certo 810. Πρὸς τὰ ἀντισχυρίζομαι — contrario affirmo.
ἀπόφημι — nego.
constat, affirmare (asserere) δισταζόμενα οὐκ τὰ δισταζόμενα — ea de quibus non
aut negare cavet; nedum ut ἀντισχυρίζεται, μηδὲ certo constat, de quibus ambigitur.
asseveret aut inficietur. πεπληροφορημένως διστάζω — dubito, ambigo.
κατάφημι — assevero, affirmo.
κατάφησι ἢ ἀπόφησιν. μηδέ — neque.
πεπληροφορημένως — plane.
πρός — in.
811. Nam ut credulitas, ita 811. Ὡς ἡ ταχυπείθεια, ἀπείθεια, ἡ — contumacia.
ἀπιστία, ἡ — diffidentia.
diffidentia noxia (damnosa, οὕτω καὶ ἡ ἀπιστία ταχύβουλος (sc. ἀνήρ), ὁ — qui cito
detrimentosa) est. Verum βλαβερόν, μᾶλλον δὲ ἡ consilium mutat.
longe magis, pertinacia et φιλονεικία καὶ ἀπείθεια.
pervicacia.
812. Si quis ergo aliquid 812. Οὐδαμῶς οὖν ἄλλου ἀνυπείκτως — praefracte.
ἀποτρέπω — dissuadeo alicui
enarrat, suadet aut τὶ διηγουμένου, ἢ ἐπί τι aliquid.
dissuadet, adhortatur vel προτρέποντος, ἢ τινῶν αὐθαδιάζομαι — pertinaciter
dehortatur, non est ἀποτρέποντος obsisto.
πειθαρχέω — obedio, obsequor.
contumax, nec praefracte αὐθαδιάζεται (ἀνυπείκτως προτρέπω — hortor, adhortor,
repugnat, nec obstinate ἐναντιοῦται), ἀλλ’ αὐτῷ exhortor.
contendit, sed obsequitur. ὑπακούει (πειθαρχεῖ).
813. Praesagiens 813. Προαισθόμενος, ἀτυχία, ἡ — adversum.
τοῦ ἀδικεῖσθαι — quam injuria
quippiam adversi ἀτυχίας τινός, βέλτιον τὸ affici.
praevenire censet melius τοὺς ἀδικοῦντας φθάσαι προαισθάνομαι — praesagio,
quam praeveniri. Atque τοῦ ἀδικεῖσθαι ἡγεῖται. praesentio.
hoc sapientiae proprium τοῦτο δὲ πρὸς σοφοῦ.
est.
814. Praepostera enim 814. Ἀνωφελὴς γὰρ περισκοπέω — circumspicio.
cautio est, post acceptum φυλακή, μετὰ τὴν πληγὴν
ictum demum περισκοπεῖν.
circumspicere.
815. Et dum quisque 815. Ἑκάστου τῶν ἰδίων τὰ ἑαυτοῦ — res suae.
παρέργως ἔχω πρός τι — aliquid
suarum rerum satagit, ille φροντίζοντος, μηδαμῶς obiter tracto, alicujus rei exiguam
sibi nequaquam deest. πρὸς τὰ ἑαυτοῦ παρέργως rationem habeo, aliquam rem levi
ἔχει. brachio ago.
ὑπόπτως — non sine suspicione,
quodlibet suspicando.
816. Vafer atque subdolus 816. Ὁ στροφαῖος κακοτέχνως — maligne.
κακοτροπεύομαι — dolose ago,
versute nimis versat omnia. (στρεψίμαλλος), dolum malum adhibeo.
Suspicax est dolosus. κακοτέχνως ἅπαντα στρεψίμαλλος — versipellis,
διασοφιζόμενος, ὑπόπτης versutus.
στροφαῖος — versutus, vafer.
κακοτροπεύεται.
817. Veterator astu 817. Ὁ πανοῦργος δόλῳ ἁπλότητι ἀφύλακτος — simplex et
incautus.
imponit incautis et praeter τοὺς τῇ ἁπλότητι ἁπλότης, ἡ — simplicitas.
caeteros bonis, qui deceptu ἀφυλάκτους, καὶ μάλιστα ἀφύλακτος — incautus.
faciliores sunt. τοὺς ἀγαθοὺς βουκολέω — decipio, fallo.
δόλος, ὁ — dolus, astus.
εὐαπατήτους βουκολεῖ καὶ εὐαπάτητος — deceptu facilis.
παρακρούει. παρακρούω — seduco, frado, fallo.

LXXXIV. DE LXXXIV. ΠΕΡΙ ΤΗΣ

TEMPERANTIA. ΣΩΦΡΟΣΥΝΗΣ.
818. Depravatio nobis 818. Ἡ ἀνομία σύμφυτος ἀνομία, ἡ — depravatio animi vel
morum.
innata (ingenita) perquam ἡμῖν, πρὸς πολλὰ ἐπιθυμητικῶς ἔχω τινος — aliquid
multa concupiscit, sed χαίνουσα πολλῶν concupisco, alicujus cupidus sum.
temperans cupiditates ἐπιθυμητικῶς ἔχει, ὁ δὲ ἡνιάζω — refreno, moderor.
κατασκευή, ἡ — supellex.
moderatur. σώφρων αὐτὴν ἡνιάζει. σωφροσύνη, ἡ — temperantia.
σώφρων — temperans.
χαίνω — inhio rei.
819. Sobrietas est 819. Ἡ σωφροσύνη καρτερέω ἀπεχόμενος — perpetuo
abstineo.
continentia a superflua μετριοπαθοῦσα περισσῆς καρτερέω — persevero.
alimonia. τροφῆς ἀπεχομένη μετριοπαθέω — modum servo.
καρτερεῖ. μή — minus.
820. Gulosus et catillo 820. Ὁ γαστρίμαργος, ἀδηφάγος — gulosus, helluo, epulo.
ἀκούω — vocor, dicor.
ligurit et pitissando sorbet. οἰνόφλυξ παρὰ τὸ δέον ἀσχολοῦμαι — laboro, labori vaco,
Helluo (epulo) cum κατασπαταλᾷ τε καὶ occupatus sum.
comessatoribus suis χειλοποτεῖ. ὁ ἀδηφάγος ὁ ἄσωτος (sc. ἀνήρ) — helluo,
balatro.
vorando sese ingurgitat et ἐμφορούμενος κωμασταῖς ἄσωτος (sc. ἀνήρ), ὁ — decoctor,
crapulatur. Lurco συγκωμάζει, ὁ λίχνος vorator, nepos, helluo; cf. ὁ
(barathrum, gurges, (ἄσωτος, καταφαγὰς) κυμαντήρ.
γυναικομανής — qui insanit in
vorago) comessando sua καθηδυπαθεῖ, τὰ mulieres sc. insano erga eas amore
decoquens ac dilapidans, ὑπάρχοντα διαφθείρων afficitur.
nepos et decoctor audit. τρωκτὸς (ἄσωτος (***Hed.)) διαφθείρω — perdo, disperdo,
dilapido, profundo.
Omnes autem mera ἀκούει. τοιοῦτοι καθηδυπαθέω — per voluntates et
abdominis mancipia sunt. ἀνδράποδα τοῦ luxum perdo, amitto, absumo.
κατασπαταλάω — ligurio, delicior,
ἐπιγαστρίου εἰσίν. in deliciis vivo.
καταφαγάς — nepos, helluo.
λίχνος — liguritor, gulosus.
οἰνόφλυξ, ὁ/ἡ — temulentus,
vinosus, potor.
συγκωμάζω — cum alio comissor.
τρώκτης, ὁ — comestor, helluo.
ὑπάρχοντα, τὰ — bona, facultates,
fortunae.
χειλοποτέω — poto, avide bibo.
821. Compotores et 821. Οἱ συμπόται καὶ ἀσύμβολοι ὄντες — quum ipsi
nullam symbolam contulerunt.
compotrices meracius συμπότιδες τοῦ οἴνου ἀσύμβολος — symbolum haud
hauriunt, seque benignius αὐτοκράτου τε καὶ conferens, sine collatione accedens
invitant quum estur de εὐζώρου ἀφθονώτερον, ad comessationem.
αὐτόκρατος οἶνος, ὁ — vinum
symbolis, quas alii ἀσύμβολοι ὄντες, πίνουσιν. meracius, i.e. temperatione haud
persolverunt. egens, medium inter dulce et
austerum.
οἴνου ἀφθονώτερον πίνω — vino
largius sc. copiosius utor.
συμπότης, ὁ — compotor.
συμπότις, ἡ — compotrix.
822. Veteres temperabant 822. Οἱ πάλαι, τὸ μέθυ ἁπλοΐζομαι — simpliciter vivo,
simplici victu utor.
merum aqua et victitabant ὕδατι ἁπλοϊζόμενοι, κεράννυμι — misceo, tempero.
simplicissime. Nunc quot ἐκέρασαν, νυνὶ δὲ ὅσαι ὄλεθρος, ὁ — causa perniciei vel
gulae illecebrae, tot ad σπατάλαι, τοσοῦτοι exitii.
ὅσαι — tot.
perniciem irritamenta. ὄλεθροι. τοσοῦτοι — tot.
τρυφή, ἡ — luxus.
823. Ebrius enim et bene 823. Ὁ μέθυσος ἐκ τῆς ἄοινος — abstemius, vini temperans.
εὖ τῆς διανοίας ἔχω — mente valeo,
potus noxam (poenam) προτεραίας κραιπαλᾷ· ὁ sana mente sum.
habet crapulam; ebriosus μεθυστικὸς ὑπὸ σκοτώσεως κραιπαλάω — crapulor.
tremorem et scotoma. τρέμει. οἱ νηφάλιοι, ἄοινοι μεθυσκόμενος — tumulentus.
μεθύσκομαι — inebrior.
Sobrii atque abstemii mente εὖ τῆς διανοίας ἔχουσιν, οἱ μέθυσος — ebrius.
valent, temulentos amentia μεθυσκόμενοι νηφάλιος — sobrius.
dementat. παραφρονοῦσι παρακινητικῶς ἔχω — dementio,
dementer ago.
(παρακινητικῶς ἔχουσιν). παρακινητικῶς — dementer.
προτεραία (sc. ἡμέρα), ἡ — prior
dies.
σκότωσις, ἡ — vertigo.
ὑπό — prae.
824. Ubi potores inebriati 824. Οἱ οἰνοφλυγοῦντες ἀποσκευάζομαι — ventris onus
pono, ventrem exonero.
brute bachantur, ibi θηριωδῶς βακχεύουσι, βακχεύω — bacchor.
titubatur, screatur σφάλλονται, χρέμπτονται βδέω πλατύ — clare pedo, sonore
(excreatur), vomitur, meitur (πυτίζουσιν), ἐμοῦσιν, pedo.
βδέω — pedo, crepitum ventre
(sit honos auribus), peditur, οὐροῦσι, βδέουσι πλατύ, emitto.
et cacatur. ἀποσκευάζονται. ἐμέω — vomo.
θηριωδῶς — brute.
οἰνοφλυγέω — inebrior.
πλατύ — clare, sonore.
 πυτίζω — spuo, liquorem sumptum
vi ex ore rejicio.
σφάλλομαι — titubo.
χρέμπτομαι — screo, exscreo.

LXXXV. DE CASTITATE. LXXXV. ΠΕΡΙ ΤΗΣ

ΑΓΝΕΙΑΣ.
825. Castus est qui se 825. Ἁγνός ἐστιν ὁ ἀγνεία, ἡ — castitas.
ἀγνεύω — purus sum ab aliqua re.
libidine vel fanda vel ἀφροδισίων ῥητῶν τε καὶ ἄῤῥητος — nefandus, non dicendus,
nefanda non contaminat. ἀῤῥήτων ἁγνεύων. τὸ γὰρ turpior quam ut memorari possit.
Lascivire enim belluinum ἀσελγαίνειν θηριῶδες. ἀσελγαίνω — libidinor, lascivio.
θηριώδης — belluinus.
est. ῥητός — fandus, de quo fari licet.
826. Caeterum non 826. Οὐ μόνον δὲ ἀκολασία, ἡ — lascivia, libidinis,
incontinentia.
adulteria solum, incestus, ἀκολασία καὶ ἀσέλγειά ἀκρασία, ἡ — incontinentia,
stupra, scortationes et ἐστιν, ἡ μοιχεία, βδελυρὰ intemperantia.
concubitus illegitimi, sed et ἐπιμιξία, διαφθορά, ἀνασεσυρμένος — obscoenus, ab
ἀνασύρω detego, revelo.
omnis opica et venerea πορνεία, ἀθέμιστος ἀσέλγεια, ἡ — lascivia, impudicitia.
salacitas, basiationes (basia, συνουσία, ἀλλ’ ἔτι πᾶσα ἀφροδίσια, ἡ — res venereae.
suavia), immo cogitationes λαγνεία (μαργοσύνη) καὶ διαφθορά, ἡ — stuprum; cf. ἡ
φθορά, ἡ διακόρευσις, ἡ μοιχεία.
immundae et obscoenae ἐς τὰ ἀφροδίσια ἀκρασία, ἐς — in.
impudicitia sunt. φιλήματα, ἀνασεσυρμέναι ἔτι — etiam.
ἐνθυμήσεις. λαγνεία, ἡ — libido, salacitas.
μαργοσύνη, ἡ — petulantia,
protervitas.
πορνεία, ἡ — scortatio, fornicatio.
φίλημα, τό — osculum, suavium.
827. Adulter (moechus) 827. Ὁ μοιχὸς τὰς τῶν γυνή, ἡ — uxor.
διαπιπράσκω τιμῆς τυχούσης — vili
extrarium (alienum) polluit πέλας γυναῖκας μοιχεύει, ὁ pretio.
torum, scortator suum. πόρνος τὸ ἑαυτοῦ λέχος διαπιπράσκω — divendo.
Incontinens pellicem μιαίνει, ἀκρατὴς ἑαυτῷ καταμιαίνω — inquino, polluo,
contamino.
(pellacam) vel concubinam παλλακὴν συζευγνύει. ὁ λέχος, ὁ — torus.
sibi adsciscit. Ganeo per πορνοκόπος εἰς τὰ ματρυλεῖον, τό — lupanar; cf. τὸ
lupanaria grassatur. πορνεῖα φοιτᾷ, αἱ πόρναι πορνεῖον, τὸ χαμαιτυπεῖον.
μιαίνω — polluo.
Meretrices (scorta, τιμῆς τυχούσης τὴν ὥραν μισθώτρια, ἡ — lena.
prostibula) pellaces διαπιπράσκουσιν· οἱ μοιχεύω — stupro, adulterio vitio.
prostant, et pudicitiam προαγωγοὶ καὶ μισθώτριαι μοιχός, ὁ — adulter.
οἱ πέλας — vicini.
suam prostituunt. Lenones ἄλλους ἐν ματρυλείοις πορνεῖον, τό — lupanar, ganeum.
(balliones) atque lenae καταμιαίνουσιν. προαγωγικός — leno.
lenocinantes, alios in suis ὥρα, ἡ — forma, pulchritudo,
venustas.
fornicibus inquinant
(foedant).
828. Vah propudia! Foedi 828. Φεῦ τῶν παρὰ τὸ δέον — praeter quam quod
aequum est.
et exsecrabiles penitus κασαλβάδων καὶ πόρνων· δέον, τό — aequum.
omnes. παμμίαροί εἰσιν. κασαλβάς, ἡ — meretrix, scortum.
παμμίαρος — plane abominabilis,
scelestissimus.
φεῦ τῶν κασαλβάδων — vae
 meretricibus.
φεῦ — vae.
829. Moratur, imo insanit, 829. Ὁ γυναικομανής, μωρός — fatuus, stolidus.
qui deperit feminam μῶρος καὶ φρενόληπτός
impudice. ἐστιν.

