مطالعه فنولوژي براي تنظيم برنامههاي بهرهبرداري از گياهان، جلوگيري از برداشتهاي بيموقع و شناخت ارزش غذايي گونههاي گياهي در مراحل مختلف حياتي آن از اهميت فراواني برخوردار است. به همین منظور مطالعهای در قالب طرح پژوهشی در سال 1391 در سطح 3 رویشگاه استان شامل: (خمبیسرا شهرستان گرمه، شمشیرتیغ شهرستان بجنورد و عبدآباد شهرستان شیروان) با شرایط ارتفاعی، اقلیمی و تنوع گیاهی متفاوت انجام گرفت. در این مطالعه مراحل فنولوژی گیاه از طریق استقرار پلاتهای ثابت بر روی خطوط ترانسکت خطی به طول 300 متر در شیبهای مختلف در فرمهای مخصوص ثبت گردید. نتايج بدست آمده در مورد گونه مورد بررسی در سطح 2 رویشگاه شمشیرتیغ و خمبیسرا به شرح زیر میباشد: 1- شروع رشد رویشی گیاه (سبز شدن) از نيمه دوم اسفندماه تا نيمه اول فروردين ماه هر سال، 2-ساقهدهي گياه معمولا از اواخر فروردين ماه تا نيمه اول ارديبهشت، 3- مرحله گلدهي گياه از اواخر ارديبهشتماه تا نيمه اول خرداد ماه، 4- رسيدگي گياه از اواخر خردادماه تا نيمه اول تيرماه و 5- مرحله شروع ریزش بذر از مردادماه تا اوایل مهرماه ميباشد. در رویشگاه عبدآباد شهرستان شیروان مراحل فنولوژی این گیاه 10 روز جلوتر از دو رویشگاه دیگر میباشد. طول فصل رشد این گياه بين 100 تا 120 روز است. اين گياه به طور متوسط در مناطقی با میانگین ارتفاعی 2000متر و عمدتا در شیبهای شمالی با خاک دارای مواد آلی قابل توجه رشد نموده و در مقایسه با شیبهای جنوبی از تراکم بسیار بیشتری برخوردار میباشد. و در دامنههای رو به جنوب، دوره زماني رشد گياه جلوتر از ساير دامنهها است و دامنههای جنوبی به علت بالا بودن درجه حرارت، انرژی مصرفی گیاه بالاتر و در نتیجه تولید شیرابه باریجه کمتر از دامنه شمالی میباشد. کلمات کليدی: فنولوژی، رشد رویشی، خراسان شمالی، Ferula gummosa (کما ییلاقی)