LXXXVI. DE MODESTIA. LXXXVI. ΠΕΡΙ ΤΗΣ

ΜΕΤΡΙΟΤΗΤΟΣ
(ΤΑΠΕΙΝΟΦΡΟΣΥΝΗΣ).
830. Modestus verecunde 830. Ὁ μέτριος αἰδημόνως — verecunde.
γαστρίμαργος — gulosus.
agit, procacitatem defugit. (ταπεινόφρων) αἰδημόνως ἔχω — gero me.
ἔχων, τὴν προπέτειαν μέσον, τό — adminiculum rei, ratio.
φεύγει. μέτριος — modestus.
μετριότης, ἡ — modestia.
προπέτεια, ἡ — protervia,
procacitas.
831. Non frivolus est, ut 831. Αἱμύλος ὤν, οὐκ ἀδολεσχέω — blatero, garrio.
αἱμύλος — blandus.
ut quadantenus blandus et ἀδολεχχεῖ. καὶ γὰρ χαρίεις καὶ γάρ — etenim.
comis: non loquax aut μᾶλλον, καὶ σιγαλέος, ἢ λάλος — loquax.
morologus sed taciturnus. λάλος καὶ μωρολόγος μωρολόγος (μωρόλογος), ὁ —
insulsus blaterator, nugator,
ἐστίν. scurra.
χαρίεις — lepidus, gratiosus,
festivus.
832. Nec tamen morosus 832. Οὐκ ἔστιν ἀμείλιχος, ἀμείλιχος — morosus, difficilis.
ἀπηνής — immitis, durus.
aut torvus sed gravis: ἀπηνής, αὐστηρός, ἀλλὰ σεμίδαλις, ἡ — simila, similago, flos
severus, non saevus. σεμνός. farinae triticeae.
833. Nihil immoderate 833. Οὐδένα πέρα τοῦ ἀτιμάζω — dehonesto.
ἐπαινέω — laudo.
laudat vel vituperat μέτρου ἐπαινεῖ ἢ ψέγει, λοιδορέω — maledico, probris vex,
(redarguit, culpat, οὐδένα λοιδορεῖ, ἀτιμάζει conviciis sc. maledictis incesso vel
reprehendit). Neminem ἢ σκώπτει, ἢ ἐκθεατρίζει, appeto.
πέρα — praeter, ultra, supra.
traducit, cavillatur, aut λοιδορηθεὶς δὲ οὐ σιγᾷ. ψέγω — reprehendo, vitupero.
diffamat. Ad opprobrium
neutiquam silet.
834. Immo nec pejerat, 834. Οὐδ’ ἐπιορκεῖ, οὐδ’ εἰκῆ — temere.
ἐπιορκέω — pejero.
nec dejerat, nec jurat ὀμνύει εἰκῇ· ὀμωμοκὼς δέ, εὔορκος — jurisjurandi servans,
temeriter. Si vero juraverit, εὔορκός ἐστιν. injurejurando servando religiosus.
juramenti (jurisjurandi) ὀμνύω — juro.
servantissimus est.
835. Nemini adversatur 835. Μηδενὶ φορτικῶς ἄῤῥεκτος — infectus, non factus.
εἰδώς — sciens.
importune, aut facessit ἀντιλογῶν ἀντιστασιάζει, ἢ ἑκών — volens, prudens.
molestiam, aut scandalo πράγματα παρέχει, οὐδένα λυπέω — contristo, dolore afficio,
(offendiculo) est. Nec ἑκὼν εἰδώς τε λυπεῖ. dolorem sc. aegritudinem affero.
παρέχω — facesso.
quenquam sciens volensve σοφιστής, ὁ — sophista, cavillator.
contristat. φορτικῶς — importune.
836. Famam et rumores 836. Φήμην οὐ ἀπιστέω — fidem nullam habeo,
haud credo.
non vulgat sed percontatur κατασκεδάννυσι, μᾶλλον διαφοιτῶν — pervulgatus.
prius scrupulose, iisque nisi δὲ ἠκριβωμένως διαφοιτάω — percrebesco.
ἠκριβωμένως — diligenter, accurate.
crebrescentibus πυνθάνεται, ταύτῃ δὲ μὴ πυνθάνομαι — sciscitor, percontor.
exploratoque cognitis, πάντως διαφοιτώσῃ φήμη, ἡ — fama, rumor.
assensum non accomodat. ἀπιστεῖ.
837. Curiosus ardelio 837. Ὁ πολυπράγμων ἀκριβόω — diligenter exploro.
ἀλλοτριοπραγμονέω — aliena
ingerit (intrudit) se et (ἀλλοτριοπραγμονῶν) τὰ negotia curo.
immiscet ubi eius nihil κρυπτά, ὧν αὐτῷ οὐδὲν ἀναζητήσας — sciscitando.
interest, etiam quae μέτεστι (οὐδὲν εἰς αὐτὸν ἀναζητέω — inquito, sciscitor.
ἀνήκω — attineo, pertineo.
celantur eliciens. ἀνήκοντα) ἀναζητήσας κρυπτός — occultus, arcanus.
ἀκριβοῖ τε καὶ ἐξετάζει. ὧν αὐτῷ οὐδὲν μέτεστι — ubi ejus
nihil interest.
μέτειμι — intersum.
838. Locutuleius verbosus 838. Ὁ στωμύλος ἀθυροστομέω — nugor, petulanter
loquor.
est, nugator facta infecta (κώτιλος) πολύλογος, ἀνέκφορος — arcanus.
loquitur (blaterat), garrulus φλύαρος (λογολέσχης) τὸ ἀπατητικός — ad decipiendum
aniles ineptias blatit, futilis ῥεχθέν τε καὶ ἄῤῥεκτον aptus, fraudulentus, fallax.
γραϊκός — anilis; cf. γραώδης.
arcana effutit, sophista φλυαρολογεῖ. ὁ ἐγγλωττογάστωρ, ὁ — locutelejus.
(cavillator) captiosus est, σπερμολόγος (κρόταλος ἐξαγορεύω — enuncio, effutio.
momus omnia carpit et ὕθλους γραϊκοὺς κωτίλλων, εὐκρυφής — arcanus, secretus.
κωτίλλω — blatero, garrio.
sugillat. ἀθυροστομεῖ. ὁ λογολέσχης, ὁ — blater, blaterator,
ἀθυρόγλωσσος, λαθραῖα, nugator, loquax.
εὐκρυφῆ (παράβυστα, μῶμος, ὁ — vituperator,
reprehensor; cf. ὁ μωμητής, ὁ
ἀνέκφορα), παραφθέγγεται ἐπιπλήττων, ὁ ψέκτης.
(ἐκφερομυθεῖ). ὁ σοφιστὴς μωμοῦμαι — reprehendo, vitupero.
ἀπατητικός. ὁ μῶμος παράβυστος — arcanus,
absconditus.
πάντα μωμεῖται. ῥέζω — facio.
σπερμολόγος, ὁ — garrulus,
nugator, scurra.
ὕθλος, ὁ — nugae, ineptiae.
φλυαρολογέω — garrio, nugor.
839. Consideratus non 839. ἐσκεμμένος οὐκ ἄγλωσσος — elinguis.
λαμυρός — impudenter loquax.
quidem elinguis est, sed ἄγλωσσος μέν, ἀλλ’ οὐδὲ ματαιότης, ἡ — vanitas.
tamen non insulsus blatero. λαμυρὸς (στωμύλος). ἐν πολυλογία, ἡ — multiloquium,
In garritu enim multo πολυλογίᾳ ματαιότης. loquacitas.
ἐσκεμμένος — consideratus.
vanitas. στωμύλος — garrulus, dicax, loquax.
συγγινώσκω — ignosco, veniam do.
840. Submissus demisso, 840. Ὁ ταπεινόφρων, οὐκ ἀπονέμω — arrogo.
δεικνύω — ostento.
non elato aut tumido animo ὑπέροφρυς τυφοῦται ἢ διὰ ταῦτα — propterea.
est. Non sibi arrogat quod χαυνοῦται, οὐδ’ ἑαυτῷ διάδημα, τό — diadema, fascia
non habet, nec aliis sua ἀπονέμει ὃ οὐκ ἔχει, οὐκ regalis.
ἐκταπεινόω — deprimo, demitto.
derogat. Non ambit et ἀλλοτριοφθονεῖ, ἐπαίρομαι — extollo, effero, me
anhele aspirat ad fasces, πορφύρας, διαδήματος, efferor.
purpuram, diadema, σπουδαρχῶν οὐκ καυχῶμαι — glorior, vendito me.
μεγαλαυχέω — magnifice me effero,
aliasque dignitates. Nec sua ἀντιποιεῖται, οὐ me jactito, magna jacto, glorior.
profuse jactat, aut ostentat, μεγαλαυχεῖ, οὐ τὰ ἑαυτοῦ προάγω — proveho, eveho.
aut extollit, aut in iis σεμνολογούμενος δεικνύει σπουδαρχῶν οὐκ ἀντιποιεῖται —
gloriatur, aut se insolenter ἢ ἐπαινεῖ, οὐ καυχᾶται, haud affectatur studiosus aliis
imperandi.
effert aliisque praeponit, οὐκ ἐπαίρεται, οὐκ ἑαυτὸν σπουδαρχέω — imperia aut
sed submittit potius et τῶν ἄλλων προτιμᾷ, magistratus ambio.
deprimit. Ideoque μᾶλλον δὲ ἑαυτὸν αὐτοῖς τυφοῦμαι — tumeo, superbio.
ὑπέροφρυς — superciliosus, elato
exaltabitur. ὑφίησιν (ὑποτάττει) καὶ supercilio.
ἐκταπεινοῖ, διὰ ταῦτα εἰς χαυνοῦμαι — inflor, superbio.
ἀξίαν προαχθήσεται.
841. Praeconia vulgi non 841. Τὸν ἔπαινον δημοτικός — popularis.
ἐπιβάλλομαι — cupio.
affectat, ut abjecti quidam δημοτικὸν φαυλίζει, οὐ θεραπευτής τοῦ ὄχλου — plebicola,
plebicolae, nec sibi anteferri ζητεῖ ὡς ταπεινοί τινες τοῦ plebis assentator.
alios moleste fert. ὄχλου θεραπευταί, οὐδ’ θεραπευτής, ὁ — cultor.
προκρίνω — praepono, praefero.
ἄλλοις ἑαυτοῦ προκριθεῖσι ταπεινός — humilis.
δυσχεραίνει, ἄρχειν γὰρ φαυλίζω — flocci facio, pro nihilo
οὐκ ἐπιβάλλεται. duco, contemno.
842. Festivi joci, 842. Ἡ παιδιά, ἀγροικία, ἡ — rusticitas.
αἱμυλία, ἡ — sermonis festivitas,
leporesque et allusiones χαριεντότης, αἱμυλία, lepos.
facetae urbanos decent. ἀστειολογία τοῖς ἀστειολογία, ἡ — facetiae.
Rusticitas barbariem εὐτραπέλοις πρέπει. ἡ βαρβαρικός — barbaricus.
εὐτράπελος — urbanus.
redolet. ἀγροικία βαρβαρικόν. παιδιά, ἡ — jocus.
πρέπει — decet, condecet.
πρέπω — convenio.
χαριεντότης, ἡ — lepos et venustas
sermonis.
843. Scurrilitas 843. Τὰ βωμολοχεύματα βωμολόχευμα, τό — scurrilitas,
nugae.
summopere discavenda, (ἐπικερτομήματα) οὐδ’ ἐπικερτόμημα, τό — dictum mordax
nec minus assentationes ἥττον τὴν κολακείαν cum irrisione.
parasiticae. παρασιτικὴν μάλιστα εὔτροπος — homini bene morato
conveniens.
φυλακτέον ἐστίν. κολακεύω — adulor, assentor.
παρασιτικός — parasiticus.
844. Cavillatio virulenta, 844. Οἱ σαρκασμοί, γελοιαστής, ὁ — sannio, scurra.
καταμώμησις, ἡ — illusio, irrisio.
sanna postica sannionibus καταμωκήσεις (***Hed., σαρκασμός, ὁ — irrisio amara.
reliquenda. LSJ) τοῖς γελοιασταῖς
πρέπουσιν.
845. Renidere et blade 845. Εὔτροπον καὶ ἀγροικός — agrestis.
καγχάζω — cachinnor.
ridere morati est, κόσμιον τὸ μειδιᾷν μειδιάω — lenitor rideo, subrideo.
cachinnari incivile. (ὑπογελᾷν), καγχάζειν ὑπογελάω — subrideo.
πλατὺ ἄγροικον.

LXXXVII. DE LXXXVII. ΠΕΡΙ ΤΗΣ

AUTARKEIA. ΑΥΤΑΡΚΕΙΑΣ.
846. Avarus per fas et 846. Ὁ φιλάργυρος, ἀγνωμόνως — stulte.
αὐτάρκεια, ἡ — animi aequitas,
nefas ditescere annititur, ἀδίκως καὶ ἀγνωμόνως animus sua sorte contentus.
cum tamen superna φιλοπλουτεῖ. Θεὸς δὲ κακοδαίμων, ὁ — cacodaemon,
benedictio Domini ditet. οὐρανόθεν τοὺς χρηστοὺς malus genius.
οὐρανόθεν — coelitus e coelo.
πλουτίζει. φιλάργυρος — avarus.
 φιλοπλουτέω — ditescere studeo.
χρηστός — bonus, probus.
847. Et cui usui in 847. Τί ὄφελος πλούτου ἀμέτρως — immodice, in
immensum.
immensum coacervatae ἀμέτρως συσσωρευθέντος; διέῤῥυα — dilabor.
(cumulatae) divitiae, οὐχὶ αὐτὸς κακῶν ἐμπύρευμα, τό — irritamentum.
malorum invitamenta et ἐρέθισμα καὶ ἐμπύρευμα; ἐρέθισμα, τό — irritamentum.
πλοῦτος, ὁ — divitiae.
irritamenta cum male parta τὰ κακῶς συναθροισθέντα, συναθροίζω — congero, comparo,
male dilabantur? κακῶς διεῤῥύην. pario.
848. Adeo desipiunt 848. Οὕτω πλούσιοί τινες γέμω — plenus vel onustus sum.
εὐπορέω τινος — abundo aliqua re.
divites quidam ut bonis ἀφρονοῦσιν, ὥστε καμάρα, ἡ — cameratus.
affluentes et cistas pecunia, ὑπερπλουτοῦντες κειμήλιον, τό — cimelium, res
scrinia cimeliis, et cameras (εὐποροῦντες ἁπάντων), pretiosa.
κτῶμαι — possideo.
supellectile confertas καὶ κιστὰς χρημάτων, ὑπερπλουτέω — divitiis abundo.
possidentes, egestatem φωριαμοὺς κειμηλίων, φωριαμός, ὁ — arca, cista.
timeant: videlicet in copia καμάρας τε κατασκευῆς
inopiam, in abundantia imo γεμοῦσας κτώμενοι, ὅμως
redundantia penuriam. ἀπορίαν φοβοῦνται.
849. Tu si pecuniosus es 849. Πλουτῶν χρημάτων ἀντευεργετέω — beneficiis rursum
afficio.
tibique opes affatim τοὺς πένητας ἀντευεργέτει. δαψιλῶς — largiter.
suppetunt, egenis inde εἰ δὲ μή, ἀπ’ ὀλίγων δὸς εἰ — si minus.
suppedita. Sin minus, etiam ὀλίγα, εἰ οὐ δαψιλῶς, ἀλλ’ πλουτέω — dives, locuples sum
aliqua re.
de modico imperti, si non ἐλευθερίως.
largiter saltem liberaliter.
850. Satius enim est 850. Ἄμεινον ἐλευθέριον ἐλευθέριος — liberalis, largus.
μακάριος — beatus.
liberalem esse quam nimis εἶναι, ἢ φειδωλόν. τὸ τοῦ λαβεῖν — quam accipere,
parcum, et elargiri beatius δοῦναι γὰρ μακαριώτερον accipiendo.
quam acceptare. τοῦ λαβεῖν. φειδωλός — tenax.
851. Frugalis paucis 851. Ὁ χρηστὸς ὀλίγοις σμικρολόγος — sordidus, tenax.
φειδωλός — parcus.
contentus est. Non tenax ἀρκεῖται, οὐ σμικρολόγος, χρηστός — frugalis.
quidem est, sed ἀλλὰ φειδωλός ἐστιν.
parsimoniae tamen navans
operam.
852. Frugalitas, quantum 852. Ἡ ὀλιγαρκία ὅσον διασκοπρίζω — complano.
ὀλιγαρκία, ἡ — frugalitas.
sit vectigal si luxuriosus τέλος ἐστίν, εἰ ὁ ἄσωτος ὅσος — quantus.
pervideret, fastu et luxu εἰδείη, οὐκ ἂν τὴν οὐσία, ἡ — patrimonium, facultates.
patrimonium non πατρῷαν οὐσίαν τύφῳ καὶ πατρῷος οὐσία — patrimonium.
τέλος — reditus, proventus.
prodigeret. ἡδυπαθείᾳ διασκορπίσειε.
853. Pauperat enim 853. Ἡ ζημία πτωχίζει, τὸ ἀποδέχομαι — suscipio, recipio.
ἄσωτος — luxuriosus, prodigus.
dispendium; compendium δὲ κέρδος πλουτίζει. πτωχίζω — paupero, ad paupertatem
opulentat. redigo.
854. Tu ergo quidquid 854. Ἅπαντα οὖν τὰ ἀναγραφή, ἡ — commentarius.
λογιστικὸν βιβλίον, τό — codex
accipis et expendis, in ἐκδοθέντα καὶ ληφθέντα accepti et expensi.
codicem accepti ex expensi ἐν ἀναγραφαῖς (βιβλίῳ σημειόω — noto, in commentarios
refer. λογιστικῷ) σημείου. refero.
LXXVIII. DE JUSTITIA: ET LXXXVIII. ΠΕΡΙ ΤΗΣ
PRIMO COMMUTATIVA. ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ
ΣΥΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗΣ.
855. Iustitia suum cuique 855. Ἡ δικαιοσύνη ἀπονέμω — tribuo, attribuo.
δικαιοσύνη, ἡ — justitia.
tribuit. ἑκάστῳ τὸ ἴδιον ἀπονέμει. ἐπιστάτης, ὁ — curiae magister,
curio.
συναλλακτικός — in commutando
versans.
856. Ergo qui cum alio 856. Ὅστις οὖν ἄλλῳ τινὶ αὐθεκουστίως — ultro.
ἐπαγγελία, ἡ — promissum.
transegit et quicquam συναλλάξας ὑπέσχετό τι ἐπάγω — induco ad aliquid.
promisit (pollicitus est), αὐτομάτως (αὐθεκουσίως), τοῖς ἔργοις — re vera, re ipsa.
condixit (recepit): sive ultro ἢ ὑπ’ ἄλλου δεηθέντος κυρόω τοῖς ἔργοις τὴν διὰ τῶν
λόγων ἐπαγγελίαν — verbis
et sua (suapte) sponte sive ἑπαχθείς, τοῦτο ἄνευ promissum revera servo, sto
exoratus, et quibuscunque παραγραφῆς ἀκριβῶς primissis.
conditionibus aut τηρητέον, καὶ τοῖς ἔργοις κυρόω — firmo.
λόγος, ὁ — verbum.
exceptionibus, ei standum τὴν διὰ τῶν λόγων παραγραφή, ἡ — exceptio.
est pactis et promissis ἐπαγγελίαν κυρωτέον συναλλάττω — paciscor, contraho
firmiter. ἐστίν. cum aliquo.
857. Qui stipulanti 857. Εἰ ἐπερωτῶντί τι ἐπερωτάω — stipulor.
καθομολογοῦμαι — adstipulor.
adstipulatus est, obligavit καθομολογούμενος κάν — etiamsi.
se, sit illud licet in leviculis. ὑπέσχου, κᾂν σμικρὸν ᾖ, κατεσπευσμένως — festinanter,
αὐτῷ ὀφείλεται. praecipitanter.
858. Depositum 858. Τὴν παρακαταθήκην ἔξαρνος γίνομαι περί τινος —
aliquem rem abnego, inficior.
reddendum est, non ἀποδοτέον ἐστίν. οὐ δεῖ ἔξαρνος — negans, inficians.
abnegandum, non ἔξαρνον περὶ αὐτῆς παρακαταθήκη, ἡ — depositum.
supprimendum. ἀποκρυβείσης, γενέσθαι.
859. Nil quod alterius est 859. Οὐδὲν ἀλλότριον τῷ ἀσυνειδότως — inscio aliquo.
ἐξιδιάζομαι — mihi vindico.
tibi eo insciente vindica κτήτορι ἀσυνειδήτως κτήτωρ, ὁ — dominus.
(assere) aut usurpa. ἐξιδιάζου.
860. Quod utendum 860. Ἀπόδος τὸ χρησθέν, ὁλόκληρος — integer, sine
detrimento.
accepisti, idem restitue ὅσον γε δυνατόν, ὅσον γε δυνατόν — quoad ejus fieri
(redhibe), non aliud: et ὁλόκληρον. potest.
quidem, quoad eius fieri χράω — commodo, mutuum do,
utendum do.
potest, absque detrimento.
861. Quod mutuo datum 861. Οὕτω καὶ τὸ δανείζω — mutuor, mutuum do.
ἰσότεμος — paris pretii.
(mutuatium) est, pro eo δανειζόμενον, ἄλλο μέν,
aliud licet remittas, paris ἰσότιμον δὲ ἀπόδος.
tamen aestimii.
862. Si quis a te mutuatur, 862. Τῷ δεομένῳ ἀῤῥαβών, ὁ — arrhabo, pars
summae solvendae qua fides fit,
ei mutua et commoda. δανείζων χειρόγραφον, totam solutum iri.
Chirographum tamen, vel ἀῤῥαβῶνα, ἐνέχυρον, γραμμάτιον, τό — schedula.
arrhabonem, seu pignus, ἐγγυητήν, ἢ δανεικὸν δανειακός — mutuatitius, mutui
causa datus.
vel praedam aliamve γραμμάτιον αἴτει. ἐνέχυρον, τό — pignus.
cautionem postula. χειρόγραφον, τό — chirographum,
scheda quo debitor creditori
 mutuum profitetur.
863. Quia ob mortalitatem 863. Διὰ τὸ θνητὸν καὶ τὸ ἄπιστον — fides lubrica, ab
ἄπιστος —ον.
debitorum, quin et fidem ἄπιστον ὀφειλετῶν, τὸ θνητόν — mortis eventus.
lubricam, cautela opus est. φυλακῆς μεγίστη χρεία θνητός — mortalis.
ἐστίν. φυλακή, ἡ — cautio.
χρεία ἐστι φυλακῆς μεγίστη —
cautela maxime opus est.
χρεία, ἡ — necessitas.
864. Qui supra sortem 864. Οὐ χρήστης, ἀλλὰ ἀνατοκισμός, ὁ — usurae annua
renovatio, usurae usurarum.
(summam primitivam) τοκιστής, παρὰ τὸ ἡμιουγγία — usurae semisses, sc. sex
foenus (usuras) exigit, sive κεφάλαιον τόκον ἢ οὐγγίαν pro centum; cf. ἡμιουγγιάριος
unciarum* (centesimam ἢ ἡμιουγγίαν λαμβάνει. τόκος*.
κάκιστος — pessimus.
[per mensem], duodecim πάντων κάκιστος δὲ κεφάλιον, τό — sors, summa cujus
pro centum [per annum]) ἀνατοκισμοῖς τὸν penduntur usurae.
sive semunciarum* ὑπόχρεων κατεσθίει. οὐγγιάριος τόκος — usurae
centesimae, sc. XII. pro centum.
(semissem, sex pro οὐγγιάριος (οὐγκίαριος) —
centum), non creditor est unciarius.
sed foenerator (danista). ὀφειλέτης, ὁ — debitor.
τοκιστής, ὁ — foenerator.
Pessimus autem et τόκος, ὁ — foenus, usura.
nequissimus, qui χρήστης, ὁ — creditor.
anatocismis debitorem
devorat, quod nefarium.
865. Iniquus vero sibi ipsi 865. Ἑαυτὸν ἀδικεῖ ὁ ἀποπεφασμένως — palam, publice.
δάνειον, τό — mutuum.
est qui alieno aere ita se ὑπέρχρεως, ἀναγκαζόμενος μεταγράφω τὸ δάνειον — nomen sc.
obruit, ut versura solvere τὸ δάνειον μεταγράφειν, ἢ debitum muto, versuram facio, aes
vel auctionem facere et τὴν οὐσίαν alienum ex aere alieno solvo.
ὑπέρχρεως — qui supra facultates
tandem argentariam ἀποπεφασμένως πωλεῖν, ἢ debet.
dissolvere (foro cedere) χρεωκοπεῖν. χρεωκοπέω — decoquo, defugio
cogatur. popter aes alienum, fraudo
creditores.
866. Proinde debita 866. Τὸ χρέος οὖν ὡς ἀθῴωσις, ἡ — apocha, scheda, qua
creditor testatur sibi satisfactum a
(nomina) quam ocissime τάχιστα διαλύων, ἀπόδειξιν debitore.
exsolve, et apocham τῶν χρεῶν, ἢ ἀποχὴν ἢ ἀπόδειξις τῶν χρεῶν —
(acceptilationem) qua ἀθῴσιν αἴτει. documentum solutionem debiti
probans.
acceptum tibi referatur ἀπόδειξις, ἡ — probatio.
flagita. ἀποχή, ἡ — apocha, professio debiti
a debitore accepti.
χρέος, τό — debitum, nomen.
867. Furta, rapinae, 867. Ἡ κλοπή, ἁρπαγή, ἀπελασία, ἡ — abactus pecoris.
ἁρπαγή, ἡ — rapina.
sacrilegia, peculatus, ἱεροσυλία, τὸ ἐκ κοινῶν ἐντολή, ἡ — praeceptum divinum.
plagium, [et] abactus aeque κλέμμα, ἀνδραποδισμὸς ἱεροσυλία, ἡ — sacrilegium.
in illo mandato, Non (σωματεμπορία) ἀπελασία, κλέμμα ἐκ κοινῶν — peculatus.
κλέμμα, τό — furtum.
furaberis, interdicta sunt. ἐν τῇ ἐντολῇ, οὐ κλέψεις, κλέπτω — furor, furtum committo.
ἀπαγορεύονται. κλοπή, ἡ — furtum.
τὰ κοινά — bona publica.
σωματεμπορία, ἡ — plagium,
hominum abductio.
 868. Privari enim et orbari 868. Τῶν γὰρ ἰδίων δημόσια (sc. χρήματα) — rerum
commentaria.
rebus suis nemo debet. Qui οὐδένα δεῖ ἀποστερεῖσθαι εὐθύνας ὑπέχω — repetundarum
contra aliquid committit, καὶ ἀμείρεσθαι· ὁ δὲ τὰ teneor, damnor, punior.
repetundarum tenetur. δημόσια κλέπτων, εὐθύνας εὔθυναι, αἱ — judicium
repetundarum.
ὑπέχει. εὐθύνας ὑπέχω — repetundarum
teneor, damnor, punior, qs.*
repetundarum judicium et
poenam subeo.
ὑπέχω — subeo.

LXXXIX. DE JUSTITIA LXXXIX. ΠΕΡΙ ΤΗΣ

DISTRIBUTIVA. ΔΙΚΑΟΣΥΝΗΣ
ΔΙΑΝΕΜΗΤΙΚΗΣ.
869. Praemiis et poenis in 869. Ἐπὶ τοῖς δώροις καὶ ἀποτελέω — facio.
διανεμητικός — distributivus, qui in
officio continentur omnes. κολάσει πάντες τὸ distribuendo versatur.
καθῆκον ἀποτελοῦσιν. δῶρον, τό — donum, praemium.
καθῆκον, τό — officium.
κόλασις, ἡ — poena.
λουτρόν, τό — lavacrum, balneum.
870. Ergo qui laudabiliter 870. Ὁ οὖν ἐπαινετὰ αἰσχρουργέω — turpiter ago.
ἀξιόω — dignum habeo.
agit, collaudationem διαπραξάμενος, ἐπαίνου, διαπράσομαι — ago, facio.
(applausum), συστάσεως, δωρεῶν δωρεά, ἡ — donum, honorarium.
commendationem, ἀξιοῦται (μισθὸς τοῦ πόνου ἐπαινετός — laudabilis.
ἔπαινος, ὁ — laus.
promotionem, [et] αὐτῷ χρεωστεῖται). ὁ δὲ ἐπίπληξις, ἡ — increpatio,
honoraria meretur. Qui αἰσχρουργήσας ἐπίπληξιν, expostulatio.
secus, expostulationem, φαυλισμόν, κόλασις, ἡ — castigatio.
μισθός, ὁ — merces, praemium.
reprehensionem, προπηλακισμόν, κόλασιν πόνος, ὁ — labor.
vituperium, probra, et χρεωστεῖ. προπηλακισμός, ὁ — contumelia,
castigationem. Sed pro ignominia; cf. ἡ προπηλάκισις.
προσάγομαι — adscisco mihi,
personarum tamen promercor.
discrimine. σύστασις, ἡ — commendatio.
χρεωστέω — debeo alicui aliquid.
871. Qui nolens et inscius 871. Ὁ ἄκων καὶ ἀγνοῶν ἀγνοῶν — inscius.
ἀγνοέω — ignoro.
maleficium admisit κακουργήσας, ἄξιος ἄκων — nolens, invitus.
commiseratione dignus est. ἐλεηθῆναί ἐστιν. τῇ ἄξιος — dignus.
Simplicitati igitur id εὐηθείᾷ τοῦτο ἑκουσίως — sponte, ultro.
ἄξιος ἐλεηθῆναι — commiseratione
imputa, non opprobra προσλογίζου, μηδαμῶς δὲ dignus.
rigide. Qui data opera αὐτῷ τὸ πταῖσμα ὀνείδιζε. κακουργέω — maleficium admitto.
facinoris se alligat iure ὁ ἑκουσίως τε καὶ κολάζω — punio, poena afficio.
ὀνειδίζω — exprobro, objicio.
meritoque punitur; qui συμβουλευτικῶς προσλογίζομαι — adscribo, imputo.
alieno instinctu et impulsu, ἁμαρτάνων, ἄξιος συγγνωστός — dignus, cui
non omnino excusatur. κολασθῆναί ἐστιν. ὁ δὲ ὑπ’ ignoscatur, venia dignus.
συμβουλευτικῶς — consilio, data
ἄλλων ἐποτρυνθείς, opera.
συγγνωστὸς οὐκ ἔστιν.
872. Afflictionem afflictis 872. Μὴ θλίβε τὸν δύσθυμος — tristis.
ἐπικουρέω — auxilior, suppetias
ne auge, sed suppetias κακοπαθοῦντα (δύσθυμον), fero.
ferendo minue quum eas μᾶλλον δὲ αὐτῷ δεηθέντι θλίβω — affligo.
implorant. ἐπικούρει.
873. Adjumento qui eget, 873. Ὁ ὑπουργίας ἀντιβολέω — supplico.
ἄφυκτος — inevitabilis.
eum obnixe petere, δεόμενος, ἱκετεύειν, λιπαρέω — assidue, valde rogo.
obtestari, obsecrare, ἀντιβολεῖν, λιπαρεῖν οὐκ ὀκνέω — piget me, gravor.
supplicare, numne ὀκνεῖ. ὑπουργία, ἡ — adjumentum.
(numquid) pigebit?
874. Superbus mendicus 874. Ὁ μεγαλιζόμενος καὶ ἀκαίρως — importune.
ἐνοχλέω — fatigo, molestus sum
nil emendicat. Importunus ὀφρυάζων πτωχὸς οὐδὲν flagitando.
vero flagitator odiosus est τῷ πτωχεύειν λαμβάνει, ὁ μεγαλιζόμενος — superbus, elatus.
et repulsam feret. ἀκαίρως ἄλλους ἐνοχλῶν μεγαλίζομαι — superbio,
magnifice me effero, elatus sum.
μισούμενος ἁπάντων μισούμενος — exosus, odiosus.
ἀπελαύνεται. ὀφρυάζων — tumidus.
ὀφρυάζω — superbio, tumeo.
πτωχεύω — mendico.
πτωχός, ὁ — mendicus.
875. Quum impetraveris 875. Εἰληφώς, ἃ ᾔτεις, ἀποκναίω — obtundo, fatigo, lasso.
γογγύζω — murmuro.
quae rogasti, gratias age παντὶ τρόπῳ εὐχαρίστει· εὐχαριστέω — gratias ago, gratum
(refer). ἀποτυχὼν δὲ πάντων δι’ me praebeo.
ἱκανὰς αἰτίας, μὴ ἱκανός — ideoneus.
παρενοχλεῖ (ἀπόκναιε) μὴ
γόγγυζε.
876. Quod quis non 876. Ὅ τι τίς σοι ἀνανεύω — abnuo.
ἀποπτύω — respuo, rejicio.
rogatus largitur, modeste χαριζόμενος αὐτομάτως αὐθαδῶς — pertinaciter.
primum recusa. Sed δίδωσι, μετρίως πρῶτον, ὡς μετρίως — modeste.
pertinaciter ne respue, ne μὴ ἀποδεξόμενος, ἀνάνευε, ὑπεροπτικῶς ἔχω — superbe
contemno.
contemnere (aspernari) αὐθαδῶς δὲ μὴ ἀπόπτυε, χαριζόμενος δίδωμι — dono do,
videaris tibique ceu ὅπως μὴ ὑπεροπτικῶς dono.
ingratitudo exprobretur ἔχειν δοκῇς. χαρίζομαι — dono.
(objectetur).
877. Gratitudinis grades 877. Τῆς εὐχαριστίας ἀντίχαρις, ἡ — beneficii
remuneratio.
sunt, beneficium κλίμακες, μνήμη, ἔπαινος, εὐχαριστία, ἡ — gratus animus.
(beneficentiam) agnoscere, ἀντίχαρις. κλίμαξ, ἡ — gradus.
laudare, pensare. μνήμη, ἡ — commemoratio.
878. Munem (officiosum) 878. Τὸ ἀντιχαρίζεσθαι πλούσιος — dives.
esse et munera remunerare πρὸς πλουσίων ἐστίν.
(retribuere) opulentorum
est.
879. Acceptis hospitibus 879. τοῖς ξένοις ξένια, τοῖς οἱ ἐκ γέννους — cognati.
ἐπινομίς, ἡ — strena, munus quod
xenia, necessariis strenae δὲ ἐκ γένους προσήκουσιν datur initio anni.
mittuntur. ἐπινομίδες ἀποστέλλονται. ξένιον, τό — xenium, donum quod
hospiti datur.
οἱ ἐκ γένους προσήκοντες —
necessarii, cognati.
880. Conspicuos et 880. Τοὺς ἀξιώματι αἰδέομαι — veneror, revereor.
ἀσθενής — invalidus, humilis.
dotibus singularibus προὔχοντας τίμα, αἰδοῦ,
antecellentes honora, ἀπόβλεπε, μηδενὸς τιμάω — honoro.
τὀ ἀξίωμα — meritum, dos naturae
reverere, et suspice. ἀσθενεστέρου ὑπερόπτου. aut fortunae.
Neminem licet invalidum ὑπερόπτομαι — despicio, contemno
despice. aliquem.
881. Prosis omnibus, obsis 881. Ὠφέλει πάντες, βλάπτω — noceo, obsum.
εὐφημέω — bene precor.
nemini, fausta precare οὐδένα βλάπτε, πᾶσιν
universis. εὐφήμει.

XC. DE FORTITUDINE. XC. ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΑΝΔΡΕΙΑΣ.

882. Magnanimus est qui 882. Ὁ ἐν εὐτυχίαις τε καὶ ἀνδρεία, ἡ — fortitudo.
ἐνδιαφορέω — aequabilitatem animi
secunda nec non adversa ἀτυχίαις ἐναδιαφορῶν, servo, aequo animo aliquid fero.
indifferenter ferre potest. μεγαλόφρων ἐστίν. μεγαλόφρων — magnanimus.
883. Nihil vulgare 883. Οὐδὲν τῶν τυχόντων αἰφνίδιος — repentinus.
ἀσμένως — alacriter.
admiratur. Ad repentina θαυμάζει, τὰ αἰφνίδια οὐκ ἐπείγω — urgeo, compello.
(praesertim panica) non ἐπτόηται, πόνους αὐτῷ ῥιψοκίνδυνος — temerarius, ad
consternatur. Labores ad se προσήκοντας ἀσμένως audendum projectus.
τυγχάνω — vulgaris.
attinentes non detrectat, et ὑποδέχεται, προθύμως τυχόντα (sc. χρήματα), τὰ — res
quibus se laboribus addixit, ὑπομένει, ἀφειδὴς τοῦ βίου vulgares.
eos alacriter subit καὶ φιλοκίνδυνος ἀνάγκης ὑπομένω — subeo, sustineo.
φιλοκίνδυνος — ad pericula
strenueque urget. Pericula ἀφύκτου ἐπειγούσης, adeunda paratus.
inevitabilia si imminent ῥιψοκίνδυνος δὲ οὐκ ἔστιν.
(impendent, instant),
intrepidus adit et animose
suffert, audaciam modo et
temeritatem refugiens.
884. Propterea quod 884. Ὁ ἐπεχείρησεν, ἀποκάμνω — deficio, fatisco.
καματηρῶς — continenter,
coepit continuat. Fessus ἐκτελεῖ, κεκμηκὼς καὶ pertinaciter.
tamen et lassus paulum καταπονηθεὶς μικρὸν κεκμηκώς — fessus.
interquiescit, ne operam ἀναπαύεται, ἵνα μὴ κάμνω — laboro.
μικρόν — paullulum.
perpetuans defetiscatur ac καματηρῶς τε καὶ περισσῶς — nimium, vehementius.
succumbat. περισσῶς ἀσχολούμενος
ἀποκάμῃ.
885. Pusillanimus ex 885. Ὁ μικρόψυχος δὲ τῇ ἀθυμέω — animum despondeo,
animum abjicio.
adverso prosperis εὐπραξίᾳ ἐπαίρεται, τῇ ἀπροδόκητος — inexspectatus.
intumescit, calamitosis δυσπραξίᾳ ἀθυμεῖ, τὰ γρύζω — mutio, hisco.
subsidit et animum ἀπροσδόκητα πτοεῖται, δυσπραξία, ἡ — res adversae,
calamitosae.
despondet, inopinis πρὸς ἅπαντα ψοφοδεὴς εὐπραξία, ἡ — res prosperae,
percellitur, ad quemvis καὶ μεμψίμοιρος, μύζειν secundae.
strepitum effeminate (γρύζειν) οὐ τολμᾷ. μικρόψυχος — parvi et angusti
animi.
trepidus et querulus est, μύζω — mutio, musso, mussito.
mutire vel hiscere vix ἐπτόημαι — expavesco.
audet. πτοοῦμαι — paveo, pavesco,
expavesco aliquid, trepido ad
aliquid.
τολμάω — audeo.
 ψοφοδεής — admodum meticulosus,
formidolosus, pavidus.
886. Inter fortem ergo et 886. Ὅσον ἀνδρεῖος τοῦ ἀμβολιεργός (sc. ἀνήρ), ὁ —
cunctator.
ignavum (pigrum) ἀποδειλιῶντος διαφέρει· ὁ ἀνδρεῖος — fortis, magnanimus.
quantum interest! Ille μὲν τὸ καθῆκον ἐπιμελῶς ἀποσπουδάζω — negligo.
munia (partes) sibi καὶ ἐσπουδασμένως βεβαίως — firmiter.
διαφέρω — differo ab aliqua re,
commisa solicite agit, hic πράττει, ὁ δὲ ἁπάντων intersum inter aliquid.
negligenter; ille sedulo, hic ἀποσπουδάζει· ὁ μὲν ἐμμένω — permaneo in aliqua re.
socorditer; ille enixe, hic μηδὲν ἀναβαλλόμενος τὸ ἐξίστημι — ab aliqua re discedo,
desisto.
remisse; ille accurate, hic δέον πράττει, ὁ δὲ ἐσπουδασμένως — sollicite.
defunctorie; ille quiete, hic ἀμβολιεργὸς εἰς τὴν ναρκάω — torpeo.
proterve et praecipitanter; ὑστεραίαν πάντα ἐκκρούει· προαίρεσις, ἡ — propositum,
institutum.
ille nihil cunctando, hic ὁ μὲν τῇ καλῇ προαιρέσει συνελόντι γ’ εἰπεῖν — ut breviter
omnia procrastinando; ille βεβαίως ἐμμένει, ὁ δὲ dicam, uno verbo.
sine intermissione (pausa) ἀβέβαιος καὶ ταχύβουλος συναιρέω — contraho.
τάχος — celeritas.
in proposito decoro pergit, αὐτῆς ἐξίσταται. καὶ εἰς τὴν ὑστεραίαν — in crastinum.
hic desultorie tergiversatur συνελόντι γ’ εἰπεῖν, ὁ μὲν ὑστεραῖος — postridianus.
et restitat. Uno verbo, ille παταχοῦ ἀκμάζει, ὁ δὲ
viget ubique, hic torpet ναρκᾷ καὶ ἀναισθήτως
ubique. ἔχει.
887. Desidibus et otiosis 887. Τοῖς ὀκνηροῖς, καὶ ἀβέβαιος — instabilis.
ἄγω — ago.
semper feriae sunt. Etiam σχολὴν ἄγουσιν ἀεὶ ἑορταί ἀναισθήτως ἔχω — torpeo.
profestis diebus juxta ac εἰσιν, οἵγε ἡ μερῶν ἀνέρτος — non feriatus, profestus.
feriatis otiantur et ἀνεόρτων τε καὶ ὀκνηρός — deses, piger, segnis,
ignavu.
vagantur. ἑορτασίμων ῥᾳστωνεύουσι παριπλανῶμαι — circumvagor,
καὶ περιπλανῶνται. oberro.
σχολὴν ἄγω — in otio ago, ferias
ago.
σχολή, ἡ — otium.
888. Navus (gnavus) 888. Ὁ δραστήριος καὶ ἀκηδία, ἡ — pigritia, socordia.
ἀργία, ἡ — segnities.
etiam in otio negotiosus est φίλεργος ἐν αὐτῇ τῇ σχολῇ ἄσχολος — negotiosus.
et pigritiae fugitans. ἄσχολος, τὴν ἀκηδίαν καὶ δραστήριος — gnavus.
ἀργίαν φεύγει. φίλεργος — gnavus, sedulus.

XCI. DE PATIENTIA. XCI. ΠΕΡΙ ΤΗΣ

ΥΠΟΜΟΝΗΣ.
889. Aerumnosam ac 889. Τί συμφέρει ἀθλιότης, ἡ — miseria.
ἀπαλλαγή, ἡ — liberatio.
miseram conditionem τληπάθειαν καὶ ἀθλιότητα ἀποδύρομαι — deploro, conqueror.
deplorare quid prodest, si ἀποδύρεσθαι, ἀπαλλαγῆς ἀπαλλαγῆς μὴ παρούσης — quum
non datur in melius μὴ παρούσης; non datur liberatio.
τληπάθεια, ἡ — aerumnosa conditio.
commutare aut ex ea
eluctari?
890. Patiens gemit, 890. Ὁ μακρόθυμος ἀπεσκληκὼς τὸ σῶμα — exsiccato
corpore.
lacrimatur, flet, non autem (ὑπομονητικὸς) στενάζει, ἀποσκλᾶμαι — aresco.
plorat, ejulat, lamentatur, δακρύει μέν, ἀλλ’ οὐκ ἀτροφέω — tabesco.
δακρύω — lacrymo, ploro.
quiritat, aut aegrimonia ὀλοφύρεται (ὀλολύζει), οὐ καχεκτέω — tabesco.
κλαυθμυρίζω — ejulo, lamentor.
fastidiosa se emaciat κλαυθμυρίζει, οὐ ὀλολύζω — ejulo.
(emacerat). σχετλιάζει, οὐ τὸ σῶμα ὀλοφύρομαι — ploro, lamentor.
ἀπεσκληκὼς ἀτροφεῖ στενάζω — gemo.
σχετλιάζω — lamentor, quiritor.
(καχεκτεῖ), οὐχ’ ἑαυτὸν ὑπομονητικός — patiens.
κατασκελετεύει.
891. Injurias ulciscendo 891. Ἀδικούμενος οὐκ ἀδίκημα, τό — injuria.
ἀμείβομαι — rependo, repono, par
non rependit aut retaliat, ἀνταδικεῖ, οὐκ ἐκδικεῖ pari refero.
sed aequanimiter tolerat, ἑαυτὸν, ἀλλ’ ἀνατλᾷ, ἀνταδικέω — vicissim injuriam
extenuans potius quam μειώσας μᾶλλον ἢ ἐπὶ τὸ facio.
δεινέω — exaggero.
exaggerans. μεῖζον τὰ ἀδικήματα ἐκδικέω — ulciscor.
δεινώσας. ἐπὶ τὸ μεῖζον — in majus, majorem
in modum, magis.
μειόω — extenuo.
πάνδεινος — gravissimus.
πάσχω — patior.
892. Indignatur quidem 892. Περὶ μὲν τῶν ἀγανακτέω — indignor, conqueror,
moleste fero.
indigne factis et malevolo ἀδικημάτων ἀγανακτεῖ, ἀναῤῥήγνυμαι — erumpo.
obloquitur, sed non καὶ τοῖς κακονοῖς ἀντιλέγω — contradico, obloquor.
effervescit in vindictam ἀντιλέγει, ἀλλ’ οὐκ εἰς ἐκδίκησις, ἡ — vindicta, ultio.
ἐπιλαμβάνομαι — corripio,
(ultionem), nec vehementer ἐκδίκησιν καὶ ὀργὴν reprehendo aliquem.
invehitur aut stomachatur ἀναῤῥήγνυται, οὐκ εὔοργος — iracundus, qui moderate
in quenquam. Infensus est ὀργισθεὶς καὶ πιμπράμενος irascitur, aliquantum iracundus.
κακόνους — malevolus.
alicui, non infestus. πικρῶς ἄλλων κατατρέχει κατατρέχω τινος — insector
(ἐπιλαμβάνεται, εὔοργος aliquem, in aliquem invehor.
μέν, ἀλλ’ οὐκ ἀνιαρός ὀργισθείς — iratus.
ὀργίζω — ad iram concito, irrito.
(ἐπιθετικός) ἐστιν. πιμπράμενος — ira incensus.
893. Iram cohibere, 893. Τὴν ὀργὴν κατέχειν, ἀκρατής — impotens.
ἀοργησία, ἡ — sedatio animi,
ignoscere, et condonare τὴν αἰτίαν συγγινώσκειν, animus irae expers, lenitudo.
culpam, parcere etiam τῶν ἐχθρῶν φείδεσθαι θυμός, ὁ — ira.
inimicis sedati animi est; ἀοργησίας ἐστίν. καταρῶμαι — diras imprecor, male
precor.
exardescere, fremere, φλεγμαίνεσθαι, μαίνομαι — furo.
furere, minari, maledicere, φρυάττεσθαι, μαίνεσθαι, φείδομαι — parco alicui.
diras imprecari, impotentis ἀπειλεῖν κακὰ ἄλλοις, φλεγμαίνομαι — aestuo ira,
exaustuo, effervesco.
et sui non compotis. καταρᾶσθαι ὁ τοῦ θυμοῦ φρυάττομαι — fremo.
ἀκρατὴς εἴωθε.
894. Impos enim sui est, 894. Ὁ τοῦ θυμοῦ κρατεῖν ἀδυνατέω — non valeo.
ἑξίστημι τοῦ φρονεῐν — decedo a
qui eo usque excandescit, ἀδυνατῶν, τοῦ φρονεῖν mente.
ut se reprimere nequeat. ἐξέστηκεν. ἑξίστημι — decedo.
κρατέω — contineo.
τοῦ φρονεῖν ἐξέστηκα — a mente
discessi, de statu mentis dejectus
sum.
φρονέω — mentis sum compos.
895. Generosus autem 895. Ὁ δὲ γενναῖος τὴν ἀπήνεια, ἡ — crudelitas, saevitia,
feritas.
animus mavult mitis esse πραότητα τῆς ὠμότητος, γενναῖος — generosus,
quam atrox, mansuetus τὴν ἠπιότητα τῆς magnanimus.
ἐκλεικτόν, τό — ecligma, illinctuo.
quam ferus, benignus ἀγριότητος, τὴν εὐαρέστησις, ἡ — placabilitas,
quam truculentus (trux), χρηστότητα τῆς ἀπηνείας, lenitas.
palacabilis quam dirus. τὴν εὐαρέστησιν τῆς ἠπιότης, ὁ — lenitas.
ὀργιλότης, ἡ — iracundia.
ὀργιλότητος προαιρεῖται. πρᾳότης, ἡ — lenitas, mansuetudo.
προαιρέω — praefero.
χρηστότης, ἡ — benignitas.
ὠμότης, ἡ — crudelitas, saevitia.
896. Saevitia enim, 896. Ὠμότης, ἀπανθρωπία, ἡ — inhumanitas.
βίαιος — violentus, durus.
immanitas, et crudelitas ἀπανθρωπία δυσχείρωτος δυσμείλικτος — implacabilis.
(quam mulcere non possis) καὶ δυσμείλικτος, δυσχείρωτος — invictus, inflexibilis.
belluina est. Necessitas θηριῶδες· ἡ δ’ ἀνάγκη
autem durum telum. βιαιότατον.

XCII. DE CONSTANTIA. XCII. ΠΕΡΙ ΤΗΣ

ΕΥΣΤΑΘΕΙΑΣ.
897. In honesto instituto 897. Ἡ σταθηρότης ἀστατέω — instabilis sum.
εὐστάθεια, ἡ — constantia, firmitas
immote atque firmiter ἰσχυρῶς τῇ καλοκᾀγαθίᾳ animi.
persistere constantiae est; ἐμμένει, ἡ δὲ κουφότης ἀεὶ καλοκἀγαθία, ἡ — probitas,
non perseverare, levitatis. ἀστατεῖ. honestas, honestum.
κουφότης, ὁ — levitas.
σταθηρότης, ἡ — constantia.
898. Sed heus, aliud est 898. Πολὺ τὸ εὐσταθεῖν τὸ εὐσταθεῖν — constantia.
εὐσταθέω — constans sum.
constantem, aliud τοῦ φιλονεικεῖν διαφέρει. τὸ φιλονεικεῖν — pervicacia.
pervicacem esse. φιλονεικέω — sum pervicax.
899. Si quis te bonitati 899. Ἐπιχειροῦντός σέ ἀμεταπείστως ἔχω — haud patior
me in aliam sententiam adduci.
deditum labefactare τινος καλῆς προαιρέσεως ἀπωθοῦμαι — repello, depello.
indeque divellere attentet, ἐκκρούειν, τῆς γνώμης ἐκκρούω — amolior aliquem eb
obfirma animum et obstina ἀμεταβλήτως καὶ aliqua re.
ἐμπόδισμα, τό — impedimentum,
usque dum obstacula ἀμεταπείστως ἔχε, ἕως ἂν obstaculum.
perrumpas et perfringas. ἅπαντα ἐμποδίσματα
ἐκκόψῃς καὶ ἀπωθῇς.
900. Caeteroqui rata irrita 900. Ἀπρεπὲς τὸ κυρωθὲν ἀποκυρόω — irritum facio, aboleo.
ἀπρεπής — indecens, indecorus.
reddere dedecet. ἀποκυροῦν.

XCIII. DE AMICITIA ET XCIII. ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΦΙΛΙΑΣ

HUMANITATE. ΤΕ ΚΑΙ ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΑΣ.
901. Si conversationem 901. Εἰ τὴν συμβίωσιν τῷ ἐπιτερπής — amabilis, jucundus.
εὐπροσήγορος — affabilis, comis.
tuam ei quicum versaris vis συμβιωτῇ ἐπιτερπῆ θέλεις ἥττων — inferior.
esse amabilem, esto εἶναι, εὐπροσήγορον καὶ θεραπευτικός — officiosus.
inferioribus humanus et φιλάνθρωπόν σε τοῖς κρείττων — superior.
κτῶμαι — ineo.
affabilis, erga aequales ἥττοσι, θεραπευτικὸν τοῖς ὁμογάστριος — uterinus.
officiosus, superioribus ὁμοτίμοις, ὑπήκοον σὺν ὁμότιμος — aequalis, conditione par.
venerabunde obediens. Ita αἰδοῖ τοῖς κρείττοσι παρέχω — exhibeo, praesto.
ὑπήκοος, ὁ — obsequens, obediens,
inibis gratiam. πάρεχε, καὶ πάντων οὕτως dicto audiens.
 εὔνοιαν κτήσῃ. φιλανθρωπία, ἡ — humanitas.
φιλάνθρωπος — humanus,
benignus, comis.
φιλία, ἡ — amicitia.
902. Si quem convenis aut 902. Ἐπισκεπτόμενος ἢ ἀντασπάζομαι — resaluto.
ἀπαξιόω — dedignor.
praeteris, amanter salutare, παρελθών τινα, ἀπίημι — abeo.
salutantem vero resalutare, φιλοφρόνως ἀσπάζου· τὸν ἀποχωρέω — discedo.
discedentem abs te tibique δ’ ἀσπαζόμενον ἀσπάζομαι — saluro.
ἐπισκέπτομαι — viso, inviso
valedicentem aliquousque ἀντασπάζεσθαι, ἢ τὸν aliquem.
comitari, ne dedignator. ἀποχωροῦντα (ἀπιόντα) παρέρχομαι — praetereo.
προπέμπειν μὴ ἀπαξίου. προπέμπω — deduco, comitor.
φιλοφρόνως — amanter, comiter.
903. Interroganti 903. Τῷ ἐρωτῶντι ἀπονεύω — renuo.
ἐπιεικῶς — clementer, placide.
responde placide, saltem χρηστῶς (ἡδέως, μειλιχίως, ἡδέως — placide.
annuendo vel abnuendo ἐπιεικῶς) τοὐλάχιστον κατανεύω — annuo.
(renuendo). κατανεύων ἢ ἀπονεύων, μειλιχίως — comiter, blande.
τοὐλάχιστον (pro τὸ ἐλάχιστον) —
ἀποκρίνου. ad minimum, saltem.
χρηστῶς — comiter.
904. Loquentem ne 904. Τὸν λαλοῦντα μὴ διακόπτω — interpello.
ἔρχομαι — venio.
interpella. Nescienti tamen διάκοπτε· ἐπιλαθομένῳ κατέχω — detineo, moror.
aliquid si tibi succurrit, τινός, ἐάν σοι εἰς νοῦν προσδοκάω — exspecto, operior.
suggere eum qui te ἔλθῃ, ὑπόβαλε. τόν σε ὑποβάλλω — suggero.
opperitur, ne morator. προσδοκῶντα μὴ κάτεχε.
905. Cuicunque gratificari 905. Καδδύναμιν ἀμισθί — sine mercede, gratis.
βοηθέω — auxilior, adjuvo.
potes ulla re, ne refragator χαρίζεσθαι καὶ βοηθεῖν κατοκνέω — gravor.
aut gravator, vel gratis τοῖς δεομένοις, κἂν ἀμισθὶ χαρίζομαι — gratificor.
(gratuito) si expetat μὴ κατόκνει.
opitulans.*
906. Si quis indiget 906. Τῷ ἐνδεεῖ βουλῆς βοήθεια, ἡ — auxilium.
διατρίβη, ἡ — mora.
consilio, consule; si συμβούλευε, παραμυθίας, ἐνδεής (sc. ἀνήρ), ὁ — qui eget.
consolatione, consolare; si παραμυθοῦ, βοηθείας, θεολόγος, ὁ — theologus, rerum
subsidio, subveni et βοήθει, μηδεμίαν διατριβὴν divinarum peritus.
ποιοῦμαι — facio.
auxiliare, nec moras nocte; ποιούμενος, χειροτονίας, συμβουλέω — consulo, consilium do.
si suffragio, suffragare. Sic χειροτόνει, καὶ ἅπασι φιλιάζω — amicus fio, amicitiam et
omnium demereberis φιλιάσεις. τοὺς gratiam alicujus ineo.
χειροτονέω — alicui suffragor.
benevolentiam et favorem. ἀσθενοῦντας χειροτονία, ἡ — suffragium.
Aegrotos autem visitare et ἐπισκέπτεσθαι, καὶ
solari praecipue παραμυθεῖσθαι πρὸς
theologorum est. θεολόγων μάλιστά ἐστιν.
907. Laesit te quis? 907. Ἔβλαψέ σε τίς; μὴ βέβαιος — constans.
ὧν ἥμαρτον μεταμέλει — peccati
Connive, et suffundes eum προσποιοῦ, καὶ poenitet.
rubore. Si poenitet fecisse, ἐρυθριάσει. εἰ αὐτῷ ὧν μὴ προσποιοῦμαι — dissimulo.
da veniam, et oppido eum ἥμαρτεν μεταμέλει, προσποιοῦμαι — prae me fero.
tibi devincies ac obstringes. σύγγνωθι, τότε βεβαιότερον
φίλον ἕξεις.
908. Si quem ipsemet 908. Προσκρούσας τινὶ ἀπεύχομαι — deprecor, veniam
offendisti, eum alloqui μὴ αἰσχύνου δεξιοῦσθαι, peto.
ἀφοσιώσεως ἕνεκα — dicis causa.
(affari), pacare, placare, προσαγορεύειν, εἰς δεξιοῦμαι — alloquor, adorior,
iram ejus deprecari, eique διαλλαγὰς χωρῆσαι, compello.
reconciliari, ne pudeat. Non ἀπεύχεσθαι, οὐκ εἰς διαλλαγάς χωρέω — in gratiam
redeo.
dicis ergo, sed serio. αφοσιώσεως ἕνεκα, ἢ κατ’ διαλλαγή, ἡ — gratiae
ἐπιπολῆς, ἀλλὰ σπουδῇ. reconciliato.
ἐπιπλῆς — in superficie.
κατ’ ἐπιπολῆς — obiter, ad speciem,
specie externa.
προσαγορεύω — compello, alloquor.
προσκρούω — offendo.
σπουδῇ — serio.
χωρέω εἰς διαλλαγάς — in gratiam
redeo.
χωρέω — procedo.
909. Simultatem 909. Τὴν ἔχθραν οὐκ ἔα ἔχθρα, ἡ — inimicitia, simultas.
παλαιοῦμαι — inveterasco.
inveterascere non sines, ne παλαιοῦσθαι, ἵνα μὴ μίσος
in odium transeat. ἀποβῇ.
910. Contubernales et 910. Τοῖς συμβιωταῖς ὁμόνοια, ἡ — concordia.
πῶς — qui, quomodo.
convictores concors ὁμόνοια πρέπει, πῶς ἂν συμβιόω — una vivo.
unanimitas condecet. Qui ἄλλως συμβιοῦν δύναιντο;
enim aliter in contubernio
vel in convictu una
versabuntur?
911. Dissensiones ac 911. Οὐκ ἐνδέχεται τοὺς ἀνανεόω — renovo, reparo.
διαφέρομαι — differentio, sum
dissidia quin intercedant ὁμοτραπέζους, ὅλως μὴ discors.
quandoque et oboriantur στασιάζειν, διαφέρεσθαι, ἑτεροδοξέω — dissentio, diffideo.
haud est possibile. Sed ἑτεροδοξεῖν· δεῖ οὖν ὡς ὁμοτράπεζος — convictor, sodales.
στασιάζω — dissideo, contendo.
concordia redintegranda est τάχιστα τὴν χάριν καὶ χάρις, ἡ — amicitia, benevolentia.
tolerantia mutua, et ὁμόνοιαν ἀνανεοῦν.
dissidentes per ultro
citroque commeantes
proxenetas conciliandi, ut
sopitis discordiarum flabris
unanimes et perseveranter
concordent.
912. Felices successus 912. Εὐτυχεῖ τίς; μὴ ἄθλιος — miser.
ἐλεήμων — misericors.
habet aliquis? Ne limis eum φθόνει, μᾶλλον δ’ εὐφήμει.
specta. Fave illi potius. ἀτυχεῖ; ἐλέει· πρὸς
Infortunium? ἐλεήμονος τοὺς ἀθλίους
Commiserare. Misericordis ἐλεεῖν.
enim est miserorum
misereri.
913. Veracitati imprimis 913. Τὴν ἀλήθειαν ἀγάπα αλήθεια, ἡ — veritas.
βδελυρός — foedus, abominabilis,
stude. Mendacio nil tetrius. (περὶ αὐτὴν σπούδαζε)· teter.
Qui comminiscitur quod ψεύδους γὰρ οὐδὲν ἐπινοέω — comminiscor, excogito.
mentiatur exosus est. σχετλιώτερον καὶ μιαιρός — scelestus.
 βδελυρώτερον· ὁ τὰ ψευδῆ σχέτλιος — scelestus.
ψεῦδος, τό — mendacium.
ἐπινοῶν μιαρός ἐστιν.
914. Si quid tibi innotuit 914. Εἰδώς τι τῶν ἀβλαβής — innocuus.
διαδίδωμι τῷ λόγῳ — sermonibus
quod pervagatum non est, κρυφίων, μὴ μήνυε, πρὶν divulgo.
ne enuncia antequam ὑφ’ ἁπάντων θρυλεῖσθαι, διαδίδωμι — dissemino, dispergo.
percrebrescat. Multo minus πολὺ δὲ ἥττον τὰ θρυλλέω — sermone jacto.
κρύφιος — occultus, reconditus.
si secreti quid commissum παρακεκαλυμμένα τῷ λόγος, ὁ — sermo.
est divulga, ne resciscat λόγῳ διαδίδου, ἢ στηλίτευε, μηνύω — enuncio.
illud a te alius, etiamsi καίπερ ἄλλων περὶ τούτων παρακαλυμμένον — secretum.
παρακαλύπτω — operio, celo.
curiose percontetur. Tace, πολυπραγμονοῦντων. σίγα πολυπραγμονέω — diligenter et
inquam, mussa (mussita). φημί. σιγὴ ἀλβλαβής σε sollicite inquiro, percontor,
Taciturnitas tua nemini ὠφελήσει. sciscitor.
στηλιτεύω — manifesto.
incommodabit, te vero φημί — inquam.
apprime commendabit.
915. Inter hilares tetricus 915. Ἐν ἱλαροῖς μὴ σκυθράζω — vultu sum tetrico et
moesto.
ne sis, nec tamen effuse σκύθραζε, οὐδ’ ὑπερχαίρω — effuse laetor.
laetus. ὑπερχάρηθι.
916. Nec in alios dicax 916. Μὴ γίνου βραβεῖον, τό — brabellum, victoriae
praemium.
esto. Si quid sermocinando φιλοσκώμμων. λοιδορέω — calumnior, obtrecto.
lepidi ac festivi admisces, χαριεντίζεσθαι χρὴ οὐ φιλοσκώμμων — dicax, ad dicteria
sales sint, non cavilla; σκώπτειν. μὴ παρόντα τινὰ dicenda promptus.
χαριεντίζομαι — jocor, lepida
allude, non vellica, ne ἐρέθιζε, μηδ’ ἀπόντα urbanitate utor.
quem praesentium lacessas, λοιδόρει.
absentium calumnieris.
917. Nam jurgari et de 917. Τὸ ἐρίζειν περὶ τῶν ἀγροικός — difficilis, morosus.
ἀλάστωρ, ὁ — scelestus, nebulo.
lana caprina (quod ajunt) τυχόντων, καὶ περὶ καπνοῦ ἀποκναίω — affligo, turbo, moerore
rixari (vitilitigare) στενολεσχεῖν οἱ ἄγροικοι afficio aliquem.
agrestium est ac καὶ δικοῤῥάφοι, διαβάλλω — defero, calumnior,
criminor.
vitilitigatorum; criminari et διαβάλλειν οἱ προδόται, δικοῤῥάφος, ὁ — vitilitigator, qui de
deferre, susurronum et μυθηταί, στασιασταί, qualibet causa litem movet.
scurarum; convitiari et περισύρειν, ἀποκναίειν, ἐρίζω — jurgor, contendo, rixor.
κοπρολόγος, ὁ — scurra.
contumelia afficere ὠθίζειν κοπρολόγοι καὶ λωβεύω — contumelia afficio
(convitiis urgere, χλευασταί, λοιδορεῖν, alterum.
verberare), nebulonum. λωβεύειν οἱ τρισεξῶλαι μυθητής, ὁ — susurro.
περισύρω — obtrecto, probris et
(τριξῶλαι*) καὶ conviciis laedo alios.
τριωβολιαῖοι προδότης, ὁ — delator, susurro.
(τριοβολιμαῖοι*) ἀλάστορες στασιαστής, ὁ — diffidiorum sc.
contentionum auctor.
εἰώθασιν. στενολεσχέω περὶ καπνοῦ — de lana
caprina contendo.
στενολεσχέω — de rebus frivolis
centendo.
τριξώλης (sc. ἀνήρ), ὁ — nebulo,
homo perditus; cf. τρισεχώλης.
τριοβολιμαῖος (sc. ἀνήρ), ὁ —
nullius pretii homo; cf.
τριοβολιαῖος, τριωβολιαῖος,
 τριωβολιμαῖος.
χλευαστής, ὁ — sannio, scurra.
ὠθίζω — vexo.

XCIV. DE CANDORE. XCIV. ΠΕΡΙ ΤΗΣ

ΑΚΕΡΑΙΟΤΗΤΟΣ.
918. Cum quo necessitudo 918. Φιλιωθείς τινι ἀδόλως — sincere, candide.
ἀκάκως — pure, simpliciter.
(familiaritas) tibi est, erga ἀκάκως, ἀπλάστως, ἀκεραιότης, ἡ — simplicitas,
illum apertus sis sine ἀδόλως αὐτῷ συμβίου· τίς integritas.
fraude (techna) doloque γὰρ δόξα φίλον καὶ εὔνουν ἀπλάστως — simpliciter, candide.
δόξα, ἡ — gloria.
(fallacia). Amicum enim ἄνδρα κατασοφίζεσθαι; εὔνους — bene affectus erga
fautoremque fraudare et aliquem, benevolus.
fallere, quae gloria? κατασοφιστέω — eludo, fallo,
circumvenio.
συμβιόω — ago cum aliquo.
φιλιωθείς τινι — si cum aliquo tibi
amicitia est.
φιλιόω — concilio, amicum reddo.
919. Fideli socio fidus 919. Πιστῷ ἑταίρῳ ἀκίβδηλος — fidus, sincerus.
ἀνδρακόβαλος*, ὁ — versipellis, fere
esto, nec clam illo quasi ἀκίβδηλος καὶ ἀνύπουλος πολύτροπος vel πανοῦργος.
furtim in ejus fraudem γίνου. ὁ ἀνδροκόβαλος γὰρ ἀνύπουλος — sincerus, candidus.
quicquam occipe. Nam καὶ πανοῦργος ἑαυτῷ ἑταῖρος, ὁ — sodalis.
versipellis qui perfide agit κακὸν μηχανᾶται.
sibi perditionem
machinatur.
920. Si quid in quopiam 920. Οὐκ ἀπόντος ἀλλὰ παρών — praesens.
taxandum est, non clam illo παρόντος εὐκαίρως ἄνευ
fiat sed coram in os, modo πικρότητος ἐπιλαμβάνου.
tempestive absque
acrimonia et amarulentia.
921. Ab amicitia nihil 921. Οὐδὲν τῆς κολακείας ἐνδιαφορέω — alienus a re sum.
κολακεία, ἡ — assentatio, adulatio.
alienius assentatione. τῇ φιλίᾳ ἐναντιώτερον.
922. Conspicaris crimen? 922. Ὁρᾷς τι ἔγκλημα; μὴ ἐγκλημα, τό — turpe factum, facinus
malum.
Ne dissimula, sed mone, πρόσχημα ποίει, μᾶλλον δὲ ἐπιτιμάω — increpo, objurgo.
increpa, objurga illius νουθέτει, ἐπιτίμα, διά τι μὴ νουθετέω — corripio, increpo,
reum. Etenim cur id te non ὁρᾶν προσποιήσαιο; objurgo.
προσποιοῦμαι — simulo.
cernere simules? πρόσχημα ποιέω — dissimulo.
πρόσχημα, τό — velamentum.
923. Si proximus deliquit, 923. Τὸν πέλας ἀποκρίνομαι — respondeo.
ἐπιπλήσσω — corripio, increpo.
aperte corripe et corrige. ἁμαρτόντα φανηρῶς κερκώπειος, ὁ — veteratorius,
Adulari versutorum et ἐπίπλησσε καὶ ἐπανόρθου, impostorum proprius.
impostorum est. τὸ κολακεύειν κερκώπειον.
924. Si quis utilia loquitur, 924. Τῷ χρήσιμα ἄχρηστος — inutilis.
νοῦς, ὁ — animus.
assentire. Sin inutilia, ne λαλοῦντι συντίθεσο, τῷ δ’ νοῦν προσέχω — attendo.
assentare. ἄχρηστα φλυαροῦντι νοῦν προσέχω — adverto, adhibeo.
οὐ πρόσεχε. φλυαρέω — nugor, garrio, blatero.
 925. Palpum et offucias 925. Θωπείαν ἀκιβδήλως — sincere, pure.
ἁπλῶς — candide, sincere.
insidiosis ac perfidis παρευρέσεις τοῖς δημοκόπος, ὁ — artifex.
relinque; deblaterationes ac ἐπιβουλευταῖς καὶ θωπεία, ἡ — adulatio, blanditiae.
nugas loquaculis et ἐπιόρκοις, λήρους, λῆρος, ὁ — nugae, ineptiae,
deliramentum.
nugivendis. Tu candide, στωμύλματα τοῖς φλυάροις παρεύρεσις, ἡ — offuciae.
sincere, et prudenter omnia καὶ δημοκόποις λεῖπε· σὺ στώμυλμα, τό — nugae, blateratio.
age atque loquere. ἁπλῶς, ἀκιβδήλως, φλύαρος, ὁ — nugator, stultiloquus.
φρονίμως πάντα πράττε.
926. Veritatem ingenue 926. Τὴν ἀλήθειαν μὴ αἰσχύνομαι — erubesco, vereor.
ἐλευθέρως — libere.
fateri ne verecundator, αἰσχύνου κατὰ τὸ ὁρκίζω — adjuro.
prout ejus tibi conscius es. συνειδός, ἐλευθέρως συνειδός, τό — rei conscientia.
Cur enim adjurari velis? ὁμολογεῖν, διατί
ὁρκίζεσθαι θέλεις;
927. Quorum tibi nondum 927. Πρὸς ἐκείνους, ὧν ἄλλως γε — caeteroqui.
ἀπόβλητος — despectus.
exploratus est candor, eis ἀπλότητα οὐκ ἀκριβῶς ή ἁπλότης — candor.
familiarem te non κατέμαθες, φιλίαν οὐ πρός — cum.
exhibebis. Caeteroquin σύνθες, ἄλλως γε εὐτελὴς
contemptum incurres καὶ ἀπόβλητος ἔσῃ.
(despicatui habeberis).
928. Ignotis blandiri noli, 928. Τοὺς ἀγνώστους μὴ ἀρεσκεύομαι — comiter cum aliquo
ago, blandior alicui.
ne te sibi insidiari θώπευε, ἵνα μή σε ἐπιβουλεύω — insidior.
existiment et imposturam ἀρεσκευόμενον ἡγοῦμαι — existimo.
extimescant. ἐπιβουλεύειν αὐτοῖς θωπεύω — adulor, blandior.
παραγωγή, ἡ — deceptio, impostura.
ἡγούμενοι παραγωγὴν φοβοῦμαι — expavesco, formido.
φοβοῖντο.

XCV. DE XCV. ΠΕΡΙ ΤΗΣ

CONVERSATIONE ΠΕΠΑΙΔΕΥΜΕΝΗΣ
ERUDITA. ΟΜΙΛΙΑΣ.
929. Cui ab 929. Σχολάζων συνομίλῳ μακρὰ χαίρειν φράζω — longum
valere dico alicui, aliquem longum
occupationibus vacat, vadat τινὶ πρόσιθι, τὸν δὲ valere jubeo.
ad congerronem. Eum μισοῦντά σε μὴ ἐπισκέπτου ὁμιλία, ἡ — conversatio, cosuetudo.
tamen cui invisus es ne μακρὰ χαίρειν αὐτῷ πρόσειμι — accedo, adeo.
σχολάζω — otium habeo.
invisas, sed missum facias. μᾶλλον φράζε. φράζω μακρὰ χαίρειν τινι — alicui
longum valere dico, aliquem
longum valere jubeo.
φράζω — dico.
χαίρειν φράζω — valedico, valere
jubeo.
930. Cujas sit dilectus 930. Οὐκ ἐπονείδιστον ἁλλογενής — peregrinus.
ἄτιμος — infamis.
sodalis, nobilis aut ἡγοῦ τὴν τοῦ ἀλλογενοῦς δημοτικός — ignobilis.
ignobilis, ignominiae tibi ne καὶ δημοτικοῦ ἀνδρὸς ἐπονείδιστος — contumeliosus.
ducas, dummodo sit frugi, ἑταιρίαν, εἰ χρηστὸς καὶ ἑταιρία, ἡ — sodalitium.
προσομιλέω — versor, congredior,
et ad ingenium tuum ἁρμοστός σοί ἐστιν. τοῖς consuetudinem habeo cum aliquo.
congruat. Infamibus ne te δ’ἀτίμοις μὴ προσομίλει.
conjungas.
931. Sodalitia dissoluta et 931. Τὰς ἑταιρίας ἀνειμένος — dissolutus, ab ἀνίημι
remitto.
nauci devita. Vitiant enim ἀνειμένας παραιτοῦ. τὰ ἦθος, τό — mos.
mores. γὰρ ἤθη χρηστὰ παραιτοῦμαι — evito.
φθείρουσιν.
932. Docti 932. Οἱ λόγιοι μελετῶντες διαλέγομαι — colloquor, confabulor.
λόγιος — doctus, eruditus.
deambulationibus ἢ διαλεγόμενοι περιπάτοις μελετάω — meditor.
delectantur sive χαίρουσιν.
meditandum est sive
confabulandum.
933. Cum in aprico 933. Ἀχθόμενος τῷ ἐν ἀχθόμενος τῷ περιπατεῖν — si
ambulare taesum est, taedio
spatiari taesum est, ἐυηλίῳ περιπατεῖν, ἢ captus ambulandi.
considetur in umbra. ἡλιάζεσθαι, ἐν εὐσκίῳ ἄχθομαι — me taedet.
κάθησο. ἐν εὐσκίω (sc. τόπῳ) — in umbra.
εὔσκιος — opacus.
ἔφηλος — apricus, soli expositus.
ἡλιάζομαι — apricor, in aprico
versor.
περιπατέω — ambulo, spatior.
περίπατος, ὁ — ambulatio,
deambulatio.
934. Nae pulchrum et 934. Κάλλιστον τοῖς γράμμα, τό — littera.
μηνύω — nuncio, significo.
scitum est, cum dissitis ἀποῦσιν συνδιαλέγεσθαι, συνδιαλέγομαι — colloquor cum
colloqui et quidvis οὐδ’ αὐτοῖς διὰ aliquo.
significare posse non per γραμματοφόρων, ἀλλὰ
nuncios sed per γραμμάτων ἅπαντα
internuncias literas. μηνύειν.
935. Antiqui in tabellis 935. Οἱ παλαιοὶ ἐν διατυπόω — inscribo.
ἐξαφανίζω — deleo.
ceratis (ut deteri aut deleri κηρώμασι τὰ γράμματα κήρωμα, τό — tabella cerata.
scriptura posset) exarabant, διατυποῦντες τοῦ μέλαν, τό — atramentum.
et cum iis tabellarios ἐξαφανίζειν, σὺν αὐτοῖς ὄναμαι πλεῖον — commodius utor.
ὄναμαι — commode utor.
mittebant. Nobis papyrus et τοὺς γραμματοφόρους πλεῖον — plus.
atramentum commodius ἀπέστειλαν· ἡμεῖς δὲ τοῦ
inserviunt. χάρτου καὶ μέλανος πλεῖον
ὀνάμεθα.
936. Epistola longa 936. Ἡ ἐπιστολὴ μακρὰ ἀποσφραγίζω — obsigno.
δείκνυμαι — indico.
complicata ne legi queat, ἐπτυγμένη, ἵνα μὴ ἐπιγραφή, ἡ — inscriptio.
nisi ab eo cui destinatur, ἀναγνωσθῇ πλὴν ὑπ’ ἐπιγράφω — inscribo.
obsignatur sigillo, ἐκείνου, οὗ ὄνομα ἐπιστολή, ἡ — epistola.
πατρωνυμικὸν ὄνομα, τό —
resignanda (nisi ἐπιγραφθὲν ἔχει, τῇ agnomen.
intercipitur) illi ad quem σφραγῖδι σφραγίζεται, πτύσσω — complico.
inscriptio spectat. ταύτην ἐκεῖνον δεῖ σφραγίζω — obsigno.
σφραγίς, ἡ — sigillum, signum.
ἀποσφραγίζειν, ὃν
ἐπιγραφὴ δείκνυσιν.
937. Cognomen intus 937. Τὸ ὄνομα, ἐπώνυμον, ἀϊδιότης, ἡ — aeternitas.
ἐπώνυμον, τό — cognomen, ab
subscribitur una cum πατρωνυμικὸν προστίθεται ἐπώνυμος —ον.
praenomine et agnomine, si εἰ δοκεῖ. ὄνομα, τό — nomen.
προστίθημι — appono.
tanti sit.
938. Schedula non 938. Ἡ σχέδη ἀσφάγιστος — non signatus.
sigillatur. ἀσφράγιστός ἐστιν.

XCVI. DE LUDICRIS. XCVI. ΠΕΡΙ ΤΩΝ

ΠΑΙΓΝΙΩΝ.
939. Ne labascant fragiles 939. Ὅπως μὴ ἀλλήλοις — inter se.
ἀνακομίζομαι — recreo, reficio.
vires aut elanguescant, a ὀλιγοδρανίᾳ καὶ παρακμῇ ἀσθενοῦμαι — langueo.
seriis quandoque cessa et παρανευρισθεὶς ἐξαδυνατέω — viribus deficior,
cum coaetaneis (dispares ἀποκάμνῃς (ἐξαδυνατῇς, languesco.
ἐξασθενίζομαι — elanguesco,
enim non bene sociantur) ἐξασθενίζῃ), τῶν debilitor, viribus deficior.
defatigatum te ludicris σπουδαίων ἐνίοτε ἧλιξ — aequalis, coaetaneus.
recrea et relaxa. ἀπεχόμενος τοῖς ὁμήλιξι ὀλιγοδρανία, ἡ — imbecillitas.
ὁμῆλιξ — coaevus, aequalis.
(οἱ μὴ ἥλικες σπανίως παίγνιον, τό — ludus, lusus.
ἀλλήλοις σύνεισι) παρακμή, ἡ — languor, vigoris
συμπαίζει, καὶ σεαυτὸν remissio.
παρανευρίζω — enervo.
ἐξασθενιζόμενον σπανίως — raro.
(ἀσθενούμενον) συλλέγου σπουδαῖος — serius.
καὶ ἀνακομίζου. συλλέγομαι ἐμαυτόν — colligo,
reficio me.
συμπαίζω — ludo cum aliquo.
σύνειμι — congredior, coeo.
940. Spectacula enim 940. Τὰ θεάματα τέρπει, ἡ ἁρπαστόν, τό — harpastum, genus
pilae gradioris.
delectant, commotio κίνησις ζωγρεῖ. ζωγρέω — suscito, refocillo.
vegetat. θέαμα, τό — spectaculum.
941. Facetiis, dicteriis, ac 941. Εὐτραπελίαις, αἴνιγμα, τό — aenigma.
αἰώρησις, ἡ — oscillatio, lusus
aenigmatibus certare ἀποφθέγμασιν, αἰνίγμασιν genus, quo pueri religatis
ingeniosum est: ἐπιστρεφῶς, ἀμιλλᾶσθαι altrinsecus de tigno arboreve restis
διορατικόν, καὶ ἀγχίνουν· librantur.
ἄκτινος, ὁ — sambuceus.
ἁμιλλῶμαι — certo.
ἀποδιδράσκινδα, ἡ —
apodidrascinda, lusus puerorum
quo obstructis ei qui in medio
sedet oculis, caeteri in latebras
sese abdunt, mox dato signo dum
ille latentes vestigat, hi ad sedem
ejus tanquam ad metam se
recipientes praevertere illum
satagunt.
ἀσκολιασμός, ὁ — ascoliasmus,
puerorum ludus ubi altero pede in
aere librato, unico pede subsiliunt.
ἀστράγαλος, ὁ — talus lusorius.
βασιλίνδα, ἡ — (adv.*, indecl.)
basilinda, lusus perorum in quo
aliquis sorte rex factus facienda
imperat.
διορατικός — ingeniosus.
ἔθος, τό — mos, consuetudo.
 Ἔμπυσα, ὁ — Empusa, spectrum
uno pede ingrediens, quod ab
Hecate miseris immitti atque in
varias formas se mutare
credebatur.
ἐπαλάττω τοὺς δακτύλους — digitis
mico, digitis ab utroque ludentium
aliis elatis aliis depressis divinor,
paresne numero an impares sint
ab utroque levati.
ἐπαλλάττω — permuto.
ἐπιστρεφῶς — diligenter, naviter.
ἐργώδης — operosus.
εὐτραπελία, ἡ — facete dictum,
facetiae.
Ἰταλιώτης, ὁ — Italus.
κινδαλισμός, ὁ — cindalismus, lusus
genus quo pueri paxillos in terram
uliginosam et mollem adigunt et
stantes prosternere student.
κύβος, ὁ — tessera.
κυβυετικός — aleatorius.
κῶνος, ὁ — conus quo ludimus.
κώρυκος, ὁ — folliculus, pila major
inflata.
μυΐνδα, ἡ — myinda, lusus puerilis
ubi puer obductis oculis fugientes
tantisper inquirit, pulsatus
interim, dum prehenderit aliquem.
παίδειος — puerilis.
παιστικός — lusorius.
πεσσονομέω — latrunculis ludo.
πεσσός, ὁ — talus, tessera, scrupus
sc. calculus lusorius.
στρόμβος, ὁ — turbo.
στύπινος, ὁ — stupeus.
σφαῖρα, ἡ — pila.
σφαιρίδιον, τό — globulus.
σφαιριστήριον, τό — sphaeristerium,
locus in quo pila luditur.
τηλεβόλος σφαιριδίων στυπίων —
globulos stupeos.
τηλεβόλος — longe jaculans.
τροχός, ὁ — trochus, instrumentum
lusorium.
φαινίνδα, ἡ — phaeninda, pila
impostoria, quando pila uni
ostensa alteri adjicitur.
φυσητήρ, ὁ — fistula.
pila, σφαίρᾳ,
harpasto (qui minor est ἁρπαστῷ,
folle et major paganica),
impostoria, κωρύκῳ,
sphaera, φαινίνδᾳ,
in sphaeristerio, ἐν σφαιριστηρίῳ,
conis, κώνῳ,
 trocho, τροχῷ,
turbine, στρόμβῳ,
tubulo sambuceo (quo φυσητῆρι ἀκτίνῳ, καὶ
elisa glande stupea τηλεβόλῳ σφαιριδίων
strepitum cient), στυπίνων,
globulis, σφαιριδίοις,
myinda, μυΐνδᾳ,
par impar, *
oscillo (oscillatione), αἰωρήσει,
basilinda, βασιλίνδᾳ,
apodidrascinda, ἀποδιδρασκίνδᾳ,
cindalismo, etc. puerile, κινδαλισμῷ παίζειν
παίδειον·
chartis (tabulis) lusoriis, χάρταις παιστικοῖς,
talis (tesseris), alea, fritillo ἀστραγάλοις (κύβοις,
(pyrgo, turricula), πεσσοῖς), κυβευτικόν·
aleatorium,
micare digitis Italorum. τοὺς δακτύλους
ἐπαλλάττειν Ἰταλιωτῶν
ἔθνος.
Ascoliasmus empusae est. ἀσκολιασμὸς παίγνιον
Latrunculis (quibus quidam ἐμπούσης, πεσσονομεῖν
privilegiarii rusticelli ἐργῶδες.
Saxonici in Ducatu
Brunswicensi praecellunt)
ludere operosum.
942. Ubi si quis ad incitas 942. Πεσσῶν ἐν ἰρᾷ πεσσῶν ἀκινήτων ὄντων — quum
calces sunt incitae, sc. quum quis
redigitur, actum est de eo. (πλινθίῳ) ἀκινήτων, ad incitas redactus est in lusu
φροῦδα πάντα. calculorum.
ἀκίνητος — incitus, immobilis.
φροῦδα πάντα — nihil agitur, omnis
opera in cassum cadit.
φροῦδος — irritus.
943. Choreis et tripudiis 943. Τὸ χορεύειν καὶ ἀκόλαστος — lascivius.
μισητός — libidinosus.
lascivi se exercent, ibique πυῤῥιχίζειν (πηδᾶν) χορεύω — choreas duco, tripudio.
ridiculas gyrationes rotant ἀκόλαστον καὶ μισητόν. ὠκύτατα — celerrime.
lascivia petulci.
944. Grallator grallis 944. Ὁ καλοβάτης τὰ βάλλω τὰ βήματα — gressu facio,
profero.
gressus spatiosos divaricat. βήματα ἐπιμήκη ἐπὶ βῆμα, τό — gradus.
σχαλίδων (καλοβάθρων) ἐπιμήκης — spatiosus.
βάλλει. καλόβαθρα, τὰ — grallae.
καλοβάτης, ὁ — grallator, is qui
grallis ambulat; cf. ὁ καλοβάμων.
945. Luctatores (athletae) 945. Οἱ παλαισταί, ἀθλητής, ὁ — pugil, luctator.
ἔτι — adhuc.
et petauristae sane ἀθληταί, πεταυρισταὶ παλαιστής, ὁ — luctator.
perquam audaculi sunt: πάνυ τολμηροί· πεταυριστής, ὁ — petaurista, is qui
audaciores adhuc τολμηρότεροι ἔτι per circulos insigni agilitate se
convolvit.
funambuli (schoenobatae, σχοινοβάται. σχοινοβάτης, ὁ — funambulus.
neurobatae). τολμηρός — audax.
946. Cursores a carceribus 946. Οἱ δρομεῖς ἀπὸ τῶν ἀφετήρια, τὰ — carceres cursorum.
γραμμή, ἡ — carceres, ubi curritur.
ad metam curriculo βαλβίδων (ἀφετηρίας) πρὸς δρομεύς, ὁ — cursor.
festinant, et primus τὸ τέρμα σπεύδουσιν· ὁ τέρμα, τό — terminus, meta.
brabeum aufert. πρῶτος τὸ βραβεῖον
λαμβάνει.
947. Alii designant 947. Ἄλλοι γραμμήν τινα ἅπτομαι — attingo.
παρατρέχω — ultra procurro.
(praetendunt) lineam, διαγράφουσιν, ἧς
quam simul ac attigerunt ἁπτόμενοι ὑφίστανται, ὁ
consistunt protinus. Qui δὲ παρατρέχων, ἢ ἐντὸς
ultra procurrerit aut cis ταύτης ὑφιστάμενος,
(citra) eam substiterit, νικᾶται.
ludum perdit.
948. In circo equitando, in 948. Ἐν ἱπποδρόμῳ ἀγκυρίζω — supplanto.
ἀγωνίζομαι — certo.
agone luctando et ἱπποδρομίᾳ, ἐν ἀγωνιστήριον, τό — locus
reluctando uter alterum ἀγωνιστηρίῳ παλαίσματι certaminis, palaestra.
supplantaret concertabant. ἀγκυρίζοντές τε καὶ ἱπποδρομία, ἡ — cursus equestris.
ἱππόδρομος, ὁ — circus, locus ubi
ὑποσκελίζοντές τε καὶ equis excurritur.
ὑποσκελίζοντες ἀλλήλους ὑποσκελίζω — subjecto crure everto,
ἠγωνίζοντο. supplanto, supposito pede in
terram dejicio.
949. Gladiatores et 949. Οἱ μονομάχοι καὶ ἀθλοθέτης, ὁ — athlotheta,
brabeuta, qui praemia certantibus
pugiles in palaestra (arena) πύκται ἐν παλαίστρᾳ ὑπ’ proponit.
congrediuntur, lanista ἀθλοθέτῃ (γυμνασιάρχῃ) μάχομαι — congredior, pugno.
directore. μάχονται. μονομάχος (sc. ἀνήρ), ὁ — gladiator.
παλαίστρα, ἡ — palaestra, arena,
luctae locus.
πύκτης, ὁ — pugil.
950. Cum duo 950. Δυοῖν εἰς τὰς χεῖρας μονομαχία, ἡ — monomachia,
singulare certamen.
digladiantur, est συναπτόντοιν μονομαχία πανολέθριος — internecinus.
monomachia: et quidem ἐστίν, πανολέθριος ἑτέρου
internecinum duellum si ad θανόντος.
alterius internecionem.
951. Gesticulator (agyrta, 951. Ὁ ὀρχηστὴς (γόης, ἀπατάω — fallo, decipio.
γόης, ὁ — praestigiator, gesticulator.
praestigiator) actionis θαυματοποιὸς) ταχυτῆτι θαυματοποιός, ὁ/ἡ — praestigiator.
mirifica volubilitate τῆς χειρονομίας καὶ στιγμή, ἡ — punctum, momentum.
(agilitate) oculorum aciem σχηματοποιήσεως τοὺς σχηματοποίησις**, ἡ — gesticulatio;
cf. ἡ χειρονομία.
praestringit, et frustratur ὀφθαλμοὺς ἀπατᾷ καὶ τὴν ταχίστην (sc. ὥραν) — actutum.
spectatores. Sed praestigiae θεωμένους φενακίζει. φενακίζω — decipio, fallo.
sunt, non miracula. φενακισμὸς (γοητεία) φενακισμός, ὁ — ludificatio,
praestigiae.
πάντα, οὐ θαύματα. χειρονομία, ἡ — actio manuum.
952. Mimus et histrio 952. Ὁ μίμος γελοῖον οἱ γελοῖοι (sc. ἄνδρες) — ridiculi
homines.
personam alterius exprimit, προσωπεῖον ἐνδὺς ἄλλους ἐνδύνω — induo.
persona (larva) ut μιμεῖται. μῖμος, ὁ — mimus, histrio, imitor.
μιμοῦμαι — imitor.
plurimum obvelatus. προσωπεῖον (προσώπιον), τό —
persona; cf. ἡ προσωπίς.
953. Comoedia 953. Ἡ κωμῳδία δυσχερῆ γρερός — luctuosus, flebilis.
δυσχερής — perplexus.
perplexum actum πράγματα σὺν τερπνῇ καταστροφή, ἡ — catastrophe,
repraesentat, sed cum καταστροφῇ, ἡ τραγῳδία extrema pars fabulae, exitus.
jucunda catastrophe. σὺν γοερᾷ προτίθησιν. κωμῳδία, ἡ — comoedia.
πρᾶγμα, τό — actus, actio.
Tragoedia tristem habet τερπνός — jucundus.
exitum. τραγῳδία, ἡ — tragoedia.
954. Theatra et 954. Τὰ θέατρα, ἀμφιθέατρον, τό — amphitheatrum,
sc. theatrum rotundum.
amphitheatra tam ἀμφιθέατρα πρόσκαιρα οἱ ἐν ἀξίωματι (sc. ὄντες) —
temporaria quam ad καὶ μόνιμα ἐν ἐμφανείᾳ homines dignitate praediti,
perpetuitatem exaedificata ἐστίν. ἡ σκηνὴ primarii.
ἐμφάνεια, ἡ — propatulum.
in propatulo sunt. In illis περιπετάσμασι θεατρίζω — ludos ago.
scena sipariis velatur. καλύπτεται. ἡ ὀρχήστρα θέατρον, τό — theatrum.
Orchestra spectationi τοῖς ἐν ἀξιώματι, τὸ δὲ θεωρητήριον, τό — cavea, area
theatri ubi populi est consessus.
primariorum, cavea, θεωρητήριον τῷ ὄχλῳ θεωρικόν, τό — lucar, quod solvitur
promiscuae plebeculae συμμικτῷ ἀνοίγεται. ἡ ab iis qui ludos spectant.
dicatur. Pulpitum in θυμέλη ἐν προσκηνίῳ, θυμέλη, ἡ — pulpitum, locus scenae
editior in quo stant musici.
proscenio actoribus scenicis ὅπου οἱ μίμοι θεατρίζουσιν. μόνιμος — stabilis, perpetuus.
accomodatum est. Lucar ab τὸ θεωρικὸν ὑπὸ τῶν ὀρχήστρα, ἡ — orchestra, locus
inspecantibus datur. θεωμένων δίδοται. primarius ad spectandum
designatus.
ὄχλος, ὁ — plebs.
πρόσκαιρος — temporarius.
προσκήνιον, τό — proscenium,
vestibulum sc. aulaeum scenae.
σκηνή, ἡ — scena, theatri pars ubi
aguntur fabulae.
955. Bacchanalia larvati et 955. Οἱ νυμφόληπτοι ἄδηλος — incertus.
προσωπίς, ἡ — larva; n.b. τὸ
lymphati peragunt. προσωπίδια ἐνδεδυμένοι προσωπεῖον.
βακχεύουσιν.

XCVII. DE MORTE ET XCVII. ΠΕΡΙ ΤΟΥ

SEPULTURA. ΘΑΝΑΤΟΥ ΤΕ ΚΑΙ
ΤΑΦΗΣ.
956. Moribundorum 956. Τῶν ἐπιθανάτως ἀληθῶς — vere.
ἔμπτωσις ὀφθαλμῶν, ἡ — oculi
speciale indicium est stertor ἐχόντων σημεῖον ὁ λυγμὸς concidentes.
lethalis, lethargus, et ocelli (ῥόγχος) λήθαργος καὶ τῶν ἐπιθανάτως ἔχων — morti
concidentes. ὀφθαλμῶν ἔμπτωσις. proximus, moribundus.
λήθαργος, ὁ/ἡ — torpor lethalis, a
λήθαργος —ον.
ταυτόν — idem.
957. O mortales, 957. Ὦ θνητοὶ πόστος τίς πόσος — quotus quisque.
quotusquisque vestrum ὑμῶν ἐνθυμεῖται ἐκ τῆς
reputat ab hoc puncto στιγμῆς ταύτης τὴν
aeternitatem pendere? ἀϊδιότητα κρέμασθαι;
 958. Nam ut exspiraveris, 958. Ὡς τάχιστα γὰρ τοῦ ἀποπαύομαι τοῦ βίου — vivere
desino, vitam finio.
interusurio vitae finito, βίου ἀναπαύσῃ, ἡ ψυχή ἀποπαύομαι — cesso ab aliqua re.
confestim anima ad coelos σου εἰς οὐρανὸν ἢ εἰς μεθίσταμαι τοῦ βίου — ex vita.
vel Tartara migrabit. τάρταρον ἀπελεύσεται. μεθίσταμαι — migro, decedo.
ταῤῥός, ὁ — crates.
ὡς τάχιστα — quantocyus, quam
celerrime.
ὁ τῇδε βίος — haec vita.
τῇδε — hic.
Τάρταρος, ὁ — tartarus,
profundissimus inferorum locus.
ψυχή, ἡ — anima.
959. Funus funestis ritibus 959. Ὁ νεκρὸς κατὰ τὰ ἀλείφω — ungo.
γραφή, ἡ — actio, accusatio.
adornatum, id est, a νεκύσια ὑπὸ τῶν ἐκφέρω — effero.
pollinctore pollinctum, ταριχευτῶν (***νεκραλείπτων, ἐνδυόμενος — indutus.
lugubriter indutum, capulo Hed., LSJ) ἀλειφόμενος, νεκροφόρος, ὁ — vespillo, is qui
mortuos effert.
(loculo, arca) conditum, πενθικῶς ἐνδυόμενος, καὶ κατὰ τὰ νεκύσια — funeris
sandapilae impositum, a εἰς φέρετρον τεθεὶς ὑπὸ solemnibus observatis.
vespillonibus effertur. τῶν νεκροφόρων νεκύσια, ἡ — funeris solemnia.
νικραλείπτης, ὁ — pollinctor, is qui
ἐκφέρεται. mortuos pollingit; cf. ὁ
ταριχευτής, ὁ ἐνταφιαστής.
πενθικῶς — lugubriter.
φέρετρον, τό — capulus, arca,
loculus cui mortuus imponitur.
960. Fiunt exsequiae 960. Ἡ ἐκφορὰ πρὸς τὸ ἐκφορά, ἡ — clatio funeris,
exsequiae.
coemeterium versus, κοιμητήριον σὺν πομπῇ θάπτω — sepelio.
pompa funebri: et sepelitur, νομιζομένῃ γίνεται, κοιμητήριον, τό — coemeterium,
hoc est, infertur sepulchro θάπτεται νεκρός, καὶ χῶμα locus in quo humana corpora
humantur.
(conditivo) atque αὐτῷ ἐπιβάλλεται. νομιζόμενος — consuetus.
inhumatur (humo πομπή, ἡ — pompa.
mandatur).
961. Prisca antiquitas 961. Οἱ πάλαι τοὺς δροίτη, ἡ — urna.
ἐντίθεμαι — impono.
exanima (demortua, νεκροὺς εἰς πυρὰν καταῤῥαίνω — conspergo.
lethata) corpora exstructo ἐνθηκάμενοι ἐν καύστρᾳ καῦστρα, ἡ — ustrinum, locus ubi
rogo (pyra) in ustrina (***Hed.) κατέπρησαν, τὴν mortui cremabantur.
πυρά, ἡ — pyra, rogus.
concremabat, conditis urna σποδὸν ἐν ὑδρίᾳ (δροίτῃ) σποδός, ἡ — cinis.
cineribus et odoratis τηροῦντες εὐόσμοις χυλοῖς συμβιωτής, ὁ — is quicum versamur,
liquoribus large conspersis. κατέῤῥηναν. ὅθεν οἱ socius.
τύμβος, ὁ — bustum, locus ubi
Inde sepulcra busta sunt νεκρῶν τύμβοι (***Hed.). combustorum cadaverum cineres
dicta. defodi solebant.
χυλός, ὁ — liquor.
χῶμα, τό — cumulus terrae.
962. Eriguntur cippi et 962. Αἱ στῆλαι καὶ τὰ ἐγκώμιον, τό — laus.
ἐνάγισμα, τό — parentatio, justa.
epitaphia, epicedia ἐπιτάφια ἐπιτίθενται, τὰ ἐπιτάφιον, τό — epitaphium, titulus,
cantantur. Parentatur etiam ἐπικήδεια ᾄδονται, τὰ inscriptio quae sepulcro
solemniter sed non nisi νομιζόμενα ἐναγίσματα imponitur.
εὐεργέτης — bene meritus.
optime meritis encomioque τοῖς εὐεργέταις καὶ τράπεζα, ἡ — cippus, tabula cui
evehendis. ἐγκωμίου ἀξίοις ἐκτελεῖται. aliquid memoriae causa
 insculpitur.
963. In gentilismo 963. Πάλαι ἐν ἐθνικισμῷ ἐγκωμιάζω — laudibus celebro,
collaudo.
conductae praeficae αἱ θρηνήτριαι ἐθνικισμός*, ὁ — religio gentilium
plangebant et capillos μεμισθωμέναι ἐθρήνουν, τὸ sc. eorum qui deos fictos colunt.
laniabant, lessis* et neniis τρίχωμα ἐκπετασθὲν τὸ τρίχωμα ἐκπετασθέν — capilli
sparsi.
lugubribus elogia denati σπαράττουσαι, θρηνήτρια, ἡ — praefica, funera,
enumerantes. ὀλοφυρόμεναι, καὶ τὸ mulier quae olim plangebat
ἐπικήδειον ᾄδουσαι τὸν mortuos, (vir eiusdem officii ὁ
θρηνητήρ).
θανόντα ἐνεκωμίαζον. παρεισδύνω — irrepo, intervenio.
τρίχωμα, τό — coma, capilli.
964. Et ne manes 964. Ὅπως δὲ μὴ σκιαὶ θρηνέω — plango, lamentor.
σκιαί, αἱ — manes.
oberrarent, justa πλανῶνται, ἐναγισμοὺς σκιά, ἡ — umbra.
(parentalia) inferiis et τοῖς τεθνηκόσιν ἐτέλουν.
feralibus epulis faciebant.

XCVIII. DE XCVIII. ΠΕΡΙ ΤΗΣ

PROVIDENTIA DEI. ΠΡΟΝΟΙΑΣ.
965. Atque ita mors suo 965. Καὶ οὕτως ὁ θάνατος ἄγω — perduco.
πρόνοια, ἡ — providentia.
interventu finit omnia. παρεισδὺς πάντα εἰς τέλος εἰς τέλος ἄγω — ad finem perduco,
ἄγει. termino, finio.
966. Omnia enim 966. Ἅπαντα γὰρ χθόνια, ἀνατέλλω — orior.
δύομαι — occido, ut sol.
temporalia fluxa, decidua, ὀλιγοχρόνια, κατάπτωτα, ἐλλατοῦμαι — minuor, decresco.
momentanea, ac transitoria στιγμαῖα, ἀνατέλλει τε καὶ ἐλαττόω — minuo.
sunt. Exoriuntur et δύεται, φύει καὶ θνήσκει, κατάπτωτος — succiduus.
οἴχομαι — pereo.
occidunt, nascuntur et αὐξάνεται, ἐλαττοῦται, καὶ ὀλιγοχρόνιος — parum diuturnus,
denascuntur, succrescunt, φθειρόμενα οἴχεται. momentaneus, exiguo temporis
decrescunt, et intereunt spatio durans.
στιγμαῖος — momentaneus, puncto
plane. temporis durans.
φύω — orior, exorior.
χθόνιος — terrenus.
967. Etiamsi aliquid 967. Εἰ δὲ τί βέβαιον ἀποτρίβω — detero.
βέβαιος — firmus, stabilis.
stabile videatur, vetustate δοκεῖ, τῇ παλαιότητι παλαιότης, ἡ — vetustas.
ipsa atteritur, et decedit. ἀποτριβόμενον ὄλλυται.
968. Vicissitudinibus 968. Ἅπαντα γὰρ αἰφνιδίως — repente.
εὐμετάβλητος — mutabilis.
subitaneis subjacent omnia. εὐμετάβλητα αἰφνιδίως
ἐστίν.
969. Atheus tamen est qui 969. Ἄθεός ἐστιν ὁ τ’ ἄθεος — impius, sacrilegus.
ἀκωλύτως — nemine prohibente.
temere volutari autumat res ἀνθρώπινα μάτην εἱμαρμένη, ἡ — fatum, a μείρομαι;
nostras. Fatali lege κυλινδεῖσθαι οἰόμενος. cf. ἡ πεχρωμένη, ἡ μοῖρα.
divinitus sancita succedunt ἅπαντα γὰρ κατὰ τὴν μάτην — temere, sine consilio.
οἴομαι — opinor, puto, arbitror.
omnia. εἰμαρμένην ἀκωλύτως χωρέω — succedo, evenio.
χωρεῖ.
970. Fors et fortuna nihil 970. Ἡ τύχη οὐδὲν ἄλλο ῥημάτιον, τό — vocula, verbulum.
τυχαῖος — fortuitus.
sunt, nisi confictae a ἢ πεπλασμένον ῥημάτιον τύχη, ἡ — fors, fortuna.
gentilibus voculae. ὑπὸ τῶν ἐθνικῶν.
 971. Fortuitos quidem et 971. Τυχαῖα εἶναι γνῶσις, ἡ — cognitio.
ἐλάχιστος — minimus.
improvisos casus esse σύμφημι κατὰ τὴν γνῶσιν κηρωτός — ceratus.
concedo, sed nostri ἡμετέραν, ἀλλ’ οὐ κατὰ κοιλαίνω — caelo.
respectu, non providentiae, τὴν πρόνοιαν, μέγιστά τε σύμφημι — fateor, concedo.
quae minutissima etiam καὶ τ’ ἐλάχιστα
nutu suo dirigit. κυβερνῶσαν.
972. Nam et capillos 972. Καὶ γὰρ τὰς τρίχας βουλή, ἡ — voluntas.
θρίξ, ἡ — capillus.
nostros numeratos esse ἡμῶν ἀριθμηθῆναι ὁ μαρτυρέω — testor.
testatur salvator, ut ne σωτὴρ μαρτυρεῖ, ὡς σωτήρ, ὁ — servator.
quidem unicus absque Dei μηδεμίαν ἄνευ βουλῆς θεοῦ ὡς πεσεῖν — adeo ut cadere possit.
ὥς cum infin. — ut possit.
voluntate perire queat. δύνασθαι ἀπὸ τῆς κεφαλῆς
πεσεῖν.
973. Ea propter insolitas 973. Διὰ τοῦτο ταῖς ἀηθής — insolitus.
ἀλλόκοτος — inusitatus.
mutationes, ostenta, ἀήθεσι καὶ ἀλλοκότοις μεταβολή, ἡ — mutatio.
prodigia, et portenta μεταβολαῖς τὰ φάσματα,
antecedunt. τέρατα, σημεῖα
προηγεῖται.
974. Insunt ergo omina 974. Οἰωνισμὸς ἅπασιν ἁπάντων ἀπελαυνομαι — ab
omnibus repellor.
rebus. ἔνεστιν. ἀπελαύνω — repello.
ἔνειμι — insum.
κατατρύχω — vexo.
οἰωνός, ὁ — auspicium, omen.
975. Sed usquequaque 975. Πάντοτε δὲ ἀξιόω — dignor.
δεισιδαιμονία, ἡ — superstitio.
ominosa praesagia captare οἰωνίζεσθαι δεισιδαιμονία κύριος, ὁ — dominus.
superstitio est. Si tibi ἐστιν. εἰ ὁ κύριός σοί τι οἰωνίζομαι — praesagia capto.
Dominus aliquid φανεροῦν ἀξιώσει, τοῦτό σε πάντοτε — omni tempore, semper.
φανερόω — manifesto, patefacio,
maniferstare (revelare) οὐ λήσεται. aperio.
dignabitur, non te latebit.
976. Operae pretium 976. Προὔργου τὶ εὐσεβέω — pietatem colo.
προορίζω — praefinio, prius destino,
facturus pius esto, et sine διαπραξόμενος, εὐσεβῶν praestituo.
intermissione ora. Non te ἀλήκτως θεῷ προσεύχου, ὁ προσεύχομαι — precor, oro.
derelinquet ille qui aeque οὐ μόνον τὰ
praedestinavit quod cras, παρεληλυθότα, ἀλλὰ καὶ
perendie (perendino die), et τὰ μέλλοντα προορίσας, οὔ
deinceps (posthinc) de te σε ἀπολείψει.
futurum sit, ac quod heri,
pridie, et abhinc usque et
usque factum est.
977. Fatum tuum ne 977. Τὸ πεπρωμένον μὴ πεπρωμένον, τό — fatum.
anticipa, sed exspecta. προλάμβανε, ἀλλὰ
προσδέχου (προσδόκα).

XCIX. DE ANGELIS. XCIX. ΠΕΡΙ ΤΩΝ

ΑΓΓΕΛΩΝ.
978. Produxit et 978. Ὁ δημιουργὸς τῶν ἄγγελος, ὁ — angelus.
invisibiles angelos, eosque ὅλων, ἀγγέλους ἀοράτους, ἀναρίθμητος — innumerabilis.
ἀόρατος — non aspectabilis.
innumeros (innumerabiles), ἀναριθμήτους πρὸς τὴν τὰ κάτω (sc. πράγματα) — res
aeternum numen ad τῶν κάτω κυβέρνησιν terrenae.
regenda inferiora sibi ὑπουργοὺς ἐσομένους κυβέρνησις, ἡ — gubernatio,
moderatio.
administros. ἔκτισεν.
979. Non quod opis esset 979. Οὐκ ἐνδεὴς τούτων ἐνδεής εἰμι — indigeo aliqua re.
indigus, sed quia sic est ὤν, ἀλλ’ ὅτι αὐτῷ
placitum. εὐάρεστον τοῦτο γέγονεν.
980. Constituerat hos in 980. Ἐν οὐρανῷ εἰς ᾅδου (sc. τόπον) — in orcum.
ᾅδης*, ὁ — infernus, orcus.
coelo supremo (empyreo), καθυπερτάτῳ τούτους ἀποστατέω — descisco, deficio.
sed quidam desciverunt κατέστησεν· ἔνιοι δὲ δι’ Ἔρεβος, τό — Erebus, Orcus,
(defecerunt) ab eo per ὑπερηφανίαν αὐτοῦ Infernus.
καθυπέρτατος — supremus,
superbiam, deturbatique ἀπεστατήσαντες, εἰς ᾅδου* summus.
sunt ad infernum. Quem et κατεβλήθησαν, ὃν ἔρεβος καταβάλλω — dejicio, deturbo.
Orcum et Erebum et παλαιωθεὶς ἐθνικισμὸς παλαιωθείς — antiquus.
πάλαισμα, τό — luctatio.
Avernum antiquitus jam ὠνόμασεν.
olim ethnicismus
appellitabat.
981. Qui in sua integritate 981. Οἱ εὐσταθεῖς δ’ ἐν ἀφίσταμαι — abscedo, decedo.
ἀφίσταμαι — ἀφίσταμαι τινός ab
permanserunt, ita ὑπακοῇ οὕτως aliqua re.
perroborati sunt, ut ἐπεῤῥώσθησαν, ὡς τοῦ ἐπιῤῥώννυμι — confirmo, corroboro.
abscedere a vero et prolabi καλοῦ ἀφίστασθαι οὐ εὐσταθής (sc. ἀνήρ), ὁ — qui
firmiter permansit.
amplius non possint. δύνασθαι. τὸ καλόν — rectum, bonitas.
982. Circa thronum 982. Ἀμφὶ τὸν θρόνον τοῦ ἵσταμαι — sto.
κτιστής, ὁ — creator, conditor.
creatoris sui millia millium κτιστοῦ πολλαὶ μυρίαδες σέβομαι — veneror, colo.
(myriades) adstantes eum σεβόμεναι, προσκυνοῦσαι σωματοφύλαξ, ὁ — satelles, stipator,
venerantur, adorant, καὶ ὑμνοῦσαι αὐτόν, corporis custos.
ὑμνέω — hymnis decanto,
celebrant. ἵστανται. carminibus celebro.
983. Amandati obeunt 983. Πεμφθέντες ἄγγελοι πρεσβεύω — legatione fungor.
προσκυνέω — adoro, veneror.
mandata, legationeque τὰ προσταχθέντα
functi revertuntur πράττουσι, πρεσβεύσαντες
(reditant) quam celerrime. ὡς ὠκύτατα ἐπανέρχονται.
984. Associant se jussu 984. Τοῖς εὐσεβέσι, θεοῦ ἀποτρέπω — averto.
γένεσις, ἡ — nativitas.
Dei piis jam inde a κελεύοντος, ἀπὸ τῆς φύλαξ, ὁ — custos.
nativitate tamquam γενήσεως ὡς φύλακες, τοῦ
custodes, ut mala τὰ κακὰ ἀποτρέπειν, καὶ
averruncent et ab insultibus αὐτῶν ὑπερμαχεῖν,
Satanae eos protegant. ἑαυτοὺς συζευγνύουσιν.
985. Verum enim vero 985. Τὸ δὲ ὑπ’ ἐνίων γενέλθιος δαίμων, ὁ — genius.
δαίμων, ὁ/ἡ — genius.
quod de binis cujusque λεχθὲν περὶ δυοῖν
geniis, bono et malo, γενεθλίων δαιμόνων,
quidam asserunt incertum ἄδηλον.
est.
986. Apparent 986. Φαίνονται μὲν ἀφανίζομαι — dispareo.
nonnunquam sed disparent ἐνίοτε, ἀλλ’ ἀφανίζονται, γοητεία, ἡ — incantamentum,
fascinatio.
rursum, non fascinando sed οὐ γοητείᾳ ἀλλ’ ἀληθῶς.
revera.
987. Cacodaemones 987. Οἱ κακοδαίμονες ἀλάστορες, οἱ — lares, penates.
ἀμφιπολέω — obversor, comitor,
obversantes spectra ἀμφιπολοῦντες φάσματα antiquitus ἀμφιπολεύω.
vocantur; tumultuantes per λέγονται· μεσονυκτίου ἐφέστιοι δαίμονες — lares, penates.
noctem intempestam, θορυβοῦντες, μορμολύκεια, ἐφέστιος — domesticus.
θορυβέω — tumultuor.
lemures; famulantes, lares ὑπηρετοῦντες ἐφέστιοι μεσονύκτιον, τό — nox intempesta.
et penates. καλοῦνται. φάσμα, τό — spectrum.
988. Magi et necromantici 988. Οἱ μάγοι ἐπῳδή, ἡ — incantamentum.
καταπαίζω — deludo, ludificor.
cum daemonibus νεκρομαντικοὶ τοῖς μάγος, ὁ — magus, incantator.
colludentes incantamentis κακοδαίμοσι συζυγέντες, νεκρομαντικός (sc. μάγος), ὁ —
suis seipsos et alios ταῖς ἐπῳδαῖς ἑαυτούς τε necromantes, is qui mortuis
evocandis futura sciscitatur.
ludificantur. καὶ ἄλλους φρεναπατῶσι φρεναπατάω — decipio.
καὶ καταφαντάζουσιν.
989. Sed vae diabolo et 989. Οὐαὶ δὲ τῷ διαβόλῳ ἀποβάλλω — dejicio, detrudo.
ἀποτάσσομαι — renuncio.
(nisi communioni καὶ κοινωνοῖς αὐτοῦ, τῆς Γέεννα, τό — Gehenna, Orcus,
renuncient) consortibus κοινωνίας ταύτης μὴ Infernus.
ejus! Ad Gehennam ἀποταξαμένοις. εἰς γέενναν κοινωνία, ἡ — communio,
consortium.
detrudentur. ἀποβληθήσονται. κοινωνός, ὁ — consors alicujus.
990. Vindex enim erit 990. Ἐκδικητὴς γὰρ τῆς ἐκδικητής, ὁ — vindex.
gloriae suae omnipotens. ἑαυτοῦ δόξης ὁ κύριος
παντοκράτωρ ἔσται.

C. CLAUSULA. C. ΚΟΛΟΦΩΝ.
991. Cedo sodes (age sis), 991. Ἄγε δὴ ὦ ἑταῖρε τί ἀνεπιφθόνως — citra invidiam.
κατ' ἀρχήν — initio.
quid adhuc restat? λοιπόν; ἐξέστω μοι τοῦτο διαπεραίνω — ad finem perduco,
Hactenus enim tradita ἀνεπιφθόνως εἰπεῖν, ἃ absolvo.
(absit arrogantia dicto) προὐθέμην κατ’ ἀρχὴν κολοφών, ὁ — clausula; i.q. ἡ
κορώνις.
utcunque sum ἅπαντα διεπέρανα.
consequutus.
992. Siccine? Hem, macte 992. Εἰ οὕτως ἔχει; καλῶς ἀκρίβεια, ἡ — diligentia.
ἀμυχηδόν — raptim.
esto sedulitate ista. Restabit εὖγε τῆς ἀκριβείας καὶ ἀνάκτορον, τό — palatium.
igitur ut per hanc januam φιλοπονίας. διὰ ταύτης οὖν εἰ οὕτως ἔχει; — siccine?.
ingressus scientarum et τῆς θύρας εἰσελθών, τῶν ἐνθαδί — hic.
ἐποφθαλμέω — inspicio.
Latinitatis palatia vivide ἐπιστημῶν καὶ τῆς καλῶς εὖγε τῆς ἀκριβείας — macte
lustrare properes, et quae γλώττης Λατίνης τὸ illa diligentia.
heic raptim aspexisti παλάτιον (ἀνάκτορον) εὖγε — euge.
λογογράφος (λογόγραφος), ὁ —
uberius in autoribus bonis προσεχῶς (προσεκτικῶς) auctor, scriptor.
et probatis speculeris. θεῶ, προχειρῶς τε καὶ παλάτιον, τό — palatium.
ἀμυχηδὸν ἐνθαδὶ τοῦτο περισσότερον — uberius, amplius.
προσεκτικῶς — attente.
θεωρήσας, περισσότερον ἐν προσεχῶς — attente, studiose.
λογογράφοις αὐθεντικοῖς προχείρως — prompte.
τε καὶ δεδοκιμασμένοις σκέψιν πᾶσαν ποιέω — omnia
 ἐποφθάλμει, καὶ σκέψιν contemplor.
σκέψις, ἡ — contemplatio.
πᾶσαν ποίει. φιλοπονία, ἡ — studium, industria.
993. Habes heic synopsin 993. Ἔχεις ἐνθάδε διασαφίζω — enucleo, accurate et
dilucide explico.
summatim et succincte σύνοψίν τινα, συντόμως καὶ διεξοδικῶς — copiose, fuse.
complectentem, rudimenta βραχέως ἐν περιόδοις τισὶ ἐξήγησις, ἡ — expositio.
qua theologiae, qua συλλαμβάνουσαν τὰ ἐξηγητής, ὁ — commentator.
παραφράζω — eodem sermone
philosophiae. Quae quasi προπαιδεύματα τῆς eloquor, circumscribo,
per periochas breves θεολογίας τε καὶ circumloquor.
compendiario tibi definient φιλοσοφίας, ἃ ἐξηγηταὶ πλατέως — late, fuse.
προπαίδευμα, τό — rudimentum.
ea quae commentatores πλατέως καὶ διεξοδικῶς σπουδῆς ἄξιον — operae pretium.
fuse ac copiose per παραφράζοντες ἐν σπουδή, ἡ — opera.
paraphrases in suis ἐξηγήσεσι σύνοψις, ἡ — compendium.
συντόμως — concise, breviter,
exegeticis enucleant. Nihil διασαφηνίζουσιν. οὐδὲν succincte.
tamen tantopere σπουδῆς ἄξιον ὑπολείπω — relinquo, omitto.
necessarium omissium ὑπολελεῖφθαι ἡγοῦμαι.
reor.
994. Auctarii loco 994. Τέλος ἐπίδομα γνώμων, ὁ — norma, regula.
ἐπίδομα, τό — auctarium,
admoneo, ut ad pietatem ἐπιμετρῶν, παρακαλῶ σε, additamentum.
convertas omnia, ut πάντα πρὸς εὐσέβειαν παρακαλέω — hortor, admoneo.
Christicola orthodoxus τρέπειν, ὅπως χριστιανὸς τρέπω — converto.
Χριστός, ὁ — Christus, Servatoris
cluas, et a fucatis fictisque ὀρθόδοξος, πολὺ τῶν nostri nomen.
pseudochristianis, qui ψευδοχριστιανῶν ψαυδωνύμως — falso, mendaci
nomine tenus tantum (ψευδωνύμως οὕτω nomine.
ψευδοχριστιανός, ὁ — falsus
Christiani sunt, quam λεγομένων), διαφέρων, Christianus.
longissime absis. Sitque γένοιο. Χριστὸς τῶν
Christus actuum et πράξεων σου καὶ
cogitationum tuarum ἐνθυμήσεων γνώμων ἔστω.
Cynosura et Helice.
995. Scito enim fore 995. Γνῶθι τοῦτο, ἡμᾶς ἐν βραχεῖ — brevi.
γνῶθι — scito.
propediem ut redamus ἐν βραχεῖ, λόγον τῷ ἥδη — jam.
rationem omnium quum δικαστῇ ἐλευσομένῳ, καὶ
venerit, ut excitet nos et ἡμᾶς ἐγεροῦντι ἀποδώσειν.
judicet, ubi manifesta et τότε τὰ κρυπτὰ
occulta patefient. φανερωθήσεται.
996. O beatos qui tunc 996. Εὐδαίμονες οἱ ἵλαον ἀγαλλομένως — exsultim,
exsultando.
eum propitium habebunt! αὐτὸν ἕξουσιν, ἀΐδιος — perpetuus, aeternus.
Exultim una gaudebunt, ἀγαλλομένως αὐτῷ ἀμβροσία, ἡ — ambrosia, cibus
non ambrosia et nectare (ut συγχαιρήσουσιν. οὐκ deorum.
ἀξιομακάριστος — beatus.
impie poetantur ludiones ἀμβροσίας οὐδὲ νέκταρος, ἵλαος — propitius.
poetici) sed illius salutifera ὡς ἀσεβῶς οἱ ποιηταὶ μυθολογέω — fabulor.
suavitate in sempiternum μυθολογοῦσιν, ἀλλὰ νέκταρ, τό — nectar, potus deorum.
συγχαίρω — laetor cum aliquo.
beandi. σωτηρίας αὐτοῦ χάριτος, σωτήριος — salutaris.
καὶ ἀϊδίου ἡδονῆς
ἀξιομακάριστοι
 ἀπολαύσουσιν.
997. Faxit miserator 997. Ὁ ἐλεήμων θεὸς ἀγάπη, ἡ — caritas, amor.
δεσμός, ὁ — vinculum.
noster, ut heic misericordia ποιείτω, ἐλέου τυγχάνοντας δικαιόω — justum declaro.
ejus justificati in charitate ἡμᾶς δικαιωθῆναι. καὶ ἐν ἐλέου τυγχάνω — misericordiam sc.
(sincero illo credentium ἀγάπῃ, τῷ ἀληθινῷ τῶν clementem invenio, nanciscor,
habeo.
coagulo) coalescamus. πιστευόντων δεσμῷ,
ἑνωθῆναι.
998. Tu ei confitere ac 998. Σὺ αὐτῷ οἱ ἄνωθεν — coelites.
ἄνωθεν — coelitus, e coelo.
vota vove, religioseque et ἐξομολόγησιν ποιῶν, ἐκθύμως — impigre, naviter.
fervide precando penetralia ἐκθύμως προσεύχου, ἕως ἐξομολόγησιν ποιέω — confiteor.
aeternae mansionis penetra, εἰς τὸ τῆς ἀϊδίου μονῆς ἐξομολόγησις, ἡ — confessio.
μυχός, ὁ — penetrale.
ut jam nunc coelitibus μυχόν (ἐνδόμυχον***)
annumereris. διαδύνωμεν, καὶ ἤδη νῦν
τοῖς ἄνωθεν
ἐναριθμηθῶμεν.
999. Ave et vale. 999. Εὐτύχει καὶ ἔῤῥωσο. ἔῤῥωσω — vale.
1000. Jehovae Zebaoth, 1000. Τῇ ἁγιοτάτῃ καὶ ἀδιαίρετος — indivisus.
αἰών, ὁ — seculum.
indiviuae ac sacrosanctae ἀδιαιρέτῳ τριάδι, τιμὴ καὶ ἀμήν — Amen, vox Hebr. ita.
Trinitati, honor sit et laus in ἔπαινος εἰς αἰῶνας τριάς — trinitas, trina Dei
seculae seculorum, AMEN. ἅπαντας, Ἀμήν. substantia.